Nyi yí Taɖo Mìaji Nukplamu so Mɛbuwo Gbɔɔ?

1. Lé mìawɛ asɔ gbeta nywiwo yí toto mìwotɔwo aje jiɔ? (Elododo Wema 13:10; 15:22)

MÌ PLEŊ yí jinɔ mɔ mìasɔ gbeta nywiwo. Yí mì pleŋ yí jinɔ mɔ toto mìwotɔwo le je ji nɔ mì. Mawu Nyɔ lɔ nu lé mìawɛ aɖo tajinu amɛve ŋtɔ́wo gbɔ.—Hlɛn Elododo Wema 13:10; 15:22.

2. Nyi Yehowa ɖo gbe mɔ yeawa nɔ mìɔ?

² Le nyɔnɔnwi mɛɔ, Amɛ nywitɔ ci gbɔ mìatɛnŋ ayi yí akpɔ nunya koɖo nukplamu yí nyi mìwo Da Yehowa. Éɖo gbe mɔ yeakpedo mì nu yí nu mɔ: ‘Nakpla nu eo yí anyi ŋkuviwo ale eo ji.’ (Eha. 32:8) Enyɔ cɛwo dasɛ mɔ, Yehowa deji mɔ yeana nukplamu mì kpoŋ o, vɔ égbenyi mɛ ci yí sɔ ɖe le ji nɔ mì veviɖe yí ji mɔ yeakpedo mì nu mìawa do ye nukplamu ji.

3. Nyi nu mìaxo nuxu so le nyɔta cɛ mɛɔ?

³ Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìazan Mawu Nyɔ lɔ yí asɔ na ɖoŋci nɔ nyɔbiɔse amɛnɛ cɛwo: (1) Nɔnɔmɛ ciwo yí mìɖo aɖo nɔ mìji mɔ mìakpɔ nyɔna so nukplamu nywi mɛɔ? (2) Mi yí atɛnŋ ana mì nukplamu nywiɔ? (3) Lé natɛnŋ adasɛ mɔ ŋjikɔ nukplamu nyɔnɔnwimɛtɔ doɔ? (4) Nyi yí taɖo mìɖo ami nunu nɔ mɛbuwo mɔ wo le sɔ gbetawo do nu nɔ mìɔ?

NƆNƆMƐ NYWI CIWO ŊÐO AÐOƆ?

4. Nɔ mìakpɔ nyɔna so nukplamu nywi mɛ ɖe, nɔnɔmɛ nywi ciwo mìɖo aɖoɔ?

⁴ Mìɖo asɔ mìwoɖeki hwe yí ajeshi sɛnxu nɔ mìwoɖeki keŋ akpɔ nyɔna so nukplamu nywi mɛ. Mìɖo alɔn doji mɔ mìdeɖo enujikpekpe alo enujejeshi yí asɔ gbetawo pleŋ mìwoŋtɔwo o. Nɔ mìdesɔ mìwoɖekiwo hwenɔ yí jeshi sɛnxu nɔ mìwoɖekiɔ, Yehowa datɛnŋ akpedo mì nu o. Ecɛ adɔ nukplamu ci mìxɔnɔ nɔ mìhlɛnkɔ Mawu Nyɔ lɔ tɛnŋ nyi enugbali shigbe wokɔ eshi do ekpe ji nɛ. (Mishe 6:8; 1 Piɛ 5:5) Vɔ nɔ mìsɔ mìwoɖekiwo hwe yí jeshi sɛnxu nɔ mìwoɖekiwoɔ, mìaɖeblɛ axɔnɔ Bibla mɛ nukplamu yí aɖonɔ ji mɛ nɔ mì yí mìakpɔ nyɔna so mɛ.

5. Nyiwo Efyɔ Davidi wa ciwo yí atɛnŋ adɔ avanyi egoyitɔnɔ saɔ?

⁵ Mìakpɔ enu ci mìatɛnŋ akpla so Efyɔ Davidi kpɔwɛ mɛ. Enu ciwo yí ewawo tɛnŋ na yí atɔ egoyiyi dru. Amɛ sugbɔ nya mɔ mizikixotɔ bibi ɖeka enyi xoxoxo gbɔxwe avanyi Efyɔ. Woyɔɛ ŋtɔkpu can mɔ yi le vaxo miziki nɔ efyɔ lɔ. (1 Sam. 16:​18, 19) Ci Yehowa shi ami nɔ Davidi mɔ yɛanyi efyɔ evetɔ lɔɔ, éna ŋsɛn yi to gbɔngbɔn kɔkɔɛ Yitɔ ji. (1 Sam. 16:​11-13) Amɛ sugbɔ le jukɔn lɔ mɛ kanfui ci ewu wowo ketɔnɔwo ciwo mɛ yí Filistitɔ Goliati can le. (1 Sam. 17:​37, 50; 18:7) Amɛ egoyitɔnɔ ɖe ci yí wa nɛnɛnuwo tɛnŋ kpɔɛ mɔ yɛdeʒan mɔ yeaɖo to nukplamuwo o. Vɔ Davidi yɛ dewɛ ahan o.

6. Lé mìwɛ yí nya mɔ Davidi lɔn yí xɔnɔ nukplamuɔ? (Gbekpɔ foto ci yí le lɔ ji.)

⁶ Ci wosɔ Davidi ɖo fyɔɔ, ékpɔtɔ nɔ ju koɖo ŋsu ciwo yí ana nukplamu yi. (1 Kro. 27:​32-34) Ecɛ dekpaca mì o, ɖo Davidi dasɛ mɔ yenyi mɛ ci yí ɖonɔ to nukplamu nywi. De ŋsuwo nukplamu ɖekɛ yí eɖo to o, vɔ égbeɖo to nyɔnu ci woyɔnɔ mɔ Abigaili nukplamuwo hɛnnɛ. Abigaili nyi ŋsu amɛmabutɔ, akpemadotɔ koɖo egoyitɔ Nabali ashiɛ. Davidi sɔ yiɖeki hwe yí wa do nukplamu nywi ci yí eni ji, ecɛ dɔ yí degbewa nuvɔn gangan ɖeka o.—1 Sam. 25:​2, 3, 21-25, 32-34.

7. Nyi mìatɛnŋ akpla so Davidi kpɔwɛ lɔ mɛɔ? (Ŋununyatɔ 4:13) (Kpɔ foto lɔwo hɛnnɛ.)

⁷ Mìatɛnŋ akpla ŋɖewo so Davidi gbɔ. Le kpɔwɛ mɛ, mìtɛnŋ bi le ŋɖewo wawa mɛ, alo ɖo acɛ do mɛɖewo ji. Nɔ ele ahan can ɔ, mìdeɖo akpɔɛ gbeɖe mɔ mìnya enuwo pleŋ yí mìdegbeʒan nukplamu o. Shigbe Davidi nɛɔ, mìɖo ale gbesɔsɔ asenɔ nukplamu nywi nɔ egbeso mɛɖekpokpui gbɔ can. (Hlɛn Ŋununyatɔ 4:13.) Nɔ mìwɛ ahan ɔ, mìaze nɔ afɛn ganganwo wawa ciwo yí adɔ yí mìwoŋtɔwo koɖo mɛbuwo ase vevi sa dru.

MI YÍ ATƐNŊ ANAŊ NUKPLAMU NYWIƆ?

8. Nyi yí taɖo enyi Ʒonatan yí je yí ana nukplamu Davidiɔ?

⁸ Mìakpɔ nubu ci mìagbekpla le Davidi kpɔwɛ lɔ mɛ. Ci mɛ ciwo yí le ekacaca nywi mɛ koɖo Yehowa yí gbemɔŋje cukaɖa ciwo mɛ yí etokɔ na nukplamu yiɔ, ési. Le kpɔwɛ mɛ, ci Davidi jijiɛ mɔ yeanya mɔ yɛnyɔ mɔ yeagbetrɔ anyi exlɔ koɖo Efyɔ Sɔlu maɔ, éɖo to nukplamu ci yí Sɔlu viɛ Ʒonatan ni. Nyi yí taɖo Ʒonatan tɛnŋ na kpla nywi yiɔ? Ðo Ʒonatan le kacaca nywi mɛ koɖo Yehowa yí gbejeshi Sɔlu ɖɛ nywiɖe. (1 Sam. 20:​9-13) Lé mìatɛnŋ awa do nukplamu ŋtɔ́ ji doɔ?

9. Mi gbɔ mìɖo ayi nɔ mìʒan nukplamuɔ? Ðe mɛ. (Elododo Wema 13:20)

⁹ Nɔ mìʒan nukplamuɔ, anyɔ mɔ mìayi mɛɖe ci yí le ekacaca nywi mɛ koɖo Yehowa gbɔ yí gbeto nɔnɔmɛ ci mɛ mìʒan kpekpedonu le.a (Hlɛn Elododo Wema 13:20.) Le kpɔwɛ mɛ, sɔɛ mɔ nɔviŋsu jajɛ ɖe jijiɛ mɛ ci yí anyɔ ni aɖe ɖɛ. Mi yí atɛnŋ ana nukplamu nywi yiɔ? Yi xlɔ trɛnnɔ ɖe atɛnŋ azan Bibla gɔnmɛɖosewo asɔ kpla nu yi. Vɔ nɔ nɔviŋsu jajɛ lɔ ji mɔ yeaxɔ nukplamu so enyɔ vevi ɖe nu alo enuŋtɔŋtɔ ɖe nuɔ, anyɔ sɔwu mɔ áte gogo asu koɖo ashi ci yí jeshi ɖɛ nywiɖe yí gbekpɔkpɔ jijɔ le alɔlele mɛ so exwe nɛniɖe ke.

10. Nyi nu mìakanseŋ so yɛɔ?

¹⁰ Mìxo nuxu so nɔnɔmɛ nywi amɛve ciwo mìɖo aɖo koɖo mɛ ci yí ɖo ana nukplamu nywi mì. Ecɛyɛɔ, mìakpɔ ŋci taɖo mìɖo akpɔtɔ adadasɛ mɔ mìjijiɛ nukpamu nyɔnɔnwitɔ koɖo nɔ mìɖo abiɔ mɛbuwo gbɔxwe yí asɔ gbetawo alo o.

LÉ NATƐNŊ ADASƐ MƆ ŊJIJIƐ NUKPLAMU NYƆNƆNWITƆ DOƆ?

11-12. (a) Nyi mìatɛnŋ awa hweɖewonuɔ? (b) Nyi Efyɔ Roboamu wa hwecinu ejikɔ asɔ gbeta vevi ɖekaɔ?

¹¹ Hweɖewonuɔ, mɛɖe tɛnŋ wa shigbe éjijiɛ nukplamu nɛ, vɔ le nyɔnɔnwimɛɔ, ésɔ yi gbeta lɔ vɔ keŋ yí jijiɛ mɔ mɛbuwo le ɖo kpe yi ji nɔ ye. Amɛ ŋtɔ́ han dejijiɛ mɔ yeaxɔ nukplamu nyɔnɔnwitɔ o. Enu ci yí jɔ do Efyɔ Roboamu ji ɖo anyi amɛkanxlenyɔ ni.

¹² Ci Efyɔ Salomɔ ɖu fyɔ goduɔ, Roboamu yí vaɖu efyɔ kplɔɛdo do Izraɛli ji. Hwenu Roboamu ɖu fyɔɔ, enuwo mlɛkɔ nɔ amɛwo le ju lɔ mɛ nywiɖe, vɔ éwa nɔ wo shigbe mɔ Salomɔ ʒin wo ji yí wowa dɔ sɛnsinɖe hannɛ. Amɛwo va Roboamu gbɔ yí ɖe kuku ni mɔ yi le ɖe agban kpɛnkpɛn lɔ kpɔtɔ nɔ yewo. Roboamu nu nɔ wo mɔ wo le na ye gamɛ nɔ yeabu tamɛ kpɔ so gbeta ci yeasɔ nu. Étɔɛ ji nywiɖe yí biɔ nukplamu so amɛshinshin ciwo yí kpedo Salomɔ nu. (1 Efy. 12:​2-7) Vɔ égbe nukplamu ci amɛshinshin lɔwo ni. Nyi yí taɖo ewa ahan ɔ? Roboamu sɔ yi gbeta sa keŋ yí jijiɛ kpoŋ mɔ mɛɖe le xɔgbe do ji nɔ yea? Nɔ enyi ahan yɔ nɛɔ, ekpɔ ŋci pɛɛ yí ejijiɛ le nukplamu ci yi kpena jajɛwo ni mɛ. (1 Efy. 12:​8-14) Roboamu zan nukplamu ŋtɔ́ yi sɔ ɖoŋci nɔ mɛ ciwo yí biɔ nyɔ yi se. Ecɛ na yí jukɔn lɔ ma yí Roboamu do go cukaɖa sɛnŋsɛnŋwo.—1 Efy. 12:​16-19.

13. Lé mìawɛ anya mɔ mìjijiɛ nukplamu nyɔnɔnwitɔɔ?

¹³ Nyi mìatɛnŋ akpla so Roboamu kpɔwɛ lɔ mɛɔ? Nɔ mìjijiɛ nukplamuɔ, mìɖo adasɛ mɔ mìjijiɛ nyɔnɔnwitɔ. Lé mìawɛ anya mɔ mìwɛni ahan ɔ? Mìatɛnŋ abiɔ mìwoɖekiwo se mɔ: ‘Ŋbiɔnɔ nukplamu mɛbuwo yí nɔ wonaŋ ɔ, magbegbé zeɖeka nɔ denyi ci ŋjijiɛ mɔ nase yɔa?’ Kpɔwɛ ɖeka ke.

14. Nɔ mìxɔ nukplamu ɖe ɖe, nyi mìɖo aɖo ŋwiɔ? Na kpɔwɛ ɖeka. (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

¹⁴ Sɔɛ mɔ nɔviŋsu ɖeka kpɔ edɔ ɖeka ci mɛ woacu eho ni nywiɖe le. Gbɔxwe axɔ gbeɔ, ébiɔ nukplamu hamɛmɛshinshin ɖeka. Nɔviŋsu lɔ nu mɔ edɔ lɔ adɔ yí yeasonɔ le ye xomu gbɔ na nɔ hwenu ɖewo. Hamɛmɛshinshin lɔ ɖo ŋwi Bibla gɔnmɛɖose ɖeka ni ci yí nyi mɔ edɔ vevi ci yí le ji yí nyi mɔ ákpɔ gbɔngbɔnmɛ ʒanwo gbɔ nɔ xomu lɔ. (Efe. 6:4; 1 Tim. 5:8) Sɔɛ mɔ nɔviŋsu lɔ kpɔ afɛn le nyɔ ciwo hamɛmɛshinshin lɔ nu ni nu zeɖeka yí vayi biɔ nyɔ nɔvi buwo se so nyɔ lɔ nu yí wonu ŋci yí ejijiɛ ase ni. Nɔviŋsu lɔ jijiɛ nukplamu nyɔnɔnwimɛtɔ nyawoa, alo ésɔ yi gbeta vɔ yí jijiɛ mɛɖe ci yí aɖo kpe yi ji ni? Mìɖo aɖo ŋwi mɔ mìwo ji atɛnŋ able mì. (Ʒer. 17:9) Hweɖewonuɔ, nukplamu ci mìʒan denyi ci yí mijijiɛ ase yɔ o.

ŊÐO ANU NƆ MƐBUWO MƆ WO LE SƆ GBETA DO NU NƆŊ A?

15. Nyi mìɖo akpɔ mìwoɖeki ji nɔ mìŋgbewaɔ?

¹⁵ Mìwo ɖekaɖeka ji yí agban le mɔ mìasɔ mìwo gbetawo. (Gal. 6:​4, 5) Shigbe lé mìkan seŋ so nu nɛɔ, mɛ ci yí nya ŋɖɛ jinɔ nukplamu le Mawu Nyɔ lɔ koɖo le Kristotɔ ciwo yí shin le gbɔngbɔnmɛ gbɔ gbɔxwe asɔ gbeta awa ŋɖe. Éle ahan gan, mìɖo akpɔ mìwoɖekiwo ji nɔ mìŋgbevanu nɔ mɛbuwo mɔ wo le sɔ gbeta do nu nɔ mì o. Mɛɖewo tɛnŋ biɔ mɛɖe ci nu wodonɔ bubu se tiin mɔ, “Nɔ eo yí le anyi nɔnɔmɛ mɛ ɖe lé awa nu doɔ?” Mɛɖewo tɛnŋ gbewɛ wu ahan yí awa ŋci pɛpɛpɛ yí mɛbuwo wa yí wodabu tamɛ kpɔ nywiɖe so nyɔ lɔ nu wowoŋtɔwo kpetii o.

16. Nyiwo yí jɔjɔ le Korɛnti kuso elan ciwo wosɔ savɔn nɔ vojuwo nuɔ, yí mi ji yí agban le mɔ asɔ gbeta nɔ aɖu elan lɔwo alo daɖu woɔ? (1 Korɛntitɔwo 8:7; 10:​25, 26)

¹⁶ Do jeshi ŋci yí jɔ le Korɛnti hamɛ lɔ mɛ le exwe sanŋdi ŋkɔtɔ mɛ kuso elan ci wosɔ savɔn nɔ vojuwo ɖuɖu nu. Pɔlu ŋwlɛ nɔ Kristotɔ ŋtɔ́wo mɔ: “Mí nya mɔ voju ɖekpokpwi de nyi ŋɖe le xexe cɛ mɛ o, eyi kpɔ mawu bu ɖekɛ can de li o, vɔ Mawu kuɖeka kpaŋ lɔ yí li.” (1 Kor. 8:4) Enyɔ ci Pɔlu nu dɔ yí, mɛɖewo le hamɛ lɔ mɛ sɔ gbeta mɔ yewoaɖu elan ciwo wohɛn va elansaxu nɔ egbenyi vojuwo ji yí wowu wo do can. Mɛbuwo tɛnŋ nu mɔ yewodaɖu alan ŋtɔ́ o, nɔ ŋgbevaɖe fun nɔ ayexadohwɛnamɛnu yewotɔ o. (Hlɛn 1 Korɛntitɔwo 8:7; 10:​25, 26.) Ecɛ nyi amɛ ŋtɔ gbetasɔsɔ. Pɔlu dekpla nu Korɛntitɔwo gbeɖe mɔ wo le sɔ gbeta do nu nɔ mɛbuwo alo awa enu ci han yí mɛbuwo wakɔ o. “Amɛ ɖeka ɖeka [le wo mɛ ɖo] ajo kɔnŋta nɔ Mawu.”—Rɔm. 14:​10-12.

17. Nyi yí atɛnŋ ajɔ nɔ mìkpɔnɔ le amɛwo gbɔ kpoŋ yí sɔnɔ gbetawoɔ? Na kpɔwɛ ɖeka. (Kpɔ foto lɔwo hɛnnɛ.)

¹⁷ Lé enu ŋtɔ́ han atɛnŋ ajɔ egbɛ doɔ? Mìasɔ ehun kpaxwe ɖewo kpɔwɛ. Kristotɔ ɖekaɖeka yí asɔ gbeta nɔ alɔn woado ehun lɔ kpaxwe ɖewo ni alo agbe wo.b Mìtɛnŋ kpɔɛ mɔ agbɔnnu gbɔxwe mìamɔŋje enyɔ cɛ mɛ nywiɖe, vɔ gbeta cɛ hanwo sɔsɔ nyi akpaxwe ɖe nɔ agban ci mìwo domɛtɔ ɖekaɖeka ɖo asɔ. (Rɔm. 14:4) Nɔ gbeta ci mɛbu ɖe sɔ nu yí mìkpɔ do yí sɔ mìwotɔɔ, mìtɛnŋ gbɔjɔ ayexadohwɛnɔamɛnu mìwotɔ. Nɔ mìzanzan ayexadohwɛnɔamɛnu mìwotɔ ci mìsɔ Bibla na kpla keŋ gbɔxwe yí miana yí asɛnsɛnŋ. (Ebre. 5:14) Eyi taɖo hwenu mìɖo abiɔ nukplamu Kristotɔ shinshin ɖeɔ? Hwenu yí mìwoŋtɔwo wa numɛkuku vɔ yí kpɔtɔ ʒan kpekpedonu gbɔxwe amɔŋje lé woazan Bibla mɛ gɔnmɛɖosewo le mìwo nɔnɔmɛ lɔ mɛ.

KPƆTƆ AJINƆ NUKPLAMU

18. Nyi Yehowa wa nɔ mìɔ?

¹⁸ Yehowa kando mì ji sugbɔ taɖo eɖe mɔ nɔ mì yí mìsɔnɔ mìwoŋtɔwo gbetawo. Éna mì yi Nyɔ, Bibla. Yí egbena exlɔ nyaŋɖɛ ciwo yí atɛnŋ akpedo mì nu yí mìabu tamɛ kpɔ so Bibla gɔnmɛɖosewo nu. To emɔ cɛwo jiɔ, ele bu nɔ mì shigbe Evida amɛlɔntɔ ɛnɛ. (Elo. 3:​21-23) Nyi mìatɛnŋ awa yí adasɛ ni mɔ yi jeŋ nɔ mìɔ?

19. Lé mìakpɔtɔ adonɔ jijɔ nɔ Yehowa doɔ?

¹⁹ Enyɔ ɖeka ke: Ejɔnɔ ji nɔ jilawo nɔ wokpɔ wowo viwo shin, bunɔ tamɛ kpɔ, nya ŋɖɛ, yí gbenyi Yehowa sɛntɔ ciwo yí kpenɔdo mɛbuwo nu. Ahanke ejɔnɔ ji nɔ Yehowa nɔ ékpɔ mì yí mìkpɔtɔ shinshin ɛ le gbɔngbɔn mɛ, jinɔ nukplamu, yí gbesɔnɔ gbeta ciwo yí kannɔfui.