Nyo pornografi tie cuu kunoke nyo etie adra?

I nindo ma tin, junwang’u pornografi kaka moko ci.a Pornografi copo nwang’ere i galuwang’, ayi kendi, film, wer, gazethi mi lembang’eya, televizio, tuko mi video, telefon, kusika mir Internet man bende i jamtic ma tung’ tung’ ma juoro ko foto iwi yamu. Ubenen ve nia i nindo ma tin jumaru pornografi lee akeca. I kaka ma pol, dhanu dupa gibetio ku pornografi nikadhu m’i nindo m’iwang’e.​—Nen sanduku “Rapor ma tung’ tung’ iwi pornografi.”

Ayi pa pornografi de ubewilere. Profeser Gail Dines ukiewo kumae: “I nindo ma tin cal ma tung’ tung’ udaru nyai lee dit uketho dong’ piny ma naka jubed juneno rac de udoko ber.”

Dong’ in ke paru peri utie ang’o? Nyo pornografi tie galuwang’ moko m’umbe kud ariti moko, adra ma nego dhanu kunoke pare en’i diere? Yesu uyero kumae: “Yen ceke ma ber cego nyinge ma cuu, ento yen ceke ma rac cego nyinge ma rac.” (Matayo 7:17) Nyo pornografi cego nyinge ma nenedi? Pi ninwang’u dwokowang’ penji maeno, wakewec iwi penji ma e m’uneno pornografi.

Pornografi kelo adwogi ma kani iwi dhanu?

LEMBE MA JURURIEKO BEYERO: Pornografi ketho judoko ni ng’eca pare. Jurusay-thelembe ku badokta moko giyero nia e ve kodhi njai moko ma rac.

Braianb ugam umoko i awic pa pornografi mir Internet. Ekoro kumae: “Gin ma copo cera ku nitiyo kude ci ubino mbe. Udok ubedo ve wiya nyothere. Saa moko lembene bed’umielo kuma man wiya de ubed uremo. Aii ku kero para zoo kara aweke, re i ng’ey oro moko adok i iye kendo.”

Wang’ ma pol ju ma gitiyo ku pornografi gikanu kura migine. Gimito ngo jung’ey lembe ma gibetimo man bende gicwayu vupo saa zoo. Eno uketho ju ma pol gibedo kendgi, ku lewic, kud ang’abacwiny, m’ava lembe ai i kumgi man bende ku ng’eicwiny. Ju moko gibedo kadok ku paru mi negiri kadok anega zoo de. Serge, m’ubed utoko pornografi kubang’ceng’ i telefon pare, ukoro kumae: “Acaku nijengara zoo i wiya gira, e cwinya tur.” Emedo kumae: “Anwang’u nia tija de mbe, adubo, akenda man bende ve nia amoko i awic. Lworo ubed unega lee dit pi nisayu kony.”

Nitiyo ku pornografi pi saa moko kende kunoke nipodh’i wiye rek kumeni kende de copo bedo ku matoke ma rac iwi ng’atini. Judith Reisman, ma tie mego ma telo wi tic mi timo sayusac iwi pornografi, ukoro iwang’ Sénat mir amerika kumae: “Cal mi pornografi ma juneno kadhu rwit man emoko kikiki i ng’it, man bende ma ng’atini ubenyang’ de ngo ci, paru maeno dong’ i wiye man emedere nibedwogo wang’ ma pol. Bende, paru maeno weyere de ngo kud i wii ng’atine.” Susan ma oro pare 19 man m’ubedo ku ng’iyo mi nambu iwi kusika mir Internet ma wodho pornografi, ukoro kumae: “Calne moko dong’ mi magwei i wiya. Gibed gidwogo i wiya pare mbwang’ kumeni. Udok ubedo ve acopo weyogi pet de ngo kud i wiya.”

I ADUNDO: Pornografi ketho judoko ng’eca man ekelo peko ma lee.​—2 Pethro 2:19.

Pornografi kelo peko ma kani iwi kwo mi juruot?

LEMBE MA JURURIEKO BEYERO: “Pornografi poko kind ju m’ugamiri man juruot ma dupa.”​—The Porn Trap, by Wendy and Larry Maltz

Pornografi nyotho gamiri man poko kind juruot ma dupa pilembe

• Ejwigo genogen, winjiri ma ceng’ni man mer m’i kind ju m’ugamiri.​—Lembrieko 2:12-17.

• Eketho ng’atini caku niparu pire kende, nidieng’ ungo pi wadi man enwang’u ve nia jadhoge mi gamiri ubepong’o ngo yeny pare kite m’emito.​—Juefeso 5:28, 29

• Eketho ng’atini bedo ku paru man ava ribiri saa ceke i kite m’uporere ngo.​—2 Pethro 2:14.

• Ecwalu ng’atini nicaku timo ribiri ku jadhoge mi gamiri i ayi m’uporere ngo.​—Juefeso 5:3, 4.

• Eketho ng’atini caku niwondo jadhoge mi gamiri i paru man i timo.​—Matayo 5:28.

Biblia ubekwayu i bang’ ju m’ugamiri nia kud “gitim awondi” i kindgi. (Malaki 2:16) Niwondo jadhogjo mi nyom tie lembe ma rac lee dit ma copo nyotho gamiri ma ekelo pokiri man lalu gamiri. Pokirine ke lundo bedo kud matoke ma rac lee dit iwi awiya.

Pornografi copo nyayu peko wang’ acel i kum awiya. Braian, ma judaru weco pire malu e, ukoro kumae: “Saa ma oro para udoko ceng’ni apar, agam apodho mbwang’ kumeni iwi girasoma pa baba mi pornografi kinde ma wabetuko tukulukutu. Ang’eyo de ngo nia ang’o m’ubino nyang’a i calnegi. Re asu acaku ninenogi i amung’. Eno bedo ni acaki mi kura ma rac m’ugalu i kwo para pi nindo ma dupa.” Sayulembe ma tung’ tung’ unyutho nia pornografi copo cwalu aradu nicaku timo ribiri nwang’u fodi oro migi de romo ngo. Bende, ju ma coo caku weco ku nyir dupa, ju ma nyir de kumeno; gicaku timo ribiri i yore mi tego, man dong’ wigi caku ringo ceke rr.

I ADUNDO: Pornografi nyayu peko i kind ju m’ugamiri man i tokcenne enyayu can mir adunde man litho.​—Lembrieko 6:27.

Paru pa Mungu utie ang’o iwi pornografi?

LEMBE PA MUNGU UYERO KUMAE: “Pieno, wuneg watkumwu . . . pi lembe m’uneno lembsasa mi tarwang’, sasa, ayiri, awanya ma rac, kethocwiny hai i kum piny, ma tie rwo ni ayi gin m’acwiya.”​—Jukolosai 3:5.

Lembe tie kamaleng’: Yehovac Mungu udagu pornografi. Eno ubenyutho ngo nia edagu ribiri. En re m’ecwiyo wathkumwa mi ribiri man bende eketho nia ju m’ugamiri gitim ribiri kara ginwang’ anyong’a, kara kindgi udok ceng’ni man kara ginwang’ mutoro mi nyolo awiya.​—Yakobo 1:17.

Ka dong’ pirang’o ke wabeyero nia Yehova udagu pornografi? Utie pi thelembe moko ma e:

• Eng’eyo nia pornografi copo nyotho kwo mi dhanu.​—Juefeso 4:17-19.

• Emaruwa man emito egwokwa i kum gin ceke ma copo timowa rac​—Isaya 48:17, 18.

• Ebemito gwoko gamiri man bende juruot ceke.​—Matayo 19:4-6.

• Ebemito nia wabed ku paru ma leng’ man nia wawor twero mi jumange.​—1 Juthesaloniki 4:3-6.

• Emito nia wagwok tego mwa mi nyolo nyodo man emito watii kude i ayi ma ber.​—Juebrania 13:4.

• Yehova ng’eyo nia nitiyo ku pornografi nyutho nia wi ng’atini nyothere, edieng’ pire gire man nia etie yeny pa Sitani iwi ribiri.​—Thangambere 6:2; Yuda 6, 7.

I ADUNDO: Pornografi nyotho mer pa ng’atini ku Mungu.​—Jurumi 1:24.

Lembe ma ber utie nia Yehova nyang’ ku ju ceke m’umito givuthi kud i thelwet pornografi. Biblia uyero kumae: “Yehova en e won kisa ku bero, Ng’eicwiny make pio ngo man e dit i mer mi bero. Kum eng’eyo kumwa; Epoi ya wan utur.” (Zaburi 103:8, 14) Ebekwayu jumamol ceke ya gicor i bang’e kara “[gi]nwang’ kisa man [gi]nwang’ bero ma yawe mbe pi nikonyogi tap i saane.”​—Juebrania 4:16; nen sanduku “Kite mi vuth kud i awic mi pornografi.”

Dhanu ma wendgi kwanere ngo giyiyo nia Mungu ukonygi. Nyo Mungu copo miyo kony mandha? Pi ju m’ugam uweko timo migi ma reco, Biblia uyero kumae: “Ento julwokowu, . . . Judwokowu leng’; . . . Jukwanuwu ni weg bedopwe i nying’ Rwoth Yesu Kristu man ku tipo pa Mungu mwa.” (1 Jukorintho 6:11) Calu jakwenda Paulo, ju ma kumeno dong’ gicopo yero kumae: “Pi gin ceke atie ku kero ni kum ng’atu m’ubemiyo ira tego.”​—Jufilipi 4:13.

Susan, m’uvuth kud i ng’eca pa pornografi, ukoro kumae: “Yehova kende re ma copo konyo ng’atini nigonyere kud i thol pa pornografi. Tek ikwayu kony man telowic i bang’e, icopo doko kendo leng’ i wang’e. Ebiweki ki ngo ma nia ipodhi kendo i pornografi.”