“Amito atim ni Yehova”

I wang’ niweco iwi lembe mange m’udok utimere, kewek akor iwu kite m’acaku ko tic mi saa ceke.

Junyola i oro 1942, i cula ma leng’ mi Caribbean ma nwang’ere i Curaçao. Baba utie anyoli mi Suriname, ento tic re m’udwoke i cula mi Caribbean. Ebino acel m’i kind Jumulembe ma kwong’a m’ulimo batizo i Curaçao, oro ario i wang’ nyoliri para.a Ebed eponjo kudwa Biblia kubang’ yenga, kadok nwang’u wabed waketho lembe mi ponjine ubino ngo ire yot de. Kinde m’adoko ku oro 14, baba udok kudwa i Suriname pi nidok gwoko min ma dong’ utii.

JURIMO MA BECO UKONYA LEE

Kinde ma wan’i Suriname, acaku dikara kud aradu wada mi cokiri ma gibino timo ni Yehova kud amora. Gikadha ku oro ma nok kende, man gibed gitimo calu juyab yo ma nja. Abed aneno anyong’a ma gitie ko kinde ma gibeweco pi lembe ma ber ma ginwang’u i tic mi lembanyong’a. I ng’ey coko, wabed waweco ku jurimba iwi thiwiwec ma tung’ tung’ m’ujengere iwi Biblia, saa mange ke waweco nwang’u wabedo woko uthieno wabeneno nyikaluku. Jurimo eno gikonya ninyang’ i kum gin m’amito nitimo i kwo para, niwacu timo ni Yehova. E kinde m’adoko ku oro 16, alimo batizo. I ng’eye kinde ma oro para udoko 18 ke, acaku tic pa jayab ma nja.

ANWANG’U PONJI MA PIGI TEK

Anwang’u ponji lee i tic pa jayab yo, man lembene ukonya i tic para mi saa ceke. Ku lapor, ponji ma kwong’a ma pire tek m’anwang’u utie niponjo jumange. Kinde m’acaku tic pa jayab yo, misioner moko ma nyinge Willem van Seijl udieng’ kuda lee mandha.b Eponja ku lembe dupa iwi ayi ma jucopo tiyo ko ma ber ku rwom ma tung’ tung’ i cokiri. Pi kare moko, akeabedo mbe ku paru ma nia atie ku yeny mi ponji ma lee. I orone m’ulubo, anwang’u rwom mi bedo jayab yo ma segi man i ng’eye acaku konyo ungu mi jurwey lembanyong’a moko ma nwang’ere bor i luli mi Suriname. Abedwoko foyofoc lee mandha pi ponji m’umego gimiyo ira tap i saane! Niai eca, anwang’u nia mito alub lapor migi m’abed anwang’ ko saa mi ponjo jumange bende.

Ponji mir ario m’anwang’u utie nikwo kwo m’umbe ku piny dupa, man nipangu lembe ma ber i kwo mijo. Kubang’ caku pa dwi, an ku jawodha ma watimo kude, walar wapangu pi cam man piny mange ma watie ku yenyne pi yenga m’ulubo. E ng’atu acel m’i kindwa ting’o wotho ma bor pi nicing’iewo pinynegi i adhura ma dit. Watiyo cuu ku sente mwa ma kubang’ dwi man cam mwa kara ukonywa pi dwi acel zoo. Ka wakoso piny moko i luli kaka ma wan’i iye, dhanu ma nok kende re ma konyowa, kunoke jukonyowa ngo akonya zoo de. Anyang’ nia nikwo kwo m’umbe ku piny dupa ma fodi a nyanok, man nipangu lembe ma ber, ukonya niketho wiya zoo i kum tic pa Yehova i kwo para.

Ponji mir adek utie bero ma junwang’u ka jubeponjo dhanu mange i dhok migi mir anyoli. Kinde m’abedongo, dhok m’ang’eyo ubino Néerlandais, Anglais, Papiamento, man Sranantongo (ma julwong’o bende Sranan), ma tie dhok ma juweco akeca i Suriname. Ento i luli kuca kaka ma wabekwo i iye, dhanu jolo lembanyong’a ma ber mandha ka waberweyo igi i dhok migi mir anyoli. Ebedo ira lembe ma tek niweco dhokne moko, calu ve Saramaccan, ma kwayu juwec ku dwal ma malu man ma piny. Kadok ebedo ira tek de, re atie kud anyong’a nia ang’eye. Pi oro ma lee, aponjo lemandha ni dhanu dupa, kum abino ku copo mi weco kugi i dhok migi mir anyoli.

Nindo moko anwang’ara i wang’ lembe m’unyayu lewic i wiya. Ku lapor, saa moko amito apenj japonj Biblia moko ma dhaku ma weco dhok mi Saramaccan nia ebewinjere nenedi pir ukoko m’ubino timo cwinye. Ento karaman gin m’apenjo ubino nia ‘ii tie ba?’ I andha, penji maeno uketho wi dhakune ukwot ku lewic. Kadok atimo kosa maeno de, re asu atimo tego niponjo dhok mir anyoli mi dhanu mi kabedo m’aberweyo lembanyong’a i iye.

ANWANG’U RWOM MANGE MI TIC

I oro 1970, anwang’u rwom mi bedo jaliew mi twodiri. Oro maeno abino ku program mi nyutho cal ma tung’ tung’ mi “Kabedo ma dit mi ng’om zoo mi Jumulembe pa Yehova” ni dhanu m’ubino kwo kaka ma bor i luli. Pi nitundo i bang’gi, wakud umego moko, wawotho ku yey ma ma bor ku wi pii. I yeyne waketho moter niwacu jenereta, tangi mi moo, thala, man jamtic mi nyutho cal. Kinde ma watundo, ukwayere nia walab jamtic maenogi ceke wamond ko i luli, kaka ma wabecidho nyutho iye cal ni dhanu. Gin m’abepoy pire akeca i kum wotho mwa utie ayi ma dhanu mi kiarune gimaru ko program mi nyutho cal maeno. Abino kud anyong’a ma lee dit nikonyo dhanu ging’ey Yehova man thenge mi ng’om mi dilo pare. Mugisa mi tipo m’anwang’u usagu bor dit lembe ceke mi kum m’aweko pi nitimo tic pa Yehova.

WAKIEDO THOL MA WANG’E ADEK

Kadok bedo musuma ubino ku bero lee i tic para de, re abino ku yeny mi bedo ku jang’eta pi kwo para zoo. E acaku rwo ku cwinya ceke pi ninwang’u nyamego moko ma copo timo tic mi saa ceke kud anyong’a karacelo kuda i luli. Kago oro acel kumeni i ng’eye, wacaku ng’eyara pi gamiri ku nyamego Ethel ma jayab yo ma segi. Ma fodi Ethel utie nyanok, ebed emaru lapor pa jakwenda Paulo man ebed emito en de emiyere ku copo pare ceke i tic mi lembanyong’a. E i dwi mir 9, oro 1971 wagamara, man wacaku tic mi twodiri karacelo.

Ethel udongo ngo i ot mi lonyo, uketho eng’iyo ma ber ku timo tic mi twodiri i luli. Ku lapor, kinde ma wabeyikara pi niliewo cokiri moko i die luline ma ndruk, wacoko ngo piny dupa. Wabed wacidh walwoko bongu man wajom de i kulo. Bende, wabed wacamu cam moko ci m’umego gijolo kowa, calu ve ley moko m’ubedo ve balang’ogna, rec ma ve uzogoro, kunoke piny moko ci ma gidwogo ko kud i dwar kunoke ma gimaku i wang’ kulo. Ka tekene sani umbe, wacamu cam i ith rabolo. Ka lupaw umbe ke, wacamu ku cingwa. Wakud Ethel wanwang’u nia timo ni Yehova karacelo uketho winjiri mwa udoko ma tek calu thol ma wang’e adek. (Ekl. 4:12) Wabiwilo ngo bero maeno ku piny moko acel de!

Kinde ma wabedwogo ku ka ma bor i luli ka dong’ wawok wanwang’ara ku lembe m’akoro iwu i caku mi kpawa maeni. Kinde ma yey uwok kaka ma wang’ pii tek i iye, ekeemwony kudwa i the pii, re pio pio edok ekilere woko wi pii. Ku bati ma ber nwang’u wakendo bongu mi sovetaj man waoy ungo kud i yey. Re pii upong’o yey mwa bik. Waoyo cam kud i ajeni mwa i pii, man wacaku tiyo kugi pi niwero pii kud i yey.

Calu ma waoyo cam mwa, e wacaku dwaru rec kinde ma wabewotho ku wi pii. Re wamaku ngo rec acel de. Warwo i bang’ Yehova, wakwaye nia emii iwa cam ma pi cing’ nica. E ndhundhu i ng’ey rwo mwa, umego acel ubolo gol pare i pii man ejaku rec ma dit ma wacamu wayeng’ wan abic zoo uthieno ma cing’ nica.

ATIE WON OT, WEGO, MAN JALIEW MI TWODIRI

I ng’ey oro abic i tic mi twodiri, wakud Ethel wapoy ku lembe moko mi mugisa, niwacu wacidoko jurunyodo. Kadok ang’eyo ngo nia lembene bibedo kud adwogi ma kani i kwo mwa de, re abedo kud anyong’a kinde m’awinjo pi lembene. Wamito lee mandha nia nwang’u wabed i tic mi saa ceke ka copere. E i oro 1976 wanyolo nyathin mwa ma co man wacaku nyinge Ethniël. I ng’ey oro ario ku nusu, wadok wanyolo nyathin mange ma co ma nyinge Giovanni.

Calu saa maeca yeny ubino lee i Suriname, filial uyiyo nia amedara asu nitimo tic pa jaliew mi twodiri, re nwang’u wabewotho tungo awiya mwa. Kinde ma fodi awiya mwa tie thindho, juketho abed aliewo wend cokiri ma nok. Eno ubed uketho abed atimo tic mi liewo twodiri pi yenga ario ku bang’ dwi, man i yengane m’udong’ ke abed atimo calu jayab yo i cokiri ma wan’i iye. Abed acidho kud Ethel man awiya mwa ma co ario nwang’u abeliewo cokiri ma ceng’ini ku pacu mwa. Ento pi niliewo cokiri ma bor man nitimo coko ma dongo i luli, abed acidho kenda.

Abed apangu lembe cuu kara atim ma ber ku rwom para ceke. Abed aii kara thier mwa mi juruot utimere kubang’ yenga. Kan ambe acidho liewo cokiri ma bor i luli, Ethel re ma dong’ telo wi thier mi juruot mwa. Re ka copere, wang’ ma pol wabed watimo lembe karacelo i ot mwa. Wakud Ethel wabed wadikara thiri thiri i galuwang’ karacelo kud awiya mwa: Nituko tuko, kunoke niciliewo kabedo moko. Abed abedo ma wang’a thwolo nitundo i diewor ma ling’ nang’u abeyiko program mi theokrasi. Ethel ubedo kit dhaku ma ber ma jukoro pire i Lembrieko 31:15. Ebed eai apokapiny kara wang’ii i giragora ma kubang’ ceng’ karacelo man nimadhu cay i wang’ ma fodi awiya mwa gicidho ngo i somo. Atie ku foyofoc lee mandha pi miyiri pare, kum saa ceke ebed ekonya nitimo ma ber ku rwom mi tic ma Yehova umiyo ira!

Calu wa jurunyodo, watimo tego nikonyo awiya mwa gimar Yehova man tic mi lembanyong’a. Wamito awiya mwa giketh tic mi saa ceke ubed igi ni tic migi ma dhe, ungo pilembe wamaru wan, ento pilembe ebino ng’iyong’ic migi gigi. Wang’ ma pol wabed waketho igi nwoc iwi anyong’a ma junwang’u i tic mi saa ceke. M’umbe nimung’o pi peko ma jucopo nwang’u, wabed waweco akeca iwi ayi ma Yehova ukonyo kowa man bero ma juruot mwa unwang’u. Watimo bende tego kara awiya mwa gibed ku jurimo m’uketho Yehova i kabedo ma kwong’a i kwo migi.

Yehova upong’o yeny mwa ceke pi nitungo awiya mwa. I andha, an de atimo ma kapara pi nikonyo juoda. Tic pa jayab yo ma segi m’atimo ma fodi a jamusuma i luli, uponja ning’eyo gwoko sente pi gin ma wacopo bedo ku yenyne. Kadok wabed watimo kero mwa ceke de, re saa moko wabed wakoso piny ma pigi tek. Saa maeno ayiyo nia Yehova re m’ubed ukonyowa. Ku lapor, niai i oro 1986 nitundo 1992, yakini unyay i ng’om mi Suriname. I oro maeno, ninwang’u kadok gin ma pigi tek ma juromo kwo ko ubedo lembe ma tek. Re kadok kumeno de, Yehova upong’o yeny mwa.​—Mat. 6:32.

KAN APARU PI KWO PARA

I nindo ceke mi kwo mwa, Yehova ubed udieng’ piwa man emiyo iwa anyong’a ma lee man mutoro. Awiya mwa ubedo iwa ni mugisa ma dit, man ebino iwa ni rwom nitungogi kara gitim ni Yehova. Anyong’a ubenegowa pilembe gin de ging’iyo tic mi saa ceke re m’ubed ni tic ma pire tek i kwo migi. Ethniël giku Giovanni ceke ginwang’u diplom migi i somo ma kawoni julwong’o somo mi Jurwey Injili mi Ker, man gibetimo i Bethel mi Suriname karacelo ku mon migi.

Kawoni wakud Ethel wadaru tii lee, re fodi asu wabetimo ni Yehova calu juyab yo ma segi. I andha, watie ku tic dupa ma wabetimo, re saa fodi unuti m’acopo ponjo ko nikwang’ i pii! Ang’eyang’o mbe i iya. Kan aparu pi kwo para, ayero ma cwinya tek nia nitimo ni Yehova i tic mi saa ceke niai ma fodi an aradu, utie ng’iyong’ic ma pire tek nisagu zoo m’atimo i kwo para.