Wek nen ma Mungu tie ko iwi kong’o re m’utel wii
M’UMBE jiji, anyong’a ubenegi i kum giramiya dupa ma Yehova umiyo iri, man ibefoye pilembe eweko in re m’ing’ii ayi mi tiyo kugi. Lembe ma ber utie nia Biblia ukwanu kong’o bende i kind giramiya m’uai i bang’ Mungu, eyero kumae: “Jutimo [kwen pi] ng’iero, man pigulok nyayu mutoro i kwo.” (Ekl. 10:19; Zab. 104:15) Ento nyo idaru neno peko ma kong’o unyayu i kum dhanu moko. M’umedo maeno, paru man cik ma dhanu woro iwi kong’o ukoc nimakere ku kabedo man suru migi. Dong’ ang’o ma copo konyo Jukristu nimaku yub mi rieko iwi kong’o?
Kadok wabekwo kakani kunoke wadongo i suru ma kani de, ka wabeweko nen pa Mungu re m’utel wi paru man yub mwa, wabikwo kwo mir anyong’a.
Calu ma nyo ineno, dhanu ma dupa i wang’ ng’om gimadhu kong’o wang’ ma pol man i kadhiri ma lee. Jumoko gimadhe pilembe elalu paru migi pi kare moko. Jumange ke gimadhe pi ninyego ku peko migi. I kabedo moko lundo, ng’atini madhu kong’o lee pi ninyutho nia etie won sente kunoke jal ma nico.
Wa Jukristu lundo wanwang’u telowic mi rieko m’uai i bang’ Jacwic mwa ma jamer. Ku lapor, emiyo iwa cimowang’ iwi matoke ma rac ma meth ma hai kelo. Saa moko nyo idaru somo lembe ma Lembrieko 23:29-35 urieyo iwi ng’atu m’umer man iwi peko moko ma nwang’e.a Daniel ma tie jadit cokiri moko i Europe, ubepoy i kum kite ma kwo pare ubino ko i wang’ niponjo lemandha, eyero kumae: “Meth ma hai uketho abed amaku yub mi kasegu man uketho akadhu kud i lembe ma lith m’uweka kud ang’eyang’o.”
Wacopo maku yub mi rieko nenedi iwi kong’o pi niuro matoke mi meth m’ukadhu mukero? Ukwayu wawek nen pa Mungu re m’utel wi paru man timo mwa.
Dong’ wakeng’iyu i gin ma Biblia uyero iwi kong’o man thelembe ma cwalu jumoko nimadhe.
GIN MA BIBLIA UYERO IWI KONG’O
Lembe pa Mungu ukwero ngo nitiyo ku kong’o i kadhiri ma ber. I andha, Biblia ucwaku nia nimadhu kong’o copo nyayu anyong’a i ng’atini. Eyero kumae: “Cam kwen peri ku mutoro, man madh pigulok peri kud adunde mi mutoro.” (Ekl. 9:7) Saa moko Yesu man jutic pa Yehova mange ma con ma weg bedopwe de gibed gimadhu kong’o.—Mat. 26:27-29; Luka 7:34; 1 Tim. 5:23.
Ento Lembe pa Mungu unyutho kamaleng’ tung’ tung’ m’utie i kind nimadhu kong’o i kadhiri moko ku nimer. Eyero thwolo thwolo kumae: “Kud wumer ku pigulok.” (Efe. 5:18) Emedo nia “ju ma mer ku kong’o . . . gibimondo ki ngo i Ker pa Mungu.” (1 Kor. 6:10) Andha, Yehova ukwero magwei meth m’ukadhu mukero man mero. Pieno, kakare niweko nia suru mwa re m’utel wiwa iwi lembe pa kong’o, ukwayu wamak yub ma nyayu anyong’a i iye.
Jumoko giparu nia gicopo madhu kong’o i kadhiri ma lee m’umbe nimer. Re eno tie ariti ma lee dit. Lembagora unyutho kamaleng’ nia nibedo “ng’eca mi pigulok” copo cwalu ng’atu ma nico kunoke ma dhaku i lembe ma reco man ma ketho ebayu winjiri pare ku Yehova. (Tito 2:3; Rie. 20:1) Yesu umiyo cimowang’ ma nia “meth m’ukadhu mukero” romo cero ng’atini ku mondo kadok i ng’om ma nyen pa Mungu. (Luka 21:34-36) Dong’ ang’o ma copo konyo Jakristu niuro ariti ma madhu kong’o kelo?
ANG’O MA CWELI NIMADHU KONG’O MAN IMADHE RUKANI?
Etie ariti ma lee ni ng’atini niweko nia suru m’edongo i iye re m’utel wi paru pare iwi lembe pa kong’o. Jukristu gitimo ku rieko pi ninyayu anyong’a i Yehova iwi lembe m’uneno cam man meth. Biblia ubepoyo wiwa kumae: “Kadok wubecamu kadi wumadhu kunoke wutimo lembe moko ci, wutim lembe ceke pi dwong’ pa Mungu.” (1 Kor. 10:31) Kawoni wakeng’iyu i penji man cik mir ukungu mi Biblia m’ulubo e:
Nyo amadhu kong’o kara abed ve jumange? Ai 23:2 uyero kumae: “Kud ilub [tok] udul dhanu.” Kakeni Yehova ubino cimo wang’ nyithindho mir Israel nia kud gilub tok dhanu ma timo ngo lembe ma nyayu anyong’a i iye. Cimowang’ maeno utie pi Jukristu mi rundi ma tin de. Ka waweko jumange re ma gitel wi paru man yub mwa iwi lembe m’uneno kong’o, tokcenne wabipoy nia kindwa udoko bor ku Yehova man ku cik pare mir ukungu.—Rum. 12:2.
Nyo amadhu kong’o pi ninyutho nia a teki? I suru moko, eyiyere nimadhu kong’o nikadhu mukero man wang’ ma pol. (1 Pet. 4:3) Re kenen juk mi rieko ma nwang’ere i 1 Jukorintho 16:13 m’uyero kumae: “Wukii, wucung ma tek i yiyoyic, wubed ratego pa mi co, wudok tek.” Nyo andha kong’o dwoko ng’atini doko teki? Tak de ngo. Kong’o copo nyotho wi ng’atini yot yot man ketho eyero man etimo lembe m’umaku piny ungo. Matokene utie nia, kakare ma nia meth ma lee umii ire tego, ewodho ng’ico pare ngbeng’. Isaya 28:7 uyero nia ng’atu m’umer ku kong’o wotho bik bik man ekier swa.
Tego m’anzilo ay i bang’ Yehova, man de en re m’ebekwayuwa nia wakii man wacung ma tek i yiyoyic. (Zab. 18:32) Jakristu mandha copo timo kumeno nwang’u ebebedo nger man ebemaku yub ma romo nyotho ngo winjiri pare kude. Yesu unyutho kit tego maeno kinde m’ebino iwi ng’om, uketho dhanu gibed giwore nikum tegocwinye man timo pare ma ber.
Nyo amadhu kong’o pi nilalu paru? Ku kony mi tipo ma leng’, jagor Zaburi moko ukiewo kumae: “Kinde m’ang’abacwiny unura, [in i Yehova] ijuko man ikwiyo cwinya.” (Zab. 94:19, NWT) Pieno tek peko ubenuri, lokiri i bang’ Yehova pi ninwang’u kony, ento ungo i bang’ kong’o. Yo ma ber mi timo kumeno utie nirwo saa ceke i bang’ Yehova. Dhanu dupa ginwang’u nia nikwayu juk mi rieko i bang’ jurimo m’uteng’ini i tipo bende utie ku kony lee. I andha, nimadhu kong’o pi ninyego ku peko copo ketho ng’atini bayu kura pare ma ber man ecungo ngo ma tek pi nitimo gin m’atira. (Hos. 4:11) Daniel ma walar waweco pire, uyero kumae: “Abino kud ang’abacwiny man cwinya ubed upido pi kosa m’atimo. Abed amadhu kong’o pi ninyego ku lembene, re ginyay anyaya; uketho jurimba giweka man an de acaku nwang’u nia ve tija mbe.” Tokcenne, ang’o m’ukonyo Daniel? Emedo kumae: “Anyang’ nia atie ku yeny mi kony pa Yehova, pa kong’o re ngo. E kumeno, atuc ninwang’u tego mi nyego ku peko para man mi voyogi.” Lembe ma ber utie nia, saa ceke Yehova tie ayika nikonyowa, eno ke kadok nwang’u yojboth ubeyenyo nen ungo iwa de.—Filip. 4:6, 7; 1 Pet. 5:7.
Pi ning’eyo ka nyo ukwayu itim alokaloka moko iwi kite m’imadhu ko kong’o, kepenjiri kumae: ‘Nyo wat para kunoke jarimba moko ma ceng’ini udaru yero de nia ebedieng’ i kum ng’iyo para mi madhu kong’o?’ Tek eyo, nyutho nia ibemondo i ng’iyo kunoke i timo moko ma rac m’umbe ninyang’. ‘Nyo kawoni amadhu nisagu ma naka?’ Eno romo nyutho nia ng’atu ma nwang’u utie ngo umath ubecimondo ma rac i kong’o. ‘Nyo abenwang’u nia etie tek nikwo m’umbe nibilo kong’o pi nindo moko kunoke pi kare m’ulwari?’ Tek eyo, nyutho nia meth udaru mondo i rimbi kunoke edoko ni ng’iyo peri. Saa moko nyo romo kwayu nia isay kony i bang’ munganga pi nivoyo lembene.
Calu ma kong’o romo kelo ariti kunoke nyayu peko dupa, Jukristu moko ging’iyo nia mito ngo gimadh gin moko ci ma nyinge kong’o. Jumoko gimadhe ngo kende kende pilembe e mit ungo i dhoggi. Tek wedu moko madhu ngo kong’o pi thelembe maeno, wor ng’iyong’ic pare man kud icaye.
Jakristu moko romo nwang’u nia etie ber nitiyo ku rieko man niketho mupaka ire gire iwi kadhiri pa kong’o ma kwayu emadhi. Kunoke eromo ketho cik ire gire nia ebibemadhe wang’ adi, nyo wang’ acel kubang’ yenga kunoke nyanok i saa pa cam. Jumange lundo giketho mupaka iwi ayi kong’o ma gibibemadhu, calu ve nimadhu biya kunoke vin, ento ungo kong’o ma lake tek kadi kong’o m’ajeba. Ka ng’atini uketho mupaka ma terere iwi meth, ebibedo ire yot niwore. Man ka ng’atu moko ubeworo mupaka pare m’eketho iwi kong’o, Jakristu m’uteng’ini biwinjere ngo rac.
Kinde ma wabemaku yub iwi kong’o, ukwayu wadieng’ bende pi jumange. Jurumi 14:21 uyero kumae: “Etie ber nia cika kud icam ring’o man kud imadh pigulok, kunoke kud itim lembe moko ci kan ecopo ketho umeru kier.” Icopo tiyo ku juk maeno nenedi? Nwang’u ibenyutho mer mir umego. Tek ibeparu nia nimadhu kong’o romo timo ng’atu moko rac, mer bicweli nimadhe ngo i saa maeno. Kan itimo kumeno, ibinyutho nia ibeworo jumange, ibenyang’ kugi, man nia ibesayu bero migi i wang’ peri.—1 Kor. 10:24.
M’umedo maeno, judongo pa gavmenti de giromo ketho cik ma copo telo wi Jakristu nimaku yub mi rieko. Cik maeno romo nyutho oro m’ukwayere pi nimadhu kong’o kunoke eromo kwero nia ng’atini kud uring ku kit cuma kadi ke kud etii ku kit macin moko kan emadhu kong’o.—Rum. 13:1-5.
Yehova umiyo iwa bedagonya mi ng’iyo kite mi tiyo ku giramiya m’emiyo iwa. Eno uketho i iye ning’iyo kit cam ma wabicamu man kit kong’o ma wabimadhu. Dong’ wek ng’iyong’ic mwa unyuth nia wabeneno bedagonyane ni gin ma pire tek man nia wabetiyo kude pi ninyayu anyong’a i Wegwa m’i polo.
a Dilo moko ma neno lembe pa yotkum i États-Unis unyutho nia nimadhu kong’o nikadhu mukero kadok wang’ acel romo kelo peko ma calu nek, deyiri, mak ma ku kero, nitiyo ku jadhogjo mi gamiri yangayanga, nitimo ribiri m’ariti lee i iye, man wok pa ic.