Buku pa Yob copo konyi kinde m’ibemiyo juk

1-2. Jurimb Yob adek man Elihu ginwang’iri i wang’ lembang’o?

KINDE ma lonyo pa Yob unyothere, rwonglembene uyik tir i kind dhanu. Kinde ma jurimb Yob adek, niwacu Elifaz, Bildad man Zofar giwinjo lembene, gicoko woth gicidho i bang’ Yob i Uz pi nijuko cwinye. Saa ma gitundo, igi uwok uwang’ lii i kum lembe m’unwang’u Yob.

² Kepar pi lembe ma Yob ukadhu kud i iye! Kago piny pare ceke unyothere. Ebino kud udul lim dupa: Rombe, dhieng’, kana man ngamia. Juyaku lim enogi ceke, moko ke junego. Awiya pare tho, jurutic pare ma pol ke junego. Ot m’awiya pare ubino i iye udong’ ni uvuru. I ng’eye, remo ma pek udok upodho iwi Yob. Vur ma reco man ma lith uromo kume zoo. Ku bor, jurimbe adek ginene ebedo kende i vuru ku can. Gitimo ang’o? Gibedo ling’ pi nindo abiro m’umbe niyero wec moko acel de ni ng’atu maeno m’uting’o remo ma pek. (Yob 2:12, 13) I ng’ey kare, jalawobi moko ma nyinge Elihu ugam utundo man ebedo ceng’ini kugi. Yob ukuro kpe, e ecaku weco. Ecaku lamu nindo ma junyole i iye man ewacu timba nang’ etho cen. (Yob 3:1-3, 11) Ubenen kamaleng’ nia Yob ubino ku yeny mi kony! Lembe ma dhanu eno gibiyero man ayi ma gibiyere ko, binyutho ka nyo andha gitie jurimb Yob man ka nyo andha gibedieng’ pire.

3. Wabineno lembang’o i thiwiwec maeni?

³ Yehova uketho Musa ukiewo lembe ma jurimb Yob adek man Elihu gitimo ku ma giyero. Kud i kind wec pa Elifaz, ubenen nia moko tipo ma rac re m’ucwale niyero. Tung’ kumaeno, wec ma Elihu uyero lundo, Yehova re m’uyuyo i wiye. (Yob 4:12-16; 33:24, 25) Eno re m’uketho i buku pa Yob, wanwang’u juk ma beco mandha man saa moko ke ma reco m’usagu. I thiwiwec maeni wabineno kony ma wacopo nwang’u i buku pa Yob kinde ma wabemiyo juk. Wabilar neno lapor ma rac mi jurimb Yob adek. I ng’eye wabiweco iwi lapor ma ber ma Elihu uweko. Kinde ma wabeng’iyo i lapornegi, wabineno bero ma copere Juisrael ginwang’u i buku pa Yob man bero ma wan de wacopo nwang’u i iye tin eni.

AYI MA JURIMB YOB ADEK GIMIYO KO IRE JUK

4. Pirang’o jurimb Yob adek gitundo ngo i kum lembakeca migi? (Nen bende cal.)

⁴ Biblia uwacu nia kinde ma jurimb Yob adek giwinjo pi peko m’uwok i wiye, gicidho pi ‘niwage man nijuko cwinye.’ (Yob 2:11) Ento gitundo ngo i kum lembakeca maeno. Pirang’o? Pi thelembe ma romo adek. Mi kwong’o, giting’o ngo saa mi lar winjo Yob man mi nyang’ i peko pare. Ku lapor, giwondiri nia Yob ubenwang’u matira pi dubo m’etimo.a (Yob 4:7; 11:14) Mir ario, juk ma pol ma gimiyo ubino juk m’umbe ku kony, ma kisa mbe i iye, man ma cobo cwinyjo. Ku lapor, gin adek ceke giyero wec m’uwinjere ni wec ma mit, ma re gitie wec m’ucungo ngo iwi ukungu mandha. (Yob 13:12) Wang’ ario zoo Bildad uyero ku dhoge ma rac nia Yob ubeweco dit. (Yob 8:2; 18:2) Zofar ke ung’alu Yob ku dhoge ma tang’ nia “wiye mbe.” (Yob 11:12) Mir adek, kadok nwang’u giting’o ngo dwandgi kinde ma gibeweco ni Yob de, re giweco ku dwal mi cac, mir anyware man mir adote. (Yob 15:7-11) Tokcenne, dhanu maeno gibino sayu migi ninyutho nia Yob utie ku kosa kakare nijuko cwinye man nitielo yiyoyic pare.

5. Juk mi jurimo pa Yob ukelo adwogi ma kani?

⁵ Ka juk ma jurimb Yob gimiyo ukelo ngo adwogi ma ber, lembene copo wang’u ngo iwa. Wec migi uturo cwiny Yob atura. (Yob 19:2) Eno re m’uketho Yob ucaku cero bang’e. Ku lembe ma rac, ecaku paru lembe swa man ecaku weco vur vur. (Yob 6:3, 26) Jurimbe giyero ngo ire wec m’urombo ku paru pa Yehova, man kisa unegogi ngo i kume. M’umbe ning’eyo, lembuno uketho gidoko ni jamtic ma Sitani ubino tiyo ko. (Yob 2:4, 6) Copere nia kpawa maeni ugam ukonyo Juisrael con. Dong’ wan ke tin ecopo konyowa nenedi?

6. Copere judongo mir Israel ginwang’u ponji ma kani kud i lapor ma rac mi jurimb Yob adeki?

⁶ Ponji ma nyo Juisrael ginwang’u. Kinde ma Yehova umiyo cik ni Juisrael, eng’iyo bende judongo m’uromo nibedo jupoklembe i wigi kara gikony dhanu uwor cik. (Poy. 1:15-18; 27:1) Judongone gicikiri niwinjo dhanu cuu i wang’ nimiyo igi juk kunoke nipoko lembe migi. (2 Kei. 19:6) Ukwayu bende gipenjgi ku penji kakare niparu nia gidaru nyang’ i lembe ceke. (Poy. 19:18) Jumiijuk maeno mir Israel gicikiri ngo niweco ku kwinyo ni dhanu m’ubino i bang’gi pi nikwayu kony. Pirang’o? Pilembe weco igi ku kwinyo copo ketho cwinygi tur man giromo koro ngo igi lembe m’ubedieng’o cwinygi. (Ai 22:22-24) Copere nia judongo mir Israel ma ginyamu i lembe iwi buku pa Yob, ginwang’u ponji lee m’ukonyogi nibedo jumiijuk ma ber.

7. M’uweko judongo mir Israel, jumange ma copo miyo juk ubino jukani, man kpawa mi buku pa Yob ubino igi ku kony ma kani? (Lembrieko 27:9)

⁷ Ku lemandha, judongo ku jupoklembe kendgi ngo re ma gibino dhanu ma gimiyo juk i Israel. Jaisraelman, uketho i iye aradu ku judongo, jumaco ku jumamon, ceke gibino ku copo mi miyo juk ni ng’atu m’utie ku yeny mi kony kara ebed ku winjiri ma ceng’ini ku Yehova kunoke elok kura pare. (Zab. 141:5) Eno tie tap gin ma jarimo mandha copo timo. (Som Lembrieko 27:9.) Lapor ma rac mi jurimb Yob adek ubino lapor mi cimowang’ ni Juisrael i kum lembe m’ukwayu ngo giyer man m’ukwayu ngo gitim kinde ma gibemiyo juk.

8. Awic ma kani m’ukwayu ngo wapodh i iye kinde ma wabemiyo juki? (Nen bende cal.)

⁸ Ponji ma wacopo nwang’u. Wa Jukristu, wamito wakony umego ku nyimego mwa kinde ma gibenwang’iri ku peko. Ento kara wakonygi cuu, mito ngo watim lembe ma jurimb Yob adek gitimo. Mi kwong’o, ukwayu ngo wamii juk ka fodi wanyang’ ungo i lembe cuu man ka jukne ucungo ngo iwi ukungu mi lemandha. Mir ario, juk ma wabemiyo ucikere ngo nijengere iwi ng’eyong’ec mwa giwa calu ma Elifaz utimo, ento iwi ukungu mi Lembe pa Mungu. (Yob 4:8; 5:3, 27) Mir adek, ukwayu ngo wawec ku kwinyo kunoke ku cac. Poy nia lembe moko ma Elifaz ku juwodhe giyero ubino lembe mandha, man ng’atu acel m’i kind ju m’ugoro Biblia de udwogo iwi wec migine moko. (Nen Yob 5:13 man 1 Jukorintho 3:19.) Re kadok kumeno de, wec ma dupa ma giyero ubino wec ma cuu ngo man m’utimo Yob rac, uketho Yehova uwacu nia gin ma giyero ubino vupo. (Yob 42:7, 8) Ka jumiyo juk cuu, eno copo ketho juneno ngo nia Yehova tie ng’atu ma i lembe pare tek, kunoke nia emaru ngo jutic pare. Kawoni dong’ wakenenu ponji ma wacopo nwang’u kud i lapor pa Elihu.

AYI MA ELIHU UMIYO KO JUK NI YOB

9. Pirang’o Yob ubino ku yeny mi kony i ng’ey wec mi jurimbe, man Yehova ukonye nenedi?

⁹ I ng’ey kare, Yob ku jurimbe gigam gijigo wec. Ubenen nia wecne ubino lieth. Giweco lee akeca, ma jucoko dhu lembe ma giyerone utundo thek 28 mi Biblia; lembene ma pol giyero ku kwinyo man ku ng’eicwiny. M’umbe jiji, i ng’ey wec migi, litho pa Yob udong’ kakare! Asu ebino ku yeny mi jukocwiny man mi twiny. Yehova ukonyo Yob nenedi? Etiyo kud Elihu pi nimiyo ire juk. Dong’ pirang’o Elihu uweco ngo ndhu ndhu ke? Eyero kumae: “An atie aradu, ento wun wu judongo. Pieno acerara cen ku woro.” (Yob 32:6, 7) Jalawobi ma Elihu unyang’ i lembe ma tin dhanu ma pol de ung’eyo, ma nia dhanu m’utii gidaru kwo oro dupa man ging’eyo lembe lee, uketho gitie ku rieko; bende gikadhu kud i lembe dupa ma fodi aradu gikadhu ngo kud i iye. Ento i ng’ey ma Elihu uwinjo Yob ku jurimbe ku twiyocwiny, enwang’u nia mito eweci. Ewacu kumae: “Oro kende ngo ma ketho ng’atini bedo riek, kadi tie ngo dhanu m’utii kendgi re ma ginyang’ i lembe m’atira.” (Yob 32:9) I ng’eye Elihu udok uyero ang’o man eyere nenedi?

10. Elihu ular utimo ang’o i wang’ nimiyo juk ni Yob? (Yob 33:6, 7)

¹⁰ I wang’ nimiyo juk ni Yob, Elihu umito Yob ubed ma kume kwiyo. Etimo nenedi? Ku kwong’a, en gire ekeekwiyo kume. Wang’eyo lembuno pilembe Biblia uwacu nia kwinyo ukeumake. (Yob 32:2-5) Re wang’ acel de mbe ma Elihu uweco ku kwinyo ni Yob. Tung’ ku maeno, eweco i bang’e calu jarimo mandha. Ku lapor, ewacu ni Yob kumae: “Nen! an a calu in i wang’ Mungu mandha.” (Som Yob 33:6, 7.) I ng’eye, enyutho nia ewinjo Yob cuu. Edwogo bende iwi lembe ma dongo dongo ma Yob uyero i wec m’eweco wang’ abusiel. (Yob 32:11; 33:8-11) Etimo lembe ma rom eno kinde m’emiyo juk mange ni Yob.—Yob 34:5, 6, 9; 35:1-4.

11. Elihu umiyo juk ni Yob nenedi? (Yob 33:1)

¹¹ Kinde ma Elihu ubino miyo juk ni Yob, emiyo jukne i ayi m’unyutho woro ni won bedopwe maeno. Ku lapor, elwong’o Yob ku nyinge kinde m’ebeweco i bang’e, copere nia jurimbe adek gilwong’e ngo ku nyinge. (Som Yob 33:1.) Saa m’ebemiyo juk ni Yob, ewotho miyo ire kaka ma en de ewec ko, copere nyo egam epoy pir ava mi dwokowang’ lembe m’ebino ko kinde ma Yob ku jurimbe adek gibeweco i kindgi. (Yob 32:4; 33:32) Elihu umiyo bende juk ma kamaleng’ ni Yob iwi ariti ma paru moko m’ebino ko copo kelo, man epoyo wiye i kum rieko, tego, bedopwe man mer ma lokere pa Yehova. (Yob 36:18, 21-26; 37:23, 24) M’umbe jiji, juk ma ber ma Elihu umiyo ni Yob, uketho Yob ubedo ayika nijolo telowic mange ma biai i bang’ Jacwic pare. (Yob 38:1-3) Copere nia lapor pa Elihu ugam ukonyo Juisrael. Tin ke ecopo konyowa nenedi?

12. Yehova utiyo ku jubila nenedi pi nikonyo dhanu pare, man copere nia Juisrael ginwang’u bero ma kani niai kud i lapor pa Elihu?

¹² Ponji ma nyo Juisrael ginwang’u. I nindo ceke ma Juisrael gikwo i iye, Yehova ubed utiyo ku jubila pi ninyutho igi lembakeca pare. Ku lapor, i rundi mi Jupoklembe, Yehova utiyo ku Debora ma jabila ma dhaku pi nimiyo telowic ni dhanu pare. Etiyo bende ku Samwel pi nibedo jayerlembe pare niai ma fodi e nyathin. (Pok. 4:4-7; 5:7; 1 Sam. 3:19, 20) I ng’eye i rundi mi jubim, Yehova utiyo ku jubila ma tung’ tung’ pi nitielo cwiny dhanu pare i thenge mi tipo man nimiyo juk ni ju m’uweko timo thier ma leng’. (2 Sam. 12:1-4; Tic. 3:24) Copere nia lapor pa Elihu ma jukiewo i buku pa Yob ukonyo jumaco ku jumamon mir Israel ma giweg yiyoyic ning’eyo gin ma gicopo yero man ayi ma gicopo yere ko ka gibemiyo juk.

13. Tin watielo cwiny juyic wadwa nenedi?

¹³ Ponji ma wacopo nwang’u. Wa Jukristu bende, watwong’o pi yeny pa Mungu ma nwang’ere i Biblia ni dhanu. Watiyo bende ku wec ma gierojo pi nitielo cwiny juyic wadwa. (1 Kor. 14:3) Asagane judong cokiri gicikiri niweco “i ayi ma juko cwiny” ni umego ku nyimego, kadok ni ju m’ubeweco ku ng’eicwiny man ‘m’ubeweco swa’ de.—1 Thes. 5:14; Yob 6:3.

14-15. Kekor kite ma judong cokiri gicopo lubo ko lapor pa Elihu kinde ma gibemiyo juk.

¹⁴ Kepar pi lembe ma e: Jadit cokiri moko uwinjo nia cwiny nyamego moko mi cokiri pare utur. E gicidh giliewe kud umego moko pi nitielo cwinye. Kinde ma gitundo, eyero igi nia kadok nwang’u ebemedere nirweyo lembanyong’a man ebecidho i coko de, re embe kud anyong’a. Umego maeno gibitimo ang’o?

¹⁵ Mi kwong’o, gibilar nyang’ i gin m’uketho nyamegone umbe kud anyong’a. Kara ginyang’ i peko pare, mito gikegiwinje kilili mandha. Nyo nyamegone ubewinjere kumeno pilembe ebeparu nia Mungu umare ngo? Kunoke nyo “adieng’acwiny mi kwo” re m’uketho cwinye uturi? (Luka 21:34) Mir ario, judong cokiri maeno gicopo foyo nyamegone pilembe fodi asu ecidho i coko man erweyo lembanyong’a kadok nwang’u cwinye utur de. Mir adek, Kinde ma ginyang’ i peko pare man pi gin m’uketho cwinye utur, ka dong’ gibitiyo ku Biblia pi nitielo cwinye man niketho eng’ey nia Mungu umare.—Gal. 2:20.

MEDIRI NINWANG’U PONJI I BUKU PA YOB

16. Wacopo timo ang’o kara wanwang’ kony asu i buku pa Yob?

¹⁶ Wanwang’u bero ma kani ka wabeng’iyo i buku pa Yob? Calu ma waneno i thiwiwec mi wang’e, buku pa Yob konyowa ngo kende kende ninyang’ nia pirang’o Mungu uweko masendi ubemedere, ento ekonyowa bende ninyang’ i ayi ma wacopo ciro ko masendinegi. I thiwiwec maeni waneno nia wan ceke macopo miyo juk ma cuu tek wabelubo lapor pa Elihu, ento ungo mi jurimb Yob adek. Nyo ecibedo ber ungo nia ma cen kan ibecimiyo juk ni ng’atu moko, ikeidwog kendo iwi ponji m’inwang’u i buku pa Yobi? Ka nindo udaru ton niai m’isomo buku pa Yob, keth lembakeca mi dok some kendo. Kan itimo kumeno, ibinwang’u nia asu etie ku kony tin, tap calu m’ebino ko con i rundi ma jukiewe i iye.