Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • nwt Juan 1:1-21:25
  • Juan

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • Juan
  • Biblia Aymara. Machaq Mundon Jakirinakataki
Biblia Aymara. Machaq Mundon Jakirinakataki
Juan

JUAN
JUANAN QELLQAT SUMA YATIYÄWINAKA

1 Qalltanjja Arojj utjänwa.+ Arusti Diosampïnwa,+ uka Arojj mä diosarakïnwa.*+ 2 Qalltan jupajj Diosampïnwa. 3 Taqe kunas jupa taypiw utjäna,+ jan jupampejj janiw kunas utjkänti.

4 Jupa taypiw jakañajj utjäna, jakañajj jaqenakan qhanaparakïnwa.+ 5 Uka qhanajj chʼamak taypin kʼajaski,+ ukampis chʼamakajj janiw qhanar atipjkiti.

6 Mä jaqew utjäna, jupajj Diosan khitanitänwa, sutipajj Juan satänwa.+ 7 Jupasti qhanjjat yatiyañatakiw mä testigjam jutäna,+ ukhamat taqe kasta jaqenakajj jupa* taypi creyipjjañapataki. 8 Juanajj janiw uka qhanäkänti,+ jan ukasti jupaw uka qhanat qhanañchir jutäna.

9 Taqe kasta jaqenakar qhan churki uka cheqpach qhanajja, aka mundor niya jutañampïskänwa.+ 10 Jupajj* aka mundonkjjänwa,+ Diosajj jupa taypiw taqe kuns luräna,+ ukampis aka mundojj janiw jupar uñtʼkänti. 11 Jupajj pachpa utaparuw jutäna, ukampis jupankirinakajj janiw katoqapkänti. 12 Taqe khitinakatejj jupar creyipkäna, sutipar confiyapkäna*+ ukanakarojja, Diosan wawanakapäpjjañapatakiw yanaptʼäna.+ 13 Jupanakajj janiw awk taykat nasipkänti, ni awk taykan munañapatsa, ni mä chachan munañapats nasipkänti, jan ukasti Diosan munañapatwa nasipjjäna.+

14 Ukhamasti Arojj jañchiruw tuküna,+ jiwas taypinwa jakarakïna. Jupan kʼajkir qhanapwa uñjtanjja, kunjamtï mä sapa yoqajj+ awkipat mä kʼajkir qhana katoqki ukhama. Jupajj Diosan jachʼa khuyapayasiñapampi kunatï cheqäki ukampi phoqtʼatänwa. 15 Juanaw jupat qhanañchäna. Jupajj akham sasaw jachʼat säna: “¡Naya pachpaw jupat akham sayäta: ‘Khititejj nayan qhepaj jutki ukajj nayat sipans nayrankjjewa, jupajj nayat sipans jukʼamp nayraw utj-jjäna’ sasa!”.+ 16 Cheqas jupajj khuyaptʼayasiñamp phoqtʼatawa, ukatwa taqenis jupan jachʼa khuyapayasiñap jilarkir katoqtanjja. 17 Niyakejjay Leyejj Moisés taypi churaschejja,+ jachʼa khuyapayasiñasa+ kunatï cheqäki ukasa Jesucristo taypiw utji.+ 18 Janipuniw khiti jaqes Diosarojj kunapachas uñjkiti.+ Jan ukasti khititejj Awkip jakʼankki,*+ Diosjamäki uka sapa yoqaw*+ jupjjat sum qhanañchäna.+

19 Judionakajj Jerusalén markatpachaw sacerdotenakarus levitanakarus Juanan ukar khitapjjäna, akham sasin jisktʼapjjañapataki: “¿Jumajj khitïtasa?”+ sasa. 20 Jupajj janiw jan yatir tukkänti, jan ukasti akham sasaw qhanañchäna: “Janiw nayajj Cristökti” sasa. 21 Jupanakajj akham sasaw jisktʼapjjäna: “¿Ukhamajj khitïtasa? ¿Eliasätati?”+ sasa. Jupajj sarakïnwa: “Janiw jupäkti” sasa. Ukatsti jisktʼapjjarakïnwa: “¿Profetätati?”+ sasa. Jupasti sänwa: “¡Janiwa!” sasa. 22 Ukatwa jupar akham sapjjäna: “¿Khitïtasa? Sapjjetaya, ukhamat khitanipkitu ukanakar yatiyapjjañajataki. ¿Juma pachpat kamstasa?” sasa. 23 Jupasti sarakïnwa: “Khititejj wasaran ‘¡Jehová* Diosan thakip cheqaptayapjjam!’+ sasin arnaqaski ukajj nayätwa, kunjamtï Isaías profetajj siskäna ukhama”+ sasa. 24 Cheqas ukanak jisktʼapkäna uka jaqenakajj fariseonakan khitanitäpjjänwa. 25 Ukatwa akham sasin jupar jisktʼapjjäna: “Ukhamajj jan Cristökasasa, ni Eliasäkasasa, ni Profetäkasas ¿kunatarak bautistasti?” sasa. 26 Uk satasti Juanajj jupanakar sarakïnwa: “Nayajj umampiw bautista. Jan uñtʼapkta ukajj jumanak taypinkaskiwa. 27 Jupajj nayan qhepaj jutaski, wiskhupan* chinuñap jararañas janiw waktʼkituti”+ sasa. 28 Ukanakajj Betania markanwa pasäna, Jordán jawir khurkatana, kawkjantï Juanajj jaqenakar bautiskäna uka cheqana.+

29 Qhepürusti Juanajj Jesusaruw jupan ukar jutaskir uñjäna, sarakïnwa: “¡Uñtapjjam, jupajj Diosan Corderopawa,+ aka mundon+ juchap qʼomachiriwa!+ 30 Jupatwa nayajj akham sayäta: ‘Mä jaqew nayan qhepaj juti, ukampis jupajj nayat sipans nayrankjjewa, nayat sipans jukʼamp nayraw utj-jjäna’+ sasa. 31 Janirakiw nayas jupar uñtʼkayätti, Israel markan jupar uñtʼapjjañapatakiw nayajj umamp bautisaskayäta”+ sasa. 32 Ukatsti akham sasaw Juanajj qhanañcharakïna: “Espíritu santoruw alajjpachat saraqanir uñjta, mä palomar uñtata, ukajj jupjjankarakïnwa.+ 33 Janirakiw nayas jupar uñtʼkayätti, ukampis umamp bautisañatak khitankitu ukajj akham sasaw nayar sitäna: ‘Kunapachatï espíritu santo saraqanir uñjäta, mayni patjjankatap uñjarakïta+ ukhaw khitis espíritu santomp bautisirejj uk yatïta’+ sasa. 34 Uksti naya pachpaw uñjta, jupaw Diosan Yoqapajja sasaw qhanañcharakta”+ sasa.

35 Qhepürusti wasitat Juanajj pä discipulonakapampïskäna, 36 Jesusar uka cheq pasaskir uñjasajj akham sasaw jupajj säna: “¡Uñtapjjam, jupajj Diosan Corderopawa!”+ sasa. 37 Uk istʼasasti panpach discipulonakaw Jesusar arkapjjäna. 38 Jesusasti qhepa toqeruw kutikipstäna, arkirinakar uñjasajj akham sasaw säna: “¿Kunsa thaqasipkta?” sasa. Jupanakajj sapjjarakïnwa: “Rabí, ¿kawkin alojatätasa?” sasa. (Rabí arojj “Yatichiri” sañ muni). 39 Jupajj sarakïnwa: “Jutapjjam, uñjapjjätawa” sasa. Ukatwa jupanakajj sarapjjäna, kawkinsa alojasïna uksa uñjapjjarakïnwa. Uka urojj jupampiw quedasipjjäna, ukañkamasti niya pusi jaypʼu horasäjjänwa.* 40 Juanan arunakap istʼasin Jesusar arkapkäna uka paninit maynejj Andrés+ satänwa, jupan jilapajj Simón Pedro satarakïnwa. 41 Andresasti Simón jilapampiw nayraqat jikisïna, akham sasaw jupar säna: “Mesiasaruw jikipjjta”+ sasa (Mesías arojj “Cristo” sañ muni). 42 Ukatjja Jesusan ukaruw irpäna. Jesusajj jupar uñkatäna ukhajja, akham sasaw jupar säna: “Simón,+ Juanan yoqapa, jichhat uksarojj Cefas satäjjätawa” sasa (Cefas sutejj “Pedro” sañ muni).+

43 Qhepürusti Jesusajj Galilearuw sarañ munäna. Ukatjja Feliper+ jikjjatasajj akham sasaw jupar säna: “Nayar arkita” sasa. 44 Uka Felipejj Betsaida markankirïnwa, Andresas Pedros uka markankirïpjjarakïnwa. 45 Felipejj Natanaelaruw+ jikjjatarakïna, akham sasa: “Moisesan Leyipans Profetanakan Qellqatanakapans* parlki ukaruw jikipjjta, jupajj Nazaretankir Jesusawa, Josean+ yoqapawa” sasa. 46 Ukampis Natanaelajj akham sasaw jupar jisktʼäna: “¿Nazaret markat mä suma jaqejj mistuspati?” sasa. Felipejj jupar sarakïnwa: “Jutam, juma pachpaw uñjäta” sasa. 47 Jesusajj Natanaelar jutaskir uñjäna ukhajja, akham sasaw jupat säna: “Uñtapjjam, cheqas jupajj mä israelitawa, janirakiw kuna engaños jupan utjkiti”+ sasa. 48 Natanaelajj jupar sarakïnwa: “¿Kunjamatsa jumajj nayar uñtʼista?” sasa. Ukham satasti Jesusajj jupar sarakïnwa: “Felipejj janïr jawskayätam ukhaw nayajj higos qoqa* jakʼan jumar uñjsmajja” sasa. 49 Ukatwa Natanaelajj jupar sarakïna: “Rabí, jumajj Diosan Yoqapätawa, jumarakiw Israel markan Reyipätajja”+ sasa. 50 Jesusajj akham sasaw jupar säna: “¿Higos qoqa* jakʼan uñjsma satakit jumajj nayar creyista? Ukanakat sipans jukʼamp musparkañanak jumajj uñjäta” sasa. 51 Ukatsti sarakïnwa: “Cheqpachapuniw sapjjsma, jumanakajj jistʼaratwa alajjpach uñjapjjäta, kunjamsa Diosan angelanakapajj alajjpachar makatapjje, kunjamsa jaqen Yoqapan ukar saraqanipjje uksa uñjapjjarakïtawa”+ sasa.

2 Kimsïr urunjja Galileankir Caná markanwa mä casarasïwin mä jachʼa manqʼäwejj utjäna, Jesusan mamapas ukankarakïnwa. 2 Jesusas discipulonakapas uka casarasïwi jachʼa manqʼäwirojj invitatäpjjarakïnwa.

3 Vinojj pistʼaskäna ukhajja, akham sasaw mamapajj Jesusar säna: “Vinow jupanakan jan utj-jjeti” sasa. 4 Jesusasti sarakïnwa: “Warmi, ¿jumas nayas kun yatiñasas uka toqetjja?* Janïraw horasajajj purinkiti” sasa. 5 Mamapajj akham sasaw servirinakar säna: “Kuntï sapkätam ukhampun lurapjjam” sasa. 6 Ukanjja qalat lurat sojjta uma wakullanakaw utjarakïna, kunjamtï judionakan leyinakapajj qʼomachasiñ toqet maykäna ukarjama.+ Sapa wakullarojj niya 44 jan ukajj niya 66 litronakaw* mantäna. 7 Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Uka wakullanakar umampi phoqarapjjam” sasa. Ukatwa jupanakajj iyaw sasajj phoqarapjjäna. 8 Sarakïnwa: “Jichhajj mä jukʼa apsupjjam, khititï casarasïwin pʼeqtʼki ukar churanipjjam” sasa. Jupanakajj iyaw sasaw apapjjäna. 9 Casarasïwin pʼeqtʼir jaqejj vinor tukuyat uma malltʼäna ukhajja, kawkitsa uka vino apanipjjäna uk janiw yatkänti (um apsunipkäna uka servirinakaw niyas yatipjjäna), ukatwa jupajj casarasir waynar jawsayäna, 10 sarakïnwa: “Nayraqatajj suma vinökis uk taqenis churapjje, jaqenakajj umakipatäjjapjje ukhaw jan suma vinöki uk churapjjaraki. Ukampis jumajj jichhakamaw suma vino imatätajja” sasa. 11 Jesusasti uk lurasaw Galileankir Caná markan milagronak lurañ qalltäna, ukhamatwa chʼamanïtap uñachtʼayäna,+ discipulonakapas juparuw confiyapjjarakïna.*

12 Uka qhepatjja Jesusajj mamapampi, jilanakapampi,+ discipulonakapampiw Capernaúm+ markar saraqäna, ukampis janiw walja urunak ukan quedasipkänti.

13 Ukatjja judionakan Pascua+ fiestapaw jakʼachasinjjäna. Jesusasti Jerusalén markaruw makatäna. 14 Templor mantäna ukhajja, jaqenakajj vacanaka, ovejanaka, palomanak+ aljasipkäna, qollqe turkirinakas qonuñanakapan qontʼatäsipkänwa. 15 Ukatwa jupajj mä chicote wakichtʼasisin taqe aljirinakarojj ovejanakamp vacanakamp chik templot alissüna, turkirinakan qollqenakaps waranukünwa, mesanakaps qʼal jaqorpayäna.+ 16 Paloma aljirinakarojj akham sarakïnwa: “¡Akanak jayar apasipjjam! ¡Jan jukʼamp Awkijan utap mä qhatur* tukuyapjjamti!”+ sasa. 17 Ukatwa discipulonakapajj kunatï qellqatäki uk amtapjjäna, ukan akham siwa: “Utamaru taqe chuyma munañaw tukuntitani”+ sasa.

18 Judionakajj akham sasaw jupar sapjjarakïna: “Ukanak lurañatak autoridadanïtam uñachtʼayañatakejj ¿kuna señals jichhajj uñachtʼayapjjetäta?”+ sasa. 19 Uk satasti Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “Aka templo allthapipjjam, kimsa urutwa nayajj saytʼayäjja”+ sasa. 20 Ukatwa judionakajj akham sapjjäna: “Aka templojj 46 maranakanwa lurasïna, ¿ukatti jumajj kimsa urun saytʼayäta?” sasa. 21 Templo sasinjja, cuerpopatwa jupajj parlaskäna.+ 22 Jiwatat sartanjjäna ukhaw discipulonakapajj kuntï jupajj parlirïkäna uk amtasipjjäna,+ kunanaktï Qellqatanakan siskäna ukarusa Jesusan arunakaparus creyipjjarakïnwa.

23 Jupajj Jerusalén markankaskäna ukhajja, milagronakwa* Pascua fiestan luräna. Uk uñjasasti walja jaqenakaw jupan sutipar confiyapjjäna.* 24 Ukampis Jesusajj taqeniruw sum uñtʼäna, ukatwa jupanakar jan confiykänti. 25 Janirakiw jaqenakat jupar qhanañchañas wakiskänti, kunas jaqen chuymapan utji uks sum jupajj yatirakïna.+

3 Fariseonak taypin mä jaqew utjäna, Nicodemo+ sutini, jupajj judionakan mä jilïripänwa. 2 Jupajj arumaw Jesusan ukar jutäna,+ sarakïnwa: “Rabí,*+ nanakajj yatipjjtwa, jumajj Diosan khitanit yatichirïtawa. Janiw khitis jumjamajj uka milagronak* lurkaspati,+ janitejj Diosajj jupampïkaspa ukhajja”+ sasa. 3 Uk satasti Jesusajj jupar sarakïnwa: “Cheqpachapuniw sissma, janitï maynejj wasitat naskaspa*+ ukhajja, janiw Diosan Reinop* uñjkaspati”+ sasa. 4 Nicodemojj jupar sarakïnwa: “¿Kunjamarak maynisti jilïrëjjasin wasitat nasispasti? Janiw khitis mamapan purakapar wasitat mantasin naskaspati” sasa. 5 Jesusasti jupar sarakïnwa: “Cheqpachapuniw sissma, janitï maynejj umampita+ espíritu santompita+ naskaspa ukhajja, janiw Diosan Reinopar* mantkaspati. 6 Kunatï jañchit naski ukajj jañchiwa, kunatï espíritu santot naski ukajj espiriturakiwa. 7 Jumanakajj wasitat nasipjjañamaw satajj jan musparamti. 8 Kawksarutï munki uksaruw thayajj thaytʼi, thaytʼanitapsa istʼaraktawa. Ukampis kawkitsa thayajj juti, kawksa toqerus sari ukjja janiw yatktati. Taqe khitinakatï espíritu santot nasipki ukanakampejj ukhamarakiwa”+ sasa.

9 Uk satasti Nicodemojj akham jisktʼarakïna: “¿Kunjamarak ukanakajj pasaspasti?” sasa. 10 Jesusasti akham sasaw jupar säna: “Jumajj Israel markan yatichirïkasasa, ¿janit ukanak yatkta? 11 Cheqpachapuniw sissma, kuntï nanakajj yatipkta ukwa parlapjjta, kuntï uñjapkta ukwa qhanañchapjjarakta, ukampis jumanakajj janiw kuntï nanakajj qhanañchapkta uk katoqapktati. 12 Kunatï aka oraqen utjki ukanakatwa nayajj parlapjjsma, ukhampachas jumanakajj janiw creyipktati. Nayatï alajjpachan utjki ukanakat parlapjjerisma ukhajj ¿kunjamarak creyipjjasmasti? 13 Ukhamarus janiw khiti jaqes alajjpachar makatkiti,+ jan ukasti khititejj alajjpachat saraqanki+ ukakiwa, ukasti jaqen Yoqapawa. 14 Kunjamtï Moisesajj wasaran mä asiru* aptkänjja,+ ukham aptatäñaparakiw jaqen Yoqapajja,+ 15 ukhamat taqe khitinakatï jupar creyipki ukanakajj wiñay jakañ katoqapjjañapataki.+

16 ”Diosajj aka mundor wal munatap laykuw mä sapa Yoqap churäna,+ ukhamat taqe khitinakatï jupar confiyapjjatap* uñachtʼayapki ukanakajj jan jiwapjjañapataki, jan ukasti wiñay jakañ katoqapjjañapataki.+ 17 Diosajj janiw Yoqap aka mundor juzgañatak khitankiti, jan ukasti aka mundon jupa taypi salvasiñapatakiw khitani.+ 18 Khititejj jupar confiyki* ukajja, janiw juzgatäkaniti.*+ Khititejj jupar jan confiyki* ukajja, niyaw juzgatäjje, Diosan sapa Yoqapan sutipar jan confiyatap* layku.+ 19 Cheqpachansa qhanajj aka mundor jutiwa,+ jaqenakajj uka qhanar munañat sipansa chʼamakaruw munapjje, jan walinak lurapjjatap layku, ukatwa jupanakajj juchañchatäpjjani. 20 Khititejj jan walinak lurki ukajj qhanar uñisiwa, janirakiw qhanarojj sarkiti, ukhamat luratanakapajj jan qhanstañapataki. 21 Khititejj kuns cheqapar lurki ukajja, qhanaruw sari,+ ukhamat luratanakapajj Diosan munañaparjam luratätap uñachtʼayasiñapataki”.

22 Ukatsti Jesusajj discipulonakapamp chikaw Judeankir jiskʼa markanakar mantäna. Ukanwa jupanakamp chikajj mä qhawqha tiempo quedasïna, jaqenakarus bautisarakïnwa.*+ 23 Ukhamarus Juanajj Salim jakʼankir Enón markanwa bautisaskäna, ukansti walja umaw utjarakïna.+ Jaqenakajj jupan ukaruw sarapjjäna, Juanajj jupanakar bautisarakïnwa.+ 24 Uka tiempotakejj janïraw Juanajj carcelan llawintatäkänti.+

25 Juanan discipulonakapajj mä judío jaqempiw qʼomachasiñ toqet jiskhisipjjäna. 26 Ukatwa jupanakajj Juanan ukar jutasin akham sapjjäna: “Rabí, uñjam, khititï Jordán jawir khurkatan jumamp chikäskäna, jupjjat qhanañchkayäta+ uka jaqew bautisaski, taqeniw jupan ukar sarasipki” sasa. 27 Uk satasti Juanajj sarakïnwa: “Janitï Diosajj churkaspajja, janiw jaqejj kunsa katoqkaspati. 28 ‘Janiw nayajj Cristökti,+ jan ukasti jupan nayrap khitanitätwa’+ sasin sapkayäsma uka toqet jumanak pachpaw istʼapjjestajja. 29 Khititejj casarasir tawaqompïki ukaw casarasir waynajja.+ Ukampis kunapachatï casarasir waynan amigopajj jupa jakʼan saytʼasi, casarasir waynan arunakap istʼaraki ukhajja, walpun kusisi. Nayajj ukhamarakiw wal kusista. 30 Jupan luräwinakapajj jiljjattaskakiñapawa, nayan luräwinakajasti minustʼaskakiñapawa”.

31 Khititejj alayat jutki ukajj taqenit sipansa jilankiwa.+ Khititejj aka oraqenkki ukajj oraqenkiriwa, kunatï oraqen utjki ukanakwa parlaraki. Khititejj alajjpachat jutki ukajj taqenit sipansa jilankiwa.+ 32 Kuntï jupajj uñjki, istʼkaraki ukjjatwa qhanañchi,+ ukampis janiw khiti jaqes jupan arunakap katoqkiti.+ 33 Jupan arunakap katoqki ukajja, Diosan cheq parlirïtapwa qhanañchi.*+ 34 Diosan khitanitäki ukajj Diosan arsutanakapat parli,+ kuna laykutejj Diosajj janiw espíritu santo jukʼat jukʼat churkiti. 35 Awkisti Yoqarojj munasiwa,+ taqe kunwa amparapar katuyaraki.+ 36 Yoqar confiyki* ukajja, wiñay jakañ katoqani.+ Yoqar jan istʼki ukajja, janiw wiñay jakañ uñjkaniti,+ jan ukasti Diosan colerasiñapaw jupjjankani.+

4 Juanat sipansa Jesusaw jukʼamp walja jaqenakarojj discipulor tukuyaski, bautisaskaraki+ sasaw fariseonakar yatiyapjjäna. Tatitojj uk amuyasïna ukhajja 2 (cheqas janiw Jesusajj bautiskänti, jan ukasti discipulonakapaw bautisapjjäna), 3 Judeat mistusaw Galilear mä kutimp saräna. 4 Ukampis Samaria mark pasañapaw wakisïna. 5 Ukatwa jupajj Samariankki uka Sicar sat markar purïna. Uka markasti kawkïr oraqtï Jacobojj José yoqapar churkäna uka jakʼankänwa.+ 6 Jacobun phujupas* uka cheqankarakïnwa.+ Jesusasti viajitap laykojj wali qaritänwa, ukatwa phuju jakʼar qontʼasïna. Ukhajj niya chika uröjjänwa.*

7 Ukatjja Samaria markankir mä warmiw um apsur purinïna. Jesusasti, akham sasaw jupar säna: “Umay wajjtʼita” sasa. 8 (Ukañkamasti discipulonakapajj manqʼañanak aliriw markar sarapjjäna). 9 Samaritana warmejj jupar sarakïnwa: “¿Kunjamarak jumasti judío jaqëkasin nayar um mayitätasti? Nayajj samaritana warmïtwa” sasa. (Judionakajj janiw samaritanonakar parlapjjerïkänti).+ 10 Uk satasti Jesusajj jupar sarakïnwa: “Jumajj janiw kuntï Diosajj gratisak churki+ uk yatktati, janirakiw khitis ‘umay wajjtʼita’ sasin sisktam uk yatktati. Jumatï uk yatismänjja, antisas jumaw juparojj um mayismänjja, jupasti jakkir umwa chuririskayätamjja”+ sasa. 11 Warmisti jupar sarakïnwa: “Tata, um apsuñatakejj janirakis kuna wayuñamas utjkitejjä, phujus wali manqharakiwa. Ukhamajj ¿kawkitsa jumajj uka jakkir um churitäta? 12 ¿Jumajj Jacob nayra awkit sipansa jilïrïtati? Jupaw nanakarojj aka phuju jaytapjjetu. Jupasa, wawanakapasa, uywanakapas aka phujutwa umapjjarakïna” sasa. 13 Uk satasti Jesusajj jupar sarakïnwa: “Taqe khitinakatejj aka umat umapki ukanakajja, wasitat umat pharjayasipjjani.* 14 Nayajj churkä uka umat umtʼirejja, janiw mayampis umat pharjayaskaniti.*+ Nayajj churkä uka umajja, mä uma jalsur uñtataw jupat wal mistuni, ukhamat wiñay jakañ churañataki”+ sasa. 15 Warmisti jupar sarakïnwa: “Tata, ukhamajj uka umay churita, ukhamat jan mayampis umat pharjayasiñajataki,* jan akar mayampis um apsur jutañajataki” sasa.

16 Jupajj akham sänwa: “Chachamar jawsir saram, aka cheqar irptanim” sasa. 17 Warmisti jupar sarakïnwa: “Janiw chachanïkti” sasa. Jesusajj jupar sänwa: “‘Janiw chachanïkti’ sasajj cheq parlasktajja. 18 Cheqansa jumajj phesqa chachanakampiw casarastajja, kawkïritï jichhajj jumamp chik jakaski ukajj janiw chachamäkiti. Kuntï siskta ukajj cheqäskapuniwa” sasa. 19 Warmejj akham sasaw jupar säna: “Tata, amuyatajj mä profetätawa.+ 20 Nayra awkinakajajj aka qollunwa Diosar adorapjjäna.* Ukampis jumanakajj Jerusalén markanwa adorasiñapa sasaw sapjjtajja”+ sasa. 21 Jesusasti juparojj sarakïnwa: “Warmi, cheqpachapuniw nayajj sissma, horasajj purininiwa, jumanakajj janiw aka qollunsa ni Jerusalén markansa alajjpachankir Awkir adorjjapjjätati.* 22 Jumanakajj kuntï jan uñtʼapkta ukaruw adorapjjtajja,*+ ukampis nanakajj kuntï uñtʼapkta ukaruw adorapjjta. Salvacionajj judionakampiw qallti.+ 23 Ukhamarus horasajj purininiwa, cheqas purinjjewa, jichhaw cheqpach adoririnakajj* alajjpachankir Awkirojj espiritumpi cheqampi adorapjjani. Cheqas alajjpachankir Awkejj uka kasta adoririnak thaqaski, ukhamat jupar adorapjjañapataki.+ 24 Diosajj mä espirituwa,+ khitinakatejj jupar adorapki* ukanakajj espiritumpi cheqampi adorapjjañapawa”+ sasa. 25 Warmisti jupar sarakïnwa: “Mesiasan jutañap nayajj yattwa, jupajj Cristo satawa. Jupajj jutkani ukhajj taqe kuns qhan nanakar yatiyapjjetani” sasa. 26 Jesusasti juparojj sänwa: “Nayaw jupätjja”+ sasa.

27 Ukhamaruw discipulonakapajj purinipjjäna, mä warmimpi parlaskir uñjasajj wal musparapjjäna. Janirakiw maynis jupar akham siskänti: “¿Kuns ukan luraskta?” jan ukajj “¿kunats uka warmimp parlaskta?” sasa. 28 Uka warmisti uma yurup* jaytasaw markar saräna, akham sasaw jaqenakar yatiyanïna: 29 “Mä jaqer uñjir jutapjjam, kunanaktï nayajj lurkayäta ukanak taqpach jupajj qhanañchitu. ¿Janit jupajj Cristökpacha?” sasa. 30 Ukatwa jaqenakajj markat mistunisin Jesusan ukar jutapjjäna.

31 Ukañkamasti discipulonakapajj walja kutiw jupar akham sapjjäna: “Rabí,*+ manqʼasimaya” sasa. 32 Jupajj sarakïnwa: “Nayan manqʼañajajj utjituwa, jumanakajj janiw uk yatipktati” sasa. 33 Uk satasti akham sasaw discipulonakajj jupanakkam jisktʼasipjjäna: “¿Janejjay khitis jupatak manqʼa apanirapkitejja?” sasa. 34 Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “Manqʼajajj khitankitu ukan munañap lurañawa,+ kuna lurañtï jupajj churkitu uk tukuyañajarakiwa.+ 35 Jumanakajj sapjjtawa: ‘Yapu apthapiñatakejj pusi phajjsinakaw faltaski’ sasa. Nayajj sapjjsmawa, uñtapjjam, uñjapjjarakim, yapunakajj apthapiñatak poqoratäjjewa.+ Niyaw 36 yapu yawthapirejj pago katoqaski, achunaksa apthapiskaraki wiñay jakañataki, ukhamat phawirejj yawthapirimp chika kusisiñapataki.+ 37 Uka toqet parlkasasti, aka säwejj cheqäskapuniwa: ‘Phawirejj yaqhawa, yawthapiristi yaqharakiwa’. 38 Kuntï jumanakajj jan phawapkta uk yawthapiriw nayajj khitapjjsma. Cheqas yaqhanakaw trabajipjjäna, ukampis jumanakas luratanakapat sumanak katoqapjjaraktawa” sasa.

39 Ukatjja uka markankir samaritano jaqenakatjja waljaniw Jesusar confiyapjjäna,* uka warmin akham sasin qhanañchatap layku: “Kunanaktï nayajj lurkayäta ukanak taqpach jupajj qhanañchitu”+ sasa. 40 Uka samaritano jaqenakajj Jesusan ukar puripjjäna ukhajja, nanakamp chik quedasim sasaw mayipjjäna, ukatwa jupajj pä uru ukan quedasïna. 41 Arunakap istʼasasti jukʼamp waljaniw jupar creyipjjäna. 42 Akham sasaw uka warmir sapjjarakïna: “Jichhajj janiw arunakam istʼasakejj creyipkti, jan ukasti nanak pachpaw istʼapjjta, yatipjjarakta, cheqpachansa jupajj aka mundo salviriwa”+ sasa.

43 Pä uru pasatatjja Galilearuw sarjjäna. 44 (Jesús pachpaw mä profetajj janiw pachpa markapan respetatäkiti sasin qhanañcharakïna).+ 45 Jesusajj Galilear purïna ukhajja, galileonakajj wali sum jupar katoqapjjäna. Kunanaktï jupajj Jerusalén markankkasajj fiestan luräna ukanak taqpach uñjapjjatayna,+ jupanakas uka fiestar sarapjjarakitaynawa.+

46 Jesusajj mä kutimpiw Galileankir Caná markar saräna, kawkintï um vinor tukuykäna uka markaru.+ Ukanjja reyin mä serviripaw utjäna. Jupan wawapajj Capernaúm markanwa wali usuntatäna. 47 Jesusan Judeat Galilear purinitap istʼäna ukhajja, jupan ukaruw uka jaqejj saräna, ukatjja jupamp sarañapataki ukhamarak wawapar qollañapatakiw ruwtʼasïna, wawapajj niya jiwirjamänwa. 48 Jesusajj akham sasaw jupar säna: “Janitï milagronaksa* ni musparkañanaksa uñjapkasmajja, janiw jumanakajj creyipkasmati”+ sasa. 49 Reyin serviripajj jupar sarakïnwa: “Tata, janïr wawajajj jiwkipan sarañäni” sasa. 50 Jesusajj akham sasaw jupar säna: “Sarjjam, wawamajj jakaskiwa”+ sasa. Uka jaqejj Jesusan arunakapar creyïnwa, ukatwa sarjjäna. 51 Utapar saraqaskäna ukhajja, yoqall wawamajj jakaskiwa* sasin yatiyañatakiw esclavonakapajj jupan ukar sarapjjäna. 52 Uk satasti kuna horas wawajj walipti sasaw jupanakar jisktʼäna. Jupanakasti sapjjarakïnwa: “Masüruw calenturapajj niya maya jaypʼu horasar* saraqjje” sasa. 53 Uka wawan awkipajj akham sasaw chuymapan amtasïna: “Uka pachpa horasarakis ‘wawamajj jakaskiwa’ sasin Jesusajj sitänjjä”+ sasa. Ukatwa jupasa utapankirinakasa Jesusar creyipjjäna. 54 Ukampejj pä kutiw Jesusajj Judeat Galilear kuttʼanisajj milagronak* luräna.+

5 Ukanak qhepatjja judionakan mä fiestapänwa,+ Jesusajj Jerusalén markaruw makatäna. 2 Jerusalenanjja Ovej Punku+ satäki uka jakʼan mä uma estanquew utji, hebreo arunjja Betzata satawa, columnanakampi muyuntatarakiwa. 3 Ukansti walja usutanakaw utjäna, juykhunakasa, cojonakasa, amparata jan ukajj kayut wañaqat jaqenakasa ukankapjjarakïnwa. 4 *⁠—— 5 Ukansti 38 maranak usurnukstat mä jaqew ukankaskäna. 6 Uka jaqer oraqen jaqosiskir uñjasasa jaya tiempo usutätap yatisasa, Jesusajj akham sasaw jupar säna: “¿Usumat waliptañ muntati?”+ sasa. 7 Usut jaqejj jupar sarakïnwa: “Tata, umajj onjjtki ukhajja, janiw khitisa umar wayuntirejj utjkiti, ukar sarañajkamajj yaqhaw nayraqat mantjje” sasa. 8 Jesusasti jupar sarakïnwa: “Sartam, jantʼakum* aptasisin sarnaqam”+ sasa. 9 Uka jaqejj ukaratpachaw usupat waliptjjäna, jantʼakup* apjjarusisaw sarnaqañ qalltäna.

Uka urojj sábado urünwa. 10 Ukatwa judionakajj usupat waliptir jaqerojj akham sapjjäna: “Jichhürojj sábado uruwa, janiw jantʼaku* apañamajj walïkiti”+ sasa. 11 Jupajj sarakïnwa: “Nayar qollkitu uka jaqew ‘jantʼakum* aptasisin sarnaqam’ sasin situ”. 12 Jupanakasti akham sasaw jisktʼapjjäna: “¿Khiti jaqes ‘jantʼakum aptasisin sarnaqam’ sasin sistam?” sasa. 13 Qollatäkäna uka jaqejj janiw khitin qollatätapsa yatiskänti. Jesusajj jan amuykayakiw ukankir walja jaqenak taypir mantjjäna.

14 Uka qhepatsti Jesusajj templonwa uka jaqer jikjjatäna, sarakïnwa: “Uñjam, usumat walikëjjtawa. Jan mayampsa juch lurjjamti, ukatarak jukʼamp jan walin uñjasiskasma” sasa. 15 Sarjjasinsti uka jaqejj Jesusaw waliptayitu sasaw judionakar yatiyäna. 16 Ukatwa judionakajj Jesusar arknaqapjjäna, sábado urun ukanak luratap layku. 17 Jupajj akham sasaw jupanakar säna: “Alajjpachankir Awkijajj jichhakamaw trabajiski, nayas ukhamarakiw trabajiskta”+ sasa. 18 Uk istʼasasti jukʼampiw judionakajj jupar jiwayañ munapjjäna. Jupanakajj akham sasaw amuyapjjäna: “Jupajj janiw sábado uruk pʼakintkiti, jan ukasti Diosajj Awkijawa sasinjja,+ Diosjamäkaspas ukhamaw tuku”+ sasa.

19 Ukatwa Jesusajj jupanakar akham säna: “Cheqpachapuniw sapjjsma, Yoqajj janiw amtapat kunsa lurkaspati, jan ukasti kuntï Awkir lurir uñjki ukakwa luri.+ Kunanaktï Awkejj lurki uka kikparak Yoqajj luri. 20 Alajjpachankir Awkejj Yoqar munasiwa,+ kuntï jupajj lurki ukanak taqpach Yoqar uñachtʼayi, ukanakat sipans jukʼamp jachʼa luräwinak jupar uñachtʼayani, ukhamat jumanakajj musparapjjañamataki.+ 21 Kunjamtï alajjpachankir Awkejj jiwatanakar jaktayki, jakañsa churkarakejja,+ ukhamarakiw Yoqajj khitinakarutï jakañ churañ munki ukanakar churi.+ 22 Alajjpachankir Awkejj janiw khitirus juzgkiti, jan ukasti Yoqaruw taqe kun juzgañapatak katuyi,+ 23 ukhamat taqenis Yoqaru jachʼañchapjjañapataki, kunjamtï Awkir jachʼañchapki ukhama. Khititejj Yoqar jan jachʼañchki ukajja, janirakiw jupar khitanki uka alajjpachankir Awkirojj jachʼañchkiti.+ 24 Cheqpachapuniw sapjjsma, khititejj arunakaj istʼki, nayar khitankitu ukarus creykaraki ukajja, wiñay jakañaniwa,+ janirakiw jupajj juzgatäkaniti,* jan ukasti jiwañatjja jakañaruw pasjje.+

25 ”Cheqpachapuniw sapjjsma, horasajj purininiwa, cheqas purinjjewa, ukapachaw jiwatanakajj Diosan Yoqapan arup istʼapjjani, khitinakatï istʼasirïpki ukanakajj jakapjjaniwa. 26 Kunjamtï alajjpachankir Awkejj jakañ churañatak chʼamanïkejja,+ ukhamarakiw Yoqajj jakañ churañatak chʼamani.+ 27 Juparakiw juzgañapatakejj autoridad churi,+ jaqen Yoqapätap layku.+ 28 Jan jumanakajj aka toqet musparapjjamti, horasajj purininiwa, ukapachaw taqe khitinakatï sepulturankapki* ukanakajj arup istʼapjjani,+ 29 ukatjja mistunipjjaniwa, khitinakatï suma luräwinak lurapkäna ukanakajja, jakañatakiw jaktanipjjani, khitinakatï jan walinak lurapkäna ukanakajja, juzgatäñatakiw jaktanipjjani.+ 30 Janiw nayajj amtajat kunsa lurkiristti. Kunjamtï nayajj istʼktjja ukarjamaw juzgta. Nayan juzgatajasti cheqaparakiwa,+ janiw nayajj munañaj lurañ munkti, jan ukasti khitankitu ukan munañap lurañ munta.+

31 ”Nayatejj naya pachpat qhanañchasirista ukhajja, qhanañchatajajj janiw cheqäkaspati.+ 32 Cheqas yaqhaw nayat qhanañchi, kuntï jupajj nayat qhanañchki ukan cheqätapsa yatiraktwa.+ 33 Jumanakajj jaqenakaruw Juanan ukar khitapjjtajja, jupajj kunatï cheqäki ukwa nayjjat qhanañcharaki.+ 34 Ukampis nayajj janiw khiti jaqen nayjjat qhanañchañaps necesitkti, jumanakan salvasipjjañamatakiw ukanak sista. 35 Jupajj mä lamparar uñtataw nakhäna, qhanarakïna. Jumanakasti mä jukʼa tiempojj jupan qhanapanwa wal kusisiñ munapjjayätajja.+ 36 Jichhajj kuntï Juanajj siskäna ukat sipansa, jukʼamp wakiskir arunakaw nayan utjitu. Kunanaktï alajjpachankir Awkijajj lurañatak churkitu ukanakwa nayajj lurta, uka pachpa luratanakaw alajjpachankir Awkejj nayar khitanitap qhanañchi.+ 37 Ukhamarus khitankitu uka alajjpachankir Awkiw nayat qhanañcharaki.+ Jumanakajj janiw kunapachas jupan arup istʼapktati, ni kunjamas jupajj uksa uñjapktati.+ 38 Jumanakajj janiw jupan arunakap chuymar katjjäsipktati, khitirutejj jupajj khitanki ukar jan creyipjjatam layku.

39 ”Jumanakajj wali amuyumpiw Qellqatanakat+ yatjjatapjjtajja, ukhamats wiñay jakañ katoqapkasma ukham amuyapjjaraktajja. Uka pachpa Qellqatanakaw nayjjat qhanañchaski.+ 40 Ukhampachas jumanakajj janiw wiñay jakañ katoqañatakejj nayan ukar jutañ+ munapktati. 41 Janiw nayajj jaqenakamp jachʼañchayasiñ munkti. 42 Nayajj sum yatirakta, janiw Diosar munasiñajj jumanakan utjkiti. 43 Nayajj alajjpachankir Awkijan sutipjjaruw jutta, ukampis jumanakajj janiw katoqapkistati. Maynitï jupa pachpan sutipjjar jutaspajja, juparojj katoqapjjasmawa. 44 Kunapachatï maynit maynikam jachʼar aptasipjjta ukhajja, sum katoqasipjjtajja. Ukampis janiw mä sapa cheqpach Diosat jutki uka jachʼañchäwi thaqapktati, ukhamajj ¿kunjamarak creyipjjetasmasti?+ 45 Janiw nayajj alajjpachankir Awki nayraqatan jumanakar juchañchapkämati, jan jumanakajj ukham amuyapjjamti. Jan ukasti jumanakar juchañchirejj Moisesawa,+ jumanakajj juparuw confiyapjjtajja. 46 Cheqas jumanakatï Moisesar creyipjjasmajja, nayar creyipjjetasmawa, jupajj nayjjatwa qellqäna.+ 47 Jumanakatï Moisesan qellqatanakapar jan creyipkstajja, ¿kunjamarak kuntï nayajj siskta ukar creyipjjasmasti?”.

6 Ukanak pasatatsti, Jesusajj Tiberíades sasin uñtʼatäki uka Galilea qota khurkataruw saräna.+ 2 Kunjamsa jupajj milagronak* lurasin usutanakar qolläna+ uk uñjapjjatap laykojj walja jaqenakaw jupar arkapjjäna.+ 3 Jesusajj mä qolluruw makatäna, ukanwa discipulonakapamp chikajj qontʼasïna. 4 Judionakan Pascua+ fiestapas jakʼachasinjjarakïnwa. 5 Jesusajj uñtasinjja walja jaqenakaruw jupan ukar jutaskir uñjäna, Feliperojj sarakïnwa: “¿Kawkitsa aka jaqenakar manqʼayañatakejj tʼantʼa alaniñäni?”+ sasa. 6 Feliper yantʼañatakiw ukham saskäna, Jesusajj kunsa lurani uk yatjjänwa. 7 Uk satasti Felipejj sarakïnwa: “200 denario* qollqemp tʼantʼa alansna ukhasa, sapa maynir mä jiskʼakam churañatakis pisïspawa” sasa. 8 Discipulonakapat kawkïritejj Andrés satäki, Simón Pedron jilapäki ukajja, akham sasaw Jesusar sarakïna: 9 “Phesqa cebada tʼantʼampi pä jiskʼa chawllampi aptʼasit mä waynituw akankaski, ukampis ¿kunjamarak ukhataq jaqenakatak ukajj alcanzaspasti?”+ sasa.

10 Jesusasti sarakïnwa: “Jaqenakajj ukawjar qontʼasipjjpan” sasa. Uka cheqanjja pastojj walipuniw utjäna, ukatwa jaqenakajj ukjan qontʼasipjjäna. Niya 5.000 chachanakaw ukan utjäna.+ 11 Jesusasti tʼantʼa aptasaw Diosar yuspäräna. Ukatjja qontʼatäsipkäna ukanakaruw lakiräna, jiskʼa chawllanakampis ukhamarak luräna, qhawqtï munapkäna ukharak manqtʼasipjjäna. 12 Jupanakajj sistʼasjjapjjäna ukhajja, akham sasaw Jesusajj discipulonakapar säna: “Jiltʼanak apthapipjjam, ukhamat jan kunas ina chʼusar tukusiñapataki” sasa. 13 Ukatwa jupanakajj apthapipjjäna. Phesqa cebada tʼantʼat manqʼapkäna uka jiltʼanakjja, 12 canastanakaruw phoqtʼayapjjäna.

14 Jaqenakajj jupan lurat milagro* uñjapjjäna ukhajja, akham sasaw sapjjäna: “Cheqpachansa jupajj aka mundor jutañapäkäna uka Profetawa”+ sasa. 15 Jupan ukar niya jutañampïsipkatapsa reyit uttʼayañatak munkir jan munkir katuntañ munapjjatapsa Jesusajj yatïnwa, ukatwa wasitat qollur sapak+ sarjjäna.+

16 Niya arumäjjäna ukhajja, discipulonakapajj qota toqeruw saraqapjjäna,+ 17 ukatjja mä boter sarjjatasaw qota khurkatar sarjjapjjäna, Capernaúm marka toqeruw sarasipkäna. Chʼamakäjjchïn ukhasa Jesusajj janïraw jupanakan ukar jutkänti.+ 18 Thayaw wal thaytʼanïna, ukatwa oladanakajj qota taypin wal sartäna.+ 19 Niya phesqa jan ukajj sojjta kilometronak* botet sarasipkäna ukhajja, Jesusaruw uma patjjan sarnaqaskiri ukhamarak boter jakʼachasisinkir uñjapjjäna, ukatwa jupanakajj wal ajjsarapjjäna. 20 Jupasti sänwa: “¡Nayäsktwa, jan ajjsarapjjamti!”+ sasa. 21 Jupanakasti kusisitaw Jesusarojj boter katoqapjjäna. Mä jukʼampirojja, kawkirutï sarañ munapkäna uka cheqarojj botejj purjjakïnwa.+

22 Qhepürusti qota khurkatar quedasipkäna uka jaqenakajja, janiw kuna bots uñjapkänti. Uka nayrajj mä jiskʼa botew ukankaskäna, ukampis Jesusajj janiw discipulonakapamp uka boter makatkänti, kuna laykutejj discipulonakapakiw uka botet sarjjapjjäna. 23 Kawkjantï Tatitojj Diosar yuspärasin jupanakar tʼantʼa manqʼaykänjja, uka jakʼaruw Tiberíades markankir botenakajj puripjjarakïna. 24 Jaqenakasti janiw Jesusarus ni discipulonakaparus uka cheqan uñjapkänti. Ukatwa botenakapar makatasin Jesusar thaqtañatak Capernaúm markar sarapjjäna.

25 Qota khurkatan jupar jikjjatasajja akham sasaw sapjjäna: “Rabí,*+ ¿kunapacharak akar purintasti?” sasa. 26 Uk satasti Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Cheqpachapuniw sapjjsma, jumanakajj janiw milagronak* uñjasajj nayar thaqapkistati, jan ukasti sistʼasiñkam tʼantʼa manqʼapjjatam laykukiw nayar thaqapjjestajja.+ 27 Jan jumanakajj tukusir manqʼa layku trabajipjjamti, antisas wiñay jakañ churki uka jan tukusir manqʼa layku trabajipjjam,+ jaqen Yoqapaw jumanakar uk churapjjätam. Alajjpachankir Dios Awkiw jupjjarojj mä sello uchi, ukhamatwa jupar aprobatap uñachtʼayi”+ sasa.

28 Ukatwa jupanakajj akham sasin Jesusar jisktʼapjjäna: “¿Diosajj mayki uka luräwinak lurañatakejj kunsa nanakajj lurapjjerista?” sasa. 29 Uk satasti Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Diosan mayitapajj akawa: khitirutï Diosajj khitanki ukar confiyapjjañamawa”*+ sasa. 30 Ukatsti jupanakajj sapjjarakïnwa: “Ukhamajj ¿kuna milagrsa* jumajj luräta,+ ukhamat nanakajj uñjapjjañajataki, jumarus creyipjjañajataki? ¿Kuns jumajj luräta? 31 Nayra awkinakajajj maná manqʼa wasaran manqʼapjjäna.+ Kunjamtï qellqatäkejja: ‘Jupajj alajjpachankir tʼantʼa jupanakar churäna’+ sasa”. 32 Ukatwa Jesusajj jupanakar akham säna: “Cheqpachapuniw sapjjsma, Moisesajj janiw alajjpachankir tʼantʼa churapkayätamti, jan ukasti Awkijaw alajjpachankir cheqpach tʼantʼa churapjjtamjja. 33 Diosan tʼantʼapajj kawkïritï alajjpachat saraqanki ukawa, aka mundoruw jakañ churaraki” sasa. 34 Ukatwa jupanakajj akham sapjjäna: “Tata, uka tʼantʼa churapjjapunita” sasa.

35 Ukjjarusti Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “Nayätwa wiñay jakañ churir tʼantʼajja. Khititejj nayan ukar jutki ukajj janipuniw kunäkipansa awtjayaskaniti, khititejj nayar confiyki* ukajja, janirakiw mayampis umat pharjayaskaniti.*+ 36 Kunjamtï sapksmajja, jumanakajj nayar uñjapjjestawa, ukhampachas janiw creyipktati.+ 37 Taqe khitinakarutï Awkejj churkitu ukanakajj nayan ukaruw jutapjjani. Khititejj nayan ukar jutki ukarojja, janipuniw kunäkipansa rechazkäti.+ 38 Nayajj janiw munañaj lurañatak alajjpachat saraqankti,+ jan ukasti khitankitu ukan munañap luririw saraqanta.+ 39 Khitankitu ukan munañapajj akawa: taqe khitinakarutï jupajj katuykitu ukanakarojj janiw khitirus chhaqayañajäkiti, jan ukasti jupanakarojj qhepa urun jaktayañajawa.+ 40 Awkijan munañapajj akawa: taqe khititï Yoqar katoqki, jupar confiykaraki* ukajja, wiñay jakañanïñapawa,+ nayaw qhepa urun jupar jaktayäjja”+ sasa.

41 Ukatwa judionakajj jupa contra parlapjjäna, “nayätwa alajjpachat saraqanir tʼantʼajja”+ satap layku. 42 Ukatjja akham sasaw parlañ qalltapjjäna: “¿Janit jupajj Josean Jesús sat yoqapäki? ¿Janit awkiparus taykaparus uñtʼktanjja?+ ¿Kunatarak jichhasti, ‘nayajj alajjpachatwa saraqanta’ sasin parlisti?” sasa. 43 Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “Jan jukʼampejj jumanakkam arusipjjamti. 44 Janiw khiti jaqes nayan ukar jutkaspati, janitï nayar khitankitu uka alajjpachankir Awkejj irpankaspa+ ukhajja. Nayaw juparojj qhepa urun jaktayäjja.+ 45 Profetanakan Qellqatanakapajj akham siwa: ‘Taqe jupanakajj Jehová* Diosamp yatichatäpjjaniwa’+ sasa. Taqe khititejj alajjpachankir Awkir istʼki, jupat yateqkaraki ukajja, nayan ukaruw juti. 46 Janiw khiti jaqes alajjpachankir Awkirojj uñjkiti,+ jan ukasti khititejj Diosat jutki ukakiw Awkirojj uñji.+ 47 Cheqpachapuniw sapjjsma, khititejj creyki ukajj wiñay jakañwa katoqani.+

48 ”Nayätwa wiñay jakañ churir tʼantʼajja.+ 49 Jumanakan nayra awkinakamajj maná manqʼa wasaran manqʼapjjäna, ukhampachas jupanakajj jiwapjjänwa.+ 50 Ukampis khititejj alajjpachat saraqanir tʼantʼat manqʼki ukajja, janiw jiwkaniti. 51 Alajjpachat saraqanki uka jakkir tʼantʼajj nayätwa, khititï uka tʼantʼat manqʼki ukajja, wiñayatakiw jakani. Cheqas uka tʼantʼajj jañchijawa, aka mundon jakañ katoqañapatakiw churäjja”+ sasa.

52 Ukatwa judionakajj jupanakkam jiskhirasipjjäna, akham sasa: “¿Kunjamarak aka jaqejj jañchip manqʼañatak churistaspasti?” sasa. 53 Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “Cheqpachapuniw sapjjsma, janitï jaqen Yoqapan jañchipat manqʼapkäta, ni wilapsa umapkäta ukhajja, janiw wiñay jakañ katoqapkätati.*+ 54 Antisas khititejj jañchijat manqʼki, wilajsa umkaraki ukaw wiñay jakañ katoqani, nayaw juparojj qhepa urun jaktayäjja.+ 55 Jañchijajj cheqpach manqʼawa, wilajas cheqpach umtʼañarakiwa. 56 Khititejj jañchijat manqʼki, wilajsa umkaraki ukajja, nayampejj mayakiwa, nayas jupamp mayakirakïtwa.+ 57 Kunjamtï jakaskir Awkejj nayar khitankitojja, nayas jupïpan jakaskaraktjja, uka pachparakiw jañchijat manqʼki ukajj nayïpan jakani.+ 58 Ukhamasti akapï alajjpachat saraqanir tʼantʼajja, ukajj janiw nayra awkinakamajj manqʼapkäna ukhamäkiti, jupanakajj uk manqʼkasas jiwapjjänwa. Ukampirus khititejj uka tʼantʼat manqʼki ukajja, wiñayatakiw jakani”+ sasa. 59 Jupajj Capernaúm markan mä sinagogan* yatichaskäna ukhaw ukanak säna.

60 Ukanak istʼasasti discipulonakapat waljaniw akham sapjjäna: “Arunakapajj janiw walïkiti, ¿khitirak ukanak istʼanisti?” sasa. 61 Discipulonakapan ukjjat parlasipkatap yatisajja, akham sasaw Jesusajj jupanakar säna: “¿Ukakit jumanakar mayjtʼasiyapjjtamjja?* 62 Jaqen Yoqapar kawkittï jutki ukar makataskir uñjasajj ¿kamachapjjarakismasti?+ 63 Espíritu santojj jakañ chuririwa,+ ukampis jañchejj janiw kunatakis walïkiti. Nayajj parlapksma uka arunakajj espíritu santorjamawa, jakañwa churaraki.+ 64 Ukampirus jumanakat yaqhepajj janiw creyipktati” sasa. Jesusajj qalltatpachaw khitinakas jan creyipki, khitis jupar aljantani uk yatjjäna.+ 65 Ukjjarusti jupajj sarakïnwa: “Ukatwa nayajj jumanakar sapjjayäsmajja, janitï alajjpachankir Awkejj irpaniñ munkaspa ukhajja, janiw khitis nayan ukar jutkaspati”+ sasa.

66 Ukanak istʼasasti kunanaktï qhepar jaytapkäna ukanakaruw discipulonakapat waljanejj kuttʼjjapjjäna,+ janiw jupar arkjjapjjänti. 67 Jesusajj akham sasaw Tunka Payani apostolonakapar säna: “¿Janit jumanakajj sarjjañ munapkarakta?” sasa. 68 Simón Pedrosti, akham sasaw jupar säna: “Tata, ¿khitin ukarurak sarapjjästi?+ Jumaw wiñay jakañar apiri arunakanïtajja.+ 69 Ukhamarus nanakajj creyipjjtwa, Diosan Santo Serviripätamsa yatipjjaraktwa”+ sasa. 70 Uk satasti Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Nayaw tunka payanirojj ajllipjjsma,+ ukhamarus jumanak taypinjja mä kʼarintiriw* utji”+ sasa. 71 Jupajj Simón Iscarioten Judas yoqapatwa parlaskäna. Uka Judasajj Tunka Payani apostolonak taypin jakhutäkchïnsa, jupaw Jesusarojj aljantañapäna.+

7 Uka pasatatsti Jesusajj Galileanwa viajiskäna.* Judionakajj jupar jiwayañatakiw thaqasipkäna, ukatwa jupajj Judear jan sarañ munkänti.+ 2 Ukhamarus judionakan Tabernaculonak Lurañ Fiestaw*+ jakʼankjjäna. 3 Ukatwa jilanakapajj+ jupar akham sapjjäna: “Akat mistusin Judear saram, ukhamat discipulonakamas luratanakam uñjapjjañapataki. 4 Khititejj jaqenakan uñtʼatäñ munki ukajja, janiw kunsa jamasan lurkiti. Jumatejj akanak lursta ukhajja, taqe jaqenakan uñjkatay ukanak luramjja” sasa. 5 Cheqansa jilanakapajj janiw jupar creyipkänti.+ 6 Ukatwa Jesusajj jupanakar akham säna: “Tiempojajj janïraw purinkiti,+ jumanakajj kunapachas uka fiestar sarasipkasmawa. 7 Aka mundojj janiw jumanakarojj kunats uñisipkiristamti, ukampis nayarojj uñisituwa, jan wali luratanakap qhanañchataj layku.+ 8 Jumanak antisas fiestar makatapjjam. Nayajj janïraw uka fiestar makatkäti, tiempojajj janïraw purinkiti”+ sasa. 9 Jupanakampi ukanak parlañ tukuyasasti, Galileanwa jupajj quedasïna.

10 Jilanakapajj fiestar makatjjapjjäna ukhajja, jupas uka fiestar makatarakïnwa, ukampis jaqen jan uñjkatakiw jamasat makatäna. 11 Ukatsti judionakajj uka fiestanwa jupar thaqtapjjäna, sapjjarakïnwa: “¿Kawkinkarak uka jaqesti?” sasa. 12 Jaqenak taypinjja waljaniw jupanakkam jiskʼat parlasipjjäna. Yaqhepajj akham sasaw jupat sapjjäna: “Jupajj suma jaqewa” sasa. Yaqhepajj sapjjarakïnwa: “Janiwa. Jupajj jaqenakaruw engañaski”+ sasa. 13 Cheqas judionakar ajjsarañatjja janiw khitis jaqenak nayraqatan jupat qhan parlañ munkänti.+

14 Chika fiestajj pasjjäna ukhajja, templor makatasaw Jesusajj jaqenakar yatichañ qalltäna. 15 Judionakajj walpun musparapjjäna, sapjjarakïnwa: “Aka jaqejj janirakis yateqañ utanakar* yateqer sarkitejjä, ¿kunjamatarak Qellqatanakat+ wal yatpachasti?”+ sasa. 16 Ukjjarusti Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Kuntï nayajj yatichkta ukajja, janiw nayankkiti, jan ukasti khititejj nayar khitankitu ukankiwa.+ 17 Diosan munañap lurañ munki ukajja, kuntï nayajj yatichkta ukajj Diosankiti+ jan ukajj amuyunakajakcha parlta uk yatiniwa. 18 Khititejj amuyuparjamak yatichki ukajja, jupa pachpa jachʼañchayasiñak thaqaski. Khititejj khitaniripar jachʼañchayañ thaqki ukajja,+ cheqpun parli, taqe kunsa cheqaparuw luraraki. 19 ¿Janit Moisesajj jumanakar Ley churapkayätamjja?+ Ukampis janiw jumanakat ni maynis uka Leyir istʼapktati. ¿Kunats nayar jiwayañ munapjjesta?”+ sasa. 20 Uk satasti jaqenakajj akham sapjjarakïnwa: “¡Jumajj demonion mantatätawa! ¿Khitirak jumar jiwayañ muntamsti?” sasa. 21 Ukjjarusti Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “Nayajj mä milagrok lurta, jumanakajj taqeniw musparapjjtajja. 22 Jumanakajj ak amuytʼapjjam: Moisesajj circuncidasiñ* toqet mandamiento churapjjtamjja+ (cheqas ukajj janiw Moisesat jutkiti, jan ukasti nayra awkinakamat ukajj juti),+ jumanakasti sábado urunwa mä yoqall wawar circuncidapjjtajja. 23 Ukhamajj mä yoqall wawarutï Moisesan Leyip jan pʼakintañ laykojj sábado urun circuncidapjjsta ukhajja, ¿kunatarak sábado urun mä jaqer phoqatpach waliptayataj laykojj nayatak walpun colerasipjjtasti?+ 24 Jan jukʼampejj aleq uñkatasak juzgapjjamti, jan ukasti cheqaparjam juzgapjjam”+ sasa.

25 Ukatwa Jerusalenan jakir jaqenakat mä qhawqhanejj akham sapjjäna: “¿Janit aka jaqejj jiwayañatak thaqapki ukäki?+ 26 ¡Uñtapjjam! Jupajj jaqenak nayraqatan parlaski, janirakiw kuns jupar sapkiti. ¿Janit marka pʼeqtʼirinakasajj jupan Cristötapat payachasjjapjjpacha? 27 Ukampis jiwasajj kawkit jutiris aka jaqejj uk yattanwa.+ Cristojj jutkani ukhajj janiw khitis kawkit jutataps yatkaniti” sasa. 28 Ukatwa Jesusajj templon yatichkasajj jachʼat akham säna: “Jumanakajj uñtʼapjjestawa, kawkit jutatajs yatipjjaraktawa. Ukampis nayajj janiw amtajat jutkti.+ Nayar khitanirejj cheqapuniw utjaski, jumanakajj janiw jupar uñtʼapktati.+ 29 Sutipjjar jutataj laykojj nayajj jupar uñtʼtwa,+ juparakiw khitanitu” sasa. 30 Ukatwa kunjamatsa jupar katuntapjjaspa uk thaqapjjäna,+ ukampirus janiw maynis jupar katuntkänti, horasapajj janïr purinitap layku.+ 31 Ukhampachas walja jaqenakaw jupar confiyañ* qalltapjjäna,+ sapjjarakïnwa: “¿Cristojj jutkani ukhajja, aka jaqet sipans jukʼamp walja milagronakti* lurpachäni?” sasa.

32 Fariseonakasti jaqenakaruw Jesusjjat ukanak jiskʼat parlasir istʼapjjäna. Ukatwa jilïr sacerdotenakasa fariseonakas jupar katuntañatak guardianak khitapjjäna. 33 Jesusasti sarakïnwa: “Khititejj khitankitu ukar sarañajkamajja, mä qhawqha tiempompiw nayajj jumanakampïskäjja.+ 34 Jumanakajj thaqapjjetätawa, ukampis janiw katupkitätati. Kawkirutï sarkä ukarojj janiw jutapkasmati”+ sasa. 35 Ukatwa judionakajj jupanakkam akham sasin parlasipjjäna: “¿Kawkir sarañs aka jaqejj amtpacha, ukhamat jupar jan katuñasataki? ¿Griegonak taypin jakapki uka judionakan ukarut sarañ amtpacha, ukhamat griegonakar yatichañataki? 36 ‘Jumanakajj thaqapjjetätawa, ukampis janiw katupkitätati. Kawkirutï sarkä ukarojj janiw jutapkasmati’ sasinjja, ¿kamsañarak munpachasti?” sasa.

37 Fiesta tukuy urojja, jukʼamp jachʼa urünwa,+ ukanwa Jesusajj saytʼasisin jachʼat akham säna: “Khititejj umat pharjatäki* ukajj nayan ukar jutpan, ukatsti umtʼarakpan.+ 38 Kawkïritejj nayar confiykitu* ukanjja, kunjamtï Qellqatanakan siskejj ‘chuymapat jakañ churir umaw* wal jalsunini’”+ sasa. 39 Ukanak sasinjja espíritu santotwa jupajj parlaskäna. Khitinakatejj jupar confiyapki* ukanakaw uka espíritu katoqapjjañapäna, ukampis janïraw espíritu santo katoqapkänti,+ Jesusan janïra jachʼañchatätap layku.+ 40 Uka arunak istʼasasti, akham sasaw uka jaqenakat yaqhepajj parlapjjäna: “Aka jaqejj cheqapuniw mä Profetäski”+ sasa. 41 Yaqhepajj sapjjarakïnwa: “Jupajj Cristowa”+ sasa. Ukampis yaqhepajj sarakïnwa: “¿Janejjay Cristojj Galileat jutañapäkäntejja?+ 42 ¿Janit Qellqatanakan Cristojj Davidan wawanakapata+ ukhamarak kawkintï Davidajj jakkäna uka Belén+ jiskʼa markat jutañapawa sasin siski?”+ sasa. 43 Ukhamatwa jaqenak taypin jupjjat tʼaqjtañajj utjäna. 44 Jupanakat yaqhepajj jupar katuntañwa munapjjäna, ukampis janirakiw khitis katuntirjamäkänti.

45 Ukatsti guardianakajj jilïr sacerdotenakana fariseonakan ukaruw kuttʼapjjäna. Jupanakajj akham sasaw uka guardianakar jisktʼapjjäna: “¿Kunats uka jaqer jan apanipkta?” sasa. 46 Guardianakajj akham sapjjänwa: “Janipuniw khiti jaqes ukham parlirïkiti”+ sasa. 47 Uk istʼasasti fariseonakajj sapjjarakïnwa: “¿Janit jumanakajj uka jaqemp engañjayasipkarakta? 48 Pʼeqtʼirinakasats fariseonakats ¿janejjay maynis jupar confiyapkitejja?*+ 49 Ukampis Ley jan uñtʼir uka jaqenakajj janiw Diosamp sumat uñjatäpkiti”* sasa. 50 Jesusan ukar nayrajj sarkäna, mä fariseökarakïna uka Nicodemojja, akham sasaw jupanakar säna: 51 “Leyisarjamajja, ¿janit maynir juzgañatakejj nayraqat jupar istʼañasäki, kunsa jupajj luri uks sum yatiñasäkaraki?”+ sasa. 52 Uk satasti jupanakajj akham sasaw jupar sapjjäna: “¿Kunats ukham sista? ¿Galileankirirakïtati? Juma pachpa yatjjatasin uñjam, janiw kuna profetas Galileat mistkaniti” sasa.*

8 12 Ukatsti may kutimpiw Jesusajj jupanakar parläna, akham sasa: “Nayajj aka mundon qhanapätwa.+ Khititejj nayar arkkitani ukajja, janipuniw chʼamakan sarnaqkaniti, jakañ churir qhanas+ jupankarakiniwa” sasa. 13 Ukatwa fariseonakajj jupar akham sapjjäna: “Juma pachpatak qhanañchasisktajja, kuntï siskta ukajj janiw cheqäkiti” sasa. 14 Uk satasti Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Nä pachpats qhanañchaskstjja, kuntï nayajj siskta ukajj cheqawa, kawkitsa nayajj jutta, kawkirus saraskta uk nayajj yattwa.+ Jumanakajj kawkits nayajj jutta, kawkirus saraskta uk janiw yatipktati. 15 Jumanakajj jaqen amuyuparjamakiw juchañchapjjtajja,+ ukampis janiw nayajj khitirus juchañchkti. 16 Nayatï juchañchsta ukhajja, juchañchatajajj cheqawa, janiw nayajj sapäkti, jan ukasti khitankitu uka alajjpachankir Awkiw nayampïski.+ 17 Ukatjja jumanakan pachpa Leyimanwa akham sasin qellqatäski: ‘Pä jaqenakan qhanañchatapaw cheqajja’+ sasa. 18 Naya pachpaw nayat qhanañchta. Khitankitu uka alajjpachankir Awkiw nayat qhanañcharaki”+ sasa. 19 Ukatsti jupanakajj akham sasaw Jesusar jisktʼapjjäna: “¿Kawkinkarak Awkimasti?” sasa. Jesusasti sarakïnwa: “Jumanakajj janiw nayar uñtʼapkistati, ni Awkijarus uñtʼapktati.+ Jumanakatï uñtʼapjjetasmajja, Awkijarus uñtʼapjjarakismawa”+ sasa. 20 Ukanaksti kawkintï qollqe uchapjjerïkäna uka cheqanwa+ jupajj templon yatichkasin parläna. Ukampirus janiw khitis jupar katuntkänti, horasapajj janïra purinitap layku.+

21 Ukatsti wasitat jupanakar akham säna: “Nayajj sarjjäwa, jumanakajj thaqapjjetätawa, ukampis jumanakajj juchanakamanwa jiwapjjäta.+ Kawkirutï nayajj saraskta ukarojj janiw jutapkasmati”+ sasa. 22 Ukatwa judionakajj akham sasin sapjjäna: “¿Jupa pachpat jiwayaspachäni? ‘Kawkirutï nayajj saraskta ukarojj janiw jutapkasmati’ sarakisä” sasa. 23 Ukatsti akham sasaw jupanakar sarakïna: “Jumanakajj aka oraqenkirïpjjtawa, nayajj alayankirïtwa.+ Jumanakajj aka mundonkirïpjjtawa, nayajj janiw aka mundonkirïkti. 24 Ukatwa nayajj ‘juchanakamanwa jiwapjjäta’ sasin sapjjayäsmajja. Khitittejj parlapkayäsma ukajj nayätwa, jumanakatï uk jan creyipkstajja, juchanakamanwa jiwapjjäta” sasa. 25 Ukhamasti jupanakajj akham sasaw jupar jisktʼapjjäna: “¿Khitirakït jumasti?” sasa. Uk satasti Jesusajj sarakïnwa: “¿Kunatakirak jumanakamp parlaskästi? 26 Jumanakjjat parlañajj waliw utjaskitu, ukarjam juzgañajarakiwa. Cheqpachansa khititï khitankitu ukajj cheq parliriwa, kunanaktï nayajj jupat istʼkta ukanakwa aka mundon parlarakta”+ sasa. 27 Ukampis jupanakajj janiw alajjpachankir Awkit parlaskatap amuyapkänti. 28 Ukatwa Jesusajj akham säna: “Jaqen Yoqapar warkkatapkäta*+ uka qhepatak nayan jupätaj yatipjjäta.+ Janiw nayajj kunsa pachpa amtajat lurkti,+ jan ukasti kunanaktï alajjpachankir Awkejj yatichkitu ukanak parlta, uks yatipjjarakïtawa. 29 Khititï khitankitu ukajj nayampïskiwa, jupajj janiw sapak jaytanukkituti. Kunanakatï jupar kusisiyki ukpunwa nayajj lurta”+ sasa. 30 Ukanak parlkipansti waljaniw jupar confiyañ* qalltapjjäna.

31 Jesusasti jupar creyipkäna uka judionakarojj akham sarakïnwa: “Jumanakatï arunakaj imapjjapunïta ukhajja, nayan cheqpach discipulojäpjjtawa. 32 Kunatï cheqäki ukwa uñtʼapjjäta,+ ukaw libre jakasiñ churapjjarakïtam”+ sasa. 33 Jupanakajj sapjjarakïnwa: “Nanakajj Abrahanan wawanakapäpjjtwa, janipuniw kunapachas khitin esclavoparus tukupkti. ¿Kunatarak ‘librew jakasipjjäta’ sasin parltasti?” sasa. 34 Jesusasti jupanakar sarakïnwa: “Cheqpachapuniw sapjjsma, taqe khititejj jucha lurki ukajja, juchan esclavopawa.+ 35 Ukhamarus mä esclavojj janiw wiñayatak uywiripan utapankkiti, yoqasti wiñayatakiw utanki. 36 Ukhamajj Yoqatï jumanakar libre jakasiñ churapjjätamjja, cheqpachapuniw libre jakasipjjäta. 37 Nayajj yattwa jumanakajj Abrahanan wawanakapäpjjtawa, ukampis jiwayañatakiw nayar thaqapjjestajja, yatichäwinakaj jan katoqapjjatam layku. 38 Kunanaktï nayajj Awkijampïkasin uñjkayät ukanakwa parltjja,+ jumanakajj kunanaktï awkimat istʼapkta ukanakwa lurapjjaraktajja” sasa. 39 Uk satasti jupanakajj sapjjarakïnwa: “Nanakan awkijajj Abrahanawa” sasa. Jesusasti saskakïnwa: “Jumanakatï Abrahanan wawanakapäpjjasmajja,+ kunanaktï Abrahanajj lurkäna ukanakwa lurapjjasma. 40 Nayajj kuntï Diosat istʼkta uk cheqwa parlapjjsma,+ ukhampachas jiwayañatakiw thaqapjjestajja. Abrahanajj janiw uk lurkänti. 41 Kunanaktï awkimajj lurki ukanakwa jumanakajj lurapjjtajja” sasa. Jupanakasti akham sasaw sapjjarakïna: “Nanakajj janiw qʼañu juchat* nasirïpkti, mä sapa awkinikïpjjtwa, ukasti Diosawa” sasa.

42 Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “Diosatï jumanakan Awkimäspajja, jumanakajj munasipjjetasmawa,+ nayarojj Diosaw khitanitu, ukatwa akankaskta. Janiw nayajj amtajat jutkti, jan ukasti jupaw nayar khitanitu.+ 43 Jumanakajj janiw yatichäwij katoqañ munapktati, ukatwa arunakaj jan amuyapktati. 44 Jumanakan awkimajj Diablowa, kunanaktï uka awkimajj munki ukarjamaw lurañ munapjjaraktajja.+ Jupajj qalltkäna ukhatpach jiwayirïnwa,*+ kunatï cheqäki ukatjja saranukünwa, kunatï cheqäki ukajj jan jupan utjatap layku. Jupajj kʼarinak parlki ukhajja, kunjamäkitejj jupajj ukarjamaw parli, kʼarïtap layku, kʼarin awkiparakiwa.+ 45 Ukampis nayajj kunatï cheqäki ukwa parlapjjsmajja, ukhampachas jumanakajj janiw creyipkistati. 46 ¿Khitis jumanakat nayan juchanïtaj uñachtʼayaspa? Kunatï cheqäki ukwa nayajj parlta, ¿kunatsa jumanakajj jan creyipkista? 47 Diosankirïki ukajj Diosan arunakap istʼiwa.+ Jumanakajj janiw Diosankirïpktati, ukatwa jan istʼapktati”+ sasa.

48 Uk satasti judionakajj akham sapjjarakïnwa: “‘Jumajj samaritanötawa,+ demonionïtawa’+ sasajj ¿janit nanakajj cheq parlapktjja?” sasa. 49 Jesusasti sarakïnwa: “Janiw nayajj demonionïkti. Nayajj Awkijaruw jachʼañchaskta, ukampis jumanakajj jiskʼachapjjestawa. 50 Janiw naya pachpa jachʼañchatäñ thaqkti,+ jan ukasti Diosaw nayan jachʼañchatäñaj thaqaski, jupaw juzgaraki. 51 Cheqpachapuniw sapjjsma, khititï arunakajarjam sarnaqki ukajj janipuniw jiwañ uñjkaniti”.+ 52 Judionakajj akham sapjjarakïnwa: “Jichhapï demonionïtam yatipjjtjja. Abrahanajj jiwjjewa, profetanakas jiwjjapjjarakiwa, ukampis ‘khititï arunakajarjam sarnaqki ukajj janipuniw jiwkaniti’ sasaw jumajj parltajja. 53 ¿Jiwatäjje uka Abrahán awkisat sipans jukʼamp jilïrïtati? Profetanakas jiwjjapjjarakiwa. ¿Khitït sarakta jumasti?” sasa. 54 Uk satasti Jesusajj sarakïnwa: “Naya pachpatï jachʼañchasiristjja, jachʼañchasitajajj janiw kunäkaspasa. Khitirutï jumanakajj Diosajaw sapkta uka Awkijaw nayarojj jachʼañchitu.+ 55 Ukampis jumanakajj janiw jupar uñtʼapktati.+ Nayasti juparojj uñtʼtwa.+ Nayatejj janiw jupar uñtʼkti sirista ukhajja, jumanakjam kʼari jaqëristwa. Ukampis nayajj jupar uñtʼtwa, arunakaparjamaw sarnaqarakta. 56 Jumanakan Abrahán awkimajj nayan uruj uñjañ suykasajj wal kusisïna. Uk uñjasasti jupajj kusisirakïnwa”+ sasa. 57 Ukatwa judionakajj jupar akham sapjjäna: “Janïraw jumajj 50 maranïktasa, ¿ukatti jumajj Abrahanar uñjäta?” sasa. 58 Jesusasti sarakïnwa: “Cheqpachapuniw sapjjsma, janïraw Abrahanajj naskänti ukhaw nayajj utj-jjayäta”+ sasa. 59 Ukatsti jupanakajj Jesusar jaqjañatakiw qalanak irtasipjjäna, ukampis Jesusajj imantasjjänwa, templotsa mistjjarakïnwa.

9 Paskasajja mä juykhu jaqeruw jupajj uñjäna, uka jaqejj nasïwitpach juykhünwa. 2 Discipulonakapajj akham sasaw jupar jisktʼapjjäna: “Rabí,*+ ¿aka jaqen juykhu nasiñapatakejj khitis juchanïpacha,* jupati jan ukajj awk taykapacha?” sasa. 3 Uk satasti Jesusajj sänwa: “Janiw aka jaqes ni awk taykapas juchanïkiti, jan ukasti kuntï Diosajj lurkaspa ukajj uka jaqen uñjasiñapatakiw pasäna.+ 4 Khititï nayar khitankitu ukan lurañanakap urükipan lurañasawa.+ Arumajj jutaskiwa, janirakiw khitis arumajj trabajkiti. 5 Aka mundonkkasasti nayajj aka mundon qhanapätwa”+ sasa. 6 Ukanak parlañ tukuyasasti, jupajj oraqeruw thusnoqäna, ukatjja uka thusunqallamp* ñeqʼechtʼasaw uka jaqen nayranakapat uchäna,+ 7 sarakïnwa: “Siloam estanquer jareqasir saram” sasa. (Siloam arojja, “khitata” sañ muni). Uka jaqesti sarasaw jareqasïna, uñj-jjasaw kuttʼanjjarakïna.+

8 Ukatjja vecinonakasa mayjasir uñjapjjerïkäna ukanakasa, akham sasaw sapjjäna: “¿Janit jupajj qontʼasisin mayjasirïkäna uka jaqëki?” sasa. 9 Yaqhepajj sapjjänwa: “Juparakisä” sasa. Yaqhepasti sapjjarakïnwa: “Janiw jupäkiti, ukampirus jupar uñtasitawa” sasa. Uka jaqesti sarakïnwa: “Nayätwa” sasa. 10 Ukatwa akham sasin jupar jisktʼapjjäna: “Ukhamajj ¿kunjamarak uñj-jjtasti?” sasa. 11 Jupajj sänwa: “Jesús sat jaqew ñeqʼechtʼasin nayranakajat uchitu, ‘Siloam estanquer jareqasir saram’+ sasaw sarakitu. Ukatwa nayajj sarasin jareqasta, ukhamat uñj-jjarakta” sasa. 12 Jupanakasti sapjjarakïnwa: “¿Kawkinkarak uka jaqesti?” sasa. Jupajj sarakïnwa: “Janiw yatkti” sasa.

13 Jupanakasti juykhükän uka jaqerojj fariseonakan ukaruw irpapjjäna. 14 Ukhamarus Jesusajj ñeqʼechtʼasin uka jaqen nayranakap qollkäna uka urojja,+ sábado urünwa.+ 15 Ukhamasti kunjamatsa jumajj uñj-jjta sasaw fariseonakajj uka jaqer jisktʼañ qalltapjjäna. Ukatwa jupajj akham säna: “Ñeqʼempiw jupajj nayranakajat uchtʼitu, ukatjja jareqasiraktwa, ukhamat uñj-jjta” sasa. 16 Ukatjja yaqhep fariseonakajj akham sasaw sapjjäna: “Jupajj janiw Diosan khitanit jaqëkiti, sábado uru jan respetatap* layku”+ sasa. Yaqhepasti sapjjarakïnwa: “¿Kunjamarak mä jucharar jaqejj uka kasta milagronak* luraspasti?”+ sasa. Ukatwa jupanak taypin tʼaqjtañajj utjäna.+ 17 Ukhamasti jupanakajj wasitat uka juykhu jaqer akham sasin jisktʼapjjäna: “Niyakejjay nayranakam qollstamjja, ¿jumajj uka jaqet kamstasa?” sasa. Uka jaqesti sarakïnwa: “Jupajj mä profetawa” sasa.

18 Judionakajj janiw uka jaqen juykhütapsa ni nayrat waliptatapsa creyipkänti. Ukatwa awk taykapar jawsanipjjäna, 19 akham sasaw jupanakar jisktʼapjjarakïna: “¿Janit jupajj juykhuw nasïna sapkta uka yoqamäki? ¿Kunjamatarak jichhajj uñj-jjesti?” sasa. 20 Uk satasti awk taykapajj akham sasaw sapjjäna: “Nanakajj jupan awk taykapäsipkapuntwa, jupajj juykhupuniw nasiski. 21 Ukampis kunjamats jichhajj uñj-jjpacha, khitis nayranakap qollpacha uk janiw yatipkti. Jupar antisas jisktʼapjjam. Jupajj jilïrëjjewa, jupa pachpaw parlañapa” sasa. 22 Judionakar ajjsarañatwa awk taykapajj ukham sapjjäna.+ Judionakasti khititï Jesusajj Cristowa siskani ukarojja, sinagogat jaqsuñ amtapjjäna.+ 23 Ukatwa awk taykapajj akham sapjjäna: “Jupajj jilïrëjjewa, jupar jisktʼapjjam” sasa.

24 Ukhamajj juykhükän uka jaqerojj wasitat jawsanipjjäna, sapjjarakïnwa: “Diosar jachʼañcham, nanakajj uka jaqen juchararätap yatipjjtwa” sasa. 25 Jupajj sarakïnwa: “Jupajj juchararat janicha uk janiw yatkti. Jan ukasti akak yatta, nayajj juykhüyätwa, jichhajj uñj-jjtwa” sasa. 26 Ukatsti jupanakajj akham sasaw jupar sapjjäna: “¿Kamacharaktamsti? ¿Kunjamarak nayranakam qolltamsti?” sasa. 27 Jupajj sarakïnwa: “Sisjjapjjaraksmasä, jumanakajj janiw istʼañ munapkistati. ¿Kunatsa wasitat istʼañ munapjjta? Jan ukajj ¿jupan discipulopäñcha munapjjta?” sasa. 28 Ukatwa jupanakajj uka jaqer akham sasin jiskʼachapjjäna: “Jumajj uka jaqen discipulopätawa, nanakajj Moisesan discipulopäpjjtwa. 29 Nanakajj Diosan Moisesar parlatap yatipjjtwa, ukampis aka jaqejj kawkitpun jutaskchi, janiw yatipkti” sasa. 30 Uk satasti uka jaqejj akham sasaw jupanakar säna: “Ukajj wali muspkañarakisä, jupas nayranakaj qollkchitojja, ¿janit kawkit jutataps yatipkta? 31 Jiwasajj yattanwa Diosajj janiw jucharar jaqenakarojj istʼkiti,+ ukampis khititï Diosar ajjsarki, jupan munañaps lurkaraki ukarojj istʼiwa.+ 32 Janipuniw kunapachas nasïwitpach mä juykhu jaqeruw maynejj qollatayna sasajj istʼasirïkiti. 33 Janitï aka jaqejj Diosan khitanitäkaspajja, janiw kuns lurkaspati”+ sasa. 34 Jupanakajj sapjjarakïnwa: “Jumajj juchan phoqantataw nastajja, ¿ukatti jumajj nanakar yatichapjjetäta?” sasa. Ukatsti juparojj jaqsupjjänwa.+

35 Jesusajj uka jaqer jaqsupjjatap istʼänwa, jupampi jikisisajj sarakïnwa: “¿Jaqen Yoqapar jumajj confiytati?”* sasa. 36 Jupajj sarakïnwa: “Tata, ¿khitirak jupasti? Sitaya, ukhamat jupar confiyañajataki”* sasa. 37 Jesusasti juparojj sarakïnwa: “Juparojj uñj-jjtawa. Cheqas khititï jumamp parlaski ukawa” sasa. 38 Uka jaqejj sarakïnwa: “Tata, nayajj jumar confiytwa”* sasa. Ukatjja nayraqataparuw altʼasïna. 39 Ukatwa Jesusajj akham säna: “Aka mundon juzgatäñapatakiw nayajj aka mundor jutta, khitinakatï jan uñjapki ukanakan uñjapjjañapataki,+ khitinakatï uñjapki ukanakan juykhuptapjjañapataki”+ sasa. 40 Ukanak istʼasasti akham sasaw ukankasipkäna uka fariseonakajj jupar sapjjäna: “¿Nanakajj juykhüpjjarakti?” sasa. 41 Jesusasti jupanakar sarakïnwa: “Jumanakatï juykhüpjjasmajja, janiw juchanïpkasmati, ukampis jumanakajj ‘uñjapjjtwa’ sasaw sapjjtajja, ukatwa juchanakamajj jan perdonatäkaniti”+ sasa.

10 Ukatjja Jesusajj akham sasaw säna: “Cheqpachapuniw sapjjsma, khititejj ovej uyur punknam jan mantki, jan ukasti yaqha cheqnam mantki ukajj lunthatawa, yaqhankir qʼepsuriwa.+ 2 Khititejj punknam mantki ukajja, ovejanakan awatiripawa.+ 3 Juparuw punku uñjirejj llawiri,+ ovejanakajj awatirin arupwa istʼapjjaraki.+ Jupajj sutipatkam ovejanakapar jawsi, anqaruw ansuraki. 4 Taqpach ovejanakap ansusajja, jupajj ovejanakan nayraqatap sari, ovejanakajj jupar arkapjjarakiwa, awatirin arup uñtʼapjjatap layku. 5 Mä jan uñtʼatarojj janiw ovejanakajj kunjamats arkapkaniti, jan ukasti antisakiw jupat chhuktjjapjjani, mä jan uñtʼatan arup jan uñtʼapjjatap layku” sasa. 6 Uka uñachtʼäwimpiw Jesusajj jupanakar parläna, ukampis kuntï jupanakar siskäna uk janiw amuyapkänti.

7 Ukatwa Jesusajj wasitat akham säna: “Cheqpachapuniw sapjjsma, kawknamtejj ovejanakajj mantapki uka punkojj nayätwa.+ 8 Taqe khitinakatï naya lanti jutapki ukanakajja, lunthatäpjjewa, yaqhankir qʼepsurïpjjewa, ukampis ovejanakajj janiw jupanakar istʼapkiti. 9 Punkojj nayätwa, khititejj naya cheq mantki ukajja salvatäniwa. Jupajj mantaniwa, misturakiniwa, pastonaksa jikjjatarakiniwa.+ 10 Lunthatajj lunthatsuñataki, jiwayañataki, tukjañatakikiw juti.+ Nayajj ovejanakan jakapjjañapatakiw jutta, ukhamat walja tiempo jakapjjañapataki. 11 Suma awatirejj nayätwa.+ Suma awatirejj ovejanak laykuw vidap churaraki.+ 12 Ukampis qollqe layku ovej uñjirejj janiw ovej awatirïkiti, ovejanakas janirakiw jupankkiti. Mä qamaqer* jutaskir uñjasajja, ovejanak jaytasaw escapjje. Qamaqejj ovejanak katuri, chhukutatayarakiwa. 13 Cheqansa jupajj qollqe laykukiw ovej uñji, janiw ovejanakat llakiskiti. 14 Suma awatirejj nayätwa, ovejanakajar uñtʼastwa, ovejanakajas nayar uñtʼasipjjarakituwa,+ 15 kunjamtï alajjpachankir Awkejj nayar uñtʼkitu, nayajj Awkir uñtʼkaraktjja ukhama.+ Nayajj ovejanak laykuw vidaj* churarakta.+

16 ”Yaqha ovejanakaw nayan utjarakitu, janiw aka uyunkirïpkiti,+ uka ovejanakarojj anakiniñajarakiwa. Uka ovejanakasti arunakaj istʼapjjaniwa, mä sapa tamakïpjjaniwa, mä sapa awatirikiw utjarakini.+ 17 Alajjpachankir Awkejj nayar munasituwa,+ kuna laykutejj vidaj churta,+ ukhamat wasitat uk katoqañajataki. 18 Janiw khiti jaqes nayarojj vidaj apaqkituti, jan ukasti pachpa amtajatwa uk churta. Uk churañatakisa wasitat katoqañatakisa nayajj autoridadanïtwa.+ Awkijatwa uka mandamiento katoqta”.

19 Uka arunak istʼasajj mä kutimpiw judionak taypin tʼaqjtañajj utjäna.+ 20 Jupanakatjja waljaniw akham sapjjäna: “Jupajj demonioniwa, loqheratawa. ¿Kunatsa jupar istʼapjjta?” sasa. 21 Yaqhanakasti sapjjarakïnwa: “Demonion mantat jaqejj janiw ukanak parlkaspati. Mä demoniojj janiw juykhunakan nayranakap qollkaspati, ¿janicha?” sasa.

22 Uka urunakansti templojj Diosar katuyaskäna uka fiestaw Jerusalén markan utjäna, juyphipacharakïnwa. 23 Jesusajj templonwa Salomonan Columnanakapa+ sat cheqan sarnaqaskäna. 24 Judionakaw jupar muyuntasin akham sapjjäna: “¿Kunatsa khitïtas jumajj uk jan sapkista? Jumatejj Cristöstajja, qhanay sapjjeta” sasa. 25 Jesusasti jupanakar sarakïnwa: “Nayajj sisjjapjjsmawa, jumanakajj janiw creyipktati. Kunanaktï nayajj Awkijan sutipjjar luraskta ukanakaw nayjjat qhanañchi.+ 26 Ukampis jumanakajj janiw ovejanakajäpktati, ukatwa jan creyipktati.+ 27 Ovejanakajasti aruj istʼapjjewa. Nayajj jupanakar uñtʼtwa, jupanakajj arkapjjarakituwa.+ 28 Nayaw jupanakarojj wiñay jakañ churta,+ janipuniw kunapachas tukjatäpkaniti, janirakiw khitis uka ovejanak amparajat aparkitaniti.+ 29 Kuntï Awkijajj nayar churkitu ukajja, taqe kunat sipansa wali valoraniwa, janirakiw khitis uka ovejanak alajjpachankir Awkin amparapat aparkaspati.+ 30 Nayampi Awkimpejj mayakïpjjtwa”*+ sasa.

31 Judionakajj mä kutimpiw jupar jaqjañatakejj qalanak irtasipjjäna. 32 Ukatwa Jesusajj jupanakar akham säna: “Alajjpachankir Awkit jutir walja suma luräwinakwa nayajj uñachtʼayapjjsma. ¿Kawkïr luräwits jumanakajj qalamp jaqjañ munapjjesta?” sasa. 33 Judionakajj jupar sapjjarakïnwa: “Janiw nanakajj suma luräwinakat qalamp jaqjañ munapksmati, jan ukasti Dios contraw jan wal parltajja,+ jaqëkasas mä diosaruw tuktajja” sasa. 34 Jesusasti jupanakar sarakïnwa: “¿Janit jumanakan Leyiman qellqatäki? Diosajj akham sänwa: ‘Nayajj sapjjsmawa: “Jumanakajj diosanakäpjjtawa”+ sasa’. 35 Diosajj arunakapan juchañchat jaqenakarojj ‘diosanakäpjjtawa’+ sasaw säna. Qellqatanakajj janiw mayjtʼayatäkaspati. 36 Awkiw nayarojj santor tukuyitu, juparakiw aka mundor khitanitu. ¿Nayajj Diosan Yoqapätwa sataj laykuti jumanakajj ‘Dios contraw jan wal parltajja’+ sasin sapjjesta? 37 Janitï nayajj Awkijan luräwinakap lurkstjja, jan creyipjjestati. 38 Nayatï ukanak lurstjja, janisay nayar creyipkita, uka luräwinak layku creyipjjam.+ Ukhamatwa jumanakajj yatipjjäta, qhan amuyapjjarakïta, alajjpachankir Awkejj nayamp mayakiwa, nayas jupampejj mayakirakïtwa”+ sasa. 39 Ukatwa jupanakajj wasitat katuntañ yantʼapjjäna, ukampis jupajj janiw katuyaskänti, escapjjänwa.

40 Ukhamasti wasitat jupajj Jordán jawir khurkatar sarjjäna, kawkintï Juanajj qalltan bautiskäna ukaru.+ Ukanwa jupajj quedasïna. 41 Walja jaqenakarakiw jupan ukar jutapjjäna, sapjjarakïnwa: “Juanajj janiw mä milagrsa* lurkänti, ukampis taqe kunanaktï jupajj aka jaqet siskäna ukanakajj cheqäskapunitaynawa”+ sasa. 42 Uka cheqanjja waljaniw Jesusar confiyjjapjjäna.*

11 Ukatjja Lázaro sutini mä jaqew utjäna, jupajj usuntatänwa. Jupasti Betania markatänwa, María, Marta+ sat kullakanakapas uka jiskʼa markanwa jakapjjarakïna. 2 Uka Mariaw mä suma olorani aceitempejj Tatitur warjjattʼäna, ñikʼutapampiw kayunakapsa wañsuyarakïna.+ Jupan Lázaro jilapaw usuntatäskäna. 3 Ukhamasti kullakanakapajj Jesusan ukaruw maynir khitapjjäna, akham sasin yatiyaniñapataki: “Tata, munat amigomaw usuntata” sasa. 4 Jesusajj uk istʼäna ukhajja, akham sasaw säna: “Uka usojj janiw jupan jiwañapatakïkiti, jan ukasti Diosar jachʼañchañatakïniwa,+ ukhamat Diosan Yoqapajj uka usu taypi jachʼañchatäñapataki” sasa.

5 Jesusajj Martarusa, Mariarusa, Lazarorus wal munasïna. 6 Ukampis Lazaron usutätap yatïna ukhajja, pä urumpiw jupajj kawkinkkäntï uka lugaran quedasiskäna. 7 Uka qhepatjja akham sasaw discipulonakar säna: “Wasitat Judear sarañäni” sasa. 8 Discipulonakapajj jupar sapjjarakïnwa: “Rabí,*+ jichhakirakis Judeankir jaqenakajj qalamp jaqjañ munapjjayätamjjä,+ ¿wasitat jumajj ukar sarañ munta?” sasa. 9 Jesusasti sarakïnwa: “Uru qhanajj 12 horanakaniwa, ¿janich ukhamäki?+ Uru qhanan sarnaqerejj janiw kunampis lanktʼaskiti, aka mundon qhanap uñjatap layku. 10 Arum sarnaqerejj lanktʼasiwa, qhanajj jupan jan utjatap layku” sasa.

11 Ukanak parlañ tukuyasasti, akham sasaw sarakïna: “Lázaro amigosajj iktʼawayjjewa,+ jupar sartayiriw nayajj ukar saraskta” sasa. 12 Ukatwa discipulonakajj jupar sapjjäna: “Tata, ikiskchejja waliptaskaniwa” sasa. 13 Jesusajj Lazaron jiwatapatwa parlaskäna. Ukampis arkirinakapajj ikin samartʼaskatapats parlkaspa ukham amuyapjjäna. 14 Ukatwa Jesusajj jupanakar qhan säna: “Lazarojj jiwatawa,+ 15 ukampirus jumanak laykojj wal kusista, walik nayajj jan ukankkayätti, ukhamat jumanakan creyipjjañamataki. Jupan ukar sarapjjañäni” sasa. 16 Ukatwa Ispa* sat Tomasejj akham sasin discípulo masinakapar säna: “Jiwasajj sararakiñäni, jupamp chik jiwañasataki”+ sasa.

17 Jesusajj purïna ukhajja, Lazarojj pusi urunakaw sepulturankjjäna. 18 Betania markajj Jerusalén jakʼankänwa, niya kimsa kilometronak* sarañankänwa. 19 Walja judionakaw Martampin Mariampin ukarojj jutapjjäna, Lázaro jilapan jiwatapat chuymachtʼañataki. 20 Jesusan jutaskatap yatisinjja, Martajj jupamp jikisiriw saräna. Mariasti+ utan qontʼatäskänwa. 21 Ukatjja Martajj akham sasaw Jesusar säna: “Tata, jumatï akankasmänjja, janiw jilajajj jiwkasapänti. 22 Jichhajj yatiraktwa taqe kuntï Diosar maykäta ukanakjja, Diosajj churätamwa” sasa. 23 Jesusajj jupar sarakïnwa: “Jilamajj sartjjaniwa” sasa. 24 Ukjjarusti Martajj sänwa: “Nayajj yattwa, qhepa urun jiwatanakajj jaktanipkani+ ukhaw jupajj sartanjjani” sasa. 25 Jesusajj jupar sarakïnwa: “Jiwatat jaktañasa jakañasa nayätwa.+ Khititejj nayar confiyki* ukajja, jiwkani ukhas jaktaniniwa. 26 Taqe khititï jakki, nayarus confiykitu* ukajja, janipuniw kunapachas jiwkaniti.+ ¿Jumajj uk creytati?” sasa. 27 Jupajj sarakïnwa: “Jïsa, ukhamaw Tata, nayajj creytwa, jumajj Diosan Yoqap Cristötawa, khititï aka mundor jutañapäkän ukätawa” sasa. 28 Ukanak sasasti, Martajj María kullakapar jawsiriw saräna, akham sasaw jamasat säna: “Yatichirejj+ akankjjewa, jawstamwa” sasa. 29 Uk istʼasasti Mariajj mäkiw sartasin jupan ukar saräna.

30 Jesusajj janïraw uka jiskʼa markar mantkänti, jan ukasti kawkintï Martajj jupamp jikiskän ukankaskänwa. 31 Mariar jankʼaki sarthapisin misturi uñjasajja, utan jupar chuymachasipkäna uka judionakajj sepulturar+ jachiriw saraskpacha sasaw amuyapjjäna, ukatwa jupar arkapjjäna. 32 Jesusan ukar purisasti, nayraqatapar qonqortʼasisaw Mariajj akham säna: “Tata, jumatï akankasmänjja, janiw jilajajj jiwkasapänti” sasa. 33 Mariar jachir uñjasasa jupamp chika jutir judionakar jachir uñjasas Jesusajj walpun llaktʼasïna,* chuymapsa chʼalljjtayasirakïnwa. 34 Jupasti sänwa: “¿Kawkirus uchapjjta?” sasa. Jupanakasti sapjjarakïnwa: “Tata, jutamaya, uñjarakim” sasa. 35 Ukatjja Jesusajj jachaqtʼasïnwa.+ 36 Ukatwa judionakajj akham sasin sapjjäna: “Uñjapjjam, ¡walpun jupar munasitayna!” sasa. 37 Yaqhepajj sapjjarakïnwa: “Aka jaqejj mä juykhurus nayranakat qollarakïnsä,+ ukhamajj aka jaqen jan jiwañapatakejj ¿janit kuns lurkaspänjja?” sasa.

38 Wasitat chuym chʼalljjtayasisasti, Jesusajj sepulturaruw saräna. Cheqas uka sepulturajj mä qollu pʼiyänwa, mä qalamp atkatatarakïnwa. 39 Jesusajj akham sarakïnwa: “Uka qal ateqapjjam” sasa. Ukampis jiwirin Marta kullakapajj akham sasaw jupar säna: “Tata, niya thujstatäjjpachawa, pusi uröjjchejjaya” sasa. 40 Jesusajj jupar sarakïnwa: “Jumatï creyïtajja Diosan kʼajkir chʼamapwa uñjäta sasajj ¿janit sisksma?”+ sasa. 41 Ukatwa jupanakajj uka qal ateqapjjäna. Jesusasti alajjpacharuw uñtäna,+ sarakïnwa: “Awkiy, nayar istʼatamat yuspärsmawa. 42 Cheqansa nayajj yattwa, jumajj istʼapunistawa. Nayamp chikäsipki uka jaqenak laykuw nayajj ukham sista, ukhamat nayar khitanitam creyipjjañapataki”+ sasa. 43 Ukanak sasasti akham sasaw jupajj jachʼat artʼäna: “¡Lázaro, mistunim!”+ sasa. 44 Ukatsti jiwatäkäna uka jaqejj mistunïnwa, kayunakas amparanakas telanakamp chʼoqantata, ajanupas mä pañompi chʼoqantata ukhamaw mistunïna. Jesusasti sarakïnwa: “Chʼoqarapjjam, sarnaqarakpan” sasa.

45 Marian ukar jutir judionakatjja, kuntï Jesusajj lurkäna uk uñjasajj waljaniw jupar confiyapjjäna.*+ 46 Yaqhep judionakajj fariseonakan ukaruw sarapjjäna, kunanaktï Jesusajj lurkäna ukanak yatiyapjjäna. 47 Ukatwa jilïr sacerdotenakasa fariseonakas Sanedrinankir* jaqenakar tantachthapipjjäna, sapjjarakïnwa: “¿Kamachañänisa? Aka jaqejj walja milagronak* luri.+ 48 Jiwasatï ukhamak jaytañäni ukhajja, taqeniw jupar confiyapjjani,* ukatjja romanonakaw jutasin templossa* markassa aparapjjestani” sasa. 49 Caifás+ sutini mä jaqew jupanak taypinkaskäna. Jupaw uka maran jachʼa jilïr sacerdotënjja, jupanakarojj sänwa: “Jumanakajj janiw kunsa yatipktati, 50 janirakiw amuyasipktasa, jumanakatakejj walïspaw mä sapa jaqek marka layku jiwañapajja, markpach tukjatäñat sipansa” sasa. 51 Caifás jaqejj janiw pachpa amuyupat uk parlkänti. Niyakejjay uka maran jachʼa jilïr sacerdotëchïnjja, Jesusan judionak layku jiwañapatwa jupajj mä profecía arsüna. 52 Ukampirus janiw judionak laykukejj jiwañapäkänti, jan ukasti Diosan anatatat wawanakapar mayaru tantachthapiñatakiw jupajj jiwañaparakïna. 53 Jupanakajj ukürutpachaw jupar jiwayañatak parlakipapjjäna.

54 Ukhamasti Jesusajj janiw judionak taypin qhan sarnaqjjänti, jan ukasti wasar jakʼankki uksa toqeruw sarjjäna, Efraín sat markaru.+ Ukanwa discipulonakamp quedasïna. 55 Judionakan Pascua+ fiestapaw jakʼankjjäna. Ukhamajj marka anqäjjan jakir walja jaqenakaw janïr Pascua qalltkipan Jerusalenar makatapjjäna, Leyirjam qʼomachasiñataki. 56 Ukatsti jupanakajj Jesusaruw thaqapjjäna. Templon akham sasaw jupanakkam parlapjjäna: “¿Kamsapjjtas jumanakajja? ¿Janit jupajj fiestarus jutkpachäni?” sasa. 57 Jilïr sacerdotenakasa fariseonakasa akham sasaw jaqenakar sapjjatayna: “Maynitï Jesusajj kawkinkisa uk yatinejja yatiyapjjetätawa” sasa. Ukjja jupar katuntañatakiw* sapjjäna.

12 Pascuatakejj sojjta urunakakiw faltjjäna, ukapachaw Jesusajj kawkjantï Lazarojj+ jakkäna uka Betania markar purïna. Jesusajj juparuw jiwatanak taypit jaktayäna. 2 Ukanwa Jesusatakejj mä cena wakichapjjäna. Martajj jupanakaruw manqʼa serviskäna,+ Lazarusti jupanak chikarakiw ukan manqʼaskäna. 3 Mariasti wali jila alani suma olorani aceitwa aptäna, uka aceitejj niya chika litrönwa, nardot* luratarakïnwa, janiw kunamp mezclantatäkänsa. Uka aceitempiw Jesusarojj kayunakat warjjattʼäna, ukatsti ñikʼutapampiw kayunakapsa wañsuyarakïna. Utpacharuw uka aceiten suma olorapajj phoqtʼäna.+ 4 Ukampis kawkïritejj discipulonakapat Jesusar niya aljantañampïskäna uka Judas Iscariotejja,+ akham sasaw säna: 5 “¿Kunatsa uka suma olorani aceitejj 300 denario* qollqenakar jan aljaski, ukhamat pobrenakar churañataki?” sasa. 6 Jupajj janiw pobrenakat llakisitap laykojj uk siskänti, jan ukasti jupajj lunthatänwa, juparakiw qollqe imañ cajsa katüna, uka cajar uchaskäna uka qollqetsa sapa kutiw lunthatasirïna. 7 Ukatwa Jesusajj akham säna: “Jan jupat ukham parlamti, kunürutï nayar imjjapjjetani ukatakiw jupajj costumbrerjam wakichaskitu.+ 8 Pobrenakajj jumanakamp chikäskapuniwa,+ ukampis nayajj janiw wiñayatak jumanakampïkäti”+ sasa.

9 Ukañkamasti Jesusan ukankatap yatisajja, judionakat waljaniw jupan ukar jutapjjäna. Janiw Jesusar uñjir mayakejj jutapkänti, jan ukasti khitirutï jiwatanak taypit jaktaykäna uka Lazaromppachar uñjiriw jutapjjäna.+ 10 Jilïr sacerdotenakajja Lazaromppachar jiwayañatakiw parlakipapjjäna, 11 judionakat waljanejj Lazaron ukar sarasin Jesusar confiyapjjatap* layku.+

12 Qhepürusti fiestar jutir walja jaqenakajja Jesusan Jerusalenar jutaskatap yatipjjäna. 13 Ukatwa palmeranakan ramanakap apjjarusisinjja jupan ukar mistupjjäna, akham sasaw jachʼat arnaqasipjjarakïna: “¡Ruwtʼasipjjsmawa, jupar salvam! ¡Jehová* Diosan sutipjjar jutki ukajj bendisitäpan!+ ¡Israelan Reyipajj bendisitäpan!”+ sasa. 14 Mä asno qall jikisajj uka patjjaruw Jesusajj qontʼasïna,+ kunjamtï qellqatäki ukhama, ukanjja akham siwa: 15 “Sionan phuchapa, jan ajjsaramti. ¡Uñtam! Mä asno qalljjar qonjjatataw reyimajj jutaski”+ sasa. 16 Qalltanjja janiw discipulonakapajj ukanak amuyapkänti, Jesusajj jachʼañchatäjjäna+ ukhakiw kunanakatï jupjjat qellqatäkäna, kunanaktï jupar lurapkäna ukanak amtasipjjäna.+

17 Ukatjja kunjamsa Jesusajj Lazaror sepulturat jawsäna,+ jiwatanak taypitsa jaktayäna uk uñjir jaqenakajj qhanañchasipkakïnwa.+ 18 Ukatwa walja jaqenakajj jupan ukar sarapjjäna, uka milagro* luratapsa istʼapjjarakïnwa. 19 Fariseonakasti akham sasaw jupanakkam sasipjjäna: “Jiwasajj inamayakiw kuns amtasktanjja. ¡Uñjapjjam, taqenirakiw jupan qhepap sarjjapjje!”+ sasa.

20 Ukatjja fiestan Diosar adorañatak* jutapkäna ukanak taypinjja, mä qhawqha griego jaqenakaw utjarakïna. 21 Jupanakasti Galileankir Betsaida markatäki uka Feliperuw+ jakʼachasipjjäna, sapjjarakïnwa: “Tata, Jesusaruw uñjañ munapjjta” sasa. 22 Ukatwa Felipejj Andresar yatiyäna. Andresampi Felipempejj Jesusar yatiyiriw sarapjjarakïna.

23 Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Jaqen Yoqapar jachʼañchatäñapäki uka horasajj purinjjewa.+ 24 Cheqpachapuniw sapjjsma, janitï mä trigo jathajj oraqer jalaqtasin jiwkanejja, mä jathakïskaniwa. Ukampis uka jathatï jiwanejja,+ waljaw achoqani. 25 Khititejj vidapar munaski ukajja, aptʼasiniwa.* Khititejj vidapar aka mundon uñiski+ ukajja, wiñay jakañwa katoqani.+ 26 Khititï nayar serviñ munkitu ukajj arkitpan. Kawkinkkätejj nayajj ukankarakiniw nayan servirijajja.+ Khititï nayar serviñ munkitu ukarojja, alajjpachankir Awkiw jachʼar aptani. 27 Jichhasti nayajj wali llaktʼatätwa.*+ ¿Kamsarakïsti? Awkiy, aka horasat salvita.+ Ukampis ukatakiw nayajj aka horasar jutta. 28 Awkiy, sutim jachʼañcham” sasa. Ukatjja mä aruw+ alajjpachat istʼasïna, akham siri: “Nayajj sutij jachʼañchtwa, wasitats jachʼañchaskakïwa”+ sasa.

29 Ukanak istʼasasti ukankaskir jaqenakajj mä qʼejjo qʼejjow istʼasi sasaw sapjjäna. Yaqhepajj sapjjarakïnwa: “Mä angelaw juparojj parljjayani” sasa. 30 Ukatsti Jesusajj akham sasaw säna: “Uka arojj janiw naya layku istʼaskiti, jan ukasti jumanak laykuw istʼasi. 31 Jichhaw aka mundorojj juzgasi, jichharakiw aka mundon apnaqeripajj+ anqar jaqonukutäni.+ 32 Nayajj oraqet aptatäkä*+ ukhajja, taqe kasta jaqenakaruw nayan ukar irpanëjja” sasa. 33 Cheqansa kunjamsa jupajj niy jiwjjani uk qhanañchañatakiw ukanak saskäna.+ 34 Jaqenakajj jupar sapjjarakïnwa: “Leyirjamajja Cristojj wiñayatakiw jakani sasaw nanakajj yatipjjta,+ ¿kunjamaraki jumajj jaqen Yoqapajj aptatäniwa sasin parltasti?+ ¿Khitirak jaqen Yoqapasti?” sasa. 35 Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “Qhanajj mä jukʼa tiempompiw jumanak taypinkaskani. Jumanakajj qhananïkasin sarnaqapjjam, ukhamat chʼamakamp jan apnaqayasiñataki. Khititejj chʼamakan sarnaqki ukajja, janiw kawkir saratapsa yatkiti.+ 36 Ukhamajj qhananïkasin jumanakajj uka qhanar confiyapjjam,* ukhamat qhanan wawanakapäpjjañamataki”+ sasa.

Ukanak parlasasti Jesusajj sarjjänwa, jupanakatsa imantasjjarakïnwa. 37 Jupajj walja milagronaksa* jupanak nayraqatan lurkchïnjja, janiw jupar confiyapkänti,* 38 ukhamat Isaías profetan arunakapajj phoqasiñapataki, jupasti akham sänwa: “Jehová* Dios, ¿kuntï nanakajj yatiyapkta ukarojj khitirak confiyisti?*+ ¿Khitirus Jehová* Diosan chʼamapat* qhanañchasi?”+ sasa. 39 Kunatsa jupanakajj jan creyipkäna ukjja, Isaías profetajj akham sänwa: 40 “Jupaw jupanakan nayranakap juykhuptayi, chuymanakapsa qalarayi, ukhamat jan uñjapjjañapataki, jan amuyapjjañapataki, jan Diosar kuttʼanipjjañapataki, janirak nayampis qollatäpjjañapataki”+ sasa. 41 Isaiasajj Criston jachʼañchatätap uñjäna, ukatwa jupjjat ukanak parläna.+ 42 Cheqansa judionakan peqtʼirinakapats waljaniw jupar confiyapjjäna.*+ Ukampis fariseonakar ajjsarasajja, janis Jesusar creyipkaspa ukhamaw tukupjjäna, sinagogat jan jaqsuyasiñ layku.+ 43 Jupanakajj Diosan jachʼañchatäñ munañat sipansa, jaqenakan jachʼañchatäñwa jukʼamp munapjjäna.+

44 Ukjjarusti Jesusajj akham sasaw jachʼat säna: “Khititejj nayar confiykitu* ukajja, janiw naya saparukejj confiykituti,* jan ukasti khititejj nayar khitankitu ukarus confiyarakiwa.*+ 45 Khititejj nayar uñjkitu ukajja, khitankitu ukarus uñjarakiwa.+ 46 Nayajj mä qhanar uñtataw aka mundor jutta,+ ukhamat taqe khititï nayar confiykitu* ukajj jan chʼamakankañapataki.+ 47 Khititï nayan arunakaj istʼasin jan phoqki ukarojja, janiw nayajj juchañchkti. Janiw nayajj aka mundor juchañchirejj jutkti, jan ukasti aka mundor salviriw jutta.+ 48 Khititejj nayar jan yäqkitu, janirak arunakajsa katoqki ukanjja, mayni juchañchiripaw utji. Kuntï nayajj parlkta uka arunakaw juparojj qhepa urun juchañchani. 49 Janiw nayajj pachpa amtajat parlkti, jan ukasti khitankitu uka alajjpachankir Awkiw nayarojj kun sañatakisa kun parlañatakisa mä mandato churitu.+ 50 Nayajj yatiraktwa, jupan mandamientopajj wiñay jakañaruw api.+ Ukhamajj nayajj parlkta ukanakjja, kunjamtï alajjpachankir Awkejj siskitu ukhampunwa parlta”+ sasa.

13 Ukatjja aka mundot sarjjañ horasapaw Jesusatakejj purinjjäna,+ ukhamat Awkin ukar sarjjañapataki,+ janïr Pascua fiestajj purinkäna ukhaw jupajj uk yatisjjäna. Aka mundonkapki uka arkirinakaparus jupajj munasirakïnwa, tukuykamaw jupanakar munasïna.+ 2 Kunapachatï chika cenankjjapjjäna ukhajja, Jesusar aljantañapatakejj+ niyaw Diablojj Judas Iscarioterojj chuymapan amtayjjatayna.+ Uka Judasajj Simonan yoqapänwa. 3 Jesusasti alajjpachankir Awkejj taqe kun jupan amparapar katuyatapsa, Diosat jutatapsa, Diosan ukar sarjjañapsa yatïnwa,+ 4 ukatwa mesat sartasajj patjja isinakap mä lador uchäna. Mä toalla aptasasti cinturaparuw chinkatasïna.+ 5 Ukjjarusti mä fuenteru um warjjattʼasaw discipulonakan kayunakap jareqañ qalltäna, ukatjja cinturapankkäna uka toallampiw wañsuyarakïna. 6 Simón Pedror jakʼachasïna ukhajja, akham sasaw jupajj säna: “Tata, ¿jumat nayar kayunak jareqetäta?” sasa. 7 Uk satasti Jesusajj akham sasaw jupar säna: “Kuntï nayajj luraskta uk janiw jichhajj amuyktati, qhepat amuyaskäta” sasa. 8 Pedrojj jupar sarakïnwa: “Jumajj janipuniw kunapachas kayunak jareqkitätati” sasa. Jesusasti jupar sarakïnwa: “Janitï nayajj jareqkämajja,+ janiw nayamp chikajj kuns katoqkätati” sasa. 9 Simón Pedrojj akham sasaw jupar säna: “Tata, jan kayu mayak jareqestati, jan ukasti amparanakamppacha, pʼeqemppacha jareqtʼita” sasa. 10 Jesusajj akham sasaw jupar sarakïna: “Khititejj cuerppach jareqasjje ukajja, cuerppach qʼomäjjewa, janiw jukʼampi jarisiñapajj wakisjjeti, jan ukasti kayunakak jareqasiñapa. Jumanakajj qʼomäjjapjjtawa, ukampis janiw taqenis qʼomäpktati” sasa. 11 Cheqansa khitis jupar aljantañapäna ukjja+ Jesusajj yatïnwa, ukatwa jupajj säna: “Janiw jumanakajj taqenis qʼomäpktati” sasa.

12 Jupanakan kayunakap jareqañ tukuyjjäna, patjja isinakapsa uchasjjäna ukhajja, mesan mä kutimpi qontʼasisaw jupanakar akham säna: “¿Kuntï jumanakar lurapksma uk amuyapjjtati? 13 Jumanakajj ‘Yatichiri’, ‘Tatitu’ sasaw nayar sapjjestajja. Uk sasinjja cheq parlasipktajja, nayajj ukätwa.+ 14 Nayatï Tatitükasina, Yatichirïkasin jumanakar kayu jareqapjjsmajja,+ jumanakajj ukhamarakiw maynit maynikam kayunak jareqasipjjañama.*+ 15 Nayajj mä ejemplo jumanakar churapjjsma, ukhamat kunjamtï nayajj jumanakar lurapksmajja uka pachparak lurapjjañamataki.+ 16 Cheqpachapuniw sapjjsma, mä esclavojj janiw uywiripat sipans jilankkiti, khititejj khitatäki ukas janirakiw khitiripat sipans jilankkiti. 17 Niyakejjay ukanak yatjjapjjstajja, ukanak lurasajj kusisitäpjjätawa.+ 18 Nayajj janiw taqe jumanakat parlkti, khitinakarus nayajj ajllta ukjja yattwa. Cheqansa ukajj aka qellqatan phoqasiñapatakiwa,+ ukajj akham siwa: ‘Khititejj nayan tʼantʼajat manqʼaskäna ukaw naya contrajj saytʼi’*+ sasa. 19 Ukampis jichhatpachaw nayajj jumanakar sapjjsma, janïr uk paskipana, ukhamat kunapachatï ukajj paskani ukhajja, nayan jupätaj creyipjjañamataki.+ 20 Cheqpachapuniw sapjjsma, khititejj nayan khitatajar katoqki ukajja, nayaruw katoqetu,+ khititejj nayar katoqkitu ukasti nayar khitankitu ukaruw katoqaraki”+ sasa.

21 Ukanak parlañ tukuyasasti, walpun Jesusajj chuymapan llaktʼasïna, akham sasaw qhanañcharakïna: “Cheqpachapuniw sapjjsma, jumanakat mayniw nayar aljantitani”+ sasa. 22 Discipulonakasti jupanakkamakiw uñkatasipjjäna, janiw jupanakajj khitit parlatapsa amuyapkänti.+ 23 Discipulonakapat mayniw Jesús jakʼan* qontʼatäskäna, jupajj Jesusan wali munatänwa.+ 24 Simón Pedrojj juparuw pʼeqemp señaltʼäna, jisktʼarakïnwa: “¿Khitits jupajj uk parlaski?” sasa. 25 Ukatwa jupajj Jesusan chuymap jakʼar qemtʼasïna, sarakïnwa: “Tata, ¿khitits parlaskta?”+ sasa. 26 Jesusajj akham sasaw säna: “Khitirutï nayajj chilltat tʼantʼa churkäjja ukawa”+ sasa. Chilltkäna uka tʼantʼa aptasasti, Simón Iscarioten Judas yoqaparuw churäna. 27 Judasajj uka tʼantʼa katoqasïna ukhajja, Supayaw* jupar mantäna,+ ukatwa Jesusajj jupar akham säna: “Kuntï jumajj luraskta uk jankʼak luram” sasa. 28 Mesan qontʼatäsipkäna ukanakatjja, janiw maynis kunatsa jupar ukham säna uk amuykänti. 29 Niyakejjay Judasajj qollqe imañ caja katchïnjja,+ “kunanakatï fiestatakejj munaski ukanak jiwasatak alanim” sasas Jesusajj jupar siskaspa jan ukajj pobrenakar mä qhawqha churañaps maykaspa ukhamwa yaqhepajj amuyapjjäna. 30 Ukhamasti tʼantʼa katoqasajj jankʼakiw jupajj mistuwayjjäna. Arumäjjarakïnwa.+

31 Judasajj mistjjäna ukhajja, akham sasaw Jesusajj säna: “Jichhaw jaqen Yoqapajj jachʼañchatäjje,+ jupa taypiw Diosas jachʼañchataraki. 32 Dios pachpaw jaqen Yoqaparojj jachʼañchani,+ ukspacharakiw jachʼañchani. 33 Munat wawanaka, mä jukʼa tiempompikiw jumanakampëjjäjja. Jumanakajj nayar thaqapjjetätawa, ukampis kuntï judionakar siskta uka pachparak jichhajj sapjjäma: ‘Kawkirutï nayajj sarkta ukarojj janiw jumanakajj jutapkasmati’.+ 34 Nayajj mä machaq mandamiento churapjjsma: jumanakajj maynit maynikam munasipjjam. Kunjamtï nayajj munasipksmajja,+ ukhamarak jumanakajj maynit maynikam munasipjjam.+ 35 Cheqpachans jumanakatejj maynit maynikam munasipjjätajja, taqeniw nayan discipulonakajäpjjatam yatipjjani”+ sasa.

36 Simón Pedrojj akham sasaw jupar jisktʼäna: “Tata, ¿kawkirus saräta?” sasa. Jesusajj jupar sarakïnwa: “Kawkirutï nayajj sarkta ukarojj janiw jichhajj arkkitasmati, qhepatwa arkanitäta”+ sasa. 37 Pedrojj jupar sarakïnwa: “Tata, ¿kunatarak jichhajj jan arkkirismasti? Nayajj juma layku jiwañatakejj listokïtwa”+ sasa. 38 Uk satasti Jesusajj sarakïnwa: “¿Naya layku jiwañatakejj listokïtati? Cheqpachapuniw sissma, janïr wallpajj artʼkani ukhaw jumajj kimsa kuti nayar jan uñtʼir tuküta”+ sasa.

14 Jesusasti akham sasaw sarakïna: “Jan jumanakajj chuymanakaman llakisipjjamti.+ Diosar confiyapjjam,*+ nayarus confiyapjjarakita.* 2 Awkijan utapanjja, walja lugaranakaw jakañatakejj utji. Janitï ukhamäkaspajja, jumanakarojj sapjjerisamänwa. Nayasti jumanakatak mä lugar wakichiriw saraskta.+ 3 Kunapachatï nayajj sarjjä, jumanakatakis mä lugar wakichanjjarakï ukhajja, wasitat kuttʼanëjja. Naya pachpaw utar katoqapjjäma, ukhamat kawkinkkätï nayajj ukankapjjañamatakiraki.+ 4 Kawkirutï nayajj saraskta uka thaksa jumanakajj uñtʼapjjaraktawa” sasa.

5 Tomasejj+ akham sasaw jupar sarakïna: “Tata, janiw nanakajj kawkir saraskatams yatipkti. ¿Kunjamatarak thaki uñtʼapjjästi?” sasa.

6 Jesusajj jupar sarakïnwa: “Nayätwa thakisa,+ cheqasa,+ jakañasa.+ Naya taypikiw Awkin ukar puriñajj utji.+ 7 Jumanakatï nayar uñtʼapjjchistajja, Awkijarojj uñtʼapjjarakïtawa. Jichhatpachaw jupar uñtʼapjjtajja, uñjapjjaraktajja”+ sasa.

8 Felipejj akham sasaw jupar säna: “Tata, Awkiruy uñachtʼayapjjeta, ukampejj walikïniwa” sasa.

9 Jesusasti jupar sarakïnwa: “Felipe, nayajj walja tiemporakis jumanakamp chikäsktjjä, ukhampachas ¿janit nayar uñtʼkista? Khititejj nayar uñjkitu ukajj Awkirojj uñjarakiwa.+ ¿Kunatarak jumast ‘Awkiruy uñachtʼayapjjeta’ sasin sistasti? 10 Nayajj Awkimp mayakïtwa, Awkis nayampejj mayakirakiwa, ¿janit uk creykta?+ Kunanaktï jumanakar sapksma ukanak janiw amtajat parlkti,+ jan ukasti nayamp chikäski uka Awkiw naya taypejj lurañanakap luraski. 11 Kuntï sapksma uk creyipjjam, nayajj Awkimpi mayakïtwa, Awkis nayamp mayakirakiwa. Jan ukajj pachpa luratanakaj uñjasin creyipjjam.+ 12 Cheqpachapuniw sapjjsma, khititejj nayar confiykitu* ukajja, kunanaktï nayajj lurkta ukanak lurarakiniwa, ukanakat sipans jukʼamp jachʼa luräwinakwa lurani,+ nayajj Awkijan ukaru saraskataj layku.+ 13 Kunanaktï sutij-jjar mayipkäta ukanakwa nayajj lurarakëjja, ukhamat Awkejj Yoqap taypi jachʼañchatäñapataki.+ 14 Jumanakatï sutij-jjar kunsa mayipjjätajja, nayajj luräwa.

15 ”Jumanakatï nayar munasipjjchistajja, mandamientonakaj phoqapjjätawa.+ 16 Nayasti alajjpachankir Awkirojj mayïwa, jupasti yaqha yanapir* jumanakar churapjjätam, ukhamat wiñayatak jumanakampïñapataki.+ 17 Uka yanapiristi kunatï cheqäki uk qhanañchir espíritu santowa.+ Janiw aka mundojj uka espíritu katoqkaspati, janiw uk uñjkisa ni uñtʼkisa.+ Jumanakajj uka espíritu uñtʼapjjtawa, jumanak chikäskatap layku ukhamarak jumanakampïskatap layku. 18 Janiw nayajj sapak* jaytjapkämati. Nayajj jumanakan ukaruw kuttʼanëjja.+ 19 Akat mä jukʼampirojj janiw aka mundojj wasitat uñj-jjetaniti, ukampis jumanakajj uñjasipkitätawa,+ nayajj jakaskakïwa, jumanakajj jakapjjarakïtawa. 20 Uka urunwa jumanakajj yatipjjäta, nayajj Awkijampejj mayakïtwa, jumanakas nayampejj mayakïpjjaraktawa, nayas jumanakampejj mayakirakïtwa.+ 21 Khititejj mandamientonakaj katoqki, phoqkaraki ukaw nayarojj munasitu. Ukhamarus khititejj nayar munaskitu ukajja, Awkijan munatäniwa, nayas jupar munasirakïwa, jupampejj qhan uñtʼayasirakëjja”.

22 Judasasti+ (jupajj janiw Iscariotëkiti) akham sasaw jupar säna: “Tata, ¿kunatarak nanakampik qhan uñtʼayasïtasti, janirak aka mundonkir jaqenakamp uñtʼayaskätasti?” sasa.

23 Uk satasti Jesusajj akham sasaw jupar sarakïna: “Khititï nayar munaskitu ukajja, arunakaj phoqaniwa,+ Awkijajj jupar munasirakiniwa. Awkijamp nayampejj jupan ukaruw jutapjjäjja, jupampirakiw jakasipjjäjja.+ 24 Khititejj nayar jan munaskitu ukajja, janirakiw arunakaj phoqkiti. Ukhamarus kawkïr arunaktï jumanakajj istʼapkta ukanakajja, janiw nayankkiti, jan ukasti khitankitu uka alajjpachankir Awkinkiwa.+

25 ”Jumanakampïkasaw nayajj ukanak parlapjjsma. 26 Nayan sutij-jjaruw alajjpachankir Awkejj mä yanapiri khitanini, ukajj espíritu santowa. Ukaw taqe kunsa jumanakar yatichapjjätam, kunanaktï nayajj sapksma taqe ukanakwa amtayapjjarakïtam.+ 27 Nayajj sumankañ jumanakar jaytapjjsma, nayan sumankañajwa churapjjaraksma.+ Nayajj churapksma uka sumankañajja, janiw aka mundojj churapktam uka pachpa sumankañäkiti. Jan jumanakajj chuymanakaman llakisipjjamti, ni ajjsarapjjamsa. 28 Kuntï sapksma uk jumanakajj istʼapjjtawa, ‘nayajj sarjjtwa, ukampis jumanakan ukar kuttʼanïwa’. Jumanakatï nayar munasipjjchistajja, alajjpachankir Awkin ukar saraskataj laykojj kusisipjjätawa, kuna laykutejj alajjpachankir Awkiw nayat sipans jilïrejja.+ 29 Ukhamasti nayajj janïr uk paskipanwa sapjjsma, ukhamat kunapachatï ukajj paskani ukhajj creyipjjañamataki.+ 30 Nayajj janiw jumanakampejj jukʼamp parljjäti, aka mundon apnaqeripaw+ jutaski, ukampis jupajj janiw nayjjar chʼamanïkiti.+ 31 Kunjamtejj alajjpachankir Awkejj nayar siskitu ukhampun nayajj luraskta, ukhamat aka mundojj Awkir munasitaj yatiñapataki.+ Sartapjjam, aka cheqat sarjjañäni.

15 ”Nayajj cheqpach uvas alïtwa, yapuchirejj Awkijawa. 2 Nayan utjki uka jan achuni ramanakjja taqpachwa jupajj apaqe. Achuni ramanaksti taqpachwa qʼomacharaki, ukhamat jukʼampi achuñapataki.+ 3 Jumanakajj qʼomäjjapjjtawa, kuna arunaktï nayajj parlapkayäsma uka layku.+ 4 Ukhamasti jumanakajj nayamp mayakïsipkakim, nayajj jumanakamp mayakïskarakïwa. Janitï mä ramajj uvas alimpi mayakïkaspajja, janiw jupa sapakejj achunïkaspati. Janitï jumanakajj nayampi mayakïpkasmajja, janirakiw achunïpkasmati.+ 5 Nayaw uvas alïtjja, jumanakajj ramanakäpjjtawa. Khititejj nayamp mayakïki, nayas jupamp mayakïkarakta ukajja, walja achuniwa.+ Janiw jumanakajj ni kunsa nayat jitheqtasajj lurapkasmati. 6 Khititï nayamp jan mayakïki ukajja, mä ramar uñtataw anqar jaqonukut uñjasi, ukatjja wañsjjarakiwa. Jaqenakaw uka ramanak apthapisajj ninar jaqontapjje, uka ramanakajj phichantatäjjewa. 7 Jumanakatï nayamp mayakïsipkakïta, arunakajas chuymanakamankani ukhajja, kunjjay munapjjsta uk mayisipkakismawa, jumanakatakejj ukajj phoqasiniwa.+ 8 Kunapachatï walja achunak achoqasipkta, nayan discipulonakajäpjjatam uñachtʼayapjjarakta ukhajja, alajjpachankir Awkijajj jachʼañchatawa.+ 9 Kunjamtï alajjpachankir Awkejj nayar munaskitojja,+ ukhamarakiw nayajj jumanakar munasipjjsma. Ukhamasti jumanakajj nayan munasiñajan sarnaqasipkakim. 10 Jumanakatï mandamientonakaj phoqapjjätajja, nayan munasiñajan sarnaqasipkakïtawa, kunjamtï nayajj alajjpachankir Awkin mandamientonakap phoqkta, munasiñapan sarnaqkarakta ukhama.

11 ”Kunjamtï nayajj kusisitäktjja ukham kusisitäpjjañamatakiw nayajj ukanak sapjjsma.+ 12 Nayan mandamientojajj akawa: jumanakajj maynit maynikam munasipjjam, kunjamtï nayajj jumanakar munasipksma+ ukhama. 13 Khititï amigonakap laykojj vidap* churki ukat sipansa jukʼamp munasiñanejj janiw utjkiti.+ 14 Jumanakatï kuntï nayajj sapksma uk lurapjjätajja, nayan amigojäpjjätawa.+ 15 Janiw nayajj esclavonaka sasin jumanakar sisjjapjjsmati, janiw mä esclavojj kuntï uywiripajj lurki uk yatkiti. Nayajj taqe kunanaktï Awkijat istʼkta ukanakwa jumanakar yatiyapjjsma, ukatwa amigonaka sasin jumanakar sapjjsma. 16 Janiw jumanakajj nayar ajllipkistati, jan ukasti nayaw jumanakar ajllipjjsma. Nayarakiw achunak achoqasipkakiñamatakisa, uka achunakamajj wiñay utjañapatakisa ajllisipjjsma. Ukhamatwa alajjpachankir Awkejj taqe kuntï nayan sutij-jjar mayipkäta ukanak churapjjätam.+

17 ”Maynit maynikam munasipjjañamatakiw ukanak sapjjsma.+ 18 Aka mundotï jumanakar uñisipjjstamjja, ak yatipjjam, aka mundojj janïr jumanakar uñisipkayätam ukhaw nayar uñisjjetäna.+ 19 Jumanakatï aka mundonkirïpjjasmajja, aka mundojj munasipjjeristamwa, aka mundonkirïpjjatam layku. Ukampis jumanakajj janiw aka mundonkirïpktati,+ jan ukasti nayaw aka mundot ajllipjjsma, ukatwa aka mundojj jumanakar uñisipjjtamjja.+ 20 Nayajj sapkayäsma uka arunak amtasipjjam: mä esclavojj janiw uywiripat sipans jilankkiti, jupanakatï nayar arknaqapjjchitojja, jumanakarojj arknaqapjjarakïtamwa,+ jupanakatï nayan arunakaj phoqapjjchejja, jumanakan arunakam phoqapjjarakiniwa. 21 Taqe ukanaksti, sutij kawsaw jumanak contrajj lurapjjani, nayar khitankitu ukar jan uñtʼapjjatap layku.+ 22 Nayatï jan jutkiriskayäta, janirak jupanakar parlkiriskayäta ukhajja, janiw jupanakajj juchanïpkasapänti.+ Jichhajj janiw jupanakajj janiw juchanïpkti sasajj sapkaspati.+ 23 Khititejj nayar uñiskitu ukajja, Awkijarojj uñisirakiwa.+ 24 Nayatï jan khitis lurki uka luräwinak jupanak nayraqatan jan lurkiriskayätjja, janiw jupanakajj juchanïpkaspänti.+ Jichhajj nayar uñjapjjetuwa, uñisipjjarakituwa, Awkijarus uñisipjjarakiwa. 25 Ukanakajj jupanakan Leyipan qellqatäki uka arunakan phoqasiñapatakiw pasaski, ukanjja akham siwa: ‘Jupanakajj ina chʼusatak nayar uñisipjjetäna’+ sasa. 26 Alajjpachankir Awkin ukat khitankä uka yanapirejj jutkani ukhajja, nayjjatwa jumanakar qhanañchapjjätam.+ Uka yanapirejja, kunatï cheqäki uk qhanañchir espíritu santowa,+ Awkin ukatwa juti, 27 ukhamajj qhanañchapjjañamawa,+ jumanakajj qalltatpach nayamp chikäpjjatam layku.

16 ”Ukanaksti nayar jan jaytjapjjañamatakiw* jumanakar sapjjsma. 2 Jumanakajj sinagogat jaqsutaw uñjasipjjäta.+ Cheqas horasajj jutaskiwa, ukapachaw jumanakar jiwayapjjätam,+ uk lurasajj Diosarus servipkaspa ukhamwa amuyasipjjani. 3 Jupanakajj janiw alajjpachankir Awkirus ni nayarus uñtʼapkituti, ukatwa ukanak lurapjjani.+ 4 Ukanakan pasañapatak horasajj purinkani ukhaw kuntï nayajj sapksma ukanak amtapjjäta, ukatakiw nayajj ukanak sapjjsma.+

”Nayajj janiw ukanak qalltatpach sapksmati, jumanakamp chikäskataj layku. 5 Ukhamarus nayar khitankitu ukaruw jichhajj saraskta,+ jumanakat janiw maynis ‘¿kawkirus saraskta?’ sasin jisktʼapkistati. 6 Ukanak sataj laykojja, jumanakan chuymanakamajj llakisiñampi phoqantatawa.+ 7 Ukhamarus nayajj cheqwa parlapjjsma. Nayajj jumanakan askimatakiw saraskta, janitï sarkiristjja, janiw yanapirejj+ jumanakan ukar jutkaspati. Nayatï saräjja, jumanakan ukaruw uka yanapir khitanëjja. 8 Uka yanapirejj jutkani ukhajja, qhanwa aka mundon juchap qhanstayani, kunatï cheqapäki ukatsa, Diosan juiciopatsa qhanstayarakiniwa. 9 Nayraqatjja aka mundon juchap qhanstayani,+ aka mundojj nayar jan confiyatap* layku.+ 10 Ukatjja kunatï cheqapäki uk qhanstayani, nayajj alajjpachankir Awkin ukaruw saraskta, jumanakajj janiw jukʼamp uñj-jjapjjetätati. 11 Ukatsti Diosan juiciopat qhanstayarakini, aka mundon apnaqeripajj juzgatäjjatap layku.+

12 ”Jumanakar parlañajj waliw utjaskitu, ukampis jichhajj janiw amuyapkasmati. 13 Ukhamarus uka yanapirejj jutkani, mä arunjja kunatï cheqäki uk qhanañchir espíritu santojj jutkani+ ukhajja, uka espíritu santow irpapjjätam, kunatejj cheqäki uk sum amuyañwa yanaptʼapjjätam, janiw pachpa amtapat parlkaniti, jan ukasti kunanaktï istʼki ukanakwa parlani. Kunanakatejj pasañapäki ukanaksa yatiyapjjarakïtamwa.+ 14 Espíritu santow nayarojj jachʼañchitani,+ kuntï nayat katoqkani ukwa uka yanapirejj jumanakar yatiyapjjätam.+ 15 Taqe kunatejj alajjpachankir Awkin utjki ukanakajj nayankarakiwa.+ Ukatwa nayajj akham sayäta, ‘uka yanapiriw kunatï nayankki ukat katoqani, uksti jumanakaruw yatiyapjjätam’ sasa. 16 Akat mä jukʼampirojj janiw jumanakajj jukʼamp uñj-jjapjjetätati,+ ukampis mä jukʼampirojj uñj-jjapjjarakitätawa”.

17 Yaqhep discipulonakapajj akham sasaw jupanakkam parlapjjäna: “‘Akat mä jukʼampirojj janiw jumanakajj jukʼamp uñj-jjapjjetätati, ukampis mä jukʼampirojj uñj-jjapjjarakitätawa’, ukatjja ‘alajjpachankir Awkin ukaruw nayajj saraskta’ sasajj ¿kamsañs munpacha?” sasa. 18 Ukatjja akham sapjjarakïnwa: “‘Mä jukʼampirojj’ sasajj ¿kamsañs munpacha? Janiw kunat parlatapsa yatktanti” sasa. 19 Jupar jisktʼasiñ munapjjatap yatisajja, akham sasaw Jesusajj jupanakar säna: “‘Akat mä jukʼampirojj janiw jumanakajj jukʼamp uñj-jjapjjetätati, ukampis mä jukʼampirojj uñj-jjapjjarakitätawa’ sasin nayajj sapksma, ¿uka toqetti jumanakkam jisktʼasisipkta? 20 Cheqpachapuniw sapjjsma, jumanakajj jachapjjätawa, wararipjjarakïtawa, ukampis aka mundojj kusisiniwa. Jumanakajj llakisipjjätawa, ukampis jumanakan llakinakamajj kusisiñar tukuyatäniwa.+ 21 Mä warmejj wawap ususiski ukhajja, tʼaqesiwa, horasapan purinjjatap layku. Ukampis wawap ususjje ukhajja, janiw uka tʼaqesiñapat jukʼamp amtasjjeti. Mä wawan aka mundon nasitap laykojja jupajj wal kusisi. 22 Jumanakajj ukhamarakiw jichhajj tʼaqesipjjtajja, ukampis nayajj wasitat jumanakar uñjapjjäma, chuymanakamajj wal kusisini,+ uka kusisiñjja janirakiw khitis apaqapkätamti. 23 Uka urunjja janiw jumanakajj kunsa jisktʼjjapjjetätati. Cheqpachapuniw sapjjsma, jumanakatejj alajjpachankir Awkir kuns mayipjjäta+ ukhajja, jupajj nayan sutij-jjaruw churapjjätam.+ 24 Jichhakamajj janiw jumanakajj ni kunsa nayan sutij-jjar mayipktati. Mayipjjam, katoqapjjätawa, ukhamatwa jumanakajj wali kusisitäpjjäta.

25 ”Nayajj uñachtʼäwinakampiw ukanak parlapjjsma. Horasajj jutaskiwa, ukapachajj janiw uñachtʼäwinakampi parljjapjjämati, jan ukasti qhanwa alajjpachankir Awkit yatiyapjjäma. 26 Uka urunjja nayan sutij-jjaruw jumanakajj alajjpachankir Awkir mayipjjäta. Uk sasinjja, janiw nayas jumanakatak mayirapipkirisma ukham sañ munkti. 27 Nayar munasipjjatamatsa+ Diosan representantepjam+ jutataj creyipjjatamatsa alajjpachankir Awkejj jumanakar munasipjjtamwa. 28 Nayajj alajjpachankir Awkin representantepjamaw aka mundor jutta. Jichhajj aka mundo jaytasktwa, Awkin ukaruw saraskta”.+

29 Discipulonakapajj akham sapjjarakïnwa: “Jichhajj qhan parltajja, janirakiw uñachtʼäwinakampis parlktati. 30 Jichhasti nanakajj yatipjjtwa, jumajj taqe kunwa yattajja, janirakiw jumarojj khitin jisktʼañapas wakiskiti. Ukatwa nanakajj Diosat jutatam creyipjjta” sasa. 31 Jesusajj jupanakar sarakïnwa: “¿Jichhajj creyipjjtati? 32 Horasajj jutaskiwa, cheqansa purinjjewa, ukapachaw anatatat uñjasipjjäta, sapa mayniw utanakamar sarjjasajj nayar sapak jaytjapjjetäta.+ Ukampirus janiw nayajj sapäkti, alajjpachankir Awkiw nayampïski.+ 33 Nayasti ukanak sapjjsmawa, ukhamat naya taypejj sumankañ katoqapjjañamataki.+ Aka mundonjja jumanakajj tʼaqesiñanwa uñjasipjjäta, ukampis ¡chʼamani saytʼasipjjam! Nayajj aka mundor atipjawaytwa”+ sasa.

17 Ukanak parlasasti alajjpachar uñtasaw Jesusajj akham säna: “Awkiy, horasajj purinjjewa. Yoqamarojj jachʼañcham, ukhamat yoqamajj jumar jachʼañchañapataki.+ 2 Jumaw taqe jaqenakar apnaqañapatak autoridad churtajja,+ ukhamat jupar katuykta+ taqe uka jaqenakar wiñay jakañ churañapataki.+ 3 Wiñay jakañ katoqañatakejja,+ jupanakajj juma sapa cheqpach Diosar+ uñtʼapjjañapawa,* jumajj khitankta uka Jesucristorus+ uñtʼapjjañaparakiwa.* 4 Kuna lurañtï churkista uk nayajj tukuytwa,+ ukhamatwa aka oraqen jumar jachʼañchsma.+ 5 Awkiy, janïr aka mundojj utjkäna ukhajja, nayajj jakʼaman jachʼañchatäyätwa. Jichhajj uka pachparakiy jakʼaman jachʼañchita.+

6 ”Kawkïr jaqenakarutï jumajj aka mundot churkista ukanakaruw nayajj sutim uñtʼayta.+ Jupanakajj jumankänwa, jumaw nayar churistajja. Jupanakasti arunakam phoqapjjewa. 7 Taqe kunanaktï jumajj churkista ukanakajj jumat jutatapwa jichhajj yatipjjaraki. 8 Nayajj kawkïr arunaktï jumajj churkista uka arunakwa jupanakar churta.+ Jupanakajj katoqasipjjewa, ukhamatwa juman representantemjam jutatajsa sum yatipjje,+ nayar khitanitamsa creyipjjaraki.+ 9 Jupanakatakiw nayajj maytʼassma, janiw aka mundotakejj mayksmati, jan ukasti khitinakarutï jumajj churkista ukanakatakiw maytʼassma, jupanakajj jumankirïpjjatap layku. 10 Taqe kunanakatï nayankki ukanakajj jumankiwa,+ jumankki ukanakajj nayankarakiwa, nayajj jupanak taypin jachʼañchatätwa.

11 ”Nayajj janiw aka mundonkjjti, ukampis jupanakajj aka mundonkasipkiwa,+ nayasti juman ukaruw jutaskta. Santo Awki, nayar churkista uka sutim laykuy jupanakar uñjam,+ ukhamat jupanakajj mayakïpjjañapataki,* kunjamtï jumampi nayampejj mayakïktan* ukhama.+ 12 Nayajj jupanakampïskayäta ukhajja, jumajj churkista uka sutim laykuw nayajj jupanakar uñjaskayäta.+ Nayajj jupanakar jarkʼaqayätwa, janiw maynis jupanakatjja tukjatäkiti,+ jan ukasti Qellqatanakan phoqasiñapatakejj+ tukjañan wawapäki+ ukakiw tukjat uñjasi. 13 Jichhajj juman ukaruw jutaskta. Nayajj aka mundonkkasaw ukanak sista, ukhamat jupanakajj cheqpachapun nayjam kusisitäpjjañapataki.+ 14 Nayaw arunakam jupanakar yatiyta, ukampis aka mundojj jupanakar uñisiwa, jupanakajj jan aka mundonkirïpjjatap layku,+ kunjamtï nayajj jan aka mundonkirïkta ukhama.

15 ”Janiw nayajj aka mundot jupanakar apsuñamatak mayksmati, jan ukasti Supayat jarkʼaqañamatakiw maysma.+ 16 Jupanakajj janiw aka mundonkirïpkiti,+ kunjamtï nayajj jan aka mundonkirïkta ukhama.+ 17 Kunatï cheqäki uka taypiy jupanakarojj santor tukuyam.+ Arunakamajj cheqawa.+ 18 Kunjamtï jumajj aka mundor khitankistajja, ukhamarakiw nayajj jupanakarojj aka mundor khitta.+ 19 Naya pachpaw jupanak laykojj santöskakta, ukhamat jupanakajj kunatï cheqäki uka taypi santöpjjañapataki.

20 ”Nayajj janiw jupanakatakik mayksmati, jan ukasti khitinakatï jupanakan arunakap istʼasin nayar confiyapkitani* ukanakatakis mayiraksmawa, 21 ukhamat taqe jupanakajj mayakïpjjañapataki.+ Awkiy, jumajj nayamp mayakïtawa, nayas jumamp mayakirakïtwa,+ ukhamat jupanakajj jiwasamp mayakïpjjañapataki, aka mundos nayar khitanitam creyiñapataki. 22 Kunjamtï jumajj jachʼañchkistajja, ukhamarakiw nayajj jupanakar jachʼañchta, ukhamat jupanakajj mayakïpjjañapataki, kunjamtï jumamp nayampejj mayakïktan ukhama.+ 23 Nayasti jupanakampejj mayakïtwa, jumas nayampejj mayakirakïtawa, ukhamat jupanakajj cheqpachapun mayakïpjjañapataki.* Ukhamatwa aka mundojj nayar khitanitam yatini, kunjamtï nayar munaskista ukham jupanakar munasitamsa yatirakiniwa. 24 Awkiy, khitinakarutï jumajj churkista ukanakajj kawkinkkätï ukan nayamp chikäpjjañap munta,+ ukhamat jupanakajj nayar jachʼañchatam uñjapjjañapataki, kuna laykutejj janïr aka mundojj qalltkäna* ukhatpachwa jumajj nayar munasistajja.+ 25 Awkiy, jumajj cheqapapunïtawa, aka mundojj janiw jumar uñtʼktamti,+ ukampis nayajj jumar uñtʼsmawa,+ jupanakajj nayar khitanitamsa sumwa yatipjjaraki. 26 Nayaw sutim jupanakar uñtʼayta, sutim uñtʼayaskakïwa,+ ukhamat munaskista uka munasiñajj jupanakan utjañapataki, nayas jupanakamp mayakïñajataki”.+

18 Ukanak sasinsti Jesusajj discipulonakapamp chikaw mistuwayäna, Cedrón+ valle* khurkataruw saräna, ukansti mä huertaw utjäna, ukaruw jupajj discipulonakapamp chik mantäna.+ 2 Jupar aljantir Judasas uka lugar uñtʼarakïnwa, kuna laykutejj sapa kutiw Jesusajj discipulonakapamp ukan tantachasirïna. 3 Ukatsti uka Judasaw soldadonakampi jilïr sacerdotenakampin fariseonakampin guardianakapamp purintäna. Jupanakajj antorchanakampi, farolanakampi, nuwasiñ armanakamp aptʼasitaw ukar purintapjjäna.+ 4 Jesusasti taqe kunanakatï jupar pasañapäkäna ukanak yatisajja, nayraqatar chellqtasaw jupanakar akham säna: “¿Khitirus thaqasipkta?” sasa. 5 Jupanakajj sapjjarakïnwa: “Nazareno Jesusaruw thaqasipkta”+ sasa. Jupajj sarakïnwa: “Nayätwa” sasa. Jupar aljantir Judasas jupanak chikäskarakïnwa.+

6 Jesusajj “nayätwa” sasin säna ukhajja, qhepa toqer jittʼasaw jupanakajj oraqer liwisipjjäna.+ 7 Ukatwa jupajj wasitat jupanakar jisktʼäna: “¿Khitirus thaqasipkta?” sasa. Jupanakajj sapjjarakïnwa: “Nazareno Jesusaruw thaqasipkta” sasa. 8 Jesusajj sarakïnwa: “Nayätwa sapjjaraksmasä. Nayarutï thaqapjjchistajja, jupanakar khitjjapjjam” sasa. 9 Cheqas kuntï jupajj siskäna uk phoqasiñapatakiw ukajj pasäna, jupajj akham sänwa: “Jumajj churkista ukanakat janiw maynirus chhaqaykti”+ sasa.

10 Simón Pedrojj mä espadanïnwa, uka espada apsusisajj jachʼa jilïr sacerdoten esclavopar jawqʼatatasaw kupi jiñchup thoqoqayäna.+ Uka esclavojj Malco satänwa. 11 Jesusajj akham sasaw Pedror säna: “Imañapar uka espada imam.+ Alajjpachankir Awkejj churkitu uka copat ¿janit umtʼañajäki?”+ sasa.

12 Soldadonakasa, ejerciton comandantepasa, judionakan guardianakapas Jesusaruw katuntapjjäna, amparatwa ñachʼantapjjarakïna.* 13 Ukatjja Anasan ukaruw nayraqatajj apapjjäna, jupajj Caifasan+ suegropätap layku. Uka marajj Caifasaw jachʼa jilïr sacerdotëskäna.+ 14 Cheqas juparakiw judionakarojj akham sasin satayna: “Jumanakatakejj walïspawa mä sapa jaqen marka layku jiwañapajja”+ sasa.

15 Ukatsti Simón Pedrojj Jesusaruw yaqha discipulomp arkaskäna.+ Uka discipulojj jachʼa jilïr sacerdoten uñtʼatänwa, ukatwa jupajj Jesusamp chikajj jachʼa jilïr sacerdoten patiopar mantäna. 16 Ukampis Pedrojj punku anqäjjan saytʼatäskänwa. Ukhamasti jachʼa jilïr sacerdoten uñtʼat mayni discipulojj mistusaw punku uñjir sirvienta tawaqor parljjayäna, Pedrorojj manqharuw irpantarakïna. 17 Ukatjja punku uñjir sirvienta tawaqojj akham sasaw Pedror säna: “¿Janit jumajj aka jaqen mayni discipulopäkarakta?” sasa. Pedrojj sarakïnwa: “Janiwa”+ sasa. 18 Niyakejjay thayächïnjja, esclavonakas guardianakas kʼillimampiw* nina nakhayasipkäna, uka jakʼan saytʼataw jupanakajj juntʼurasisipkäna. Pedros jupanakamp chikarakiw juntʼurasiskäna.

19 Mä jilïr sacerdotew* Jesusarojj discipulonakapata ukhamarak yatichäwipat jisktʼäna. 20 Jesusajj jupar sarakïnwa: “Taqe jaqenak nayraqatanwa nayajj parlayäta, kawkintï taqe judionakajj tantachasipki uka sinagoganakansa templonsa yatichapuniyätwa,+ janirakiw kunsa jamasat parlirikti. 21 ¿Kunatsa nayar jisktʼista? Khitinakatï parlir istʼapkitu ukanakar jisktʼanim. Kuntï nayajj siskta uk jupanakajj sum yatipjje” sasa. 22 Ukanak satapatsti uka jakʼan sayaskir mä guardiaw Jesusar ajanut tʼajjllintäna,+ sarakïnwa: “Jilïr sacerdoten jisktʼatajj ¿ukhamti jumajj jaysäta?” sasa. 23 Jesusajj jupar sarakïnwa: “Nayatï jan wal parlstjja, kuna jan wals parltjja uk sita. Nayatï cheq parlstjja, ¿kunats jumajj nuwista?” sasa. 24 Ukatsti Anasajj amparat ñachʼantat* Jesusarojj apjjaruyäna, ukhamat Caifás sat jachʼa jilïr sacerdoten ukar apapjjañapataki.+

25 Simón Pedrojj saytʼataw ukan juntʼurasiskakïna. Ukhamaruw jupar akham sapjjäna: “¿Janit jumajj jupan mayni discipulopäkarakta?” sasa. Jupajj jan uñtʼiriw tuküna, sarakïnwa: “Janiwa”+ sasa. 26 Ukatjja jachʼa jilïr sacerdoten mä esclavopaw Pedror akham säna: “¿Janit jumarojj uka jaqemp chik huertan uñjkayäsma?” sasa. Uka jaqejj Pedrojj jiñchu thoqoqaykäna uka jaqen mä familiarapänwa.+ 27 Ukampis Pedrojj may kutimpiw Jesusar jan uñtʼir tuküna, ukatjja ukaratpachaw mä wallpajj artʼasïna.+

28 Ukatsti Caifasan utapat irpsusajj gobernadoran utaparuw Jesusar irpapjjäna.+ Ukhajj wali alwäskänwa. Jupanakajj janiw gobernadoran utapar mantapkänti, Pascua cena manqʼañ laykojj janiw qʼañuchasiñ munapkänti.+ 29 Anqar mistusajj akham sasaw Pilatojj jupanakar säna: “¿Kuna jan walsa aka jaqejj luri?” sasa. 30 Jupanakasti sapjjarakïnwa: “Janitï jupajj jan wali jaqëkaspajja, janiw jumar apjjaruyañajj wakiskaspänti” sasa. 31 Ukatwa Pilatojj jupanakar akham säna: “Apasjjapjjam, jumanakan leyinakamarjam juzgapjjam”+ sasa. Judionakasti jupar sapjjarakïnwa: “Nanakajj janiw khitir jiwayañatakis derechonïpkti”+ sasa. 32 Cheqansa kuntï Jesusajj siskäna ukanakan phoqasiñapatakiw ukanakajj pasaskäna, jupasti kunjamsa jiwani uka toqetwa parläna.+

33 Ukatsti mayampiw Pilatojj gobernadoran utapar mantäna, Jesusar jawsasajj akham sasaw jupar säna: “¿Jumätat judionakan reyipajja?”+ sasa. 34 Uk satasti Jesusajj jupar sarakïnwa: “¿Amuyumarjamat uk jisktʼista, jan ukajj yaqhanakach nayat parlapjjtamjja?” sasa. 35 Pilatojj sarakïnwa: “Jumajj yatisktawa, janiw nayajj judiökti, pachpa markamampi jilïr sacerdotenakampirakis nayan ukar apanipjjtamjjä. ¿Kunrak lurtasti?” sasa. 36 Uk satasti Jesusajj sarakïnwa:+ “Reinojajj* janiw aka mundonkirïkiti.+ Reinojatï aka mundonkirïspajja, arkirinakajajj nuwasipjjasapänwa, ukhamat jan nayajj judionakar apjjaruyatäñajataki.+ Cheqpachansa Reinojajj janiw aka mundonkirïkiti” sasa. 37 Ukatwa Pilatojj jupar akham säna: “Ukhamajj ¿reyïtati?” sasa. Jesusajj sarakïnwa: “Juma pachpaw nayan reyïtaj arsusktajja.+ Nayajj kunatï cheqäki uka toqet qhanañchañatakiw nasta, ukatakiw aka mundor jutarakta.+ Kunatï cheqäki uka toqet saytʼasirinakajja, nayan arunakaj istʼapjjewa” sasa. 38 Pilatojj jupar sarakïnwa: “¿Kunarak cheqasti?” sasa.

Ukanak sasasti Pilatojj mayampiw judionakan ukar mistüna, jupanakar sarakïnwa: “Janiw nayajj kuna juchsa jupan jikjjatkti.+ 39 Ukhamarus jumanakajj sapa Pascuanwa mä preso jaqer antutañajatak mayipjjerïtajja.+ Ukhamajj ¿judionakan reyipar antutañajti munapjjta?” sasa. 40 Jupanakajj wasitat akham sasin wali jachʼat arnaqasipjjäna: “¡Jan uka jaqerojja! ¡Barrabasar antutam!” sasa. Uka Barrabasajj lunthatänwa.+

19 Ukatsti Pilatojj Jesusar apasjjapjjañapataki ukhamarak jawqʼjapjjañapatakiw arsüna.+ 2 Soldadonakajj chʼapinakatwa mä corona lursupjjäna, ukampiw pʼeqepar uskuntapjjäna. Mä morado jachʼa isimpiw jupar uchapjjarakïna.+ 3 Jupanakajj akham sasaw jupar jakʼachasipjjäna: “¡Jallalla,* judionakan reyipa!” sasa. Ukatsti jupanakajj ajanut tʼajjllinoqasipkakïnwa.+ 4 Pilatosti mayampiw anqar mistusajj jupanakar akham säna: “¡Istʼapjjam! Jumanakan yatipjjañamatakiw jupar irpsunta, janiw nayajj kuna juchsa jupan jikjjatkti”+ sasa. 5 Jesusasti chʼapit lurat coronamp uskuntata, morado jachʼa isimpi isintata ukhamaw anqar mistunïna. Pilatojj akham sasaw jupanakar säna: “¡Aka chachar uñjapjjam!” sasa. 6 Ukampis jilïr sacerdotenakasa guardianakasa jupar uñjasajj akham sasaw jachʼat arnaqasipjjäna: “¡Lawar chʼakkatatäpan!* ¡Lawar chʼakkatatäpan!”*+ sasa. Pilatojj jupanakar sarakïnwa: “Antisas jumanak pachpa apasin jiwayanipjjam,* janiw nayajj kuna juchsa jupan jikjjatkti”+ sasa. 7 Uk satasti judionakajj akham sasaw jupar sapjjäna: “Nanakajj mä leyinïpjjtwa. Uka leyirjamajj jupajj jiwañapawa,+ Diosan yoqapätwa sasaw parli”+ sasa.

8 Kuntï jupanakajj parlapjjäna ukanak istʼasajja, Pilatojj jukʼampiw ajjsarayasïna. 9 Ukatsti jupajj wasitat gobernadoran utapar mantäna, akham sasaw Jesusar jisktʼäna: “¿Jumajj kawkinkirïtasa?” sasa. Jesusajj janiw jayskänti.+ 10 Ukatwa Pilatojj jupar akham säna: “¿Janit nayar jayskitäta? Jumar antutañatakis jan ukajj jiwayañatakis* nayajj autoridadanïtwa, ¿janit uk yatkta?” sasa. 11 Jesusajj jupar sarakïnwa: “Janitï Diosajj autoridad churkiristamjja, janiw nayjjarojj kuna autoridadanïkasmasa. Ukhamajj kawkïr jaqetï jumar apjjaruykitu ukajj jukʼamp jachʼa juchaniwa” sasa.

12 Ukatwa Pilatojj kunjamatsa Jesusar antutaspa uk amuykipaskäna. Ukampis judionakajj akham sasaw jachʼat arnaqasipjjäna: “¡Jumatï aka jaqer antutätajja, janiw Cesaran* amigopäktati! ¡Taqe khititejj reyir tukki ukajj César contraw saytʼi!”*+ sasa. 13 Uka arunak istʼasasti, Pilatojj Jesusaruw irpsunïna, juzgañatak qonuñaruw qontʼasirakïna, Qalampi Empedrata sat cheqaru, hebreo arunjja uka cheqajj Gábbatha satawa. 14 Pascuataki wakichasiñ urüskänwa.+ Niya chika uröjjäna* ukhajja, akham sasaw Pilatojj judionakar säna: “¡Uñjapjjam! ¡Akajj jumanakan reyimajja!” sasa. 15 Jupanakajj akham sasaw jachʼat arnaqasipjjäna: “¡Jiwayam! ¡Jiwayam! ¡Lawar chʼakkatam!”* sasa. Pilatojj jupanakar sarakïnwa: “¿Jumanakan reyimarut jiwayäjja?” sasa. Uk satasti jilïr sacerdotenakajj akham sapjjänwa: “Janiw nanakajj Cesarat sipans yaqha reyinïpkti” sasa. 16 Ukatsti Pilatojj lawar chʼakkatas* jiwayapjjañapatakiw jupanakar katuyjjäna.+

Ukatwa jupanakajj Jesusar apjjapjjäna. 17 Tʼaqesiñ lawap* qʼeptʼataw Jesusajj Pʼeqe Chʼakha sat lugarar mistüna,+ hebreo arunjja uka cheqajj Gólgota satawa.+ 18 Ukanwa juparojj lawar chʼakkatapjjäna.*+ Jesusasti pä yaqha chachanak taypinkänwa. Ukhamasti maynejj kupëjjapankänwa, maynisti chʼeqäjjapankarakïnwa.+ 19 Pilatojj mä letrero qellqasaw tʼaqesiñ lawar* apkatäna. Uka qellqatajj akham sänwa: “Nazareno Jesús, judionakan reyipa”+ sasa. 20 Kawkintï Jesusarojj lawar chʼakkatapkäna* uka lugarajj marka jakʼankänwa, ukhamajj waljaniw judionakat uka qellqat liytʼapjjäna. Ukhamarus uka qellqatajj hebreo, latín, griego arunakat qellqatänwa. 21 Judionakan jilïr sacerdotenakapajj akham sasaw Pilator sapjjäna: “‘Judionakan reyipa’ sasajj janiw qellqañamäkiti. ‘Nayajj judionakan reyipätwa’ sasaw jupajj säna, ukham qellqam” sasa. 22 Uk satasti Pilatojj sarakïnwa: “Nayajj qellqantjjtwa. Qellqatäki ukajj qellqatäjjewa” sasa.

23 Jesusar lawar chʼakkatasasti,* soldadonakajj patjja isinakap aptasaw pusir jaljasipjjäna, sapa maynitakiw jalanoqasipjjäna. Manqha isipsa ukhamarakiw aptapjjäna. Uka manqha isejj janiw chʼukunïkänti, alayat aynachkam sawutänwa. 24 Ukhamajj akham sasaw jupanakkam parlasipjjäna: “Jan chʼiyjkañäniti. Antisas uka isjjat suertenak willtapjjañäni, ukhamat khitinkanis uk amtañataki”+ sasa. Ukajj kuntï Qellqatanakan mä cheqajj siski ukan phoqasiñapatakiw pasaskäna, ukan akham siwa: “Jupanakajj isinakajwa jupanakkam jalanoqasipjjäna, isijatsa suertenak willtapjjäna”+ sasa. Cheqpachansa soldadonakajj ukhampunwa lurapjjäna.

25 Jesusajj tʼaqesiskäna uka lawa* jakʼanjja, mamapampi+ mamapan kullakapampiw saytʼatäsipkäna, Clopas chachan María warmipasa María Magdalenasa ukan saytʼatäsipkarakïnwa.+ 26 Jesusajj mamapampiru munat discipulopampiru+ uka jakʼan sayaskir uñjasajja, akham sasaw mamapar säna: “¡Mamita! ¡Jichhat uksarojj jupaw yoqamäjjani!” sasa. 27 Ukatsti uka discipulorojj sarakïnwa: “¡Jichhat uksarojj jupaw mamamäjjani!” sasa. Discipulosti uka horasat uksaruw utapar irpjjäna.

28 Uka qhepatjja Jesusajj taqe kunan phoqasjjatap yatïna ukhajja, akham sasaw säna: “Umat pharjitu”* sasa. Ukhamatwa kuntï Qellqatanakan siski ukajj phoqasïna.+ 29 Uka cheqanjja kʼallkʼu vinon phoqantat mä jaruchiw utjäna. Ukhamajj uka kʼallkʼu vinoruw mä esponja chilltapjjäna, uka esponja mä hisopo* lawar uchasajja, lakaparuw apkatapjjäna.+ 30 Uka kʼallkʼu vino malltʼäna ukhajja, akham sasaw Jesusajj säna: “Phoqasjjewa”+ sasa. Ukatjja pʼeqep altʼasaw jiwjjäna.*+

31 Niyakejjay Wakichasiñ Urüchïnjja,+ judionakajj janiw sábado urun jiwat cuerponak tʼaqesiñ lawar+ jaytasiñap munapkänti (uka sabadojj jachʼa urütap layku).+ Ukatwa jupanakajj lawar chʼakkatat* jaqenakan kayunakap pʼakirasiñapataki ukhamarak jiwat cuerponak apaqasiñapatak Pilator mayipjjäna. 32 Ukatwa soldadonakajj jutapjjäna, Jesús jakʼan lawar warkkatatäpkäna uka pä jaqenakan kayunakapwa pʼakirapjjäna. 33 Jesusar jakʼachasipjjäna ukhajja, jupajj jiwatäjjänwa. Ukatwa jupan kayunakap jan pʼakirapkänti. 34 Ukampis uka soldadonakat mayniw jupar mä lanzampi chʼillat jununtäna,+ ukspachaw wilampi umampejj mistunïna. 35 Khititejj uk uñjki ukaw qhanañchi. Uka qhanañchatapajj cheqawa, kuntï jupajj siski ukan cheqätapsa jupajj yatirakiwa, ukhamat jumanakas creyipjjañamataki.+ 36 Cheqas ukanakajj kuntï Qellqatanakan mä cheqajj siski ukan phoqasiñapatakiw pasaskäna, ukan akham siwa: “Janiw ni mä chʼakhapas pʼakjatäkaniti”+ sasa. 37 Qellqatanakan yaqha cheqajj akham sarakiwa: “Khitirutï jununtapkäna ukaruw jupanakajj uñtapjjarakini”+ sasa.

38 Ukanak qhepatjja Arimatea markankir Joseaw Jesusan cuerpop apasjjañatak Pilator mayïna. Uka Joseajj Jesusan discipulopänwa, judionakar ajjsarañatwa jupar creyitap yaqhanakar jan arskänti.+ Pilatojj Jesusan cuerpop apjjañapatakiw permiso churäna, ukatwa Joseajj jutasin cuerpop apjjäna.+ 39 Ukatjja khititï nayrajj Jesusan ukar mä arumajj sarkäna uka Nicodemow+ jutarakïna. Jupajj mirrampi suma olorani aloe qollanakampi mezclantat apanïna,* ukajj niya 100 libranakänwa.*+ 40 Ukatsti linot lurat telanakaruw uka suma olorani qollanak uchapjjäna, ukanakampiw Jesusan cuerpop llawuntapjjäna,+ kunjamtï judionakajj jiwatanakar imapjjerïkäna uka costumbrerjama. 41 Kawkintï jupar jiwayapkäna* uka cheqanjja, mä huertaw utjäna. Uka huertanjja mä machaq sepulturaw utjarakïna,+ ukarojj janiw khitirus imapkataynati. 42 Judionakatakejj wakichasiñ+ uröjjänwa, sepulturas uka jakʼankarakïnwa, ukatwa Jesusan cuerpop ukar uchjjapjjäna.

20 Semanan nayrïr urupäjjäna ukhajja, chʼamakäskäna ukhaw María Magdalenajj wali alwat sepulturar saräna.+ Purisasti sepulturar atkatatäkäna uka qal apaqat uñjäna.+ 2 Ukatwa jupajj Simón Pedron ukaru ukhamarak Jesusan munat mayni discipulopan ukar tʼijukam saräna,+ akham sasaw jupanakar säna: “Tatituruw sepulturat apasjjapjjatayna,+ janiw kawkir uchapjjatapsa yatipkti” sasa.

3 Ukhamasti Pedrompi mayni discipulompejj sepulturaruw sarapjjäna. 4 Panpachanejj wal tʼijupjjäna. Mayni discipulojj Pedrot sipans jukʼamp ratukiw tʼijüna, nayraqataw sepulturar purirakïna. 5 Altʼasisasti linot lurat telanakak ukan apnoqat uñjäna,+ ukhamarus janiw mantkänti. 6 Jupan qhepap arkasinkäna uka Simón Pedrow purinirakïna. Sepulturar mantasajja, linot lurat telanakak ukan apnoqat uñjäna. 7 Jesusan pʼeqepar uskutäkäna uka telajja, janiw mayni chʼoqañ telanakampi chik uchatäkänti, jan ukasti yaqhawjan llawthaptʼat uchatäskänwa. 8 Sepulturar nayraqat purkäna uka discipulos mantarakïnwa. Uñjasajj creyirakïnwa. 9 Jiwatanak taypitwa jupajj jaktanini sasin Qellqatanakan mä cheqajj siski uk janïraw jupanakajj amuyapkänti.+ 10 Ukhamasti uka discipulonakajj utanakaparuw kuttʼjjapjjäna.

11 Ukampis Mariajj sepultura anqäjjaruw saytʼat quedasïna, jachaskarakïnwa. Ukhamaruw jupajj altʼasisin sepultur manqha uñantäna. 12 Janqʼot isthapit pä angelanakaruw uñjäna,+ kawkjantï Jesusan cuerpopajj uchatäkän ukjan qontʼatäsipkänwa, maynejj pʼeqe toqena, maynirak kayu toqena. 13 Uka angelanakajj akham sasaw jupar sapjjäna: “Warmi, ¿kunatsa jachaskta?” sasa. Jupajj sarakïnwa: “Tatitujaruw apasjjapjjatayna, janirakiw kawkir uchapjjataps yatkti” sasa. 14 Uk sasasti jupajj qhepa toqeruw uñtäna, Jesusaruw ukan sayaskir uñjäna, janirakiw Jesusätap amuykänti.+ 15 Ukatsti Jesusajj akham sasaw jupar säna: “Warmi, ¿kunatsa jachaskta? ¿Khitirus thaqaskta?” sasa. Jupajj jardinerökaspas ukham amuyäna, ukatwa jupar akham säna: “Tata, jumatï akat apasjjstajj sitaya, kawkirus uchanta, ukhamat nayajj apasjjañajataki” sasa. 16 Jesusasti sarakïnwa: “¡María!” sasa. Mariajj kutikipstasaw hebreo arut jupar säna: “¡Rabbóni!” sasa. (Ukajja, “¡Yatichiri!” sañ muni). 17 Jesusajj akham sasaw jupar säna: “Jan nayar katjjäsistati. Janïraw nayajj alajjpachankir Awkin ukar makatkti. Antisas jilanakajan ukar saram,+ akham sasaw jupanakar säta: ‘Nayajj Awkijan ukaruw makataskta,+ jumanakan Awkimäkis ukaru, Diosajan+ ukaru, jumanakan Diosaman ukaru’ sasa”. 18 María Magdalenajj discipulonakan ukaruw saräna, akham sasaw jupanakar yatiyäna: “¡Tatituruw uñjta!” sasa. Kuntï Jesusajj jupar siskäna ukanaksa jupanakar yatiyarakïnwa.+

19 Semanan nayrïr urupansti, kunapachatï wali jaypʼöjjäna ukhajja, discipulonakajj mä utan tantachatäsipkänwa, judionakar ajjsarasajj punkus suma llawintataw ukankasipkäna. Ukhamaruw Jesusajj uñstäna, jupanak taypir saytʼasisajj akham sasaw jupanakar säna: “Sumankañajj jumanakan utjpan”+ sasa. 20 Uk sasasti amparanakapwa jupanakar uñachtʼayäna, chʼillapsa uñachtʼayarakïnwa.+ Tatitur uñjasasti discipulonakajj walpun kusisipjjäna.+ 21 Jesusajj wasitat jupanakar akham säna: “Sumankañajj jumanakan utjpan.+ Kunjamtï alajjpachankir Awkejj nayar khitankitu+ ukhamarakiw nayajj jumanakar khitapjjsma”+ sasa. 22 Uk sasasti jupanakjjaruw phustʼäna, sarakïnwa: “Espíritu santo katoqapjjam.+ 23 Jumanakatï maynin juchanakap perdonapjjätajja, perdonatäjjaniwa. Jumanakatï maynin juchanakap jan perdonapkätajja, janirakiw perdonatäkaniti” sasa.

24 Jesusajj discipulonakapar uñstkäna ukhajja, Tunka Payani apostolonak taypinkki uka Ispa* sat Tomasejj+ janiw jupanakamp chikäkänti. 25 Ukatwa mayni discipulonakajj jupar akham sapjjäna: “¡Tatituruw uñjapjjta!” sasa. Jupajj sarakïnwa: “Janitï nayajj clavonakan pʼiyjat amparanakap uñjkä, janirak clavonakan pʼiyjatäki ukar lukʼanaj loqantkä, janirak chʼillaparus amparajamp loqantkä+ ukhajja, janipuniw creykäti” sasa.

26 Kimsaqallqo urunak pasatatjja, discipulonakapajj wasitat utan tantachatäkasipkäna, Tomasis jupanakamp chikäskarakïnwa. Punkojj suma llawintatäkchïnsa, Jesusajj jupanak taypiruw uñstäna, jupanakarojj sarakïnwa: “Sumankañajj jumanakan utjpan”+ sasa. 27 Ukatsti Jesusajj akham sasaw Tomasir säna: “Lukʼanamampi amparanakaj llamktʼita, amparanakajsa uñjarakita, amparamampi chʼillajar loqantam. Jan jukʼamp payachasimti, creyirakim” sasa. 28 Uk satasti Tomasejj sarakïnwa: “¡Nayan Tatituja, nayan Diosaja!” sasa. 29 Jesusajj jupar sarakïnwa: “¿Uñjatam laykukit jumajj creyta? Khitinakatï jan uñjkasin creyipki ukanakajj kusisipjjpan” sasa.

30 Cheqpachansa Jesusajj walja yaqha milagronak* discipulonak nayraqatan lurarakïna, ukanakajj janiw aka rollon qellqatäkiti.+ 31 Ukampis ukanakajj Jesusajj Diosan Yoqap Cristötap creyipjjañamatakiw qellqasïna. Ukhamat creyipjjatam laykojj sutipjjar wiñay jakañ katoqapjjañamataki.+

21 Uka qhepatjja mä kutimpiw Jesusajj discipulonakar Tiberíades qotan uñstäna. Jupajj akhamwa uñstäna. 2 Simón Pedrompi, Ispa* sat Tomasimpi,+ Galileankir Caná markat jutir Natanaelampi,+ Zebedeon+ yoqanakapampi, Jesusan pä yaqha discipulopampiw ukankasipkäna. 3 Simón Pedrojj akham sasaw jupanakar säna: “Chawlla katuriw nayajj sarä” sasa. Jupanakajj sapjjarakïnwa: “Nanakajj jumamp chikaw sarapjjarakëjja” sasa. Ukhamajj sarasaw jupanakajj boter sarjjatapjjäna. Ukampis uka arumajj janiw kuns katupkänti.+

4 Qhantatëjjäna ukhajja, Jesusajj qota jakʼan saytʼatäskänwa, ukampis discipulonakajj janiw Jesusätap amuyapkänti.+ 5 Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Wawanaka, ¿janejjay jumanakan kuna manqʼañas* utjkitejja?” sasa. Jupanakajj sapjjarakïnwa: “¡Janiw utjapkituti!” sasa. 6 Jupajj sarakïnwa: “Chawlla katuñ qänjja* botet kupi toqer jaqontapjjam, katupjjätawa” sasa. Ukatwa jupanakajj jaqontapjjäna. Walja chawllanak katupjjatap laykojja, janiw apsurjamäpkänti.+ 7 Jesusan munat discipulopajj+ akham sasaw Pedror säna: “¡Jupajj Tatiturakisä!” sasa. Tatitütap istʼasasti Simón Pedrojj qʼalal cuerpopar* patjja isipamp uskusisaw* qotar thoqontäna. 8 Mayni discipulonakajj mä jiskʼa botet sarapjjäna, chawllamp phoqtʼat qänwa* qatatipjjäna. Jupanakajj janiw waña oraqet jayankapkänti, jan ukasti mä 90 metronak* jayankapjjakïnwa.

9 Jupanakajj botet waña oraqer mistjjapjjäna ukhajja, kʼillimampi* nakhaskir nina ukan uñjapjjäna, uka patjjarojj chawllanakaw uchatäskäna, tʼantʼas utjarakïnwa. 10 Ukatsti Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Jichhak katunipkta uka chawllanakat mä qhawqha apanipjjam” sasa. 11 Ukatwa Simón Pedrojj boter makatäna, ukatjja jachʼa chawllanakamp phoqtʼat qänwa* qota lakar qatatsunïna. Uka qänan 153 chawllanakas utjkchïnjja, janiw chʼiyjaskänti. 12 Ukatsti Jesusajj akham sasaw jupanakar säna: “Jutapjjam, manqʼasipjjam” sasa. Discipulonakatjja, janiw maynis “¿jumajj khitïtasa?” sasajj jupar jisktʼirjamäkänti, jupan Tatitütap yatipjjatap layku. 13 Jesusajj tʼantʼanak aptasaw jupanakar churäna, chawllanaks ukhamarak churäna. 14 Ukampejj kimsa kutiw+ Jesusajj jiwatanak taypit jaktanisajj discipulonakar uñstjjäna.

15 Jupanakajj manqʼañ tukuyjjapjjäna ukhajja, akham sasaw Jesusajj Simón Pedror säna: “Simón, Juanan yoqapa, ¿jumajj akanakat sipans jukʼampit nayar munasista?” sasa. Pedrojj jupar sarakïnwa: “Jïsa, Tata, jumajj yatisktawa, nayajj jumar munassmawa” sasa. Jesusajj jupar sarakïnwa: “Jiskʼa ovejanakajar manqʼayarapita”+ sasa. 16 Wasitat Jesusajj Pedror akham säna: “Simón, Juanan yoqapa, ¿jumajj nayar munasistati?” sasa. Ukampejj pä kutiw ukham jisktʼjjäna. Pedrojj jupar sarakïnwa: “Jïsa, Tata, jumajj yatisktawa, nayajj jumar munassmawa” sasa. Jesusajj jupar sarakïnwa: “Jiskʼa ovejanakajar awatirapita”+ sasa. 17 Wasitat jupajj Pedror akham säna: “Simón, Juanan yoqapa, ¿jumajj nayar munasistati?” sasa. Ukampejj kimsa kutiw “¿jumajj nayar munasistati?” sasin jisktʼjjäna. Ukatwa Pedrojj wal llaktʼasïna, jupar sarakïnwa: “Tata, jumajj taqe kunwa yattajja, nayajj jumar munassma uksa sumwa yatiraktajja” sasa. Jesusajj jupar sarakïnwa: “Jiskʼa ovejanakajar manqʼayarapita.+ 18 Cheqpachapuniw sissma, waynäkasajja juma pachpaw isthapisiyätajja, kawkirutï sarañ munkayäta ukaruw sarayätajja. Jilïr jaqëjjäta ukhajja, ampar loqatatasaw yaqhamp isiyasjjäta, kawkirutï jan sarañ munkta ukaruw jupajj aparakïtam” sasa. 19 Cheqansa kunjam jiwasinsa jupajj Diosar jachʼañchañapäna uk qhanañchañatakiw ukham saskäna. Uk sasasti, jupajj akham sasaw Pedror sarakïna: “Jumajj nayar arkaskakita”+ sasa.

20 Ukatjja Pedrojj kutikipstasaw Jesusan munat discipulopar+ uñjäna, jupasti qhepapwa arkaniskäna. Cheqas uka arkiripaw cenanjja Jesusan chuymap jakʼar qemtʼasïna, sarakïnwa: “Tata, ¿khitirak jumar aljantätamsti?” sasa. 21 Uka arkiripar uñjasasti, akham sasaw Pedrojj Jesusar säna: “Tata, ¿juparojj kunas pasani?” sasa. 22 Jesusajj jupar sarakïnwa: “Munañajächejja, nayan jutañajkamajj jupajj jakaskaspawa, ¿kuna yatiñamarak jumansti? Jumajj nayar arkaskakita” sasa. 23 Ukatwa uka discipulojj janiw jiwkaniti sañajj jilatanak taypin utjäna. Ukampis Jesusajj janiw juparojj janiw jiwkätati sasin siskänti, jan ukasti akham sänwa: “Munañajächejja, nayan jutañajkamajj jupajj jakaskaspawa, ¿kuna yatiñamarak jumansti?” sasa.

24 Uka discipulow+ ukanakjjat qhanañchi, qellqawayaraki. Kuntï jupajj qhanañchki ukan cheqätaps yatiraktanwa.

25 Cheqansa Jesusan luratanakapajj waljaw utjaski, ukanakatï taqpach qellqasispajja, amuyatajj janiw uka qellqat rollonakatakejj mundpachas* alcanzkaspati.+

Jan ukajja, “diosar uñtasitarakïnwa”.

“Jupa” sasinjja, Juanat parlaski.

Jan ukajja, “Arojj”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “Awkipan pechop jakʼankki”. Ukajja, suma uñjatäñat parlaski.

Jan ukajja, “Dios pachpan luratäki ukaw”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Variante: “jiskhupan”.

Griego arunjja, “niya tunkïr horasäjjänwa”.

“Moisesan Leyipans Profetanakan Qellqatanakapans” sasinjja, taqpach Hebreo Arut Qellqatanakatwa parlaski.

Jan ukajja, “árbol”.

Jan ukajja, “árbol”.

Griego arunjja, “¿Kunas nayatakis jumatakis warmi?”. Jan jukʼampi parlaskañatakiw ukham jisktʼapjjerïna. “Warmi” sasinjja, janiw respet faltañatak siskänti.

Mä wakullarojja, inas paya jan ukajj kimsa batonak mantchïna. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “negocior”.

Griego arunjja, “señalanakwa”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Ukajja, “Yatichiri” sañ muni.

Griego arunjja, “señalanak”.

Ukajja, “alayat nasitäkaspa” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “Gobiernop”.

Jan ukajja, “Gobiernopar”.

Jan ukajja, “katari”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “juchañchatäkaniti”.

Jan ukajja, “jan feinïki; jan iyawski”.

Jan ukajja, “jan feinïtap; jan iyawsatap”.

Jesusaw jaqenakan bautisasiñapanjja pʼeqtʼäna. Juan 4:2 qellqat uñjjattʼarakïta.

Griego arunjja, “selljjati”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “uma jalsupas”.

Griego arunjja, “niya sojjtïri horasäjjänwa”.

Variante: “wañjayasipjjani”.

Variante: “wañjayaskaniti”.

Variante: “wañjayasiñajataki”.

Jan ukajja, “yupaychapjjäna”.

Jan ukajja, “yupaychjjapjjätati”.

Jan ukajja, “yupaychapjjtajja”.

Jan ukajja, “yupaychirinakajj”.

Jan ukajja, “yupaychapki”.

Variante: “uma wakullap”.

Ukajja, “Yatichiri” sañ muni.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Griego arunjja, “señalanaksa”.

Jan ukajja, “waliptaskiwa”.

Griego arunjja, “paqallqöri horasar”.

Griego arunjja, “señalanak”.

Yaqhep nayra qellqatanakanjja, Juan 5:4 qellqatajj janiw uñstkiti, janirakiw Diosan amuytʼayat Qellqatjam uñtʼatäkiti. Apéndice A3 liytʼäta.

Jan ukajja, “ikiñam”.

Jan ukajja, “ikiñap”.

Jan ukajja, “ikiña”.

Jan ukajja, “ikiñam”.

Jan ukajja, “juchañchatäkaniti”.

Griego arunjja, “amtat sepulturankapki”.

Griego arunjja, “señalanak”.

Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Griego arunjja, “señal”.

Griego arunjja, “Niya 25 jan ukajj 30 estadionaka”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Ukajja, “Yatichiri” sañ muni.

Griego arunjja, “señalanak”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “señalsa”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Variante: “wañjayaskaniti”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Griego arunjja, “janiw vidanïpkätati”.

“Sinagoga” siski uk glosarion liytʼäta.

Griego arunjja, “lanktʼasiyapjjtamjja”.

Jan ukajja, “mä diablow”.

Jan ukajja, “sarnaqaskäna”.

“Ramanakamp Carpachasiñ Fiesta” siski uk glosarion liytʼäta.

Ukajja, rabinonakan escuelanakapat parlaski.

“Circuncisión” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Griego arunjja, “señalanakti”.

Variante: “wañjatäki”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Griego arunjja, “jakkir umani jawiranakaw”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “maldisitäpjjewa”.

Confiykañ nayra qellqatanakanjja, Juan 7:53 versiculot Juan 8:11 versiculkamajj janiw utjkiti.

Ukajja, lawar jiwayatäñat parlaski.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

“Qʼañu jucha” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “qalltatpach mä jiwayirïnwa”.

Ukajja, “Yatichiri” sañ muni.

Griego arunjja, “khitis juch lurpachäna”.

Variante: “thusampi”.

Jan ukajja, “imatap”.

Griego arunjja, “señalanak”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Griego arunjja, “lobor”. Uka animalajj qamaqer jan ukajj zorror uñtatawa, qamaqet sipansa jachʼarakiwa.

Jan ukajja, “almaj”.

Jan ukajja, “mä amtanikïpjjtwa”.

Griego arunjja, “señalsa”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Ukajja, “Yatichiri” sañ muni.

Jan ukajja, “Gemelo”.

Griego arunjja, “niya 15 estadionaka”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Griego arunjja, “espiritun walpun llaktʼasïna”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

“Sanedrín” siski uk glosarion liytʼäta.

Griego arunjja, “señalanak”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Griego arunjja, “lugarassa”.

Jan ukajja, “preso katuntañatakiw”.

Nardojj wali suma olorani aliwa.

Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Griego arunjja, “señal”.

Jan ukajja, “yupaychañatak”.

Griego arunjja, “tukjasiniwa”.

Jan ukajja, “almajajj wali llaktʼatawa”.

Ukajja, lawar jiwayatäñat parlaski.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Griego arunjja, “señalanaksa”.

Jan ukajja, “janiw jupar feinïpkänti; janiw jupar iyawsapkänti”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Apéndice A5 liytʼäta.

Griego arunjja, “amparapat”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “janiw naya saparukejj feinïkiti; janiw naya saparukejj iyawskituti”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “jareqasipjjañamajj wakisipuniwa”.

Griego arunjja, “ukaw naya contrajj kayu talonap ayti”.

Griego arunjja, “Jesusan pechop jakʼan”.

Jan ukajja, “Satanás”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “chuymachir”.

Jan ukajja, “mä wajcharjam (iñurjam)”.

Jan ukajja, “almap”.

Griego arunjja, “jan lanktʼasipjjañamatakiw”.

Jan ukajja, “jan feinïtap; jan iyawsatap”.

Jan ukajja, “jumat yatjjatasipkakiñapawa”.

Jan ukajja, “Jesucristots ukhamarakiw yatjjatasipkakiñapa”.

Jan ukajja, “mayachtʼatäpjjañapataki”.

Jan ukajja, “mayachtʼatäktan”.

Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.

Jan ukajja, “mayachtʼatäpjjañapataki”.

“Aka mundojj qalltkäna” sasinjja, Adanampina Evampin wawanakapatwa parlaski.

Jan ukajja, “Cedrón sat juyphipach jalir uma”.

Variante: “chʼoqantapjjarakïna”.

Jan ukajja, “carbonampiw”.

“Jilïr sacerdotew” sasinjja, Anás chachat parlaski.

Variante: “chʼoqantat”.

Jan ukajja, “Gobiernojajj”.

Jan ukajja, “Jachʼañchapjjsmawa”.

Variante: “kʼutkatatäpana”.

Jan ukajja, “¡Lawar chʼakkatat jiwayatäpan!”.

Jan ukajja, “lawar chʼakkatas jiwayanipjjam”.

Jan ukajja, “lawar chʼakkatas (kʼutkatas) jumar jiwayañatakis”.

“César” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “César contraw parli”.

Griego arunjja, “niya sojjtïr horasäjjäna”.

Variante: “kʼutkatma”. Jan ukajja, “¡Lawar chʼakkatat jiwayatäpan!”.

Variante: “kʼutkatas”.

“Tʼaqesiñ lawa” siski uk glosarion liytʼäta.

Variante: “kʼutkatapjjäna”.

“Tʼaqesiñ lawa” siski uk glosarion liytʼäta.

Variante: “kʼutkatapkäna”.

Variante: “kʼutkatasasti”.

“Tʼaqesiñ lawa” siski uk glosarion liytʼäta.

Variante: “wañjitu”.

Uka hisopojj mä aliwa. “Hisopo” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “qhep qhepa samsüna”. Griego arunjja, “espiritup katuyjjäna”.

Variante: “kʼutkatat”.

Ukajja, “mä qʼeppach apanïna” sasaw jaqokipasirakispa.

Ukajja, romanonakan libranakapat parlaski. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “lawar chʼakkatas (kʼutkatas) jiwayapkäna”.

Jan ukajja, “Gemelo”.

Griego arunjja, “señalanak”.

Jan ukajja, “Gemelo”.

Jan ukajja, “chawllas”.

Jan ukajja, “redjja”.

Jan ukajja, “jukʼa isini cuerpopar”.

Jan ukajja, “chinkatasisaw”.

Jan ukajja, “redwa”.

Griego arunjja, “mä 200 codonaka”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Jan ukajja, “carbonampi”.

Jan ukajja, “redwa”.

Amuyatajja, aka oraqen utjir bibliotecanakat parlaski.

    Aymara qellqatanaka (2005-2026)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki