Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • yp 7 yatichäwi págs. 56-63
  • ¿Utat sarxañajäspati?

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • ¿Utat sarxañajäspati?
  • Kunsa wayn tawaqunakax yatiñ munapxi
  • Jiskʼa pʼeqeñchäwinaka
  • Uka toqet jukʼamp yatjjatañataki
  • ¿Sapak sarnaqañataki wakichatätati?
  • “¡Janiw awk taykajampix sum apaskti!”
  • Kuna amtampis saraskta ukat kunjamsa sarnaqäta
  • ¿Utat sarxasax kunjamatsa nayrar sartasma?
  • Jan llakini jakasiña
  • Kunjamsa qullq apnaqañama
  • Janïra utat sarkasaw yatiqañama
  • ¿Kunatsa awk taykajax sinti jarkʼapxitu?
    Kunsa wayn tawaqunakax yatiñ munapxi
  • ¿Kunatsa awk taykax jan yäqkitu?
    Kunsa wayn tawaqunakax yatiñ munapxi
  • Awkijamp taykajamp tuqisipxi ukhaxa, ¿kamachiristsa?
    Kunsa wayn tawaqunakax yatiñ munapxi: Payïr libro
Kunsa wayn tawaqunakax yatiñ munapxi
yp 7 yatichäwi págs. 56-63

7 yatichäwi

¿Utat sarxañajäspati?

“Papitu Mamita:

Jichhakuchaw utat sarxä. Kamisatï sapkayäsmaxa, janiw jumanakar colerayañatakis ni yatipxañamatakis sarkti. Taqi kunat jarkʼatax janiw kusisit jakasxtti. Inas sarxasax llakitakiraki jikxataschï, ukampis yantʼañ munta.

UKHAM sasaw 17 marani mä tawaqux awk taykapataki mä carta jaytatayna. Khaysa Alemania markanxa walja wayn tawaqunakaw ukham sarxapxi, 15 maranit 24 marankam tawaqunakatxa mayniw kimsanit sarxi, ukat waynanakatxa maynirakiw pusinitxa utat sarxaraki. Inas jumax ukham sarxañ amtarakirïsta.

Jaqinakax jaqichasiñ laykuw “awkipsa, taykapsa jaytxanixa” sasaw Diosax säna (Génesis 2:23, 24). Inas yaqhipax Diosar yaqha chiqanakan luqtañataki utat sarapxarakchispa, ukham yaqha aski amtanakaw utat sarañatakix utjarakispa (Marcos 10:29, 30). Ukampis walja wayn tawaqunakaw janis utan suma jakañax utjxaspa ukham amuyasin kʼithasipxi. Mä waynax akham siwa: “Maynix jan kun siskata sarnaqasiñwa muni. Janirakiw awk taykampi utan jakañsa munxapxiti. Kunatsa tuqisiñakiw utjaski, ukat awk taykax janirakiw maynix kuntï munki uk amuyapkiti. Janiw ukakïkiti, awk taykax janiw amtamarjam kuns lurayktamti; ukatxa taqi kun yatiñ munapxaraki” sasa.

¿Sapak sarnaqañataki wakichatätati?

Ukampis ¿utat sarxañ munasax sapaki sarnaqirjamätati? Sañäni, sapaki jakañax wali chʼamäspawa, janiw kunjamtï jumax amuykta ukhamäkaspati. Irnaqäw jikxatañas wali chʼamarakiwa. Ukat uta alquilañas wali jiläxarakiwa. Ukhamax qullqi tuqitxa, ¿kuna jan walinakansa utat sarxir wayn tawaqunakax uñjasispa? Pulling Up Roots (Saparstʼatäña) siski uka libronxa akham sapxiwa: “Utaruw kuttʼapxi ukat awk taykan uñjatäñwa mayamp suyapxi” sasa.

Ukampis ¿kunjamakis chuymamansa amuyumansa jikxatasta? Ukat ¿walikit Diosar yupaychañ tuqit jikxatasiskta? Inas jachʼäxtwa sischisma, ukat awk taykamatakix ‘wawjamakïskasmawa’ (1 Corintios 13:11). Ukhamax janit awk taykamaxa, kunanaksa amtamarjam lurasma uka tuqinakatxa, ¿jukʼamp sum yatipkaspa? Ukampis jupanakar kutkatasa kʼithasxasma ukhaxa, ¡jan walirupuniw purisma! (Proverbios 1:8.)

“¡Janiw awk taykajampix sum apaskti!”

Inas jumax ukham saraksta. Ukampis utat sarxañax janiw wakiskiti. Waynjamas jan ukax tawaqjamas awk taykamampi jakasiskañaw jumatakix askïspa, ukhamatwa jukʼamp amuytʼasiñsa walja tiempotaki yatiqasma (Proverbios 23:22). ¿Kuna jiskʼa jan walinak utjipansa awk taykamar janit yäqañamäxaspa?

Karsten sutini Alemania markankir mä waynax Diosatak sapürjam irnaqiriw utat saratayna, ukat akham siwa: “Awk taykampi jan waltʼayasisa utat sarxañax janiw askïkiti, jan saramti. Jan jupanakampi sum apasirjamäsaxa, ¿kunjamaraki yaqhanakampisti sum apasïtasti? Kʼithasisax janiw kunsa askichkätati. Jan ukasti jan amuytʼasirïtamakwa uñachtʼayäta, ukhamatwa awk taykamat jayarstʼäta” sasa.

Kuna amtampis saraskta ukat kunjamsa sarnaqäta

Utat sarxasax yaqha jan walinakanwa uñjasipxarakispa, janiräkipan utat sarasax janiw kunjam sarnaqañsa yatipkiti. Lucas 15:11-32 jiskʼa tʼaqanxa, amtaparjam sarnaqañ munir mä waynat parli, utatwa uka waynax sarxatayna. Awk taykan jan uñjatax ‘jan wal jakäna’ ukat qʼañu luräwinakaruw purïna. Mä qhawqha tiemponakwa qullqi tukjasïna. Ukat jupatakix janiw irnaqäwix utjkänti, ukat kuna lurañtï judionakax wal uñisipkäna uka lurañakwa katuqasïna, khuchinakak uñjxäna. Ukampis herencia tukuntir uka waynax amuytʼasïnwa. Ukatwa wali altʼat chuymani utapar kuttʼasin “katuqxakitaya” sasa awkipar achikasïna.

Uka uñachtʼäwix Diosan khuyapayasiñapat qhanañchañatakiw parlasïna, ukampis wayn tawaqunakax akwa yatiqapxarakispa: ¡Utat jan amuytʼasis sarxasaxa qʼañu luräwinakaruw purisma, ukat janirakiw Diosarus sum yupaychxasmati! Yaqhip wayn tawaqunakax ukham pantjasisaw sarxapxi ukat Dios nayraqatansa jan walin uñjasipxi, ukax wali llakkañawa. Ukat qullqi tuqit aynachtʼasax jan wali sarnaqir wayn tawaqunakampiw chikachasipxi (1 Corintios 15:33).

Alemania markankir Horst sat waynax yaqha waynat parlkasaw akham saraki: “Janïr jaqichatäkasaw uñtʼatapampix ukhamaki jakañ qalltapxi. Fiestanak lurapxi ukhaxa waliw umañax utji, ukat jupax wal umjasxiri. Jan kʼithaskaspäna ukhaxa janiw awk taykapax utan ukanak lurayapkaspänti” sasa. Ukat saskakiwa: “Chiqansa, utat sarxasax maynix kunsa lurakispawa. Ukampis qhan parlkipanxa, jan walinak lurañatakikiw ukham sarnaqañ munapxi” sasa.

Ukhamasti, kun lurañ munasas akham jisktʼasiñamawa: “Chiqpachansa, ¿kuna amtampis jan jarkʼatäñ muntxa? ¿Qullqi thaqhañatakiti, jan ukax kuntï awk taykax utan jan lurayapkitaspa ukanak lurañatakicha?” sasa. Amtapuniñäni, Bibliax akham siwa: “Jaqin chuymapjama ñanqha, kʼarintirix janiw utjkiti. ¿Khitisa jaqin chuymapxa sum uñjaspa?” sasa (Jeremías 17:9).

¿Utat sarxasax kunjamatsa nayrar sartasma?

Adolescence sat librox akham siwa: “Utat ukhamaki sarxasaxa janiw [jachʼa jaqir puriñkam] sum nayrar sartkasmati. Utanwa maynix sum jilsuspa” sasa. Chiqpachansa, janiw qullqimpita, irnaqañampita ukat utanïñ tuqitaksa parlktanti, jan ukasti jukʼamp wali wakiskirinakaw utji. Nayraqatxa, sapürunjam jan walinakan uñjasisapuniw kuns yatiqtanxa. Ukham jan walinakat sarxasax janiw kuna asksa jikxatksnati. Lamentaciones 3:27 jiskʼa tʼaqax akham siwa: “Ukatpi wakisixa mä jaqinxa [waynatpacha lurañanakap phuqañaxa, NM]” sasa.

Awisax awk taykampi sum apasiñax chʼamäspawa, uka tuqit amuytʼañäni. Mac sat chacharux waynäkän ukhaxa walja lurañanakwa awkipax escuelat purinipanxa utan churiritayna. Jan escuelax utjkäna ukhaxa mayni wayn tawaqunakax wal anattʼasipxirïna, ukampis Mac waynax qarin qariniw irnaqtʼaskirïna. Ukat 47 maranïxasax jupax akham siwa: “Taqinit sipansa jan wali awkipunïkaspas ukham amuyirïta, janipuniw anattʼayasirïkiti. Walja kutiwa: ‘¡Akat sarxakirista, sumapuniw amtajarjam sarnaqasiristxa!’ sas amuyasirïta”. Ukampis jichhax janiw ukham amuyxiti, akham siwa: “Nayatakix awkijax wali askpunwa luraskatayna. Wal irnaqañwa yatichawayitu, ukat jan walinakar saykatañsa yaticharakituwa. Ukat aksarux jukʼampi jan walinakar saykatañaw waktʼitu, ukampis kunjam saykatañsa yattwa” sasa.

Jan llakini jakasiña

Ukampis utana jakasaxa janiw khitis amuytʼasiñ ukhamataki yatiqkaspati. Mä waynax akham sarakiwa: “Awk taykampi utan jakasax janiw kuna llakis utjirïkiti. Jupanakaw nayatakix taqi kunsa lurapxiri” sasa. Chiqpachansa, jutïritaki wakichatäñatakixa, juma pachpaw kun lurañsa yatiqañamaraki. Chiqansa tʼunanak apanukuñasa jan ukax isi tʼaxsurañasa janiw wali suma música istʼañamp saskiti, wali chʼamäkaspas ukhamawa. Ukampis jan ukanak lurañ yatiqkasma ukhaxa, ¿kunas kamachaspa? Jachʼäxäta ukhaxa inamayäsmawa, awk taykar jan ukax yaqhanakarukiw kunsa lurayañ munaskasma.

Wayn tawaqu, ¿jumax utat sarxäta ukhataki wakichasisktati? ¿Phayañsa, uta qʼumachañsa, isinak tʼaxsuñsa jan ukax auto ukat uta askichañsa yatiqasktati?

Kunjamsa qullq apnaqañama

Qullqi jikxatañax janis chʼamäkaspa ukhamwa qamir markanakan jakasir wayn tawaqunakax amuyapxi, ukat jankʼakiw qullq tukjapxaraki. Inas yaqhipax chika urukis irnaqapxchi, ukampis uka qullqxa jachʼa radionaka ukat jila alani isinak alsusisaw tukuntapxi. Ukampis ¡utat sarxapxi ukhaxa wali llakkañaw sarnaqapxi! Horst sat waynax akham saskakiwa: “Phaxsi tukuyax janiw qullqis ni manqʼañas utjirïxiti” sasa.

Ukhamaxa, ¿janit utan jakkasax qullqi sum apnaqañ yatiqañax wakiskaspa? Awk taykamax walja maranakaw qullq sum apnapasipxi, ukhamasti jupanakaw jan walinakat amuytʼayapxiristamxa. Pulling Up Roots sat libronxa akham sasaw awk taykanakar jisktʼsna sasaw saraki: ‘¿Sapa phaxsis qhawqhas luzatakis umatakis munasi?, ukat ¿qhawqharakis telefonotsa churaña? ¿Kunanakatsa impuestox pagaña? ¿Qhawqhas alquileraxa?’ sasa. Inas wali muspharañjamächispa, awisax jupanakataki irnaqasipxi uka wayn tawaqunakax awk taykat sipanxa jukʼamp qullqinïpxiwa. Ukhamasti, jumatix irnaqasta ukhaxa, ¿janit utataki mä qhawqhampi yanaptʼañax wakiskaspa?

Janïra utat sarkasaw yatiqañama

Utat sarxasin yatiqaskäxa sañax janiwa wakiskaspati. Utankkasaw amuytʼasiñ yatiqañama. Ukat yaqhanakampi sum apasiñsa yatiqañamarakiwa. Inas jan walinakar purchisma, jan ukax chuyms usuchjapxiristam ukat kʼumipxiristamsa, ukhamasti ukanak aguantañ yatiqañamawa. ‘Khuyapayasirïñsa, taqi kunan phuqhirïñsa llampʼu chuymanïñsa ukat jan wali amtanakar atipañsa’ yatiqañamarakiwa (Gálatas 5:22, 23). Chiqansa, ukham jaqinakaw suma cristianot uñtʼatäpxi.

Ukampis janiw wiñayapun awk taykamampi jakkätati, inas jaqichasxchïta, ukhamasti utat sarañax utjakipunispawa. Ukäñkamaxa, ¿jankʼaki utat sarxañax wakisispati? Janiwa. Uka tuqitxa awk taykamampiw parltʼapxasma. Maysa tuqitxa utan qhiparäta ukhaxa awk taykamax wal kusisipxaspa, ukhamatwa jupanakarus familian sum jakasiñatakix yanaptʼarakisma. Ukäñkamasti sumaraki jumax amuytʼasiñsa jan ukax nayrar sartañsa utan yatiqarakisma.

Amuytʼañataki

◻ ¿Kunatsa walja wayn tawaqunakax utat sarxañ munapxi?

◻ ¿Kunatsa walja wayn tawaqunakax uk lurañatakix jan wakichatäpki?

◻ ¿Utat jan wakichtʼata sarxasinxa kuna jan walinakarus mä waynas jan ukax mä tawaqus purispa?

◻ ¿Kʼithasisax kuna jan walinakarus puripxaspa?

◻ ¿Kunjamatsa utankkasax jukʼamp amuytʼasiñ jumax yatiqasma?

[57 janan qhanañchäwipa]

“Awk taykampi jan waltʼayasisa utat sarxañax janiw askïkiti, [...] ¿kunjamaraki yaqhanakampisti sum apasïtasti?”

[60, 61 jananakan recuadro]

¿Kʼithasisax kuns jikxatäta?

Mä millón jila wayn tawaqunakaw sapa mara kʼithasipxi. Yaqhipax sinti jan walinakan uñjasisaw sarxapxi, awk taykan wali nuwata jan ukax qʼañu amtampi jan wali lurataw sarxapxi. Ukampis waljanix awk taykampi jan waltʼayasisakiw utat sarxapxi, utar kuna horas puriña, escuelan kunjamakis yatiqaski, kunjamsa utan lurañanakap phuqaski, khitinakampis sarnaqaski, ukanakat jan waltʼayasisakiw sarxapxi.

Chiqansa awk taykamatakix janiw sinti jan walinakax utjkiti, kunjamtï jumax amuyktaxa ukhama. Ukampis jupanakaw wawanakaparux ‘yatichasin sum uywapxañapa, ukhamata Jehová Diosar iyawsapxañapataki’, ¿uka tuqit jumax amuytʼasirïtati? (Efesios 6:4.) Ukat inas jumarux tantachäwinakarus jan ukax yaqha luräwinakarus irpapxapunstam ukat janiraki jan wali masinakampis sarnaqañam munapkchiti (1 Corintios 15:33). Ukampis ¿ukanak utjipanakti jupanakar kutkatasma ukat sarxasma? Ukat jumax jupanakar ‘istʼañamarakiwa’ ukwa Jehová Diosax muni (Efesios 6:1-3).

Utat sarxasax janiw kunsa askichkätati. Amaliax 14 maranïkasaw utat sarxatayna, ukat akham siwa: “Kʼithasisax jukʼamp jan walinakanwa uñjasta” sasa. Margaret O. Hydexa akham sasaw My Friend Wants to Run Away (Amigow utat sarxañ muni) sat libropanxa satayna: “Yaqhipax sarxasin irnaqaw jikxatasin sapaki sarnaqirjamäsipkiwa. Ukampis niya taqiniw jan walin uñjasipxi, utan jakasipkäna ukat sipansa jukʼamp jan walin jakapxi” sasa. Ukat ’Teen sat revistax akham sarakiwa: “Qʼaxu wayn tawaqunakax janiw munañaparjam utat sarxasax sarnaqapkaspati. Ukatxa jupjam sarxir jan ukax jaqunukut masinakapampiw jaytanukut chʼusa utanakan jakapxi, ukanxa janiw khitis lunthatanakatsa ni jan wali amtani jaqinakatsa arxatkiti. Ukatxa jan wali luräwinakat jakir jaqinakan amparaparuw jaltʼapxi, chiqasa jupanakax kʼithasir qʼaxu wayn tawaqunakaruw wal thaqhapxi” sasa.

Amaliax utat sarxäna ukhaxa 22 marani mä waynan ukaruw qurpachasïna, ukat phuqañatakix “nayampi ukat llätunka masinakajampi ikintasiñamaw” sasaw uka waynax satayna. Ukat “jupax umjasisinxa, walja droganakampiw qulljasitayna”. Sandrax uywiri achachilapan jan wali qʼañunak lurataw sarxatayna. Ukat qʼañu lurir warmjamaw thakinakan sarnaqäna, ukat kawkirus ikikirïnwa. Ukhamasti ukham jan walinakaruw utat sarxir wayn tawaqunakax purtʼasipxi.

Uka wayn tawaqunakax janiw amuytʼasipkiti, ukatwa qullq thaqhasax pantjasipxi. Ukat irnaqäw jikxatañatakis janirakiw papelanïpkisa, certificadosa, ukat kawkinsa jakapxi ukasa janirakiw utjkiti. Luisux akham sarakiwa: “Lunthatasiñar mayjasiñar kunaw purtʼasta, jilpachxa lunthatastwa, anqanxa janiw khitis kunsa waxtʼaskiti” sasa. Ukat niya 60 tunkaniw sapa patakatxa tawaqüpxi, ukhamasti qʼañu lurir warminakjam sarnaqasaw qullqi jikxatapxi. Qʼañu luräwinak uñchʼukiñataki wakichirinakasa, droga aljirinakasa, qʼañu warminakar pʼiqtʼirinakasa auto puriñ chiqanakanwa kʼitha tawaqunakat thaqhañ yatipxi, ukhamata wal irnaqayañataki. Inas sustjat wayn tawaqunakar qullqi churäma ukat qurpacharakïmas sapxchispa. Ukat inas jukʼampsa munasipkaspa ukham amuyayapxchispa.

Ukampis tiempompix uka jaqinakax pagxita sapxiwa. Ukhamatwa mä tawaqux jupanakataki mä qʼañu lurir warmjam irnaqirit sarnaqxaspa, jan ukax kunayman axtaskañ jan wali qʼañu luräwinakwa lurayapxaspa, ukat jan isini kunwa fotonak apsurapxaspa yaqhanakar uñachayañataki. Ukhamatwa walja wayn tawaqunakax kunayman tuqit aynachtʼata uñjasipxi, ukat yaqhipax jiwañar kunaw puripxi.

Ukhamax awk taykampi walja kuti parltʼasiñaw wali askïspa. Kunas chuymaman utji ukat kunjamsa jikxatasta ukxa qhan jupanakar sañamawa (ukatakix 2 ukat 3 yatichäwinakwa aka libron uñxattʼäta). Ukat inas utan sinti jan walinakax utjarakchi, inas nuwapxstam jan ukax jan wali amtampi qʼañu luräwinak lurapxstam ukhaxa yaqhanakampi yanaptʼayasiñaw wakisispa.

Kuna jan wali utjipansa janiw sarxañamakïkiti, jan ukasti parlañamawa. Inas utan jan sum jakasiñjamäxchi, ukampis sarxasinxa jukʼamp jan walinakanwa uñjasïtaxa, ukham amuyasiñamawa.

[59 janan fotonakapa]

Sapaki jakxasax kunanak lurañas wakisini ukxa utanwa yatiqasma

    Aymara qellqatanaka (2005-2026)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki