Максималист олмаға дәјәрми?
Сиз, һәр бир шеји олдугҹа јахшы етмәјә чалышырсынызмы? Әлбәттә, сизин бу хүсусијјәтиниз һәм сизә, һәм дә әтрафынызда оланлара чох шејдә фајдалыдыр. Диҝәр тәрәфдән, бә’зиләри ифратчылыға гапылыр вә максималист олурлар. Бу нә демәкдир?
МАКСИМАЛИСТ сөзүнүн бир мә’насы, һәддиндән артыг тәләбкар олан инсан демәкдир вә белә инсан, бир иш мүкәммәл сурәтдә баша чатдырылмадыгда һөвсәләдән чыхыр. Јәгин ки, сиз бу ҹүр хасијјәтли инсанларла гаршылашмысыныз. Сир дејил ки, башгаларына гаршы һәддиндән артыг тәләбкар олмаг, мәмнунијјәтсизлик вә мә’јуслуға сәбәб олан бир чох проблемләр јарада биләр. Мүвазинәтли инсанларын әксәријјәти баша дүшүрләр ки, лазымсыз вә әсассыз тәләбкарлыг кими, максимализм һәјатын бүтүн саһәләриндә арзу олунмајан хасијјәтдир. Онунла мүбаризә апармаг лазымдыр. Лакин мәсәлә ондадыр ки, биз өзүмүзү вә ја хасијјәтимизи јохладығымыз заман, биздә белә хүсусијјәтин олдуғуну гәбул етмәк бә’зән чәтин олур вә буна ҝөрә дә онун өһдәсиндән ҝәлмәк асан дејил.
Нелсонун чох мә’сулијјәтли вәзифәси вар вә о, чохлу мәсәләләрин һәлли илә мәшғулдур. О, мүнтәзәм олараг статистикалары тәдгиг едир вә истеһсалат онун бүтүн диггәтини ҹәлб едир. Чохларынын фикринҹә, белә максимализм әмәк базарында мүвәффәгијјәт әлдә етмәк үчүн лазымдыр. Бә’зиләри Нелсону гијмәтләндирсәләр дә, тәләбкарлыг онун сағламлығына пис тә’сир ҝөстәрир, баш ағрыларына вә ҝәрҝинлијинә сәбәб олур. Сиз Нелсонун бу хүсусијјәтини өзүнүздә ҝөрүрсүнүзмү?
Максимализм ҝәнҹләрә дә хас олан хүсусијјәтдир. Рио-де-Жанејродан Рита адлы бир гыз, ушаглыгда мәктәбдә охумағы хошлајырды. О, шөһрәтпәрәст олмамаға чалышырды, анҹаг “ә’ладан” ашағы гијмәт аланда буну бир фәлакәт кими гәбул едирди. Рита дејир: “Ушаглыгда мән өзүмү башга ушагларла мүгајисә едәндә, онларын кифајәт гәдәр бош вахтлары олдуғуну ҝөрүрдүм, мән исә даима ҝәрҝинлик ичиндәјдим вә һәмишә һараса тәләсирдим. Елә һисс едирдим ки, динҹәлмәјә һеч вахтым јохдур, чүнки һәмишә едиләси ишләрим олурду”.
Марија балаҹа оланда, башгалары кими гәшәнҝ шәкил чәкә билмәдији үчүн үмидсизликдән ағлајырды. Даһа сонра о, өзүнүн мусиги мәһарәтини мүкәммәл дәрәҹәјә чатдырараг, чалыб-охумағындан һәзз алмаг әвәзинә, чох вахт әсәбләшир вә һәјәҹанланырды. Рәгабәтчиликдән гачынмаг үчүн еһтијатлы олмаға чалышан Танја адлы бразилијалы бир гыз е’тираф едир ки, мәктәбдә вә евдә өзүнә гаршы һәддиндән артыг јүксәк тәләбләр гојурду. Она елә ҝәлирди ки, һәр шеји мүкәммәл сурәтдә етмәзсә, инсанлар ону чох севмәјәҹәкләр. Бундан әлавә, Танја бә’зән башгаларындан да чох шеј ҝөзләјирди, нәтиҹәдә үмиди боша чыхыр вә чох кәдәрләнирди.
Баҹарыглы, чалышган олмаг вә өзүндән мәмнун галмаг һиссинин ваҹиб олмасына бахмајараг, әҝәр бир инсан гаршысына һәјата кечирилмәз мәгсәдләр гојарса, һәмин инсанда наилијјәтсизлијә уғрамаг горхусу кими мәнфи һиссләр јарана биләр. Валидејнләр вә әтрафдакылар, ушаглардан дәрсләриндә вә идманда мүкәммәл олмағы тәләб едә биләрләр, ушаглар исә онларын үмидини доғрулда билмәјәндә әзијјәт чәкирләр. Мәсәлән, Рикардонун анасы оғлуна бөјүк үмидләр бәсләјирди: онун һәким олмағыны, фортепианода чалмағыны вә бир нечә дилдә данышмағыны истәјирди. Мәҝәр белә јүксәк тәләбләрин, проблемләрлә вә ја үмидсизликлә нәтиҹәләнәҹәји ајдын дејилми?
Нә үчүн максималист олмагдан чәкинмәк лазымдыр?
Кејфијјәтли әмәк, ишдә јүксәк дәгиглик вә усталыг һәр вахт тәләб олунур. Буна ҝөрә дә, инсанлар әмәк базарында рәгабәт апарырлар. Инсанлары даһа чох чалышмаға мәҹбур едән башга бир сәбәб, гидаланмаг үчүн вәсаитсиз галмаг горхусудур. Бә’зи ишчиләр, јени рекорд үчүн һәр ҹүр фәдакарлыға ҝедән идманчыја бәнзәјирләр. Лакин о, ҝүҹлү рәгиблә гаршылашараг, даһа артыг мәшг етмәк, бәлкә дә, јахшы нәтиҹәләр әлдә етмәк вә үмид етдији кими галиб ҝәлмәк үчүн, һәтта наркотик маддәләр дә гәбул етмәк мәҹбуријјәтиндә галыр. Бир китабда дејилир ки, мәнтигә ујғун олан мүкәммәлләшмәк арзусу максимализмә чевриләндә, инсаны ја “уғурсузлуг гаршысында горху”, ја да “биринҹи олмаг арзусу” идарә етмәјә башлајыр (“The Feeling Good Handbook”).
Әлбәттә, бә’зиләри һесаб едирләр ки, инҹәсәнәтдә вә ја идманда өз наилијјәтләрини һәмишә мүкәммәлләшдирә биләрләр. Лакин доктор Роберт Елиотун сөзләринә ҝөрә “максимализм, һеч заман һәјата кечмәјәҹәк бир үмиддир”. О, әлавә едир: “Бураја, тагсыркарлыг, мүдафиә олунмаг истәји вә ришхәндләр гаршысында горху һиссләри дахилдир”. Буна ҝөрә дә, мүдрик Сүлејман падшаһын сөзләри неҹә дә дүзҝүндүр: “Һәр әмәји вә јахшы ҝедән иши ҝөрдүм ки, бир кимсәнин гоншусу тәрәфиндән гысганылмасы буна ҝөрәдир. Бу да бошдур вә јели тутмаға чалышмагдыр” (Ваиз 4:4).
Әҝәр һәр шејдә мүкәммәллик ахтармаға мејллисинизсә, нә етмәк олар? Мәҝәр дүз дејилми ки, сиз нә гәдәр чох сә’ј ҝөстәрирсинизсә, бир о гәдәр дә үмидләриниз боша чыхыр? Сиз, даһа аз тәләбкар олмаг вә һәр шејә раһат јанашмаг истәјәрдинизми? Камил олмаг нә демәкдир? Мәҝәр максималист олмагдан чәкинәрәк, өз имканларыныздан там мә’нада истифадә етмәк истәмирсинизми? Әҝәр гејри-камил инсанлар Аллаһын вердији габилијјәтләрдән, башгаларынын рифаһы наминә кәшфләр етмәк үчүн истифадә едирләрсә, онда Аллаһын рәһбәрлији алтында бәшәријјәтин мүкәммәл шәраитләрдә нәләрә наил олаҹагларыны тәсәввүр един!
[4-ҹү сәһифәдәки шәкил]
Валидејнләр вә әтрафдакылар ушаглардан, онларын наил ола билмәдикләри мүкәммәллији тәләб едә биләрләр