Иблис мөвһумат дејил, реал варлыгдыр
“Әһди-Ҹәдидин һәр јериндә, Аллаһ вә Шејтан — хејир вә шәр гүввәләр арасында бөјүк зиддијјәт ачыг-ајдын ҝөрүнүр. Бундан әлавә, бу ҹүр нөгтеји-нәзәр, Мүгәддәс Китабын бу һиссәсини јазан һәр бир јазычы тәрәфиндән дәстәкләнир. [...] Буна ҝөрә дә, Әһди-Ҹәдиддә јазыланлар бирмә’налылыг тәшкил едир. Шејтан, Аллаһа вә Онун халгына һәмишә дүшмән олан реал вә аҹыглы варлыгдыр” (“The New Bible Dictionary”).
ОНДА нәјә ҝөрә Христиан дүнјасына мәхсус олуб, Мүгәддәс Китаба инандыгларыны иддиа едән бир чох инсанлар Иблисин ҝерчәкдән мөвҹуд олмасы һаггындакы фикри инкар едирләр? Она ҝөрә ки, һәмин инсанлар әслиндә Мүгәддәс Китабы Аллаһын Кәламы кими гәбул етмирләр (Јеремја 8:9). Онларын фикринҹә, Мүгәддәс Китабы јазанлар, әтрафларында јашајан адамларын фәлсәфи нөгтеји-нәзәрләрини әкс етдирдикләринә ҝөрә Аллаһын һәгигәтини дәгиг чатдырмајыблар. Мисал үчүн, католик илаһијјатчысы Һанс Күнг јазырды: “Ҹинләрдән ибарәт ордусу олан Шејтан һаггындакы тәсәввүрләр... Бабил мифолоҝијасындан илк јәһудилијә, орадан исә Әһди-Ҹәдидә дахил олмушдур” (“On Being a Christian”).
Лакин Мүгәддәс Китаб инсанын дејил, Аллаһын Кәламыдыр. Буна ҝөрә дә, бу китабда Иблис һаггында дејиләнләрә ҹидди јанашмаг ағыллы давранышдыр (2 Петер 1:20, 21; 2 Тимотејә 3:14—17).
Иблис һаггында Иса Мәсиһ нә дүшүнүрдү?
Иса Мәсиһ, Иблисин һәгигәтән дә мөвҹуд олдуғуну билирди. Иса, өз дахилиндә олан мүҹәррәд пислик тәрәфиндән имтаһан олунмурду. О, сонралар “бу дүнјанын рәиси” адландырдығы реал варлығын һүҹумларына мә’руз галмышды (Јәһја 14:30; Матта 4:1—11). Иса һәмчинин, Шејтанын пис нијјәтләриндә она јолдаш олан башга руһани варлыгларын мөвҹудлуғуна да инанырды. О, “ҹинә тутулмуш” адамлара шәфа верирди (Матта 12:22—28). Һәтта бир атеизм енсиклопедијасында бу фактын әһәмијјәти гејд едилир: “Инҹилдән бәлли олдуғу кими, Исанын пис руһларын мөвҹудлуғуна инанмасы, илаһијјатчылар үчүн һәмишә манеә олмушдур” (“A Rationalist Encyclopædia”). Иблис вә онун ҹинләри һаггында данышанда, Иса, Бабил мифолоҝијасындан ҝөтүрүлмүш мөвһумати рәвајәтләри тәкрарламырды. О, пис руһларын олдуғуну билирди.
Исанын, биринҹи әсрин дин мүәллимләринә дедији сөзләриндән Иблис һаггында чох шеј өјрәнирик: “Сизин атаныз иблисдир; вә өз атанызын еһтирасларыны иҹра етмәк истәјирсиниз. О, башланғыҹдан инсан гатили иди вә һәгигәтә бағлы галмады; чүнки онда һәгигәт јохдур. Јалан сөјләдији заман, өзүндән сөјләр; чүнки о, јаланчыдыр вә јаланын атасыдыр” (Јәһја 8:44).
Демәли, Иблис (јунанҹа “бөһтанчы”) — “јаланчыдыр вә јаланын атасыдыр”. О, Еден бағында Аллаһ һаггында јалан данышан илк варлыг олду. Јегова, улу валидејнләримизин хејирлә шәри билмә ағаҹынын мејвәсиндән јејәрләрсә, “һөкмән” өләҹәкләрини деди. Шејтан иланын васитәсилә Аллаһын јалан сөјләдијини бәјан етди (Јарадылыш 2:17; 3:4, МКШ). Буна мүвафиг олараг, о, “Иблис вә шејтан адланан... гәдим илан” кими танынды (Вәһј 12:9).
Иблис, хејирлә шәри билмә ағаҹы һагда данышаркән јалан сөјләди. Онун сөзүнә ҝөрә, һәмин ағаҹын мејвәсиндән јемәји гадаған етмәк әсассыз иди вә Аллаһ өз һөкмранлығындан суи-истифадә едирди. Иблис сүбут етмәјә чалышырды ки, Адәм вә Һәвва өзләри үчүн нәјин хејир, нәјин исә шәр олдуғуну гәрара алмагла “Аллаһ кими” ола биләрләр. Шејтан демәк истәјирди ки, онлар, ирадә азадлығына малик олараг, тамамилә мүстәгил олмалыдырлар (Јарадылыш 3:1—5, МКШ). Аллаһын һакимијјәт һүгугуна һүҹум етмәклә, Иблис мүбаһисәли бир нечә ваҹиб суал галдырды. Буна ҝөрә дә, Јегова бу суалларын һәлл едилмәси үчүн вахт верди. Даһа доғрусу, Шејтанын бир мүддәт мөвҹуд олмасына иҹазә верди. Анҹаг онун өһдәсинә бурахылан вахт тезликлә сона чатаҹаг (Вәһј 12:12). Буна бахмајараг, Иса Мәсиһин ҝүнләриндә јашајан дин алимләри вә фәрисејләр кими инсанларын васитәсилә өз тә’лимләрини јајмагла, Иблис, әввәлләр олдуғу кими, јалана вә фырылдаға әл атараг инсанлары Аллаһдан узаглашдырмаға ҹан атыр (Матта 23:13, 15).
Иса Мәсиһ һәмчинин Иблисин “башланғыҹдан инсан гатили” олдуғуну “вә һәгигәтә бағлы галмады”ғыны сөјләди. Анҹаг бу о демәк дејил ки, Јегова Иблиси инсан гатили кими јаратмышдыр. Мүгәддәс Китаб, Иблисин, Аллаһа гаршы чыханлар үчүн һазырланмыш одлу вә ишҝәнҹәли јердә һөкмдар тә’јин едилдијини, еләҹә дә бу ҹүр јерин олдуғуну да өјрәтмир. Мүгәддәс Китабда истифадә олунан “өлүләр аләми” Шејтанын мәскәни јох, мәҹази мә’нада бүтүн инсанларын үмуми гәбиристанлығыдыр (Һәвариләрин ишләри 2:25—27; Вәһј 20:13, 14).
Руһани варлыг олан Иблис башланғыҹда “һәгигәтдә” иди. О, камил руһани оғул кими, Јегованын сәмави аиләсинин үзвү иди. Амма “һәгигәтә бағлы галмады”. Өзүнүн шәхси јолуну вә јалан принсипләрини үстүн тутду. О, “башланғыҹдан” инсан гатили иди, амма бу о демәк дејил ки, Аллаһын оғлу олан бу мәләк илк башланғыҹдан Иблис кими јарадылмышдыр. Бу мәләк, Јеговаја гаршы гәрәзлә үсјан галдырыб, Адәм вә Һәвваја јалан сөјләјәркән Иблис олду. Иблис, Мусанын ҝүнләриндә Јеговаја гаршы үсјан едән адамлара бәнзәјир. Һәмин адамлар һаггында охујуруг: “Она [Аллаһа] гаршы фәсад етдиләр, онун оғуллары дејилләр, онларын нөгсаныдыр” (Тәснијә 32:5). Бу сөзләри Шејтан һаггында да демәк олар. О, Аллаһа гаршы үсјан галдырыб, Адәм вә Һәвваны, еләҹә дә бүтүн бәшәр аиләсини өлүмә дүчар едәркән “инсан гатили” олду (Ромалылара 5:12).
Итаәтсиз мәләкләр
Галдырдығы үсјанда Шејтана башга мәләкләр дә гошулдулар (Лука 11:14, 15). Онлар “өз ләјагәтләрини һифз етмәјиб, мәскәнләрини” тәрк етдиләр вә Нуһун ҝүнләриндә “инсан гызлары” илә ҹинси әлагәдә олмаг үчүн, адам ҹилдинә ҝирәрәк ҝөрүнүшләрини дәјишдиләр (Јәһуда 6; Јарадылыш 6:1—4, МКШ; 1 Петер 3:19, 20). “Ҝөј улдузларынын үчдә бири”, јә’ни руһани варлыгларын кичик сајы Шејтанын ардынҹа ҝетди (Вәһј 12:4).
Чохлу символик сурәтләрдән бәһс едән “Вәһј” китабы, Иблиси “бөјүк, гырмызы бир әждаһа” кими тәсвир едир (Вәһј 12:3). Нәјә ҝөрә? Онун һәрфи мә’нада горхунҹ вә ејбәҹәр олдуғуна ҝөрә јох. Әслиндә биз, руһани варлыгларын неҹә бәдәндә олдугларыны билмирик, амма һәр шејдән ҝөрүндүјү кими, бу ҹәһәтдән Шејтан диҝәр руһани варлыглардан һеч нәдә фәргләнмир. Тәшбеһләрлә дејилән “бөјүк, гырмызы бир әждаһа” ифадәси исә, Иблисә хас олан гүввәни вә тамаһкар, чох зәрәрли, өлдүрүҹү характери әкс едир.
Һазырда Шејтан вә ҹинләр өз фәалијјәтләриндә чох мәһдуддурлар. Онлар, еһтимал ки, бир заманлар олдуғу кими, артыг башга формаја дүшә билмирләр. Аллаһын, Иса Мәсиһин ихтијарына вердији Падшаһлығы 1914-ҹү илдә гурулдугдан тез сонра, онлар ҝөјләрдән јерин һүдудларына атылдылар (Вәһј 12:7—9).
Иблис горхулу дүшмәндир
Буна бахмајараг, Иблис горхулу дүшмән олараг галыр. О, “нә’рә чәкән вә ашырмаг үчүн кимисә ахтаран аслан кими ҝәзир” (1 Петер 5:8). Иблис, гејри-камил бәдәнимизә хас олан садәҹә пис мејл дејил. Дүздүр, биз ҝүнаһ иҹраедиҹи мејлләримизлә һәр ҝүн мүбаризә апарырыг (Ромалылара 7:18—20). Анҹаг әсас мүбаризәмиз, “бу гаранлыг дүнјанын һөкмранларына, јә’ни сәмави аләмдә олан пис руһи гүввәләрә гаршыдыр” (Ефеслиләрә 6:12).
Иблисин тә’сир даирәси нә дәрәҹәдә ҝенишдир? “Бүтүн дүнја... шәририн һакимијјәти алтындадыр” (1 Јәһја 5:19). Әлбәттә ки, мөвһумати горхунун бизи сарсытмасына јол верәрәк, Шејтан һаггындакы дүшүнҹәләрин бизә һаким олмасыны истәмирик. Бунунла белә, һәгигәтә мүнасибәтдә Шејтанын бизи кор етмәсинә вә Аллаһа гаршы ҝүнаһа мејлләндирмәсинә јол вермәдән ојаг олмаг ағыллы давранышдыр (Ејуб 2:3—5; 2 Коринфлиләрә 4:3, 4).
Иблис, Аллаһын ирадәсини јеринә јетирмәјә ҹан атан кәсләрә һәмишә ачыг һүҹум етмир. О, һәрдәнбир “нур мәләји ҹилдинә” ҝирир. Һәвари Павел мәсиһчиләри бу тәһлүкә барәдә хәбәрдар едирди: “Илан Һәвваны өз һијләҝәрлији илә неҹә алдатдыса, горхурам ки, сизин дүшүнҹәләриниз, неҹә олурса-олсун, Мәсиһә олан садә вә тәмиз сәдагәтиниздән узаглашараг, позулсун” (2 Коринфлиләрә 11:3, 14).
Буна ҝөрә дә ајыг дурмалы, иманда мөһкәмлијимизи горујараг, сајыг олуб Иблисә мүгавимәт ҝөстәрмәлијик (1 Петер 5:8, 9; 2 Коринфлиләрә 2:11). Спиритизмлә бағлы олан һәр һансы бир ишә мејл етмәклә, Шејтанын әлиндә ојунҹаға чеврилмәјин (Тәснијә 18:10—12). Иблисин сынагларына мә’руз галаркән, Иса Мәсиһин дәфәләрлә Мүгәддәс Јазылардан ситат ҝәтирдијини хатырлајараг, Аллаһын Кәламыны чалышганлыгла тәдгиг един (Матта 4:4, 7, 10). Аллаһдан мүгәддәс руһун көмәјини диләјин. Руһун сәмәрәси, Шејтанын мәһарәтлә тәһрик етдији ҹисмани тәбиәтин әмәлләриндән гачынмаға сизә көмәк едәҹәкдир (Галатијалылара 5:16—24). Бундан әлавә, Иблис вә онун ҹинләри тәрәфиндән мүәјјән тәзјиг һисс етдикдә, Јеговаја сидг үрәкдән дуа един (Филипилиләрә 4:6, 7).
Иблис гаршысында дәһшәтли горху һисси кечирмәјә дәјмәз. Јегова, Иблисин һәр бир фитнәсинә гаршы е’тибарлы мүһафизә тәгдим едәҹәјини вә’д едир (Мәзмур 91:1—4; Сүлејманын мәсәлләри 18:10; Јагуб 4:7, 8). Һәвари Павел јазырды: “Рәббдә вә Онун үстүн гүдрәтиндә гүввәтләнин”. О заман “Иблисин һијләләринә гаршы дура” биләҹәксиниз (Ефеслиләрә 6:10, 11).
[5-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Иса, Иблисин реал варлыг олдуғуну билирди.
[6-ҹы сәһифәдәки шәкил]
“Бүтүн дүнја... шәририн һакимијјәти алтындадыр”.
[Иҹазә илә]
NASA photo
[7-ҹи сәһифәдәки шәкилләр]
Аллаһын Кәламыны тәдгиг едәрәк вә Аллаһа дуа едәрәк Иблисә мүгавимәт ҝөстәрин.