Дүнјаны јахшылашдырмаг бизә мүјәссәр олаҹагмы? — Ҝөзәтчи гүлләсинин ОНЛАЈН КИТАБХАНАСЫ

Дүнјаны јахшылашдырмаг бизә мүјәссәр олаҹагмы?

“Сијасәт бизим парчаланмыш дүнјамызы бирләшдирмәјә гадир дејил. Итирилмиш әхлаг нормаларыны сијаси јолла ҝери гајтармаг олмаз. Һеч бир сијаси нәзәријјә никаһы хилас етмәк вә танышлыг заманы мүнасибәтләрдәки тәмизлији ҝери гајтармаг гүввәсиндә дејил. Сијасәт һәмчинин, аталары өвладларынын гајғысына галмаға тәшвиг едә билмир. Инсанларын бир заманлар хәҹаләт чәкиб, һиддәтләндикләри ишләрә гаршы инди ејни реаксија ҝөстәрмәјә мәҹбур етмәк игтидарында дејил... Әхлагла әлагәдар бизи нараһат едән әксәр проблемләри ҝөстәриш вә јахуд ганунла һәлл етмәк олмаз”.

СИЗ АБШ һөкумәтинин кечмиш дөвләт хадиминин сөјләдији бу сөзләрлә разысынызмы? Әҝәр разысынызса, онда тамаһкарлыг, әхлагсызлыг, әдәбсизлик, әсл гоһумлуг һиссләринин чатышмазлығы вә ҹәмијјәти мәһв едән башга нөгсанлар уҹбатындан јаранан проблемләрин һәллини һарада ахтармалы? Бә’зиләри јаранан вәзијјәтдән чыхыш јолу ҝөрмәдикләри үчүн јалныз буҝүнкү ҝүнлә јашајырлар. Башгалары исә, Аллаһын вердији бәхшишә саһиб олан, еһтимал ки, дини рәһбәрин - ҝөркәмли шәхсијјәтин нә вахтса ҝәләҹәјини вә онлара дүзҝүн јол ҝөстәрәҹәјини ҝөзләјирләр.

2 000 ил бундан әввәл инсанлар Иса Мәсиһин Аллаһ тәрәфиндән ҝөндәрилдијини вә буна ҝөрә дә ҝөзәл рәһбәр олаҹағыны дәрк етдикләри үчүн ону падшаһ тә’јин етмәк истәјирдиләр. Анҹаг Иса бу истәкләрин һансы сәбәбдән ирәли ҝәлдијини билиб, дәрһал јанларындан узаглашды (Јәһја 6:14, 15). Даһа сонра о, Рома валисинә: “Мәним Падшаһлығым бу дүнјадан дејилдир” сөзләрини сөјләди (Јәһја 18:36, И—93). Лакин бу ҝүн, Иса Мәсиһин тутдуғу мөвгејә саһиб олан чох аз адама раст ҝәлмәк олар. Белә мөвгејә, һәтта өзләрини Мәсиһин давамчысы адландыран дин хадимләри дә малик дејилләр. Онлардан бә’зиләри јахшы дүнја јаратмаг үчүн тәшәббүс ҝөстәрәрәк ҝаһ дөвләт рәһбәрләринә тә’сир ҝөстәрир, ҝаһ да сијаси вәзифәјә јијәләнирләр. Ҝәлин ҝөрәк 1960-1970-ҹи илләрдә инсанлар буна неҹә наил олмаға чалышырдылар.

Дүнјаны јахшылашдырмаг үчүн динләрин ҝөстәрдији ҹәһдләр

1960-ҹы илләрин сонуна јахын Латын Америкасында јашајан бә’зи илаһијјатчылар јохсулларын вә мәзлумларын мүдафиәсинә галхдылар. Онлар, бу мәгсәдлә азадлыг илаһијјаты јаратдылар вә буна әсасән Мәсиһ јалныз Мүгәддәс Китаб дејил, еләҹә дә сијаси вә игтисади бахымдан Хиласкар һесаб едилирди. Бирләшмиш Штатларда мә’нәви дәјәрләрин ашағы сәвијәјә енмәси илә әлагәдар нараһатчылыг кечирән бә’зи килсә рәһбәрләри исә “Мә’нәви әксәријјәт” адлы тәшкилат јаратдылар. Бу тәшкилатын көмәклији илә онлар сијаси апарата өз нүмајәндәләрини тә’јин етмәјә вә онларын васитәсилә аилә тәмәлинин горунмасы үчүн ганунлар гәбул етмәјә чалышырдылар. Буна бәнзәр шәкилдә мүсәлман өлкәләриндә дә бә’зи груплар рүшвәтхорлуг вә хидмәти вәзифәдән суи-истифадә етмәклә мүбаризәдә Гур’ана әсасланмаға чағырырдылар.

Белә бир фәалијјәт нәтиҹәсиндә дүнјанын јахшылыға доғру дәјишдијини ҝүман едирсинизми? Үмумијјәтлә, фактлар мә’нәвијјатын сүр’әтлә ашағы сәвијјәјә енмәсинә, касыбларла варлылар арасында олан тәзадын исә, һәтта азадлыг илаһијјатынын ҝениш јајылдығы өлкәләрдә белә ҝүнү-ҝүндән артмасына шәһадәт едир.

Бирләшмиш Штатларда јарадылмыш “Мә’нәви әксәријјәт” адлы тәшкилат өзүнүн әсас мәгсәдләрини һәјата кечирә билмәдији үчүн, баниси Ҹерри Фолуел тәрәфиндән 1989-ҹу илдә ләғв едилди. Бу тәшкилатын әвәзинә башга тәшкилатлар јарадылды. Буна бахмајараг, “Мә’нәви әксәријјәт” адыны фикирләшмиш Пол Вејрич “Кристианити тудеј” журналында јазырды: “Сечкиләрдә галиб ҝәлдијимиз вахтларда белә, ваҹиб сандығымыз сијасәти јеритмәк бизә мүјәссәр олмур”. О һәмчинин гејд едирди: “Ҹәмијјәтин мәдәнијјәти ҝүнү-ҝүндән чиркли су хәндәјинә бәнзәјир. Биз бөјүк мигјаслы мәдәни бөһранла үзләшмишик, бу бөһран о гәдәр бөјүкдүр ки, һеч бир сијасәт онун өһдәсиндән ҝәлмәк гүввәсиндә дејил”.

Јазычы вә иҹмалчы Кел Томас ҹәмијјәтин проблемләринин сијаси јолла һәлл едилмәсинә хүсусилә нәјин мане олдуғуна даир фикрини сөјләди: “Бизим әсас проблемләримиз игтисади вә сијаси ҹәһәтдән дејил, руһани вә мә’нәви ҹәһәтдәндир. Дүнјаны јахшылыға доғру дәјишмәк үчүн сечкиләрдә намизәдләри јох, инсанларын үрәкләрини дәјишмәк лазымдыр”.

Бәс дүрүст нормаларын олмадығы вә инсанларын нәјин јахшы, нәјин пис олдуғуна даир өзләри гәрар чыхардығы бир дүнјада мә’нәви вә руһани проблемләри неҹә һәлл етмәк олар? Хош нијјәтләрлә һәрәкәтә ҝәтирилән ҝөркәмли инсанлар - истәр дин, истәрсә дә күбар хадимләр - дүнјамызы јахшылыға доғру дәјишмәк гүввәсиндә дејилләрсә, буну башга ким едә биләҹәк?

[Иҹазә илә]