Нуһун ҝәми журналы бизим үчүн әһәмијјәт кәсб едирми?

ИСА МӘСИҺ иштиракынын вә бу системин сонунун әламәти һаггында пејғәмбәрлик едәркән демишдир: “Нуһун ҝүнләри неҹә идисә, Инсан Оғлунун ҝәлиши дә елә олаҹагдыр” (Матта 24:3, 37). Ҝөрдүјүмүз кими, Иса бизим ҝүнләрдә баш верән һадисәләрин Нуһун ҝүнләриндәки һадисәләрә бәнзәјәҹәјини әввәлҹәдән билдирмишдир. Демәли, һәмин ҝүнләрдә баш верән һадисәләр һаггында доғру вә дәгиг мә’лумат бизим үчүн гијмәтли хәзинә олмалыдыр.

Нуһун “ҝәми журналыны” бу ҹүр гијмәтли хәзинә һесаб етмәк олармы? Онун һәгиги тарихи сәнәд олдуғуна даир әламәтләр мөвҹуддурму? Туфанын нә заман баш вердијини мүәјјән етмәк олармы?

Туфан нә заман баш вермишдир?

Мүгәддәс Китабда, бәшәријјәтин башланғыҹына гәдәр олан вахты ҝеријә доғру дәгиглији илә һесабламаға көмәк едән хроноложи мә’лумат вар. Јарадылыш 5:1-29 (МКШ) ајәләринә илк инсан олан Адәмин јарадылмасындан Нуһун доғулмасына гәдәр јашајан нәслин шәҹәрәси дахилдир. Туфан “Нуһун өмрүнүн алты јүзүнҹү илиндә” башланмышды (Јарадылыш 7:11, МКШ).

Туфанын нә заман баш вердијини мүәјјән етмәк үчүн, һәр һансы бир тарихи мәрһәләдән ҝеријә һесабламаг лазымдыр. Јә’ни һесабламаны һәм дүнјәви тарихин гәбул етдији, һәм дә Мүгәддәс Китабда тәсвир олунан мүәјјән бир һадисәнин баш вердији тарихдән апармаг лазымдыр. Һәмин чыхыш нөгтәсиндән башлајараг, Туфанын нә заман баш вердијини бу ҝүн үмуми гәбул едилмиш Григори тәгвиминә әсасән һесабламаг олар.

Тарихи мәрһәлә кими фарс падшаһы Кирин Бабил үзәриндә гәләбә чалдығы б. е. ә. 539-ҹу или ҝөтүрмәк олар. Кирин һөкмранлыг етдији дөврә Бабил лөвһәҹикләри, һәмчинин Диодора, Африкана, Јевсеви вә Птолемејин сәнәдләри шәһадәт едир. Кирин фәрманына әсасән, јәһудиләрин галығы Бабили тәрк едиб, б. е. ә. 537-ҹи илдә вәтәнә гајытмышды. Бу минвалла, Мүгәддәс Китабын хронолоҝијасына әсасән Јәһуди падшаһлығынын б. е. ә. 607-ҹи илдә башламыш 70 иллик виранәлијинә сон гојулду. Һакимләрин вә Исраил падшаһларынын һакимијјәтдә олдуглары дөврү һесаба алсаг, исраиллиләрин Мисирдән б. е. ә. 1513-ҹү илдә чыхдығыны мүәјјән етмәк олар. Сонра Мүгәддәс Китаба әсасланан хронолоҝија бизи 430 ил әввәлә, Ибраһимлә әһдин бағландығы б. е. ә. 1943-ҹү илә апарыб чыхарыр. Инди исә Тераһын, Наһорун, Серуҹун, Реунун, Пелеҝин, Еберин, Шелаһын вә “туфандан ики ил сонра” доғулан Арпакшадын доғулма тарихләрини вә јашадыглары мүддәти нәзәрә алмалыјыг (Јарадылыш 11:10-32, МКШ). Беләликлә, Туфанын башланғыҹы б. е. ә. 2370-ҹи илә дүшүрa.

Туфан башлајыр

Нуһун ҝүнләриндәки һадисәләрдән сөз ачмаздан әввәл јахшы оларды ки, “Јарадылыш” китабынын 7-ҹи фәслинин 11-ҹи ајәсиндән 8-ҹи фәслин 4-ҹү ајәсинәдәк охујаг. Јаған ҝүҹлү јағыш һаггында охујуруг: “Һәмин ҝүн — Нуһун өмрүнүн алты јүзүнҹү илиндә [б. е. ә. 2370-ҹи ил], икинҹи ајын он једдинҹи ҝүнүндә дәринликдә олан бүтүн су гајнаглары пүскүрдү вә ҝөјләрин пәнҹәрәләри ачылды” (Јарадылыш 7:11, МКШ).

Нуһ бир или һәр бири 30 ҝүндән ибарәт 12 аја бөлмүшдүр. Гәдимдә илин биринҹи ајы тәхминән бизим сентјабр ајынын орталарындан башланырды. Сулар “икинҹи ајын он једдинҹи ҝүнүндә” пүскүрмәјә башлады вә бу, б. е. ә. 2370-ҹи илин нојабр вә декабр ајларында 40 ҝүн вә 40 ҝеҹә әрзиндә давам етди.

Туфан һаггында һәмчинин дејилир: “Јүз әлли ҝүн әрзиндә су јер үзүндә чохалды. [...] Су јер үзүндән тәдриҹән чәкилди, јүз әлли ҝүн кечдикдән сонра су азалмаға башлады. Једдинҹи ајын он једдинҹи ҝүнүндә ҝәми Арарат дағларында дајанды” (Јарадылыш 7:24–8:4, МКШ). Беләликлә, су чәкилмәздән әввәл бүтүн јер үзү 150 ҝүн, јә’ни 5 ај әрзиндә сулара гәрг олмушду. Нәтиҹә е’тибары илә, ҝәми б. е. ә. 2369-ҹу илин апрел ајында “Арарат дағларында дајанды”.

Инди исә Јарадылыш 8:5-17 (МКШ) ајәләрини охујаг. Дағларын зирвәләри, демәк олар ки, ики ај јарымдан (73 ҝүндән) сонра, “онунҹу ајын [ијун] биринҹи ҝүнүндә” ҝөрүндү (Јарадылыш 8:5, МКШ)b. Үч ајдан (90 ҝүндән) сонра — “Нуһун өмрүнүн алты јүз биринҹи илиндә, биринҹи ајын биринҹи ҝүнүндә”, јә’ни б. е. ә. 2369-ҹу илин сентјабр ајынын ортасында Нуһ “ҝәминин гапағыны галдырды”. Нуһ о заман артыг “торпағын үзәриндәки сујун гурудуғуну” ҝөрдү (Јарадылыш 8:13, МКШ). Бир ај 27 ҝүндән (јә’ни 57 ҝүндән) сонра, “икинҹи ајын ијирми једдинҹи ҝүнүндә [б. е. ә. 2369-ҹу илин нојабр ајынын ортасында] јер үзүндәки су гурумушду”. Нуһ аиләси илә бирликдә ҝәмидән гуруја чыхды. Демәли, Нуһ вә башгалары ҝәмидә бир гәмәри ил вә он ҝүн (370 ҝүн) галмышдылар (Јарадылыш 8:14, МКШ).

Бу дәгиг јазылар — һадисәләр, тәфсилатлар вә вахт мүддәти һаггында нәји сүбут едир? Гыса десәк, “Јарадылыш” китабыны јазан јәһуди пејғәмбәри Муса, еһтимал ки, әввәлләр олан јазылара әсасланараг әфсанәви һекајәләри дејил, фактлары сөјләмишдир. Демәли, Туфан бизим үчүн бөјүк әһәмијјәт кәсб едир.

Мүгәддәс Китабын башга һиссәләриндә Туфан һаггында нә дејилир?

“Јарадылыш” китабындан башга, Мүгәддәс Китабын бир чох һиссәләриндә Нуһ вә Туфандан сөз едилир. Мәсәлән:

1) Тәдгигатчы Езра Нуһу вә онун оғулларыны (Сим, Һам вә Јафети) Исраил халгынын нәсил тарихинә дахил етмишдир (1 Тарихләр 1:4-17).

2) Һәким вә Мүждәчи Лука, Иса Мәсиһин улу валидејнләринин сырасына Нуһу да дахил етмишдир (Лука 3:36).

3) Һәвари Петер һәмиманлыларына јаздығы мәктубларында Туфан һаггында бир нечә дәфә сөз етмишдир (2 Петер 2:5; 3:5, 6).

4) Һәвари Павел, Нуһун аиләсинин хиласы үчүн ҝәми тикәркән ҝөстәрдији бөјүк имандан сөз етмишдир (Ибраниләрә 11:7).

Аллаһдан илһам алмыш бу китаблары јазан кәсләрин “Јарадылыш” китабындакы Туфан һаггында гејдләри доғру һесаб етмәләринә шүбһә илә јанашмаға һансыса әсаслар вармы? Хејр, онлар Туфанын реал бир һадисә олдуғуна шүбһәсиз јанашырдылар.

Иса вә Туфан

Иса Мәсиһ јер үзүнә ҝәлмәмишдән әввәл дә јашамышды (Сүлејманын мәсәлләри 8:30, 31). О, Туфан баш верән заман ҝөјдә руһани шәхсијјәт иди. Буна ҝөрә дә, һәмин һадисәләрин шаһиди олан Исанын дедикләри, Мүгәддәс Китабда тәсвир едилән Нуһун вә Туфанын әфсанә дејил, һәгигәт олдуғуна даһа чох дәлаләт едир. Иса демишди: “Нуһун ҝүнләри неҹә идисә, Инсан Оғлунун ҝәлиши дә елә олаҹагдыр. Чүнки Нуһун ҝәмијә ҝирдији ҝүнә гәдәр, туфандан әввәлки ҝүнләрдә, инсанлар јејиб, ичиб, евләниб, әрә ҝедирдиләр. Вә туфан ҝәлиб һамысыны апарынҹаја гәдәр неҹә бихәбәр идиләрсә, Инсан Оғлунун ҝәлиши дә бу ҹүр олаҹагдыр” (Матта 24:37-39).

Иса индики системин сону һаггында хәбәрдарлыг етмәк үчүн халг нағылларына әсасланардымы? Чәтин! Онун писләрин Аллаһын ҹәзасына уғрадығыны ҝөстәрән һәгиги бир һадисәдән сөз етдијинә шүбһә етмәјә биләрик. Бәли, Туфан заманы чох инсан мәһв олмушду, лакин Нуһун вә аиләсинин хилас олдуғуну билмәк бизә тәсәлли ҝәтирир.

“Нуһун ҝүнләри” бу ҝүн, “Инсан Оғлу” — Иса Мәсиһин иштиракы заманы јашајан кәсләр үчүн бөјүк әһәмијјәт кәсб едир. Нуһун апардығы гејдләрдә горунуб сахланылан үмумдүнја Туфаны һаггындакы ҝениш мә’луматы охудугда, бунун һәгиги тарихи бир сәнәд олдуғуна әмин ола биләрик. Аллаһдан илһам алараг “Јарадылыш” китабында јазылан Туфан һаггындакы һекајә бизим үчүн бөјүк әһәмијјәт кәсб едир. Нуһ, оғуллары вә онларын һәјат јолдашлары Аллаһын хилас етмәк үсулуна иман ҝәтирдикләри кими, бизим дә бу ҝүн Исанын фидијә гурбанлығына иман ҝәтирмәјимиз Јеһованын мүдафиәсини тапмагда бизә көмәк едәҹәкдир (Матта 20:28). Бундан башга, Нуһун “ҝәми журналына” әсасән Нуһ вә аиләси һәмин дөврүн залым дүнјасына сон гојан Туфандан сағ чыхдыглары кими, биз дә бу пис системин сонундан сағ чыхмаға үмид едә биләрик.

[Һашијәләр]

[5-ҹи сәһифәдәки чәрчивә]

Онлар бу гәдәр јашадылармы?

МҮГӘДДӘС КИТАБДА дејилир: “О, [Нуһ] доггуз јүз әлли ил өмүр сүрүб өлдү” (Јарадылыш 9:29, МКШ). Нуһун бабасы Метушелаһ 969 ил јашамышды. Тарих әрзиндә һеч бир инсан бу гәдәр узун өмүр сүрмәмишдир. Адәмдән Нуһа гәдәр јашамыш он нәсил орта һесабла 850 илдән чох өмүр сүрмүшдүр (Јарадылыш 5:5-31, МКШ). Доғруданмы, әввәлләр инсанлар бу гәдәр чох јашајырдылар?

Аллаһын илк нијјәтинә ҝөрә инсан әбәди јашамалы иди. Илк инсан Адәм әсла өлмәмәк имканы илә јарадылмышды, амма бир шәртлә ки, о, Аллаһа итаәткар олмалы иди (Јарадылыш 2:15-17, МКШ). Лакин Адәм итаәтсизлик етди вә әбәди јашамаг имканындан мәһрум олду. О, 930 ил јашадыгдан сонра ‘алындығы’ торпаға гајытды (Јарадылыш 3:19; 5:5, МКШ). Илк инсанын бүтүн нәсли ондан ҝүнаһ вә өлүмү мирас алды (Ромалылара 5:12).

Бунунла белә, һәмин дөврдә јашајан инсанлар Адәмин башланғыҹда малик олдуғу камиллијә јахын идиләр вә ҝөрүнүр, елә буна ҝөрә дә, камилликдән узаг олан инсанлардан чох јашајырдылар. Беләликлә, Туфана гәдәр инсанын өмрү 1 000 илә јахын икән, Туфандан сонра кәскин шәкилдә гысалды. Мәсәлән, Ибраһим ҹәми 175 ил өмүр сүрдү (Јарадылыш 25:7, МКШ). Аллаһа садиг олан бу тајфа башчысынын өлүмүндән 400 ил сонра исә Муса пејғәмбәр јазмышды: “Илләримизин ҝүнләри јетмиш илдир вә гүввәтлә сәксән ил оларса онларын гүруру зәһмәт вә кәдәрдир; чүнки тез кечәр вә биз дә учарыг” (Мәзмур 90:10). Һәмин вәзијјәт инди дә дәјишилмәз олараг галыр.

[6 вә 7-ҹи сәһифәләрдәки ҹәдвәл/шәкилләр]

Вахт, јәһудиләрин әсарәтдән азад олунмасы илә әлагәдар Кирин вердији фәрмандан Нуһун ҝүнләриндә баш верән Туфана доғру һесабланыр

537 Кирин фәрманыc

68 ил

205 ил

2148 Тераһын доғулмасы

222 ил

2370 Туфанын башланмасы

[Һашијә]