Мүдрик ол — Аллаһдан горх!

«Рәбб горхусу һикмәтин башланғыҹыдыр» (СҮЛЕЈМАНЫН МӘСӘЛЛӘРИ 9:10).

1. Нә үчүн чохлары Аллаһ горхусунун нә демәк олдуғуну баша дүшмүр?

БИР вахтлар киминсә Аллаһдан горхан инсан олдуғуну сөјләмәк ону тә’рифләмәк һесаб олунурду. Бу ҝүн исә Аллаһ горхусу чохлары үчүн көһнә, чәтин дәрк едилән анлајышдыр. «Әҝәр Аллаһ мәһәббәтдирсә, ондан нә үчүн горхмалыјам?» дејә бә’зиләри соруша биләрләр. Онларын фикринҹә, горху мәнфи, һәтта ифлиҹедиҹи һиссдир. Һәгиги Аллаһ горхусу исә даһа ҝениш мә’наја маликдир вә ҝөрәҹәјимиз кими, садәҹә бир һисс дејилдир.

2, 3. Аллаһ гаршысында һәгиги горху нә демәкдир?

² Мүгәддәс Китабда Аллаһ горхусу мүсбәт мә’нада ишләнир (Јешаја 11:3). Бу, Аллаһа дәрин һөрмәт вә еһтирам һисси, Ону мә’јус етмәмәк үчүн үрәкдән ҝәлән ҝүҹлү арзудур (Мәзмур 115:11). Аллаһ горхусуна Онун әхлаг нормаларыны гәбул етмәк вә онлара дәгиг риајәт етмәк, о ҹүмләдән, Аллаһын јахшылыға вә пислијә даир принсипләринә ујғун јашамаг арзусу да дахилдир. Бир арајыш әсәринә әсасән, белә сағлам горху «мүдрик давранмаға вә һәр ҹүр писликдән гачынмаға тәшвиг едән Аллаһа олан мүнасибәти» ҝөстәрир. Мүнасиб олараг Аллаһын Кәламында дејилир: «Рәбб горхусу һикмәтин башланғыҹыдыр» (Сүлејманын мәсәлләри 9:10).

³ Һәгигәтән дә, Аллаһ горхусу инсан һәјатынын ҝениш саһәсини әһатә едир. О, тәкҹә мүдрикликлә дејил, һәмчинин севинҹ, сүлһ, мүвәффәгијјәт, узунөмүрлүлүк, үмид, е’тибар вә әминликлә дә бағлыдыр (Мәзмур 2:11; Сүлејманын мәсәлләри 1:7; 10:27; 14:26; 22:4; 23:17, 18; Һәвариләрин ишләри 9:31). О, һәмчинин иман вә мәһәббәтлә дә әлагәлидир. Беләликлә, Аллаһ горхусу Аллаһ вә инсанларла мүнасибәтимизин һәр саһәсини өзүнә дахил едир (Ганунун тәкрары 10:12; Әјјуб 6:14; Ибраниләрә 11:7). Бундан башга, әҝәр биздә Аллаһ горхусу варса, о заман биз сәмави Атамызын шәхсән гајғымыза галдығына вә хәталарымызы бағышламаға һазыр олдуғуна там әмин олаҹағыг (Мәзмур 130:4). Јалныз төвбә етмәјән ҝүнаһкарларын Аллаһ гаршысында дәһшәтә ҝәлмәјә әсаслары вардырa (Ибраниләрә 10:26-31).

Јеһовадан горхмағы неҹә өјрәнмәк олар?

4. Јеһовадан ‘горхмағы өјрәнмәјә’ бизә нә көмәк едә биләр?

⁴ Аллаһ горхусу мүдрик гәрарлар гәбул етмәк вә Аллаһын хејир-дуаларыны алмаг үчүн ваҹиб олдуғуна ҝөрә ‘Аллаһдан горхмағы’ неҹә өјрәнә биләрик? (Ганунун тәкрары 17:19). Мүгәддәс Китабда «бизә тә’лим олараг» Аллаһдан горхан инсанларын нүмунәләри гәләмә алынмышдыр (Ромалылара 15:4). Аллаһдан горхмағын әслиндә нә демәк олдуғуну баша дүшмәк үчүн, ҝәлин бу нүмунәләрдән бирини, гәдим Исраилин падшаһы Давудун һәјатыны нәзәрдән кечирәк.

5. Гојун отардығы ҝеҹәләрдә Давуд Јеһовадан горхмағын нә демәк олдуғуну неҹә өјрәнди?

⁵ Јеһова Исраилин илк падшаһы Шаулу Аллаһдан дејил, инсанлардан горхдуғу үчүн рәдд етди (1 Шамуел 15:24-26). Давудун һәјаты вә Јеһова илә јахын мүнасибәтләри исә онун әсл Аллаһдан горхан адам олдуғуну ҝөстәрир. Давуд ҝәнҹ јашларындан тез-тез чөлдә атасынын гојунларыны отарырды (1 Шамуел 16:11). Улдузлу сәма алтында кечирдији ҝеҹәләр, еһтимал ки, Јеһова гаршысында горхунун нә демәк олдуғуну анламагда Давуда көмәк етмишди. Каинатын әзәмәтинин јалныз кичик бир һиссәсини ҝөрдүјүнә бахмајараг, Давуд дүзҝүн нәтиҹә чыхарды: Аллаһ еһтирама вә ситајиш олунмаға лајигдир. Сонралар о јазырды: «Әлләринин иши олан ҝөјләри, өз јеринә дүздүјүн ај вә улдузлары ҝөрдүкдә дејирәм: “Инсан кимдир ки, онун һаггында дүшүнүрсән? Бәшәр оғлу кимдир ки, онун гајғысыны чәкирсән?”» (Мәзмур 8:3, 4).

6. Јеһованын әзәмәтини дәрк едәндә Давуд һансы һиссләри кечирди?

⁶ Тәәҹҹүблү дејил ки, Давуд өзүнүн кичиклијини сонсуз улдузлу сәма илә мүгајисә едәндә валеһ олурду. Бу ону ваһимәјә салмырди, әксинә Јеһованы иззәтләндирмәјә тәшвиг едирди. Давуд охујурду: «Ҝөјләр Аллаһын әзәмәтини бәјан едир, ҝөј гүббәси әлләринин ишини е’лан едир» (Мәзмур 19:1). Аллаһа еһтирам Давуду Јеһоваја јахынлашдырды вә онда Аллаһын камил јолларыны өјрәниб, онлары изләмәк истәји јаратды. Јеһоваја: «Әзәмәтли, харигәләр јарадан Сәнсән, јеҝанә Аллаһ Сәнсән! Ја Рәбб, мәнә јолуну ҝөстәр, Сәнин һәгигәтинлә аддымлајым. Гәлбими сәмими ет, гој Сәнин исминдән горхум» дејә охујанда Давудун һансы һиссләр кечирдијини тәсәввүрүнүзә ҝәтирин (Мәзмур 86:10, 11).

7. Аллаһ горхусу Голјатла дөјүшмәк үчүн Давуда неҹә көмәк етди?

⁷ Филиштлиләр Исраилә һүҹум едәндә тәхминән үч метр һүндүрлүјүндә олан пәһләван Голјат, маһијјәт е’тибарилә: «Мәнимлә тәкбәтәк дөјүшмәк үчүн бир нәфәр сечин. Әҝәр о галиб ҝәлсә, биз сизә хидмәт едәҹәјик» дејәрәк исраиллиләри лаға гојурду (1 Шамуел 17:4-10). Давуддан башга һамы — Шаул вә онун бүтүн ордусу дәһшәт ичиндә иди. Давуд билирди ки, инсан нә гәдәр ҝүҹлү олса да, јалныз Јеһовадан горхмаг лазымдыр. Давуд Голјата деди: «Мән сәнин үстүнә... Ордулар Рәббинин исми илә ҝәлирәм... Бүтүн бу ҹамаат биләҹәк ки, Рәбб гылынҹла вә низә илә хилас етмәз, чүнки бу дөјүш Рәббиндир». Сапандла, тәк бир дашла вә Јеһованын көмәјилә Давуд нәһәнҝи өлдүрдү (1 Шамуел 17:45-47).

8. Аллаһдан горхан инсанларын Мүгәддәс Китабда јазылмыш нүмунәләри бизә нә өјрәдир?

⁸ Ола билсин, биз дә Давудун гаршылашдығындан һеч дә аз горхулу олмајан чәтинликләрлә вә ја дүшмәнләрлә үзләширик. Белә һалда нә едә биләрик? Биз дә Давуд вә гәдимдә јашајан башга садиг инсанлар кими онларын өһдәсиндән Аллаһ горхусунун көмәјилә ҝәлә биләрик. Аллаһ горхусу инсан горхусуна үстүн ҝәлә биләр. Аллаһын садиг хидмәтчиси Неһемја дүшмәнләрин тәзјигинә мә’руз галан исраиллиләри тәшвиг едирди: «Онлардан горхмајын! Бөјүк вә зәһмли Худавәнди хатырлајын!» (Неһемја 4:14). Јеһованын көмәјилә Давуд, Неһемја вә Аллаһын башга садиг хидмәтчиләри Ондан алдыглары тапшырыглары уғурла јеринә јетирмишләр. Аллаһ горхусунун сајәсиндә буну биз дә баҹарарыг.

Проблемләрә Аллаһ горхусунун көмәјилә синә ҝәририк

9. Давуд Аллаһдан горхдуғуну һансы шәраитләрдә ҝөстәрди?

⁹ Голјаты өлдүрәндән сонра Јеһова Давуда даһа чох гәләбәләр газандырды. Лакин гысганҹ Шаул әввәлҹә һирсли вахтында, сонра һијләјә әл атараг, ахырда исә орду илә Давуду өлдүрмәјә чалышырды. Јеһова Давуду падшаһ олаҹағына әмин етсә дә, о, илләрлә гачыб ҹаныны гуртармалы, мүбаризә апармалы вә Јеһованын ону падшаһ едәҹәји вахты ҝөзләмәли олду. Бүтүн бунлара таб ҝәтирәрәк, Давуд һәгиги Аллаһдан горхдуғуну ҝөстәрди (1 Шамуел 18:9, 11, 17; 24:2).

10. Тәһлүкә гаршысында икән Давуд Аллаһдан горхдуғуну неҹә ҝөстәрди?

¹⁰ Бир дәфә Давуд Акишин падшаһлыг етдији Голјатын доғма шәһәри Гатда сығынаҹаг ахтарырды (1 Шамуел 21:10-15). Ә’јанлары падшаһа Давудун дүшмән олдуғуну хәбәр вердиләр. Дүшдүјү тәһлүкәли вәзијјәтдә Давуд нә етди? О, дуада үрәјини Јеһоваја бошалтды (Мәзмур 56:1-4, 11-13). Ҹаныны гуртармаг үчүн өзүнү дәлилијә вурмалы олса да, Давуд сә’јләринә хејир-дуа верәрәк ону гуртаранын әслиндә Јеһова олдуғуну билирди. Давудун Јеһоваја үрәкдән ҝүвәнмәси вә Она е’тибар етмәси ҝөстәрди ки, о, һәгигәтән дә Аллаһдан горхур (Мәзмур 34:4-6, 9-11).

11. Ағыр сынагларла үзләшәндә, Давуд кими, биз дә Аллаһдан горхдуғумузу неҹә ҝөстәрә биләрик?

¹¹ Аллаһын проблемләримизин өһдәсиндән ҝәлмәкдә бизә көмәк едәҹәји вә’динә инанмагла, Давуд кими, биз дә Аллаһдан горхдуғумузу ҝөстәрә биләрик. Давуд дејирди: «Јолуну Рәббә вер, Она ҝүвән, О едәҹәк» (Мәзмур 37:5). Бу о демәк дејилдир ки, имканымыз дахилиндә олан һеч бир шеји етмәдән проблемләримизи Јеһованын үзәринә атыб, Онун һәлл едәҹәјини ҝөзләјирик. Давуд көмәк үчүн Аллаһа дуа едәндән сонра бош дајанмады. О, Јеһованын бәхш етдији физики вә әгли габилијјәтиндән истифадә едәрәк проблемә ҝиришди. Лакин Давуд баша дүшүрдү ки, јалныз инсан сә’јләри илә мүвәффәгијјәт газанмаг мүмкүн дејил. Биз дә белә етмәлијик. Ҝүҹүмүз дахилиндә һәр бир шеји едиб, галаныны Јеһованын үзәринә гојмалыјыг. Анҹаг чох вахт Јеһоваја ҝүвәнмәкдән башга, әлимиздән һеч нә ҝәлмир. Мәһз бу заман Аллаһдан нә дәрәҹәдә горхдуғумуз ашкар ола биләр. Давудун үрәкдән ҝәлән сөзләриндән биз дә тәсәлли тапа биләрик: «Јеһова илә сых мүнасибәт Ондан горханларындыр» (Мәзмур 25:14, ЈД).

12. Дуаларымыза нә үчүн ҹидди јанашмалыјыг вә һансы әһвал-руһијјәдән узаг дурмалыјыг?

¹² Буна ҝөрә дә дуаларымыза вә Аллаһла мүнасибәтимизә ҹидди јанашмалыјыг. Јеһоваја јахынлашанда ‘иман етмәлијик ки, О вар вә Ону ахтаранлара мүкафат верир’ (Ибраниләрә 11:6; Јагуб 1:5-8). О бизә көмәк едәндә исә, Павелин мәсләһәт етдији кими, «шүкүр едәнләр олмалыјыг» (Колослулара 3:15, 17). Биз һеч вахт бир тәҹрүбәли мәсһ олунмуш мәсиһчинин тәсвир етдији адамлара бәнзәмәмәлијик. О дејирди: «Онлар үчүн Аллаһ бир нөв сәмави гуллугчудур. Бир шеј лазым оланда чыртма чалан кими Онун дәрһал ҝәлмәсини, истәдикләрини аландан сонра исә чыхыб ҝетмәсини истәјирләр». Белә мүнасибәт Аллаһ горхусунун олмадығыны ашкар едир.

Аллаһ горхусу итириләндә

13. Давуд Аллаһын ганунуна нә заман һөрмәтсизлик ҝөстәрди?

¹³ Чәтинликләр заманы Јеһованын Давуда дајаг олмасы сајәсиндә о, Аллаһдан даһа чох горхмаға башлады вә е’тибары мөһкәмләнди (Мәзмур 31:22-24). Лакин үч һалда о, Аллаһ горхусуну итирмиш, бу исә ҹидди нәтиҹәләрә ҝәтириб чыхармышды. Биринҹи дәфә, Јеһованын әһд сандығыны Јерусәлимә ҝәтирмәк үчүн ҝөрдүјү һазырлыг Давудун Аллаһ горхусуну итирдијини ҝөстәрирди. Сандығы, Аллаһын ганунунда ҝөстәрилдији кими, левилиләрин чијниндә апармаг әвәзинә, ону арабаја гојду. Арабаны сүрән Узза сандығын ашмамасы үчүн ону тутанда, «һөрмәтсизлик етдијинә» ҝөрә, дәрһал өлдү. Бәли, Узза ҹидди ҝүнаһ ишләтмишди, лакин бу фаҹиәнин баш вермәсинә сәбәб мәһз Давудун Аллаһын ганунуна лајигинҹә һөрмәт ҝөстәрмәмәси иди. Аллаһдан горхмаг һәр шеји Онун мүәјјән етдији кими иҹра етмәк демәкдир (2 Шамуел 6:2-9; Сајлар 4:15; 7:9).

14. Давудун Исраили сијаһыја алмасы нә илә нәтиҹәләнди?

¹⁴ Сонра Шејтанын тәһрики илә Давуд Исраилин иҝидләрини сијаһыја алды (1 Салнамәләр 21:1). Бу һәрәкәт дә Давудун Аллаһ горхусуну итирдијини ҝөстәрди вә 70 000 исраиллинин өлүмүнә сәбәб олду. Давуд Јеһованын өнүндә төвбә етсә дә, һәм өзү, һәм дә башгалары чох әзијјәт чәкдиләр (2 Шамуел 24:1-16).

15. Давудун ҹинси әхлагсызлыг етмәсинә сәбәб нә олду?

¹⁵ Давудун мүвәггәти олараг Аллаһ горхусуну итирмәси Уријанын арвады Бат-Шева илә әхлагсызлыг етмәсинә ҝәтириб чыхарды. Давуд әхлагсызлығын, һәтта башгасынын арвадыны арзуламағын белә ҝүнаһ олдуғуну билирди (Чыхыш 20:14, 17). Проблем Бат-Шева чимәркән Давудун ҝөзүнүн она саташмасы илә башланды. Аллаһ гаршысында горху Давуду ҝөзләрини вә фикрини дәрһал башга јерә јөнәлтмәјә тәшвиг етмәли иди. Белә давранмаг әвәзинә Давуд, ҝөрүнүр, еһтирасы Аллаһ горхусуна үстүн ҝәләнәдәк она бахмаға давам етди (Матта 5:28; 2 Шамуел 11:1-4). О, һәјатынын һеч бир саһәсинин Јеһованын нәзәриндән гачмајаҹағыны унутду (Мәзмур 139:1-7).

16. Давудун ҝүнаһынын һансы нәтиҹәләри олду?

¹⁶ Давудун Бат-Шева илә әлагәси нәтиҹәсиндә оғлу олду. Чох кечмәдән Јеһова пејғәмбәр Натаны онун ҝүнаһыны ифша етмәјә ҝөндәрди. Өзүнә ҝәләндә Давуда јенидән Аллаһ горхусуну әлдә етди вә о, әмәлиндән төвбә етди, Јеһоваја ону атмамасы вә ја мүгәддәс руһуну ҝери алмамасы үчүн јалварды (Мәзмур 51:7, 11). Јеһова Давуду бағышлады вә ҹәзасыны јүнҝүлләшдирди, лакин һәрәкәтинин бүтүн фаҹиәви нәтиҹәләриндән ону горумады. Давудун оғлу өлдү вә һәтта сонралар да фаҹиә онун аиләсини раһат бурахмады. Аллаһ горхусуну итирмәси она неҹә дә баһа баша ҝәлди! (2 Шамуел 12:10-14; 13:10-14; 15:14).

17. Ҝүнаһлы һәрәкәтләрин ҝәтирдији үрәк ағрысыны тәсвир един.

¹⁷ Бу ҝүн дә әхлаг мәсәләләриндә Аллаһ горхусунун олмамасы ҹидди вә узун сүрән нәтиҹәләрә сәбәб ола биләр. Мәсиһчи әринин хариҹдә ишләјәркән она хәјанәт етдијини өјрәнән бир ҝәнҹ гадынын чәкдији изтираблары тәсәввүр един. Сарсынтыдан вә кәдәрдән икигат бүкүләрәк, үзүнү әлләри тутуб, һөнкүр-һөнкүр ағлады. Әринә јенидән онун е’тибарыны вә һөрмәтини газанмаг үчүн нә гәдәр вахт лазым олаҹаг? Аллаһдан һәгигәтән дә горхмагла белә фаҹиәви нәтиҹәләрдән гачмаг олар (1 Коринфлиләрә 6:18).

Аллаһ горхусу бизи ҝүнаһдан чәкиндирир

18. Шејтанын мәгсәди нәдир вә өз мәгсәдинә чатмаг үчүн һансы үсуллардан истифадә едир?

¹⁸ Шејтан чох сүр’әтлә дүнјанын әхлаг дәјәрләрини ашағы салыр. О, хүсусилә дә һәгиги мәсиһчиләри јолдан чыхармаг истәјир. Бунун үчүн үрәјимизә вә ағлымыза бирбаша јолдан — һиссләримиздән, хүсусилә дә ҝөз вә гулагларымыздан истифадә едир (Ефеслиләрә 4:17-19). Тәсадүфән әдәбсиз сөзләр ешидәндә, ҝөзүн әхлагсыз шәкилләрә вә ја инсанлара саташанда нә едәҹәксән?

19. Аллаһ горхусу бир мәсиһчијә сынагларын өһдәсиндән ҝәлмәкдә неҹә көмәк етди?

¹⁹ Ағсаггал кими хидмәт едән Андренинb нүмунәсини нәзәрдән кечирәк. Аиләси илә бирҝә Авропа өлкәләринин бириндә јашајан Андре хәстаханада һәким ишләјир. Ҝеҹә нөвбәсиндә оланда, гадын әмәкдашлары дөнә-дөнә онун јастығына үрәк шәкилләри илә бәзәдилмиш мәктублар санҹараг, онларла ҹинси әлагәјә ҝирмәји тәклиф едирдиләр. Андре гәтијјәтлә онларын тәклифини рәдд едирди. Бундан башга, о, пис әһатәдән хилас олмаг үчүн өзүнә башга јердә иш тапды. Аллаһдан горхмасы бөјүк мүдриклик олду вә хејир-дуалар ҝәтирди. Бу ҝүн Андре Јеһованын Шаһидләринин өз өлкәсиндәки филиалында натамам иш ҝүнү хидмәт едир.

20, 21. а) Аллаһ горхусу бизә ҝүнаһдан гачмаға неҹә көмәк едә биләр? б) Нөвбәти мәгаләдә нә мүзакирә олунаҹаг?

²⁰ Дүзҝүн олмајан фикирләрин үзәриндә дајанмаг елә дүшүнҹә тәрзинә ҝәтириб чыхара биләр ки, инсан һүгугу олмајан шејләрә ҝөрә Јеһова илә гијмәтли мүнасибәтини позмаға һазыр олар (Јагуб 1:14, 15). Диҝәр тәрәфдән, әҝәр биз Јеһовадан горхуругса, әхлаги сајыглығымызы зәифләдә биләҹәк инсанлардан, јерләрдән, ишләрдән вә әјләнҹәдән кәнар дураҹағыг (Сүлејманын мәсәлләри 22:3). Нә гәдәр утансаг вә ја һансы гурбанлары вермәли олсаг да, бу, Аллаһын лүтфүнүн итирилмәси илә мүгајисәдә чох әһәмијјәтсиздир (Матта 5:29, 30). Аллаһдан горхуругса, шүбһәсиз ки, һеч вахт өзүмүзү биләрәкдән, истәнилән формада порнографија да дахил олмагла, әхлагсызлығын тә’сиринә мә’руз гојмајаҹаг, әксинә ‘ҝөзләримизи фани шејләрә бахмагдан’ јајындыраҹағыг. Белә етсәк, әмин ола биләрик ки, Јеһова бизә ‘һәјат бәхш едәҹәк’ вә һәгигәтән дә еһтијаҹымыз олан һәр бир шејлә бизи тә’мин едәҹәкдир (Мәзмур 84:11; 119:37).

²¹ Һәмишә һәгиги Аллаһ горхусу илә давранмаг мүдрикликдир, һәм дә әсл хошбәхтлијин мәнбәјидир (Мәзмур 34:9). Нөвбәти мәгаләдә буну даһа әтрафлы мүзакирә едәҹәјик.

[Һашијәләр]

Неҹә изаһ едәрдиниз?

• Аллаһ горхусу һансы мәсиһчи кејфијјәтләри илә бағлыдыр?

• Аллаһ горхусу инсан горхусуна неҹә үстүн ҝәлә биләр?

• Дуаја дүзҝүн мүнасибәти неҹә ҝөстәрә биләрик?

• Аллаһ горхусу бизи ҝүнаһ етмәкдән неҹә сахлаја биләр?

[25-ҹи сәһифәдәки шәкил]

Давуд Јеһованын әл ишини сејр едәркән Ондан горхмағы өјрәнди.