Нә үчүн пислик индијәдәк давам едир?
МҮГӘДДӘС КИТАБДА дејилир ки, Јеһова Аллаһ «бүтүн јолларында адилдир» (Мәзмур 145:17; Вәһј 15:3). Онун һаггында Муса пејғәмбәр демишди: «Бүтүн јоллары һагдыр, садиг Аллаһдыр, һеч заман һагсызлыг етмәз, адил вә доғру олан Одур» (Ганунун тәкрары 32:4). Јагуб 5:11 ајәсиндә исә јазылыб: «Рәбб чох шәфгәтли вә мәрһәмәтлидир». Аллаһ һеч вахт пислик етмәз.
Шаҝирд Јагуб јазмышды: «Имтаһан олунан заман, гој һеч ким: “Аллаһ мәни имтаһан едир”, — демәсин. Чүнки Аллаһ писликлә имтаһан олунмур вә Өзү дә һеч кими имтаһан етмир» (Јагуб 1:13). Јеһова Аллаһ инсанлары нә писликлә имтаһан едир, нә дә онлары пислијә тәһрик етмәк үчүн мүхтәлиф фәндләрә әл атыр. Бәс онда пислијә вә әзаба ҝөрә ҹавабдеһ кимдир?
Ҹавабдеһ кимдир?
Мүгәддәс Китабын јазычыларындан бири олан Јагубун сөзләриндән ајдын олур ки, пислијә ҝөрә мәс’улијјәтин бир гисми инсанларын пајына дүшүр. О јазмышды: «Һәр кәс өз еһтирасы илә апарылараг вә алданараг имтаһан олунур. Еһтирас исә бојлу галыб ҝүнаһ доғурур. Јетишән ҝүнаһ да өлүм төрәдир» (Јагуб 1:14, 15). Инсанлар јанлыш истәкләринин ардынҹа ҝетмәјә мејллидирләр. Мирас алынан ҝүнаһын инсана ҝөстәрдији тә’сири дә унутмаг лазым дејил. Ҝүнаһын тә’сири јанлыш истәкләри ҝүҹләндирә вә зәрәрли нәтиҹәләрә ҝәтириб чыхара биләр (Ромалылара 7:21-23). Ҝөрүндүјү кими, мирас алдығымыз ҝүнаһ бөјүк әзијјәтләрә сәбәб олан писликләрә вадар едәрәк бәшәријјәт үзәриндә ‘һөкм сүрүр’ (Ромалылара 5:21). Бундан савајы, пис инсанлар диҝәрләринә дә зәрәрли тә’сир ҝөстәрәрәк, онлары јолдан чыхара билирләр (Сүлејманын мәсәлләри 1:10-16).
Анҹаг писликләрә ҝөрә ән бөјүк мәс’улијјәти Шејтан Иблис дашыјыр. Пислији дә дүнјаја о ҝәтирмишди. Иса Мәсиһ Шејтаны ‘шәр’ вә «бу дүнјанын», јә’ни гејри-салеһ инсан ҹәмијјәтинин «рәиси» адландырмышды. Бәшәријјәт Јеһова Аллаһын јахшы јолларына е’тинасызлыг ҝөстәрмәклә үмумиликдә өзүнү Шејтана тәслим едиб (Матта 6:13; Јәһја 14:30; 1 Јәһја 2:15-17). 1 Јәһја 5:19 ајәсиндә дејилир: «Бүтүн дүнја... шәририн һакимијјәти алтындадыр». Шејтан вә онун мәләкләри ‘бүтүн дүнјаны алдадырлар’, бу исә фәлакәт вә ағры-аҹыдан башга бир шејә сәбәб олмур (Вәһј 12:9, 12). Беләликлә, пислијә ҝөрә ән бөјүк мәс’улијјәти дашыјан Шејтан Иблисдир.
Ваиз 9:11 (КМ) ајәсиндә изтирабларын диҝәр сәбәби ачыгланыр: «Онларын һамысыны вахт вә тәсадүф гаршылар». Бир дәфә Иса Мәсиһ гүлләнин учуб 18 нәфәрин өлүмүнә сәбәб олан фәлакәтдән данышмышды (Лука 13:4). Һәмин адамлар мүнасиб олмајан вахтда мүнасиб олмајан јердә олдуглары үчүн бу фәлакәтә мә’руз галдылар. Бизим ҝүнләрдә дә белә шејләр баш верир. Мәсәлән, һүндүр бинадан бир кәрпиҹ гопуб јолдан кечән адамын башына дүшә биләр. Бу һалда Аллаһы ҝүнаһландырмаг лазымдырмы? Хејр. Һадисә тәсадүфән вә ҝөзләнилмәдән олмушду. Адәтән, аилә үзвләриндән ким исә хәстәләнәндә дә, јахуд гәфил өлүм нәтиҹәсиндә ким исә дул вә ја јетим галанда да ејни шеји демәк олар.
Ајдын олур ки, Аллаһ писликләрә ҝөрә мәс’улијјәт дашымыр вә әзабларын сәбәбкары дејил. Әксинә, Јеһова бүтүн писликләри вә онларын сәбәбкарларыны арадан галдырмаг нијјәтиндәдир (Сүлејманын мәсәлләри 2:22). О, бундан да чох шеј едәҹәк. Мүгәддәс Јазыларда дејилир ки, Аллаһын нијјәти Мәсиһин васитәсилә ‘иблисин әмәлләрини пуч етмәкдир’ (1 Јәһја 3:8). Тамаһкарлыг, нифрәт вә писликләрлә долу олан индики систем кечмишдә галаҹаг. Аллаһ һәтта инсанларын ‘ҝөзләриндән бүтүн јашлары силәҹәк’, әзаб-әзијјәтә сон гојаҹаг (Вәһј 21:4). Ола билсин, сиз сорушурсунуз: «Бәс нәјә ҝөрә Аллаһ буну индијәдәк етмәјиб? Нәјә ҝөрә пислик вә әзијјәтин индијәдәк мөвҹуд олмасына јол верир?» Бу суаллара ҹаваб тапмаг үчүн, ҝәлин Адәм вә Һәвва илә баш верән һадисәләрә Мүгәддәс Китабда нәзәр салаг.
Ваҹиб суал галдырылыр
Аллаһын писликләрә индијәдәк јол вермәсинин сәбәби бәшәр тарихинин башланғыҹында баш верән һадисәләрлә бағлыдыр. Һәмин һадисәләр Јарадана гаршы галдырылан, дәрһал вә асанлыгла һәлл едилмәјән суал илә бағлы иди. Ҝәлин бу мәсәләни диггәтлә арашдыраг.
Јеһова Аллаһ илк киши вә гадыны камил јарадыб, онлары Ҹәннәтдә јерләшдирмишди. Аллаһ илк инсанлара онлары һејванлардан фәргләндирән бир ән’ам — ирадә азадлығы бәхш етмишди (Јарадылыш 1:28; 2:15, 19). Хејир вә шәр арасында сечим етмәк габилијјәти илә јарадылан Адәмлә Һәвва, верилән шүурдан дүзҝүн истифадә едәрәк Јараданы севмәји, Она хидмәт вә итаәт етмәји сечә биләрдиләр. Јахуд да Аллаһдан асылы олмамағы вә итаәтсизлији сечә биләрдиләр.
Јеһова Адәмлә Һәвваја бир гадаға гојараг онлара мәһәббәтләрини тәзаһүр етдирмәк имканы верди. О, Адәмә тапшырды: «Бағдакы бүтүн ағаҹларын бәһрәсиндән истәјәндә јејә биләрсән. Анҹаг хејирлә шәри билмә ағаҹынын мејвәсиндән јемә, чүнки ондан јејән ҝүн һөкмән өләҹәксән» (Јарадылыш 2:16, 17). Адәмлә Һәвва һәм өзләринин, һәм дә ҝәләҹәк нәсилләринин хејринә олараг Аллаһын лүтфүндә галмаг үчүн һәмин ағаҹын мејвәсиндән јемәли дејилдиләр. Бәс онлар неҹә даврандылар?
Сонракы һадисәләр Мүгәддәс Китабда нәгл едилир. Иландан истифадә едән Шејтан Иблис Һәвваја јахынлашыб деди: «Доғруданмы, Аллаһ сизә “бағда олан һеч бир ағаҹын бәһрәләриндән јемәјин” дејиб?» Һәвва Аллаһын ҝөстәришини тәкрар етдикдә Шејтан деди: «Јох, әсла өлмәзсиниз. Әксинә, Аллаһ билир ки, о мејвәләрдән једијиниз ҝүн ҝөзләриниз ачылаҹаг вә хејирлә шәри биләрәк Аллаһ кими олаҹагсыныз». Бу сөзләрдән сонра ағаҹ Һәвваја даһа ҹазибәли ҝөрүндү вә «һәмин мејвәдән дәриб једи. Сонра јанында олан әринә дә верди, о да једи» (Јарадылыш 3:1-6). Адәмлә Һәвва ирадә азадлыгларындан суи-истифадә едиб, Аллаһа гулаг асмамагла ҝүнаһ ишләтдиләр.
Баш верәнләрин нә гәдәр ҹидди олдуғуну анлајырсынызмы? Иблис Аллаһын Адәмә дедикләрини инкар етди. Шејтан ону демәк истәјирди ки, нәјин јахшы вә нәјин пис олдуғуну мүәјјән етмәкдә Адәмлә Һәвванын Јеһованын көмәјинә еһтијаҹлары јохдур. Јеһоваја мејдан охујан Шејтан Онун инсанлар үзәриндә һөкмранлыг етмәк һүгугуну шүбһә алтына алды. Шејтанын галдырдығы ваҹиб мәсәлә Јеһованын һакимијјәтинин әдаләтли олуб-олмадығы илә бағлы иди. Һәгиги Аллаһ бу мәсәләни неҹә һәлл етмәк гәрарына ҝәлди?
Кифајәт гәдәр вахт тәләб олунурду
Јеһова үсјанкарларын үчүнү дә — Шејтаны, Адәми вә Һәвваны мәһв етмәк үчүн кифајәт гәдәр ҝүҹә малик иди. Јеһованын онлардан ҝүҹлү олдуғуна шүбһә јох иди. Лакин Шејтанын суал алтына алдығы Аллаһын ҝүҹү јох, Онун һөкмранлыг һүгугу иди. Бу мәсәләнин ирадә азадлығына малик олан һәр варлыға аидијјәти варды. Онлар ҝөрмәли идиләр ки, ирадә азадлығындан дүзҝүн — Аллаһын физики ганунлары, әхлаги вә руһани нормалары чәрчивәсиндә истифадә едилмәлидир. Әкс тәгдирдә бунун сону, ҹазибә гүввәсинә мәһәл гојмајараг һүндүр бинадан тулланан инсанын агибәти кими пис олар (Галатијалылара 6:7, 8). Бүтүн шүурлу варлыгларын Аллаһдан мүстәгил һәјат сүрмәјин ҝәтирдији аҹы бәһрәләри ҝөрәрәк өзләринә ибрәт дәрси алмаг имканы јаранаҹагды. Бунун үчүн исә вахт тәләб олунурду.
Бә’зи мәсәләләрин һәлли үчүн вахт тәләб олундуғуну ҝәлин бир нүмунә әсасында нәзәрдән кечирәк. Тутаг ки, бир аилә башчысы диҝәр аилә башчысыны өз ҝүҹләрини сынамаға чағырыр. Бу мәсәләни дәрһал һәлл етмәк олар, мәсәлән, даш галдырмагла. Ән ағыр дашы галдыран ата ән ҝүҹлү һесаб олунаҹаг. Бәс әҝәр һансы атанын өз өвладларыны, онларын да өз аталарыны һәгигәтән дә севдији мүбаһисә едилсәјди, онда неҹә? Јахуд һансы атанын өз аиләсини даһа јахшы идарә етдијинә даир суал галдырылсајды? Бу мәсәләни ҝүҹ вә сөзлә һәлл етмәк мүмкүн олмазды. Мәсәләнин һәлл едилмәси үчүн кифајәт гәдәр вахт кечмәли, һәр ики ата кәнардан мүшаһидә олунмалы вә дүзҝүн нәтиҹәләр чыхарылмалы иди.
Вахт нәји ашкар етди?
Аллаһын һөкмранлыг һүгугунун Шејтан тәрәфиндән суал алтына гојулмасындан тәхминән 6 000 ил кечиб. Тарих нәји ашкар едир? Шејтанын Аллаһа гаршы ирәли сүрдүјү иттиһамын ики саһәсинә бахаг. Шејтан Һәвваја деди: «Јох, әсла өлмәзсиниз» (Јарадылыш 3:4). Шејтан Адәмлә Һәвванын гадаған олунмуш мејвәдән јејәрләрсә, өлмәјәҹәкләрини демәклә әслиндә Јеһованы јаланчы адландырмыш олду. Чох ҹидди бир иттиһамдыр, елә дејилми? Әҝәр Аллаһ бу мәсәләдә инсанлары алдатсајды, башга шејләрдә Она е’тибар етмәк олардымы? Бәс вахт нәји ҝөстәрди?
Адәмлә Һәвва хәстәликләрин, ағры-аҹынын, гоҹалығын вә өлүмүн дадыны билдиләр. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Адәм доггуз јүз отуз ил өмүр сүрүб өлдү» (Јарадылыш 3:19; 5:5). Тәәссүфләр олсун ки, бүтүн бәшәријјәт бу аҹы агибәти Адәмдән мирас алды (Ромалылара 5:12). Вахт ҝөстәрди ки, Шејтан «јаланчыдыр вә јаланын атасыдыр», Јеһова исә «һәгигәт Аллаһы»дыр (Јәһја 8:44; Мәзмур 31:5, КМ).
Шејтан һәм дә Һәвваја демишди: «Аллаһ билир ки, о мејвәләрдән [гадаған олунмуш ағаҹын мејвәләриндән] једијиниз ҝүн ҝөзләриниз ачылаҹаг вә хејирлә шәри биләрәк Аллаһ кими олаҹагсыныз» (Јарадылыш 3:5). Бу јалана әл атмагла Шејтан инсанлара санки Аллаһдан тамамилә мүстәгил олмаг имканы верди. Шејтан инсанлары алдатды ки, онлар Аллаһын рәһбәрлији олмадан даһа јахшы јашајаҹаглар. Иблисин иддиалары өзүнү доғрултдуму?
Бәшәр тарихи боју империјалар бир-бирини әвәз етмишдир. Инсанлар мүмкүн олан бүтүн идарә формаларыны сынагдан кечирмишләр. Лакин дәһшәтли һадисәләр бәшәр аиләсини тәрк етмирди. Тәхминән 3 000 ил бундан әввәл бир Мүгәддәс Китаб јазычысы белә һикмәтли гәнаәтә ҝәлмишди: «Бир нәфәрин башга адама ағалыг етмәси башына бәла олур» (Ваиз 8:9). Јеремја пејғәмбәр јазмышды: «Аддымларыны дүзәлтмәк ҝедән адамын иши дејил» (Јеремја 10:23). Һәтта сон заманларда елм вә технолоҝијада әлдә едилән наилијјәтләр бу сөзләрин доғрулуғуну тәкзиб едә билмәди. Вахт бу ајәдәки сөзләрин һәгигәт олдуғуну ҝөстәрди.
Сиз нә едәҹәксиниз?
Аллаһын вердији вахт сүбут етди ки, Јеһованын һөкмранлығынын әдаләтли олмасыны шүбһә алтына алмагда Шејтан јанылмышды. Јеһова Аллаһ Каинатын јеҝанә Али Һөкмдарыдыр. О, јаратдығы варлыглар үзәриндә һөкмранлыг етмәк һүгугуна маликдир вә Онун һөкмранлығындан јахшысы јохдур. Узун мүддәт әрзиндә ҝөјләрдә Аллаһын рәһбәрлији алтында јашајан мәләкләр бунун һәгигәтән дә белә олдуғуну е’тираф едәрәк нида едирләр: «Ја Рәббимиз вә Аллаһымыз, иззәти, һөрмәти вә гүдрәти алмаға лајигсән. Чүнки һәр шеји Сән јаратдын вә һәр шеј Сәнин ирадәнлә мөвҹуд олду вә јаранды» (Вәһј 4:11).
Аллаһын һөкмранлығына даир галдырылан суалда сиз кимин тәрәфини тутурсунуз? Аллаһын сизин үзәриниздә һөкмранлыг етмәјә лајиг олдуғу илә разысынызмы? Әҝәр беләдирсә, Јеһованын һөкмранлығыны гәбул етмәлисиниз. Буна, Аллаһын Кәламы олан Мүгәддәс Китабын дәјәрли һәгигәтләрини вә мәсләһәтләрини һәјатынызын һәр саһәсиндә тәтбиг етмәклә наил ола биләрсиниз. «Аллаһ мәһәббәтдир» вә Онун вердији ганунлар вә ҝөстәришләр јаратдығы мәхлуглара мәһәббәтиндән ирәли ҝәлир (1 Јәһја 4:8). Јеһова һеч биримизи фајдалы шејләрдән мәһрум етмир. Буна ҝөрә, Мүгәддәс Китабын бу мәсләһәтинә риајәт етмәјә дәјәр: «Бүтүн гәлбинлә Рәббә ҝүвән, өз идракына е’тибар етмә. Бүтүн јолларында Ону таны, О сәнин јолларыны дүзәлдәр» (Сүлејманын мәсәлләри 3:5, 6).