Инсанлар нәјин әсасында гәрар верир?

Әксәр инсанлар бәзи һәрәкәтләрин тамамилә доғру, бәзиләринин исә јанлыш олдуғуну дүшүнүрләр. Мисал үчүн, гатиллик, ҹинси тәҹавүз вә педофилија (ушагларын ҹинси истисмары) әксәријјәт тәрәфиндән гынаныр. Әдаләт, хејирхаһлыг вә шәфгәт кими кејфијјәтләр исә алгышланыр. Амма бир чохлары дүшүнүр ки, һәјатын диҝәр саһәләриндә, мәсәлән, ҹинси мүнасибәтләр, дүрүстлүк вә ушаг тәрбијәсиндә конкрет гајда гојмаг дүзҝүн дејил. Онларын фикринҹә, вердикләри истәнилән гәрар мүнасибдир. Инсанлар чох вахт һиссләринә вә башгаларынын фикирләринә әсасән гәрар верирләр. Бәс бу, һәмишә ишә јарајыр?

ГӘРАРЛАР ҺИССЛӘРӘ ӘСАСЛАНАНДА

Инсан адәтән виҹданына вә һиссләринә әсасән гәрар верир (Ромалылара 2:14, 15). Азјашлы ушаглар белә, һагсызлығын нә олдуғуну билирләр, һәмчинин сәһв һәрәкәт едәндә өзләрини ҝүнаһкар һисс едирләр. Вахт өтдүкҹә виҹданымызы аиләмизин, јашыдларымызын, мүәллимләримизин ашыладығы дәјәрләр формалашдырыр. Һәмчинин ҹәмијјәт, дин вә мәдәнијјәт дә өз тәсирини ҝөстәрир. Гәрар верәндә виҹданымыз етдијимиз сечимин дәјәрләримизә ујғун олуб-олмадығыны бизә билдирир.

Виҹданымыз бизи башгаларына гаршы анлајышлы, гәдирбилән, әдаләтли вә шәфгәтли олмаға тәшвиг едир. Һәмчинин о бизи јахынларымыза зәрәр вермәкдән, хәҹаләт вә ҝүнаһкарлыг һиссиндән чәкиндирә биләр.

Һиссләримизә һәмишә етибар едә биләрик? Герик ҹаванлығында сүрдүјү һәјат тәрзи илә бағлы белә демишди: «Өз билдијим кими јашајырдым». Амма о ҝөрдү ки, бунун ахыры јахшы олмады. О јашадығы һәјат тәрзини белә тәсвир етмишди: «Мән әхлагсызлығын, наркоманијанын, сәрхошлуғун вә зоракылығын зүлмәт гаранлығында итиб-батмышдым».

ГӘРАРЛАР БАШГАЛАРЫНЫН ФИКРИНӘ ӘСАСЛАНАНДА

Гәрарлар верәндә чох вахт һиссләримизлә јанашы, башгаларынын фикрини дә нәзәрә алырыг. Бунун сајәсиндә онларын тәҹрүбәсиндән вә һикмәтиндән јарарлана билирик. Онларын фикирләринә ујғун даврананда аиләмизин, достларымызын вә ҹәмијјәтин һөрмәтини газанырыг.

Башгаларынын фикирләринә һәмишә етибар едә биләрик? Присила адлы гадын ҝәнҹ јашларында әксәр јашыдлары кими әхлагсыз һәјат тәрзи сүрүрдү. О баша дүшдү ки, башгаларынын фикри илә отуруб-дурмаг хошбәхтлик ҝәтирмир. Присила демишди: «Һамы кими һәјат тәрзи сүрмәјин хејрини ҝөрмәдим. Мән ағылсыз гәрарлар вердим вә һәјатымы тәһлүкәјә атдым».

ДОҒРУ ГӘРАР ВЕРМӘК ҮЧҮН ӘН ЈАХШЫ БӘЛӘДЧИ

Гәрар верәндә һиссләримиз вә башгаларынын фикри ваҹиб рол ојнајыр. Амма тәкҹә бунлара әсасән гәрар вермәк һеч дә һәмишә мүсбәт нәтиҹә вермир. Бәзән гәрарымызын нәтиҹәсини өнҹәдән ҝөрә билмәмәјимиз һәм өзүмүзә, һәм дә башгаларына зијан вура биләр (Мәсәлләр 14:12). Үстәлик, зәманәт јохдур ки, истәр өз дәјәрләримиз, истәрсә дә әтрафымыздакы инсанларын дәјәрләри бизә хејир ҝәтирәҹәк вә онлары сонрадан дәјишмәјә еһтијаҹ галмајаҹаг. Бундан савајы, әввәлләр јанлыш сајылан бәзи һәрәкәтләр инди нормал гәбул едилир вә ја там әксинә, әввәл хош гаршыланан бәзи һәрәкәтләр инди пис гаршыланыр.

Бәс дүзү сәһвдән ајырд етмәк үчүн даһа етибарлы бәләдчи вар? Нәјин әсасында гәрар версәк, сонрадан пешман олмарыг?

Бәли, бизә даима доғру гәрарлар вермәјә көмәк едәҹәк етибарлы бир бәләдчи вар. Нөвбәти мәгаләдә мәһз бу бәләдчи һагда данышаҹағыг.