Sa tɛ’n i su nanwlɛ’n

?SƐ KISI o sran kun wun naan be waan bé mɛ́n i are naan kisi sɔ’n fite i wunnɛn’n su naan i waan ɔ nɔnman are’n, i sɔ’n ti yɛ kisi nunmɛn i wun ɔn? Ɔ kwlá yoman sɔ mlɔnmlɔn! I kunngba’n, nán kɛ sran kpanngban be faman wafa nga Ɲanmiɛn bu sa tɛ’n su’n, i ti yɛ maan sa tɛ’n nunman lɛ ɔ. Biblu’n m’ɔ ti i Ndɛ’n kɛn i sɔ’n i su ndɛ kaka. ?I kpa’n ngue yɛ Biblu’n kle i sa tɛ yolɛ’n su ɔ?

E ngba e yo sa tɛ

I afuɛ ko ju akpi nɲɔn yɛ’n, akoto Pɔlu kɛnnin i wun m’ɔ yomɛn i fɛ’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ ‘sa kpa nga ɔ klo kɛ ɔ́ yó’n, ɔ yo-man, sanngɛ sa nga ɔ klo-man kɛ ɔ́ yó’n, yɛ ɔ yo-ɔ.’ (Rɔmfuɛ Mun 7:19) Sɛ e ti nanwlɛfuɛ’n e kwla se kɛ sa kunngba sɔ’n o e su wie. Atrɛkpa’n e kunndɛ kɛ é nían Ɲanmiɛn i Mmla Blu’n, ɔ nin mmla uflɛ wie’m be su é nánti. Sanngɛ kannzɛ ɔ yo sɛ yo sɛ’n, saan é fɔ́n. Nán kɛ e ɲinfu yɛ e tɔn mmla mun ɔn. Sanngɛ e leman wunmiɛn naan y’a fa be su. ?Ngue ti yɛ ɔ ti sɔ ɔ? Pɔlu bɔbɔ tɛ kosan sɔ’n su kɛ: “Sɛ n yo like nga n klo-man kɛ ń yó’n, nán min nyinfu-ɔ, sanngɛ sa tɛ b’ɔ ti min nzuɛn’n yɛ maan n yo-ɔ.”—Rɔmfuɛ Mun 7:20.

Kɛ Pɔlu sa’n, kɛ bé wú klɔ sran’m be kwlaa’n, be kwlá faman mmla’n su trele. I sɔ’n yi fɔ ng’ɔ o be nun’n, ɔ nin sa tɛ yolɛ m’ɔ sali be’n i nglo. Akoto Pɔlu waan: “Afin sran’m be kwlaa be yoli sa tɛ, ɔ maan anyrunnyan nga Nyanmiɛn waan ɔ́ mán be’n, ɔ to fuannin be.” ?Ngue ti yɛ maan ɔ ti sɔ ɔ? Pɔlu kan gua su kɛ: “Sran kun [Adam] ti yɛ sa tɛ yolɛ’n bali mɛn nun-ɔn, yɛ sa tɛ sɔ’n ti yɛ maan wie’n bali-ɔ. Yɛ i ti yɛ maan wie’n wo sran’m be kwlaa be su-ɔ, afin be kwlaa be yo sa tɛ.”—Rɔmfuɛ Mun 3:23; 5:12.

Sran kpanngban be lafiman su kɛ sa tɛ mɔ e si nin e nin klikli’m be yoli’n ti yɛ e nin Ɲanmiɛn e afiɛn sacili mɔ fɔ wluli e nun ɔn. Sanngɛ i sɔ kusu yɛ Biblu’n kle ɔ. Zezi jrannin ndɛ ng’ɔ o Bo Bolɛ fluwa’n i ndɛ tre klikli’m be nun’n i su kleli like. Ɔ kleli kɛ Adam nin Ɛvu be su ndɛ’n ti nanwlɛ.—Bo Bolɛ 1:27; 2:24; 5:2; Matie 19:1-5.

Ninnge cinnjin nga Biblu’n kle be’n, be nun kun yɛle kɛ Zezi bali asiɛ’n su kɛ ɔ́ wá dé be nga be lafi i su’n sa tɛ’n i sa nun. (Zan 3:16) Sɛ klɔ sran nga be si ye’n be lafi sran nga Zoova waan ɔ́ fá dé be like tɛ sɔ mɔ be lemɛn i yowlɛ’n i nun’n, yɛ cɛn wie lele bé kwlá ɲán nguan ɔn. Sanngɛ sɛ y’a wunman wafa nga Ɲanmiɛn bu sa tɛ yolɛ’n i wlɛ weiin’n, e su kwlá wunman like nga Ɲanmiɛn yoli naan w’a de e sa tɛ’n i sa nun’n i wlɛ. Yɛ e su simɛn i sɔ’n i su ye.

Zezi i tɛ ng’ɔ yili’n yɛ like nga ti yɛ ɔ fatali kɛ ɔ yi tɛ sɔ’n

Zoova kunndɛli kɛ sran klikli’n tran nguan nun tititi. Sɛ Adam yo ɲin kekle Ɲanmiɛn su’n, i sɔ like ɲɛnmɛn’n liɛ’n ɔ́ fí i sa. Adam kusu yoli ɲin kekle. Ɔ maan kɛ Adam yoli sɔ’n ɔ kacili sa tɛ yofuɛ. (Bo Bolɛ 2:15-17; 3:6) Like nga Adam yoli’n ɔ nin Ɲanmiɛn i klun sa’n b’a yoman kun. Ɔ maan fɔ’n wa wluli i nun kpɛkun ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn sacili. Kɛ ɔ fɔnnin Ɲanmiɛn i mmla’n m’ɔ yoli sa tɛ’n ɔ yoli kpɛnngbɛn blɛblɛblɛ i sin ɔ wuli. Ng’ɔ yo ɲrɛnnɛn’n yɛle kɛ fɔ’n sali Adam i osu’n nunfuɛ’m be kwlaa. Ɔ maan ɔ sali e wie. I sɔ’n ti’n saan é wú. ?Ngue ti ɔ?

Ndɛ’n ti kpe kan sa. Yɛle kɛ siɛ nin niɛn mɔ fɔ o be nun’n, be kwlá wuman ba mɔ fɔ nunmɛn i nun’n. Kɛ bé wú Adam i osu’n nunfuɛ mun’n be ti sa tɛ yofuɛ. Kusu kɛ nga akoto Pɔlu fa kannin’n sa’n, “sa tɛ’n i akatua’n yɛlɛ wie.” (Rɔmfuɛ Mun 6:23) Sanngɛ ndɛ mma sɔ’n i bue nɲɔn su’n cici e wla. I waan: “Sanngɛ like nga Nyanmiɛn fa cɛ ye’n yɛlɛ anannganman nguan’n bɔ e nyɛn i e Min Krist-Jésus bɔ e nin i y’a kaci sran wunmuan’n ti’n.” I sɔ’n i bo’n yɛle kɛ, kɛ mɔ Zezi fɛli i wun yili e ti tɛ’n ti’n, sa tɛ nga Adam yoli’n i bo nzuɛn’n ɔ́ wíe aɲinyiɛfuɛ mɔ be si ye’n be su weiin.a (Matie 20:28; 1 Piɛr 1:18, 19) ?I sɔ’n yo amun sɛ?

Sa kwlaa nga e yo’n, “e yo i klolɛ bɔ Krist fa klo sran’n ti”

Ɲanmiɛn maan akoto Pɔlu tɛli kosan ng’ɔ o nglo lɛ’n su. Ɔ klɛli i kɛ: ‘Sa kwlaa nga e yo’n, e yo i klolɛ bɔ Krist fa klo sran’n ti. E si kɛ sran kun wuli sran’m be kwlaa be ti. Ɔ wuli be ngba be ti, i sɔ’n ti’n, olɛ nga be o lɛ’n, nán be bɔbɔ be olɛ yɛ be wo-ɔ, sanngɛ sran ng’ɔ wuli b’ɔ cɛnnin be ti’n, i dunman nun yɛ be wo-ɔ.’ (2 Korɛntfuɛ Mun 5:14, 15) Sɛ sran kun wun i wlɛ kɛ tɛ nga Zezi yili’n kwla de i sa tɛ’n i sin sa’m be nun naan ɔ klo kɛ ɔ́ yí i nglo kɛ ɔ si i sɔ’n i su ye’n, ɔ fata kɛ ɔ miɛn i ɲin naan i mɛn dilɛ’n nun’n, ɔ yo like nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ ɔ yo’n. I wie yɛle kɛ maan ɔ wun like nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ ɔ yo’n i wlɛ. Ɔ fa Biblu’n nun mmla’n fa tinngɛ i akunndan’n kpɛkun ɔ nian be su nanti.—Zan 17:3, 17.

Sa tɛ yolɛ’n saci e nin Ɲanmiɛn Zoova e afiɛn. Famiɛn Davidi nin Bat Seba be lali kpɛkun ɔ kunnin Bat Seba i wun’n. I sin kɛ ɔ dili i nanwlɛ kɛ w’a yo sa tɛ dan kpa’n, ɔ wunnin ɲannzuɛn dan kpa. Sanngɛ like ng’ɔ yoli i cinnjin kpa’n, yɛle kɛ i sa tɛ’n guali Ɲanmiɛn i ɲin ase. Ɔ dili i nanwlɛ aenvuɛ su kleli Zoova kɛ: “Ɔ kunngba yɛ n yoli wɔ sa nin-ɔn. N yoli sa nga a klo-mɛn i’n.” (Jue Mun 51:6) I kunngba’n kɛ bla kun m’ɔ le bian’n i waan ɔ nin Zozɛfu bé lá’n, Zozɛfu seli kɛ: “N yo sa tɛ dan nga-a ɔ yo-man ye. Sɛ n yo sɔ-ɔ, wuun Nyanmiɛn yɛ m’an wɔ i safle-ɔ.”—Bo Bolɛ 39:9.

I kwlaa sɔ’n kle kɛ nán kɛ e ko yo sa wie mɔ be ko tra e mɔ e wunman e wun fɛ’n, yɛ be flɛ i sa tɛ’n niɔn. Asa kusu nán kɛ e fali like wie e sieli e ɲrun mɔ y’a kwlá yoman m’ɔ fata kɛ e kɛn i su ndɛ e kle sran’n yɛ be flɛ i sa tɛ’n niɔn. Bian nin bla kunndɛlɛ nin nanwlɛ dilɛ ɔ nin aɲinyiɛ ɔ nin Ɲanmiɛn sulɛ yɛ ninnge uflɛ’m be su mmla nga Ɲanmiɛn fa mannin e’n, sɛ e fɔn be’n e nin i e afiɛn sáci. Sɛ e ɲinfu e fa sa tɛ yolɛ’n e kaci e junman’n, é káci Ɲanmiɛn i kpɔfuɛ. I sɔ ndɛ nanwlɛ liɛ’n, ɔ fata kɛ e tran e bu su akunndan kpa.—1 Zan 3:4, 8.

?Ɔ maan sa tɛ yolɛ’n i su ndɛ’n ti sɛ andɛ? Ɔ ti weiin kɛ sa tɛ yolɛ’n i su ndɛ’n w’a kaciman. Sran mun yɛ be kaci i dunman naan ɔ yo kɛ ɔ timan like tɛ sa ɔ. Sran wie’m b’a kete. Ɔ maan be klun akunndan’n buman be fɔ kun. Sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn i klun jɔ i wun’n, ɔ fataman kɛ ɔ yo sɔ. Kɛ nga e fa wunnin i’n sa’n, sa tɛ’n i akatua’n nɛ́n i yɛle e dunman m’ɔ saci’n, annzɛ e akunndan m’ɔ bu e fɔ’n. Sanngɛ i akatua’n yɛle wie. Sa tɛ yolɛ’n ti wie nin nguan ndɛ.

Ng’ɔ yo fɛ’n yɛle kɛ sɛ e sa tɛ’m be yo e nsisɔ naan e yaci be yolɛ’n, Zezi i tɛ m’ɔ fa kpɔli e ti’n ti’n, be kwla yaci e sa tɛ’n be cɛ e. Pɔlu klɛli i kɛ: “Be nga be tɔn mmla’n bɔ Nyanmiɛn yaci cɛ be’n, b’ɔ kata be sa nga be yoli i’n su’n, be liɛ su ti ye! Sran nga e Min Nyanmiɛn’n bu-mɛn i sa b’ɔ yo i’n i akunndan kun’n, i liɛ su ti ye!”—Rɔmfuɛ Mun 4:7, 8.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

[Foto, bue 10]

Asɔnun Katoliki’n w’a kaci i sa

Kɛ ɔ fɛ i laa lele andɛ’n, be nga be kɔ asɔnun Katoliki’n, be sunman lika be wunman lika nga be flɛ i Limbes i su like nga be kle’n, i ɲrun nin i sin. Afuɛ nga be sinnin koko lɛ’n be nun’n, be wa yacili ndɛ sɔ’n i kanlɛ blɛblɛblɛ be asɔnun’m be nun. Ɔ yoli sɔ lele kpɛkun ɔn b’a kɛnmɛn i ndɛ mlɔnmlɔn kun be like klelɛ nga be flɛ i catéchismes i nun. Afuɛ nga be flɛ i 2007 nun’n, asɔnun Katoliki klɛli i fluwa kun nun kɛ be su faman lika be flɛ i Limbes i su ndɛ’n be wlɛmɛn i be like klelɛ’n nun kun. Fluwa sɔ’n nun’n, be kannin like ti m’ɔ ti sɔ’n, i ndɛ. Be waan: “Kɛ be niannin Ɲanmiɛn ndɛ’n ɔ nin be asɔnun lɔ ninnge’m be yolɛ’n, be kwla se kɛ ba nga b’a kwlá yoman be batɛmu mɔ be wu’n, be kwla fite nun yɛ be kwla di aklunjuɛ titi.”—International Theological Commission.

?Ngue ti yɛ asɔnun Katoliki’n wa kacili i sa sɔ ɔ? Kɛ asɔnun Katoliki yacili i sɔ like klelɛ liɛ’n, ɔ ti kɛ like nga zronali klɛfuɛ kun m’ɔ suan Henri Tincq m’ɔ o Aflansi lɔ’n flɛli i kɛ trɔ’n, b’a sike sa. I waan Limbes i su like klelɛ’n ti kɛ “trɔ yɛ asɔnun Katoliki’n boli i sualɛ bo afuɛ nga be flɛ i 500 lele fa juli afuɛ nga be flɛ 2000 nun sa ɔ. Kɛ mɔ Limbes i su ndɛ’n wla sran’m be srɛ’n ti’n, be fa wlali be like klelɛ’n nun naan siɛ nin niɛn’m b’a yo be mma’m be batɛmu ndɛndɛ kpa.” Ɔ maan be sa nga be wa kacili i like nga be kleli i Limbes i su lɛ’n, ɔ wa mannin kosan wie’m be su.

?Ɔ fin klɔ sran annzɛ ɔ fin Ɲanmiɛn? Kɛ ɔ fɛ i afuɛ nga be flɛ i 1100 nun’n, Ɲanmiɛn i su like suanfuɛ wie’m be kokoli lika nga asɔnun Katoliki’n waan be nga be wu’n be kɔ lɔ be ko kplo be wun fiɛn’n i su yalɛ. Yalɛ kokolɛ sɔ’n nun yɛ be wa kpɛli Limbes ndɛ’n i ba ɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn asɔnun Katoliki’n w’a dun mmua se sran’m be kɛ sɛ sran wu’n, ɔ le i sin like m’ɔ wuman ɔn. Sanngɛ ba nga b’a yoman be batɛmu’n be liɛ’n, ɔ miannin be sa. Afin be waan be kwlá kɔman ɲanmiɛn su, kusu be kwlá kɔman sin fɛtɛ’n nun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n yɛ be kpɛli Limbes i ba ɔ.

Sanngɛ Biblu’n seman kɛ sɛ sran wu’n, ɔ le i sin like m’ɔ wuman ɔn. Kɛ mɔ sran lemɛn i sin like m’ɔ wuman’n ti’n, ɔ leman lika kun mɔ be flɛ i Limbes. Asa ekun’n, Biblu’n waan kɛ sran wu’n ɔ wunman sa wlɛ, naan wie’n ti kɛ lafilɛ sa.—Akunndanfuɛ’n 9:5, 10; Zan 11:11-14.

Biblu’n kɛn i kɛ siɛ nin niɛn nga be su Ɲanmiɛn’n, Ɲanmiɛn buman be mma’m be fɔ sanngɛ ɔ sɔ be nun. (1 Korɛntfuɛ Mun 7:14) Sɛ ɔ ti kɛ ɔ fata kɛ be yo ba kanngan’m be batɛmu ka naan b’a fite nun’n, nn Biblu’n su kanman sɔ.

Like nga be flɛ i Limbes i su like klelɛ’n, ɔ ti Ɲanmiɛn i suɛn tɔnlɛ. Afin ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn tu be nga b’a yoman like fi’n, be fɔ kekle kpa. Kusu nn e Si’n timan sɔ. Ɔ ti sɛsɛfuɛ yɛ ɔ ti sran klofuɛ. (Mmla’n 32:4; Matie 5:45; 1 Zan 4:8) I ti yɛ maan be nga be ti Ɲanmiɛn sufuɛ kpa’n, b’a lafiman ndɛ ngalɛ’n su le’n niɔn.

[Foto, bue 9]

Kɛ e nian Ɲanmiɛn Ndɛ’n su e nanti’n e nin Ɲanmiɛn nin sran mun e tran klanman.