Ihinahapot nin mga Hobenes . . .

Ano an Magigibo Ko Kun Sinisilyakan Ako kan Sakong mga Magurang?

“TAANO an sakong mga magurang ta dai nakakapakiolay sako na dai naninilyak?” hapot ni Keith. Siring man an agrangay ni Martha: “Ano man an samong pag-olayan, natatapos kami sa pagkinurahawan.” An mga sinabi ni Keith asin Martha nangyayari man daw saindo? Kun iyo, kamo tibaad nag-iisip-isip—

Taano ta Naninilyak?

Magin kitang realistiko. Igwa man nanggad nin mga okasyon na an boses na mas makosog sa dati kaipuhan. Tibaad kaipuhan kamong pukawon tanganing makaeskuwela o apodon sa pagkakan. Dai kamo naglalaom na hinghingan sana, bako daw? Asin kun beses an mga magurang may katanosan na maanggot.

Halimbawa, an Biblia nagsasabi na kan si Jesus 12 anyos, ipinag-iba sia kan saiyang mga magurang, si Jose asin Maria, tanganing magsamba sa Jerusalem. Kan maghale na an pamilya tanganing magpuli, nag-agi na an bilog na aldaw bago ninda narisa na si Jesus dai ninda kaiba. Alagad pakatapos nin tolong aldaw na paghanap, si Jesus nakua sa Jerusalem na naghihinanyog asin naghahapot sa mga paratokdo sa templo. Imahinaron an paghadit sa boses ni Maria kan sia magsabi: “Aki, tadaw ta ginibo mo ini sa samo? An saimong ama asin ako naghanap sa saimo na may labi-labing kahaditan.”—Lucas 2:48, Today’s English Version.

Siring sa nangyari ki Jesus, an dai pagkasinabotan minalataw. Alagad minalataw an problema kun kamo naglalaom nin normal na simbag asin imbes nakakaako nin silyak. Minsan siring, paagi sa pagpondo asin pagturotimbang, tibaad marealisar nindo kun taano ini ta nangyayari kun beses. Halimbawa, risahon an sinasabi nin nagkapirang mga hobenes:

Michelle: “Si nanay bako lamang mapasensia asin kun beses bakong mapagsabot, asin parate kong malingawan an bagay na sia igwa nin trabaho asin mga aki na aatamanon.”

Harry: “Nariribok ako kun an sakong ina ibinububo sako an saiyang kaanggotan. Iyan nangyayari kun minapuli sia sa harong hale sa trabaho na biyong problemado pakatapos nin sarong mapagal na aldaw. Gusto ko dai na sia magtrabaho.”

Denise: “An pinakadakula kong problema ki tatay sa harong. Aram kong dakol siang mga responsibilidad asin pinaghahaditan, alagad ilinuluwas nia gabos an mga ini sa ibang miembro kan pamilya.”

Risahon an mga problema na ipinahayag. Aroaldaw, saro o pareho sa saindong mga magurang an tibaad napapaatubang sa mapaghanap na among o mga katrabaho na depisil pakibagayan. An pinansial na mga problema, kahelangan, o maski an sadiring dai pagigin tiwasay kan saindong mga magurang tibaad makaapektar sa paagi nin pagtaram ninda saindo. An mga problemang ini dai nagtatao nin katanosan sa saindang pagkurahaw, pero nakatatabang ini saindo na masabotan kun taano ta nangyayari an pagsilyak kun minsan.—Ikomparar an Efeso 4:31, 32.

Bako daw na ini nangyari man saindo, na kamo man tibaad nakapaglangkaw nin boses, tibaad pati sa saindong mga kaamigo? “Huli ta kita gabos nasisingkog nin dakol na beses,” sabi kan Biblia. (Santiago 3:2) Horophoropon si Pablo, Bernabe, asin Marcos, mga tawong nasabihan nin dakol na beses sa Biblia. Kan si Bernabe boot na iiba si Marcos sa ikaduwang biyaheng pagmisyonero ni Pablo asin si Pablo habo, “nangyari an matarom na pagputok nin kaanggotan.” (Gibo 15:39) Kaya, kun beses, an problemadong mga magurang tibaad makapaglangkaw kan saindang boses. Kun ini mangyari, uya an nagkapirang suhestion:

Hingohaon na Dai

. . . MAGSIMBAG NIN SILYAK! Tibaad an pinakaparateng siod na mahologan iyo an pagkinurahawan. “Sinisimbag ko man sia nin kurahaw,” sabi ni Marion manongod sa saiyang ina. Ini daw madonong? “An pag-anggot asin pagputok sa kaanggotan nagbubunga nin situwasyon na mayo nanggad nin manggagana,” sabi ni Bill Nolan, sarong social worker sa Salem, Massachusetts. Mas marahay nanggad na sunudon an sadol kan Talinhaga 15:1: “An simbag, kun mahoyo, nakakaparayo nin kaanggotan, tara an tataramon na makolog nakakapaanggot.”

. . . MANTUYA! Natetentaran daw kamo na yamyaman an saindong mga magurang? Ini daw madonong? “Igalang mo an saimong ama asin an saimong ina,” an pagboot kan Efeso 6:2. An pagtuya sa saindong mga magurang, o pagkalwag sa sainda, siertong dai pagpaheling nin paggalang. An Biblia nagpapatanid: “An siisay man na nagngingisi sa saiyang ama o naglalanghad sa saiyang ina sa saiyang kagurangan dapat magin pagkakan nin mga buwitri o an saiyang mga mata dagiton nin layas na mga uwak.” (Talinhaga 30:17, TEV) Gusto daw nindong pagngisihan kamo kan saindong mga magurang? Sierto na dai! Kaya taano ta gigibohon iyan sa saindong mga magurang?

. . . MAGBALINGHAW O MAGTAMITAMI! An pagtamitami, o paglusong, o paghibi ipinaheheling sana an saindong pagkaaki. An siring na mga akto dai makakatabang sa saindong mga magurang na masabotan an saindong kamugtakan asin puwedeng magbunga nin mas magabat na mga resulta. Si Hadeng Acab kan suanoy na Israel nagmawot nin ubasan na kataning kan saiyang palasyo. Alagad kan dai nia mababakal an ubasan, an 1 Hade 21:4 nagsasabi: “Asin puminuli si Acab sa saiyang harong, na maraot an boot asin mamondo . . . Asin naghigda sia sa saiyang higdaan asin itinaliling nia an saiyang lalauogon, asin dai mayo sia nagkakan nin tinapay.” An pagpaheling ni Acab nin pagkaherak sa sadiri nagkaigwa nin mamondong mga bunga. Kaya, an Talinhaga 18:1 nagsasadol: “An nagsosolosolo maghahanap sa saiyang sadiring paslong pagmawot; malapas sia sa gabos na kapakipakinabang na kadonongan.”

. . . MAGIN SOBRA KAMAKOKOLGON! Pondo asin isip-isipa: Talagang gurano kakosog an boses kan saindong magurang? Orog nang pasil na makamate nin kolog nin boot sa reaksion kan saindong magurang kun nag-aatubang kamo nin problema o naghahagad nin sarong bagay na talagang gusto nindo. Kun narisa nindong kamo nakokolgan, girumdomon: “An pagmansay nin tawo nakakapogol nanggad sa saiyang kaanggotan, asin kagayonan nia an pagtahob sa kasalan.”—Talinhaga 19:11.

. . . UMONTOK SA PAGTARAM! Kun dai na kamo magtataram, paano nindo ikakapahayag an saindong mga kaisipan sa saindong mga magurang? Paano ninda masasabotan an namamatean nindo? Kun natetentaran kamong gumibo kan arin man sa mga ‘hingohaon na dai,’ girumdomon na kamo nagbabalos sana sa saindong mga magurang asin dai talagang inaatubang an problema. An pagdagka kan Biblia iyo ini, “Dai ka maghidale sa saimong espiritu sa pagkaanggot.”—Eclesiastes 7:9.

Imbes, Hingohaon na

. . . MAGHINANYOG! Maski an saindong mga magurang magkurahaw, “Maghinanyog ka sa saimong ama . . . dai mo pagbasangbasangon an saimong ina.” (Talinhaga 23:22) Makakatabang ini saindo na masabotan an mga kamatean kan saindong mga magurang asin tibaad ipahayag kun taano ta naglangkaw sinda nin boses.

. . . KUMUYOG! Iyan man sinabi sa maluway o sinabi na makosog, an mga paggiya kaipuhan kuyugon. Paagi sa pagkuyog, ipinaheheling nindo an praktikal na kadonongan asin “an kadonongan hale sa itaas,” huli ta iyan “andam na magkuyog.” (Santiago 3:17) Paagi sa paggibo tolos-tolos kan mga ipinapagibo kan saindong mga magurang, makakaseguro kamo na sinda maoogma—asin an ano man na pagkurahaw maontok.

. . . AKOON AN KASALAN! Dakol na beses an pagsilyak minagikan sa dai pakasunod sa mga pagboot sa harong o dai paggibo kan ipinapagibong trabaho. Natetentaran daw kamo na magpalibre kan saindong sadiri? Dai kamo. Akoon an kasalan. An mga raot sa boot madaling nahahale kun inaako an kasalan.

. . . PLANOHON AN ISASABI! An Talinhaga 15:28 nagpapahayag: “An puso kan matanos naghohorophorop tanganing makasimbag, alagad an ngoso kan mga maraot nagwawarak nin mga maraot na bagay.” Horophoropon an paano, ano, asin taano dapit sa saindong hinahagad o problema. “Kun iyan aram na nindong magigin dahelan nin ribok, enot hapoton an saindong sadiri kun ano an saindong pasohan sa pagpahayag kan impormasyon,” nagrason si Dr. Selma Miller. Daing duwa-duwa, an dikit na paghorophorop sa saindong sasabihon parateng nakakaolang sa pagputok nin kaanggotan. Siring man, marahay na magdesisyon kun ano an talagang importanteng isyu asin iyan sana an ipresentar.

. . . MAGIN MAESTORYA! Dai maghalat sagkod na kamo magkaproblema saka sana makipag-olay sa saindong mga magurang. Regular na kaolayon sinda dapit sa aroaldaw na mga ginigibo. Sabihon sainda an saindong mga pagmate. Aramon man an mga saboot, mga pagtubod, asin mga pinahahalagahan kan saindong mga magurang. Ini maghahaman kan bogkos nin pagkamoot sa pamilya asin pagkakaamigo na magpapapasil na pag-olayan an orog kadelikadong bagay na may pagkakalmado.

. . . MAGIN TAMA SA PANAHON! Kaipuhan na ipresentar an sarong kahagadan o pag-olayan an sarong problema kaiba an saindong mga magurang sa tamang panahon. Si Hadeng Salomon may kagayonan na nagsurat: “Siring sa mga mansanas na bulawan na may labor na pirak an tataramon na itinaram sa tamang kapanahonan kaiyan.” (Talinhaga 25:11; ikomparar an Ester, kapitulo 4 asin 5.) Magin mapag-obserbar sa kun noarin an saindong mga magurang pinakapamugtak an boot asin pinakapasil na pakiolayan.

. . . MAGIN REALISTIKO! “Sa tunay na buhay, imposible na makiiba sa tawo na satong mga namomotan asin lubos na likayan an mga dai pagkasinabotan,” sabi ni Jenny Englemann, sarong psychotherapist. Sia nagdagdag: “Saro sa mga tunay na pagbalo sa sarong relasyon iyo an pagkaatubang niato sa mga dai pagkasarabotan asin dangan maresolberan iyan.”

Dai noarin man kalingawan, an saindong mga magurang tunay na namomoot saindo asin biyong interesado sa paggibo kan pinakamarahay para sa saindo. Kaya hingohaon na iaplikar an mga suhestion sa enotan asin helingon kun an saindong relasyon sainda dai tunay na mapaoswag.

[Ritrato sa pahina 25]

“An pag-anggot asin pagputok sa kaanggotan nagbubunga nin situwasyon na mayo nanggad nin manggagana”

“An simbag, kun mahoyo, nakakaparayo sa kaanggotan”