Ihinahapot nin mga Hobenes . . .

Mayo daw Ako nin Magigibo sa Sakong Acne?

‘HOY, “lukab-lukab na lalauogon”!’ ‘Hoy, “lalauogon na garo pizza”!’ Grabe an panluluya kan saindong boot, grabe an pagkasopog nindo! Gusto na nindong sumuhot sa irarom asin magtago. Kun puwede sanang bumuka an daga asin mawara na kamo!

Taano ta yaon an maringis, makolog na mga tataramon na siring—mga tataramon na nagpapahirikhitik sa nagkapirang nasa harani? Huli ta igwa kamo kan damat sa mga tin-edyer na acne.

An acne problema sa kublit na dahelan na iyan magkamantsa, maraot pa ngani, huli sa mga punggod, itom na bagas-bagas, asin namumulang mga paggatok, o pigsa. Parate na iyan bako sanang temporaryong sakit sa laog nin pirang bulan; iyan seryosong problema sa kublit. An gabos na edad puwedeng magkaigwa kaiyan, pero an mga tin-edyer an pinakanagsasakit, na mga 80 porsiento an nagkakaigwa nin acne sa laen-laen na grado, sono sa nagkapirang eksperto. Kaya an mga may acne kadakol na kaiba.

Bakong makangangalas, kan an 2,000 na tin-edyer hapoton kun ano an pinakahabo ninda sa saindang sadiri, an mga problema sa kublit nangingibabaw nanggad sa ibang reklamo. Si F. Philip Rice, sa saiyang librong The Adolescent, nagsasaysay manongod sa barobatang si Jim na nagpoon na magkaacne kan bago pa sanang magtin-edyer. Pag-edad nia nin 14, grabe na an saiyang lalauogon na kun beses may nana na nagdadalahay sa saiyang mga pisngi. Nagliwat sia poon sa pagigin tiwasay asin makiamigo pasiring sa pagigin daing girong asin masosopgon.

Si Sandra, na nagkaigwa nin grabeng acne kan nasa haiskul pa, kan huri nag-estorya manongod sa saiyang masakit na eksperyensia sa magasin na Co-Ed. Sia nagsabi: “Grabe an acne ko kaya permi kong itinatago an sakong lalauogon sa iba. Masosopgon ako ta ikinasosopog ko an sakong itsura. . . . Makanuson ako.”

Siyempre, kita gabos gustong magin marahay an itsura. Alagad marahay na girumdomon na bako sanang personal na itsura an kalabot sa buhay. Tibaad mapakosog an saindong boot na maaraman na an pisikal na kagayonan dai nakaiimpluwensia sa Dios sa ano man na paagi.—1 Samuel 16:7; Galacia 2:6.

Ano an Dahelan nin Acne?

Alagad taano ta minalataw an damat na ini sa saindong pagtitin-edyer—sa panahon na gusto nindong magin pinakamarahay an itsura nindo? Huli ta kamo nagdadakula. Huli sa pagpopoon nin pagsoltero asin pagdaraga, dinudugangan kan mga glandula sa kublit an aktibidad kaiyan. An The World Book Encyclopedia nagpapaliwanag sa simpleng pagtaram kan nangyayari: An kada glandula ilinuluwas an laog kaiyan sa sarong hair follicle—an boot sabihon, an sadit na supot-supot sa palibot kan kada buhok. Sa normal an lana minaluwas sa sarong labot kan kublit, pero kun beses an labot nasusungsung asin an lana dai tolos nakaluluwas. Ngonyan an nasungsung na labot nagigin mantsa na inaapod itom na bagas-bagas ta an dai nakaluwas na lana nasasalakan nin oksiheno, namamara, asin minaitom.

Kun an labot grabe an pagkasungsung na mayo nin nakalalaog na aire, imbes na itom na bagas-bagas, puting bagas-bagas an nabibilog. Nagkakapunggod kun may nana. Nagkakaigwa nin pigsa kun may mikrobyo sa dai nakaluwas na lana. An mga pigsa an nagwawalat nin pernamenteng pila. An mga punggod dai nagkakapila apuwera sana kun magkaimpeksion huli sa pagpildit o pagtados—kaya dai magparapildit o magparatados!

Interesante nanggad, an tension asin pagkaribok nin emosyon puwedeng makaaktibar sa mga glandula kan kublit. An iba nakamamate kan pagpopoon nin dakulang punggod bago an sarong mahalagang okasyon o bago asin sa panahon nin mga eksaminasyon. Alagad ta may makukuang madonong na hatol manongod sa dai maninigong paghadit sa bantog na Sermon sa Bukid: “Kaya, dai kamo noarin man maghadit dapit sa masunod na aldaw, huli ta an masunod na aldaw magkakaigwa kan saiyang sadiring kahaditan. Igo na para sa kada aldaw an sadiring karatan kaiyan.” Bakong perming pasil na kuyogon an hatol na ini, ano? Pero kun makukuyog nindo iyan, tibaad madiskobre nindo na iyan minsan paano nakatatabang sa emosyonal na parte kan problema sa acne.

Igwa daw nin Bolong?

Makamomondo, mayo nin saro sanang bolong sa acne. Si Dr. Sidney Hurwitz, sarong autoridad sa temang ini, nagsasabi na igwa nin mga bolong na, sa kadaklan na kaso, puwedeng luway-luway na makatabang na makontrol an acne. Siyempre, kun iyan grabe asin dai nahahale, dai nindo maninigong halaton na lumihis na sana kamo sa edad, kundi tibaad gusto nindong isipon na patabang sa dermatologo. Sia tibaad magreseta nin saro sa nagkapirang bolong sa acne o tibaad nin antibiotiko.

An pakatagal minalataw na sarong sekreto sa mapangganang pagbolong. Girumdoma, an problema natipon sa halawig na panahon, kaya dai iyan mawawara sa magdamlag. Makamomondo ta dakol an dai nagdadanay sa programa ninda nin pagbolong pakaheling ninda nin enot na pagrahay. Para sa kapakipakinabang na mga resulta, mahalaga na maingat na iaplikar an ano man na instruksion na itinao kan saindong doktor.

An tin-edyer na si Sandra, na nasabihan sa enotan, nagsasabi sa saiyang artikulo para sa Co-Ed: “Seguro mga sarong taon bago lubos na lumininig an sakong kutis, pero may naheling na akong mga pagkaliwat sa sakong kutis sa laog nin anom na semana.” Kaya an saiyang doktor nagpatanid: “Dai mo laoman an resulta sa magdamlag. Magtagal ka.”

Narisa nin iba na paagi sa pag-ataman sa saindang salud, arog baga kan pag-ehersisyo nin dakol, pagluwas sa preskong aire sagkod sa mapupuwede, asin pagtorog nin igo, nakikinabang an saindang kutis asin minarahay an saindang acne. Makatatabang man na linigan an saindong kublit nin igo tanganing an ganot na may kasalak na ati asin polusyon dai makasungsung sa mga labot. An ibang doktor nagsasabi na an pagkakan may dakulang kabtang sa pagkontrol sa acne asin irinerekomendar na magkakan nin pinakakadikit na taba na mapupuwede.

Pataluboon an Tamang Kaisipan

Ginigirumdom ni Dr. James Dobson an pakipag-olay nia sa sarong tin-edyer, si Darrell, na nagsabi: “Kun minaluwas man nanggad an acne, iyan nakapanluluya nin boot—talagang puwede kang ibagsak kaiyan. Asin dawa sinasabi mo sa saimong sadiri, ‘Aram ko kun ano an mga ipinaoorog ko asin aram ko na an kagayonan bakong iyo an pinakamahalaga,’ apektado pa man giraray an saimong pagkompiar sa sadiri.”

Minsan siring, kun patataluboon nindo an pagigin makiamigo imbes na sadiri na sana an inaasikaso huli sa pagkaherak sa sadiri, maririsa nindo na iyan nakatatabang na gayo. Kun may ginigibo kamo para sa iba, maririsa nindo na an iba may mga problema man, na parateng mas dakula kisa kan saindo. Ini makatatabang saindo na magin mas marahay an pagmate manongod sa saindong sadiri asin minsan paano nakatatabang na mapagdanay sa tamang punto-de-vista an mga bagay. An katokdoan ni Jesus nagdoon kan pagkaepektibo kan pagtabang sa iba kan sia magtokdo na “igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa pag-ako.”—Gibo 20:35.

Iyo, igwa kamo nin magigibo manongod sa saindong acne. Totoo, sa ibang kaso nagkakapila asin iyan nagdadanay nin haloy pagkahale kan helang. Minsan siring, girumdomon an halaga nin panlaog na kagayonan: marahay na personalidad, kabootan, pagigin matinabang, asin an mga kuwalidad na arog kaini. An panlaog na kagayonan—bakong arog nin pisikal na kagayonan—dai noarin man nawawara; imbes, iyan nadudugangan sa pag-agi nin mga taon. Pagmaigotan an panlaog na kagayonan na ini, asin mas mapapasilan kamong papagdanayon sa tamang lugar an pisikal na itsura asin mga problema sa kublit.—1 Pedro 3:4.

Alagad, tibaad saro kamo sa 20 porsiento sa mga tin-edyer na dai nagkakaproblema nin mga mantsa sa kutis. Kun siring, tibaad dai nindo lubos na nasasabotan an grabeng kahaditan asin pagkasopog kan mga nakikipaglaban sa makasosopog na problemang iyan. Pagmaigotan nindo na dai magtuya, minsan pasuba sana. Tunay na an maringis na mga komento na arog kan “lukab-lukab na lalauogon” o “lalauogon na garo pizza” dai maninigo, minsan pa gurano iyan kamakangingisi para sa iba.

Sa dai na mahahaloy mawawara na an mga pila asin problema sa kublit, ta sinisierto sato na an kublit kan gabos “magigin mas malomoy kisa kan sa aki.” (Job 33:25) Sagkod sa panahon na iyan na libre na sa mantsa, pagmaigotan na papagdanayon an positibo, maogmang espiritu. Asin gibohon an makakaya nindo para sa saindong acne ngonyan.

[Kahon sa pahina 27]

Impormasyon sa Sadiring Pagbolong Para sa mga May Acne

◻ Karkulohon kun gurano kagrabe kan kaso nindo paagi sa pagbilang sa mga lugad: 10 o mayo pa, kadikit pa sana; 11 sagkod 30, kasiyahan sana; labing 30, grabe nang problema sa acne

◻ Gumibo nin plano sa pag-ataman sa kublit na tama sa saindong espesyal na mga pangangaipo

◻ Ipakipag-olay iyan sa saindong parmaseutiko

◻ Labaran nin luway-luway an apektadong mga parte paagi sa kamot o malumhok na labakara

◻ Likayan an ano man na pampagayon na nagpapagrabe—an make-up na may lana ginigibong mas malana an kublit

◻ An mga lugar na may problema nagkakaipo nin ekstrang atension

◻ Magdanay sa saindong plano sa pag-ataman sa kublit aroaldaw, dawa kun atrasado an mga resulta

[Ritrato sa pahina 26]

“Ay! May saro na naman na punggod!”