Pagtao nin Katanosan sa Pagigin Makababalde nin Guerra

AN GUERRA ilinaladawan sa JAMA (Journal of the American Medical Association) kan 1988 na “an pinakateribleng damat sa ika-20 siglo.” Kinakarkulo na 90 milyones na katawo an nagadan sa mga guerra sa ika-20 siglo. Sa kasaysayan, an mga 50 porsiento kan mga nagadan na konektado sa guerra mga sibilyan, pero luminangkaw na gayo an proporsion. Pag-abot kan mga taon nin 1970, sinasabi na an mga sibilyan 73 porsiento na sa mga nagagadan, asin sa mga taon nin 1980, 85 porsiento.

Paano matatawan nin katanosan nin mga tawo an siring na lagduan na paggadan sa mga sibilyan? Sa paagi na kapareho kan pagtao nin katanosan kan enot na mga Amerikano sa pangongoripon. Nagsayuma sindang ibilang na tawo an mga biktima. An librong The Sociology of Social Problems nagkokomento: “An reglamento na ‘an gabos na tawo linalang na pantay’ dai aplikado sa mga Negro, ta sinda ‘rogaring,’ bakong tawo.” Siring man, sinabi kan artikulo sa JAMA na dinideharan kan mga nasyon “an lubos na pagkatawo kan mga biktima, na sa kadaklan tinatawan na sana sinda nin sarong ngaran na sinasabing nagsasapeligro kan soberaniya kan nasyon: bako na siang lalaki, ama, paraukit nin kahoy, paraoma, kundi kapitalista; bako na siang babae, estudyante, aking babae, o mamomoton sa berso, kundi Marxista.”

An nasyonalismo na suportado nin klero sa kadaklan iyo an may paninimbagan sa makatatakot na garadanan, arog kan inadmitir kan Katolikong historyador na si E. I. Watkin: “Ano man an opisyal na teoriya, sa gibo an ‘perming tama an nasyon ko’ iyo an prinsipyong sinusunod kan mga Obispong Katoliko sa panahon nin guerra. . . . Kun mapadapit sa makiiwalon na nasyonalismo sinda nagtaram bilang representante ni Cesar.”

[Picture Credit Line sa pahina 31]

U.S. Army