“Boot Ko Iyan Ngonyan!” An Panahon nin Tolos-tolos na Pagpanigo
An mga aki kun beses garo haros naooripon kan presente. Kun boot ninda an sarong bagay, boot ninda iyan ngonyan. An ideya na maghalat nin mas marhay na balos, o an pagpainda sa saindang sadiri kan kaogmahan huli ta iyan makararaot sainda sa ngapit, masakiton nindang masabotan. Pero, iyan an ideya na kaipuhan ninda—asin niato gabos—na manodan.
An sarong pag-adal nin mga sientista sa Unibersidad nin Columbia sa Estados Unidos nagsiyasat sa abilidad nin saradit na aki na dai nguna magpanigo huli sa minamawot na balos. An mga aki inalokan na pumili sa duwang regalo, an saro mas marhay kisa sa saro—halimbawa sarong biskuwit kontra sa duwa. Sinda magkakaigwa kan mas marhay na regalo solamente kun maghalat sinda sagkod na magbalik an maestro. Pero, puwede nindang tapuson an paghalat ano man na oras paagi sa pagpatanog kan tiling-tiling, dangan aakoon ninda an mas sadit na regalo asin mawawara an mas marhay. Irinekord kan mga sientista an saindang iginawe asin inaram an pag-oswag kan iyo man sanang mga aki pakatapos nin sampulong taon.
An magasin na Science nagreport na an mga aking mas andam na maghalat sa pagpanigo nagin mas marhay bilang mga hobenes. Sinda mas mapananarigan sa sosyal na paagi asin sa pag-eskuwela asin mas maabilidad sa pag-atubang sa tension asin panluluya nin boot. Malinaw, an abilidad na maghalat sa pagpanigo—na maghalat sa pagkakamit kan boot niato—sarong mahalagang abilidad sa buhay. Asin nakikinabang man dian an mga adulto.
Kita gabos pinipirit aroaldaw sa pagpili arin man sa tolos-tolos asin hinahalat na pagpanigo. An ibang pagpipilian garo bakong gayong mahalaga: ‘Dapat ko daw kakanon an cake na iyan o kuwentahon an sakong kaloriya?’ ‘Dapat daw akong magheling nin telebisyon, o may mas mabungang bagay na dapat kong gibohon ngonyan?’ ‘Dapat ko daw sabihon an komentong iyan o pogolon an sakong dila?’ Sa kada kaso, dapat tang timbangon an pan-akit nin tolos-tolos na pagpanigo kontra sa mas haloy na mga epekto. Totoo, an mga ini bakong darakulang bagay.
Mas dakula an mga epekto kan moral na mga desisyon na naaatubang nin mga tawo: ‘Dapat daw akong magputik tanganing makaluwas sa situwasyon na iyan, o dapat daw akong humanap nin honesto asin mataktikang paagi?’ ‘Dapat daw akong maghimate sa pakigitilan na iyan asin helingon kun ano an mangyari, o dapat daw na pakamahalon ko an sakong pag-agom?’ ‘Dapat daw akong makiiba sa kadaklan asin magmarihuana, o dapat daw akong magkuyog sa ley asin protehiran an sakong hawak?’ Siring kan mayong duwa-duwa na naobserbaran nindo, an tolos-tolos na pagpanigo puwedeng laglagon sa panale an buhay nin tawo.
Siring kan sinabi kan magasin na Science: “Tanganing magpunsionar nin epektibo, an mga indibiduwal dapat na boluntad na idigson an tolos-tolos na pagpanigo asin magdanay sa nagigiyahan nin pasohan na paggawe para sa ngapit na resulta.” Kaya posibleng dai kita magkaigwa nin marahay na buhay kun paninigoan ta an kada pagmawot tolos-tolos.
Minsan siring, nabubuhay kita sa kinaban na bangkag sa tolos-tolos na pagpanigo, kinaban na garo pinaaandar nin dai mabilang na rinibong adultong bersion ni Nonoy, na desididong makamtan an boot ninda ngonyan, na dai iniintindi an resulta. An kaisipan ninda iyo an naggiya sa satong modernong kinaban, asin bakong para sa ikararahay.