Libro kan Biblia Numero 52—1 Tesalonica

Kagsurat: Pablo

Kun Saen Isinurat: Corinto

Natapos an Pagsurat: Mga 50 C.E.

MGA taon 50 C.E. kaidto durante kan ikaduwang pagbiahe ni apostol Pablo sa paghuhulit kan sia magdalaw sa siudad nin Tesalonica sa Macedonia asin mag-establisar duman nin Kristianong kongregasyon. Mayo pang sarong taon, mientras na si Pablo nasa Corinto kaiba si Silvano (Silas sa libro nin Gibo) asin si Timoteo, sia napahiro na gibohon an enot niang surat sa mga taga Tesalonica tanganing rangahon sinda patin parigonon sinda sa pagtubod. Posibleng nasa paghinanapos kaidto kan 50 C.E. An surat na ini minalataw na napapalaen huli ta ini an enot sa mga isinurat ni Pablo na nagin kabtang kan Biblia asin, posibleng apuera sa Ebanghelyo ni Mateo, iyo ini an enot na isinurat na libro kan Kristianong Griegong Kasuratan.

² Kadakol kan ebidensia na nagsusuportar sa pagigin totoo asin mapananarigan kan surat. Ipinamidbid ni Pablo na sia an kagsurat, asin an laog kan librong iyan kaoyon kan iba pang kabtang kan ipinasabong na Tataramon. (1 Tes. 1:1; 2:18) An surat nasambitan kan dakol sa kaenot-enoteng mga katalogo kan ipinasabong na Kasuratan, kaiba na an Muratorian Fragment. An Enot na Tesalonica kinotar o nasambitan kan dakol sa enot na eklesiastikong mga parasurat, kaiba na si Ireneo (ikaduwang siglo C.E.), na sinambit an surat na iyan. An Chester Beatty Papyrus No. 2 (P⁴⁶), kaidtong mga 200 C.E., igwa kan Enot na Tesalonica, asin an saro pang papiro kaidtong ikatolong siglo (P³⁰), na ngonyan nasa Ghent, Belgium, igwa kan mga kapidaso kan Enot sagkod Ikaduwang Tesalonica.a

³ An pagrepaso sa halipot na kasaysayan kan kongregasyon sa Tesalonica, bago ginibo an surat na ini, magpapatunay na si Pablo may hararom na pagmakolog sa mga tugang sa siudad na iyan. Sa kapinonan pa sana, an kongregasyon nakaeksperyensia nin grabeng persekusyon asin pagtumang. Sa Gibo kapitulo 17, isinaysay ni Lucas an pag-abot ni Pablo asin ni Silas sa Tesalonica, “na duman may sinagoga an mga Judio.” Sa laog nin tolong Sabbath, si Pablo naghulit sa sainda, na nangangatanosan sa sainda basado sa Kasuratan, asin may mga nagpaparisa na sia nagdanay duman nin mas haloy pa ngani kisa kaini, huling nagkaigwa sia nin panahon na makapaghanap-buhay asin, orog sa gabos, mag-establisar patin mag-organisar nin sarong kongregasyon.​—⁠Gibo 17:1; 1 Tes. 2:9; 1:​6, 7.

⁴ Malinaw na isinaysay kan rekord sa Gibo 17:​4-7 an epekto kan paghuhulit kan apostol sa Tesalonica. Huling an mga Judio nauuri sa kapangganahan kan Kristianong ministeryo ni Pablo, sinda nag-organisar nin pagsururog asin naggibo nin kariribokan sa siudad. Sinalakay ninda an harong ni Jason asin ginuyod sia saka an iba pang mga tugang pasiring sa mga namamahala sa siudad, na nagkukurahaw: “An mga tawong ini na nagpabagsak sa ineerokan na daga yaon man digdi, asin may pag-istimar na inako sinda ni Jason. Asin an gabos na tawong ini minagaweng tumang sa mga dekreto ni Cesar, na nagsasabing igwa nin ibang hade, si Jesus.” Si Jason asin an iba pa pinirit na magpiyansa bago sinda pinatalingkas. Para sa kapakanan kan mga tugang sa kongregasyon, saka para sa kaligtasan mismo ni Pablo asin ni Silas, sinda pinaduman kan banggi sa Berea. Alagad an kongregasyon sa Tesalonica naestablisar na ngonyan.

⁵ An grabeng pagtumang kan mga Judio ki Pablo nagpadagos sagkod sa Berea asin pinagmaigotan nindang papondohon an saiyang paghuhulit duman. Dangan buminalyo sia sa Atenas, sa Grecia. Gustong-gusto pa man giraray nia na maaraman kun ano na an kamugtakan kan saiyang mga tugang sa Tesalonica na nag-aagi nin kasakitan. Duwang beses siang nagprobar na bumalik sa sainda, alagad ta sa kada pagprobar ‘inolang sia ni Satanas.’ (1 Tes. 2:​17, 18) Huling si Pablo pano nin pagmakolog sa bagong kongregasyon asin sia napupurisaw huli sa kasakitan na inaagihan ninda, isinugo nia si Timoteo na bumalik sa Tesalonica tanganing rangahon an mga tugang saka orog pa sindang parigonon sa pagtubod. Kan magbuelta si Timoteo na may darang nakakaogmang bareta, labi-labi an kagayagayahan ni Pablo huling naaraman nia an dapit sa saindang marigon na integridad dawa igwa nin madahas na persekusyon. An saindang rekord ngonyan nagin nang halimbawa sa mga nagturubod sa bilog na Macedonia asin Acaya. (1:​6-8; 3:​1-7) Nagpasalamat si Pablo ki Jehova Dios huli sa saindang maimbod na pakatagal, alagad aram man nia na mantang sinda padagos na nagtatalubo pasiring sa pagkamaygurang, kakaipuhanon ninda an dugang pang paggiya asin hatol. Huli kaini, mientras na si Pablo nasa Corinto kaiba si Timoteo asin Silvano, ginibo nia an saiyang enot na surat sa mga taga Tesalonica.

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

¹³ Sa surat na ini nagpaheling si Pablo nin espiritu nin mamomoton na pagmakolog para sa saiyang mga tugang. Sia asin an saiyang mga kapwa ministro nagtao nin marahayon na halimbawa nin mamomoton na kapadangatan, na itinatao bako sana an maogmang bareta nin Dios kundi pati an sainda mismong kalag para sa kapakanan kan saindang namomotan na mga tugang sa Tesalonica. Maghingoa logod an gabos na paraataman na makapatalubo nin siring kaiyan na bogkos nin pagkamoot sa saindang kongregasyon! An siring na kapahayagan nin pagkamoot makakadagka sa gabos na magpaheling nin pagkamoot sa lambang saro, siring kan sinabi ni Pablo: “Dugang pa, pataluboon logod kamo kan Kagurangnan, iyo, gibohon kamong abunda, sa pagkamoot sa lambang saro asin sa gabos, siring kan ginigibo mi man sa saindo.” Nakakaparigon na marhay an pagkamoot na ini na gikan sa boot na ipinapahayag nin lambang saro sa bilog na banwaan nin Dios. Ginigibo kaiyan an puso na magin ‘marigon, na daing kasagwean sa kabanalan sa atubangan kan satong Dios asin Ama sa presensia kan satong Kagurangnan na Jesus kaiba an gabos niang banal.’ Isinusuhay kaiyan an mga Kristiano sa maraot asin imoral na kinaban na ini tanganing sinda makalakaw sa kabanalan saka sa siring mapaogma ninda an Dios.​—⁠3:​12, 13; 2:8; 4:​1-8.

¹⁴ An surat na ini nagtatao nin marahayon na arogan dapit sa mataktika asin mamomoton na hatol sa Kristianong kongregasyon. Minsan ngani an mga tugang sa Tesalonica maigot asin maimbod, igwa nin mga bagay sa sainda na dapat itanos. Minsan siring, sa kada situwasyon, tinawan ni Pablo nin komendasyon an mga tugang sa saindang marahay na mga kualidad. Halimbawa, sa pagtao nin patanid dapit sa pagkamaati sa moral, tinawan nguna nia sinda nin komendasyon sa saindang pamumuhay tanganing makapaogma sa Dios dangan dinagka nia sinda na gibohon iyan nin “mas lubos pa,” na an lambang saro may kabanalan asin onra na nagpupugol kan saiyang sadiring lalagan. Dangan, pagkatapos niang magtao sa sainda nin komendasyon sa saindang sa magturugang na pagkamoot, sinadol nanggad nia sinda na magpadagos sa paaging ini ‘nin orog pa,’ na dai nakikilabot sa iba asin namumuhay nin disente sa pagheling kan mga taga luwas. Sa mataktikang paagi sinabihan ni Pablo an saiyang mga tugang na “hanapon an karahayan kan lambang saro asin kan gabos na iba pa.”​—⁠4:​1-7, 9-12; 5:⁠15.

¹⁵ Apat na beses na sinambit ni Pablo an dapit sa “presensia” ni Jesu-Cristo. Minalataw na an bagong makombertir na mga Kristiano sa Tesalonica interesadong marhay sa katokdoan na ini. Mientras na si Pablo yaon sa saindang siudad, daing duda na sia mapusong naghulit manongod sa Kahadean nin Dios na pamamahalaan ni Cristo, siring kan ipinaparisa kan akusasyon sa saiya asin sa saiyang kairiba: “An gabos na tawong ini minagaweng tumang sa mga dekreto ni Cesar, na nagsasabing igwa nin ibang hade, si Jesus.” (Gibo 17:7; 1 Tes. 2:19; 3:13; 4:15; 5:23) An mga tugang sa Tesalonica naglaom sa Kahadean asin, huli sa pagtubod sa Dios, naghalat “sa saiyang Aki hale sa kalangitan, na saiyang binuhay liwat hale sa mga gadan, na iyo si Jesus,” tanganing iligtas sinda sa grabeng kaanggotan na madatong. Kaagid kaiyan, an gabos na naglalaom sa Kahadean nin Dios ngonyan kaipuhan na maghimate sa marahayon na hatol kan Enot na Tesalonica na magin abunda sa pagkamoot, na may marigon na puso asin daing kasagwean, tanganing sinda ‘padagos na makalakaw na angay sa Dios na nag-aapod sa sainda pasiring sa saiyang kahadean asin kamurawayan.’​—⁠1 Tes. 1:​8, 10; 3:​12, 13; 2:⁠12.

[Nota sa Ibaba]