Maninigo daw Kamong Tumubod sa Trinidad?: Paano Ipinaliliwanag an Trinidad?
1. Ano an itinaong kahulogan kan Iglesya Katolika sa Trinidad?
AN Iglesya Katolika Romana nagsasabi: “An Trinidad iyo an terminong ginagamit para sa pangenot na doktrina kan relihiyon na Kristiano . . . Kaya, sa pagkasabi kan Kredo ni Atanacio: ‘an Ama Dios, an Aki Dios, asin an Banal na Espiritu Dios, pero bakong tolo an Dios kundi saro an Dios.’ Sa Trinidad na ini . . . an mga Persona parareho daing sagkod asin magkakapantay: an gabos dai linalang asin makakamhan sa gabos.”—The Catholic Encyclopedia.
2, 3. Ano an pakahulogan kan kadaklan na ibang iglesya sa doktrina?
2 An haros gabos na iba pang iglesya sa Kakristianohan minaoyon. Halimbawa, an Iglesya Griego Ortodokso inaapod man an Trinidad na “an pundamental na doktrina nin Kristianismo,” na sinasabi pa ngani: “An mga Kristiano iyo an mga minatubod ki Cristo bilang Dios.” Sa librong Our Orthodox Christian Faith, an iglesya man sanang iyan nagsasabi: “An Dios trinidad. . . . An Ama biyong Dios. An Aki biyong Dios. An Banal na Espiritu biyong Dios.”
3 Kun siring, an Trinidad ibinibilang na “sarong Dios sa tolong Persona.” An kada saro sinasabi na daing kapinonan, huling nabubuhay sagkod lamang. An kada saro sinasabing makakamhan sa gabos, na an kada saro daing ikinalalabi o ikinabababa sa iba.
4. Ano an reaksion nin dakol sa mga paliwanag kan Trinidad?
4 Masakit daw na saboton an siring na pangangatanosan? An dakol na sinserong nagtutubod nakua iyan na nakariribong, tumang sa normal na pangangatanosan, daing kaagid sa saindang naeksperyensiahan. Paano, an hapot ninda, mahihimong an Ama Dios, si Jesus Dios, asin an banal na espiritu Dios, pero bakong tolo an Dios kundi saro sana an Dios?
“Dai Kayang Saboton kan Isip nin Tawo”
5-7. Ano an sinasabi nin laen-laen na reperensia manongod sa doktrina nin Trinidad?
5 Lakop an pagkaribong na ini. An The Encyclopedia Americana nagsasabi na an doktrina kan Trinidad ibinibilang na “dai kayang saboton kan isip nin tawo.”
6 An dakol na naniniwala sa Trinidad arog man kaiyan an punto-de-vista. Si Monsenyor Eugene Clark nagsasabi: “An Dios saro, asin an Dios tolo. Mantang mayo nin arog kaini sa mga linalang, dai niato iyan masasabotan, kundi paniwalaan na sana iyan.” Si Kardinal John O’Connor nagsasabi: “Aram niato na iyan hararomon na misteryo, na dai man lamang niato nasasabotan.” Asin si Papa Juan Paulo II nagtataram manongod sa “masakit masabotan na misteryo nin Dios na Trinidad.”
7 Kaya, an A Dictionary of Religious Knowledge nagsasabi: “Kun ano man nanggad an doktrinang iyan, o imbes kun paano man nanggad iyan ipaliliwanag, an mga Trinitaryo dai nagkakaoroyon.”
8, 9. Ano an sinasabi nin sarong ensiklopedyang Katoliko manongod sa mga estudyante sa seminaryo asin sa saindang mga propesor, asin paano nindo mabeberipikar an katotoohan nin siring na mga komento?
8 Kaya masasabotan niato kun taano an New Catholic Encyclopedia ta nagkokomento: “Pipira sana an paratokdo kan Trinitaryong teolohiya sa mga seminaryong Romano Katoliko na dai pinastidyo kan hapot na, ‘Pero paano ihuhulit an Trinidad?’ Asin kun an hapot tanda nin pagkaribong kan mga estudyante, seguro iyan tanda man nin kaagid na pagkaribong kan saindang mga propesor.”
9 An katotoohan kan komentong iyan mabeberipikar nin pagduman sa sarong librariya asin pagsiyasat sa mga libro na nagsusuportar sa Trinidad. Dai mabilang na pahina an isinurat sa pagprobar na ipaliwanag iyan. Pero, pakaagi sa nakariribong na mga teolohikong termino asin paliwanag, dai pa man giraray nakokontento an mga nagsisiyasat.
10. Ano an sinasabi nin sarong pading Jesuita manongod sa Trinidad?
10 Sa bagay na ini, an Jesuitang si Joseph Bracken nagkomento sa saiyang librong What Are They Saying About the Trinity?: “An mga padi na may dakulang paghihingoa na nakanood . . . kan Trinidad kaidtong mga taon na sinda nasa seminaryo natural sanang nag-aalangan na iatubang iyan sa saindang mga sakop hale sa pulpito, minsan kun Domingo nin Trinidad. . . . Taano ta palalangkagon pa an mga tawo nin bagay na sa huri dai man ninda masasabotan nin tama?” Sinabi man nia: “An Trinidad pormal na paniniwala, pero iyan kakadikit o mayo [nin epekto] sa pan-aroaldaw na Kristianong pamumuhay asin pagsamba.” Pero, iyan “an pangenot na doktrina” kan mga iglesya!
11. Ano an balidong mga komento nin sarong teologong Katoliko?
11 An teologong Katoliko na si Hans Küng nagkomento sa saiyang librong Christianity and the World Religions na an Trinidad sarong dahelan kun taano an mga iglesya ta daing nagigibong pag-oswag sa mga tawong bakong Kristiano. Sabi nia: “Minsan an may inadalan na mga Muslim dai nasusundan, kun paanong an mga Judio dai man nasasabotan, an ideya kan Trinidad. . . . An paglalaen na ginigibo kan doktrina nin Trinidad sa pag-oltanan nin sarong Dios asin tolong persona dai nakakapanigo sa mga Muslim, na nariribong, imbes na naliliwanagan, sa teolohikong mga termino na gikan sa Syriac, Griego, asin Latin. Para sa mga Muslim iyan gabos pagkawat sana sa mga termino. . . . Taano ta bobooton nin siisay man na dugangan an ideya nin pagigin saro asin nasosolo nin Dios na daing ibang magigibo kundi salakan o gibohon na imbalido an pagigin saro asin pagsosolong iyan?”
“Bakong Sarong Dios nin Karibarawan”
12. Paano ipinaliliwanag nin nagkapira an ginikanan kan Trinidad?
12 Paano nagkaigwa nin siring kanakariribong na doktrina? An The Catholic Encyclopedia nagsasabi: “An doktrinang misteryosong marhay natural may Banal na kapahayagan.” An mga iskolar na Katoliko na si Karl Rahner asin Herbert Vorgrimler nagsasabi sa saindang Theological Dictionary: “An Trinidad misteryo . . . sa estriktong sentido . . . , na dai puwedeng maaraman kun mayo nin kapahayagan, asin minsan pakatapos na ikapahayag dai lubos na masasabotan.”
13, 14. An pagsabi na an Trinidad gikan sa banal na kapahayagan nagbubunga nin anong dakulang problema?
13 Minsan siring, an pagsabi na mantang an Trinidad nakariribong na gayong misteryo, iyan seguradong gikan sa banal na kapahayagan nagbubunga nin saro pang dakulang problema. Taano? Huli ta an banal na kapahayagan mismo dai minatogot sa siring na pagmansay sa Dios: “An Dios bakong sarong Dios nin karibarawan.”—1 Corinto 14:33, Revised Standard Version (RS).
14 Huli sa mga tataramon na iyan, an Dios daw magigin responsable sa doktrina manongod sa saiyang sadiri na labi-labi kamakariribong na pati mga iskolar sa Hebreo, Griego, asin Latin dai kayang ipaliwanag iyan?
15. Kaipuhan daw na magin teologo an mga tawo tanganing ‘mamidbid an tunay na Dios asin an saiyang aki’?
15 Saro pa, kaipuhan daw na magin teologo an mga tawo tanganing ‘mamidbid an iyo sanang tunay na Dios asin si Jesu-Cristo na saiyang sinugo’? (Juan 17:3, JB) Kun siring, taano ta pipira sana sa edukadong mga Judiong namomoon sa relihiyon an nagmidbid ki Jesus bilang an Mesiyas? Imbes, an saiyang maimbod na mga disipulo ordinaryong mga paraoma, parasira, parasingil nin buhis, ina nin pamilya. An ordinaryong mga tawong idto seguradong marhay sa itinokdo ni Jesus manongod sa Dios kaya iyan ikinatokdo ninda sa iba asin sinda andam pa nganing magadan huli sa saindang pagtubod.—Mateo 15:1-9; 21:23-32, 43; 23:13-36; Juan 7:45-49; Gibo 4:13.