An Biblia—Tataramon nin Dios o nin Tawo?
Kapitulo 10: Sarong Hula sa Biblia na Naheling Nindong Naotob
Naisip-isip na daw nindo kun taano ta laen na marhay an kamugtakan nin mga bagay ngonyan kun ikokomparar sa kamugtakan kaiyan kaidtong sanggatos na taon na an nakaagi? An ibang bagay mas marahay. Sa dakol na nasyon, an mga helang na nakagagadan kan mga nakaagi ngonyan ordinaryo na sanang binobolong, asin an ordinaryong tawo may pamantayan nin pamumuhay na dai man lamang pinangarap kan saiyang mga apoon. Sa ibong na lado, an satong siglo nakaheling kan pinakagrabeng mga guerra asin kan nagkapira sa pinakagrabeng mga kabikoan sa bilog na kasaysayan. An prosperidad nin tawo—pati an saiyang pagpapadagos na mabuhay—ibinubugtak sa peligro nin pagputok nin populasyon, problema sa polusyon, asin nin mahiwas, internasyonal na tambak nin nuklear, biolohiko, asin kemikal na mga armas. Taano daw ta laen na marhay an ika-20 siglo sa nakaaging mga siglo?
1. (Iiba an introduksion.) (a) Paano napalaen an ika-20 siglo sa nakaaging mga siglo? (b) Ano an makatatabang sato na masabotan kun taano ta laen na marhay an satong mga panahon?
An simbag sa hapot na ini may koneksion sa pambihirang hula sa Biblia na naheling nindong naotob. Iyan hula na itinaram mismo ni Jesus asin, apuwera sa pagtao nin pruweba na ipinasabong an Biblia, nagpaparisa na kita haranihon na sa dramatikong marhay na mga pagkaliwat sa kinaban. Ano an hulang ini? Asin paano niato naaaraman na iyan naootob?
An Dakulang Hula ni Jesus
2, 3. Ano an ihinapot sa saiya kan mga disipulo ni Jesus, asin saen niato manonompongan an saiyang simbag?
2 Sinasabi sato kan Biblia na dai mahaloy bago magadan si Jesus, pinag-oolayan kan saiyang mga disipulo an darakulang edipisyo kan templo sa Jerusalem; hinangaan ninda an kadakulaan asin garo baga pagtagal kaiyan. Pero si Jesus nagsabi: “Naheheling nindo an gabos na bagay na ini? Sa katotoohan sinasabi ko saindo, Daing matatada digding gapo sa ibabaw nin gapo na dai magaba.”—Mateo 24:1, 2.
3 Seguradong napangalas an mga disipulo ni Jesus sa saiyang isinabi asin kan huri nagdolok sa saiya para sa dagdag na impormasyon, na sinasabi: “Sabihi kami, Noarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?” (Mateo 24:3) An simbag ni Jesus yaon sa natatada pang kabtang kan Mateo kapitulo 24 asin 25. Nasusurat man an saiyang mga tataramon sa Marcos kapitulo 13 asin Lucas kapitulo 21. Malinaw na ini an pinakamahalagang hula ni Jesus kan sia yaon sa daga.
4. Manongod sa anong magkalaen na mga bagay an ihinahapot kan mga disipulo ni Jesus?
4 An totoo, bako sanang saro an ihinahapot kan mga disipulo ni Jesus. Enot, ihinapot ninda: “Noarin mangyayari an mga bagay na ini?” an boot sabihon, Noarin malalaglag an Jerusalem asin an templo kaiyan? Saro pa, boot nindang maaraman an tanda na magpaparisa na nagpoon na an presensia ni Jesus bilang Hade sa langitnon na Kahadean nin Dios asin harani na an katapusan kan palakaw na ini nin mga bagay.
5. (a) Ano an enot na kaotoban kan hula ni Jesus, alagad ta noarin magkakaigwa nin kompletong kaotoban an saiyang mga tataramon? (b) Paano pinonan ni Jesus an saiyang simbag sa hapot kan mga disipulo?
5 Sa saiyang simbag, kinonsiderar ni Jesus an duwang punto. An dakol niang itinaram aktuwal na naotob kan enot na siglo, kan mga taon na suminagkod sa teribleng kalaglagan nin Jerusalem kan 70 C.E. (Mateo 24:4-22) Pero magkakaigwa nin orog na kahulogan an saiyang hula, sa katunayan, sa satong kaaldawan. Kun siring, ano an isinabi ni Jesus? Pinonan nia sa pagsabi kan mga tataramon na nasusurat sa bersikulo 7 asin 8: “An nasyon matindog tumang sa nasyon asin an kahadean tumang sa kahadean, asin magkakaigwa nin mga kakulangan nin kakanon asin mga linog sa surunodsunod na lugar. An gabos na bagay na ini iyo an kapinonan nin kasakitan.”
6. An mga tataramon ni Jesus sa Mateo 24:7, 8 nagpapagirumdom sato kan anong kaagid na hula?
6 Malinaw, an presensia ni Jesus bilang langitnon na Hade tatandaan nin grabeng kariribokan sa daga. Ini pinatutunayan nin kaagid na hula na yaon sa librong Kapahayagan: an bisyon sa apat na nangangabayo kan Apocalipsis. (Kapahayagan 6:1-8) An enot sa mga nangangabayong ini naglaladawan ki Jesus mismo bilang nandadaog na Hade. An ibang nangangabayo kaiba an saindang mga kabayo naglaladawan sa mga pangyayari sa daga na nagtatanda sa kapinonan kan paghade ni Jesus: guerra, gutom, asin dai pa napapanahon na pagkagadan huli sa laen-laen na paagi. Naheheling daw niatong naootob ngonyan an duwang hulang ini?
Guerra!
7. Ano an makahulang ilinadawan kan pagsakay kan ikaduwang nangangabayo sa Apocalipsis?
7 Orog niatong siyasaton iyan. Enot, si Jesus nagsabi: “An nasyon matindog tumang sa nasyon asin an kahadean tumang sa kahadean.” Ini hula manongod sa guerra. An ikaduwa sa apat na nangangabayo sa Apocalipsis nagladawan man sa guerra. Mababasa niato: “May saro pang nagluwas, sarong mapulang kabayo; asin itinogot sa nangangabayo dian na haleon an katoninongan sa daga tangani sindang maggaradanan; asin may dakulang minasbad na itinao sa saiya.” (Kapahayagan 6:4) Ngonyan, rinibo nang taon na naggeguerra an mga tawo. Kun siring, taano ta maninigong magkaigwa nin espesyal na kahulogan an mga tataramon na ini sa satong aldaw?
8. Taano ta lalaoman niato na an guerra magin lataw na kabtang kan tanda?
8 Girumdoma na an guerra sana bakong tanda kan presensia ni Jesus. An tanda kompuwesto kan gabos na detalye kan hula ni Jesus na nangyayari sa parehong panahon. Pero guerra an enot na nasambitan, kaya malalaoman niato na an kabtang na ini maootob sa pambihirang paagi na makaaapod sa satong atension. Asin kaipuhan na admitiron nin gabos na an mga guerra sa ika-20 siglong ini daing kaagid sa bilog na nakaaging kasaysayan.
9, 10. Paano nagpoon na maotob an mga hula manongod sa guerra?
9 Halimbawa, mayo nin naenot na guerra—minsan ngani maringis asin mapanlaglag an dakol—na makapapantay sa pagigin mapanlaglag kan duwang guerra mundial kan ika-20 siglo. Tara, an enot na guerra mundial sa katapustapusi 14 milyones an ginadan, labi sa populasyon nin dakol na nasyon. Tunay nanggad, “itinogot sa nangangabayo dian na haleon an katoninongan sa daga tangani sindang maggaradanan.”
10 Sono sa hula, “may dakulang minasbad na itinao” sa makiguerrang ikaduwang nangangabayo sa Apocalipsis. Paano iyan minaaplikar? Sa paaging ini: An mga armas sa pakikilaban nagin mas nakagagadan. Gamit an tangke, eroplano, nakagagadan na poison gas, submarino, asin artileriya na nakapapuputok nin mga bala sa rayong pirang milya, an tawo nagin mas matibay sa paggadan sa saiyang kapwa. Asin poon kan enot na guerra mundial mas nagin mapanlaglag pa an “dakulang minasbad”—huli sa paggamit kan mga bagay na arog kan komunikasyon sa radyo, radar, modernong mga riple, mga armas na bakteryolohiko asin kemikal, flamethrower, napalm, bagong klase nin mga bomba, intercontinental ballistic missile, nuklear na mga submarino, modernong mga eroplano, asin darakulaon na barko de guerra.
“Kapinonan nin Kasakitan”
11, 12. Sa anong paagi na an enot na guerra mundial “kapinonan [sana] nin kasakitan”?
11 An enot na mga bersikulo kan hula ni Jesus natatapos sa mga tataramon na: “An gabos na bagay na ini iyo an kapinonan nin kasakitan.” Ini totoo nanggad sa enot na guerra mundial. An katapusan kaiyan kan 1918 dai nakatao nin halawig na katoninongan. Dai nahaloy idto sinundan nin limitado pero maringis na mga aksion militar sa Etiopia, Libya, España, Rusya, India, asin iba pang kadagaan. Dangan nag-abot an makangingirhat na ikaduwang guerra mundial, na nagkua nin mga 50 milyones na militar asin sibilyan na mga biktima.
12 Dugang pa, sa ibong nin paminsanminsan na mga tratado sa katoninongan asin pag-ontok nin labanan, nasa guerra pa man giraray an katawohan. Kan 1987 irineport na 81 darakulang guerra an pinaglabanan poon 1960, na guminadan sa 12,555,000 na lalaki, babae, asin mga aki. Kan 1987 mas dakol an guerra kisa arin man na nakaaging taon sa nakarekord na kasaysayan. Saro pa, an mga preparasyon asin gastos militar, na ngonyan nakaaabot na sa $1,000,000,000,000 kada taon, nakararaot sa ekonomiya kan kinaban. An hula ni Jesus manongod sa ‘pagtindog nin nasyon tumang sa nasyon asin nin kahadean tumang sa kahadean’ talagang naootob. An mapulang kabayo nin guerra nagpapadagos sa maisog na pagdalagan sa daga. Pero kumusta man an ikaduwang kabtang kan tanda?