An Pagmamaigot Minagiya Pasiring sa Pag-oswag
ISINAYSAY NI JOSE MAGLOVSKY
Kan kapotan kan pulis an sakong takyag, hinanap ko an sakong ama. Alagad dai ko naaraman, dinara na palan sia sa presinto. Pag-abot ko duman, kinompiskar kan mga pulis an gabos ming publikasyon, kabale an samong mga Biblia, asin itinambak iyan sa salog. Kan maheling ini, naghapot an sakong ama: “Pati an mga Biblia ibinugtak nindo sa salog?” Naghagad nin despensa an hepe, dangan pinurot an mga Biblia asin ibinugtak iyan sa lamesa.
PAANO kami napaduman sa presinto? Ano an pinaggigibo mi? Yaon daw kami sa sarong ateistang estado-pulisiya, kaya pati an Biblia kinua sa samo? Tanganing masimbag an mga hapot na ini, kaipuhan tang bumalik sa 1925, bago pa ngani ako namundag.
Kan taon na idto an sakong ama, si Estefano Maglovsky, asin an sakong ina, si Juliana, naghale sa kaidto Yugoslavia asin buminalyo sa Brazil, na nag-istar sa São Paulo. Minsan ngani Protestante si Tatay asin Katoliko si Nanay, an relihiyon bakong dahelan nin dai ninda pagkakasundo. Sa katunayan, pakalihis nin sampulong taon may nangyari na pinagsaro sinda sa relihiyosong paagi. An bayaw ni Tatay dinarahan sia nin kompleto an kolor na pulyeto sa tataramon na Hungario na nagpapaliwanag dapit sa kamugtakan kan mga gadan. Inako nia an pulyeto bilang regalo, asin ipinakiolay nia ki Tatay na basahon iyan asin sabihon sa saiya an saiyang opinyon dapit sa mga laog, espesyalmente an kabtang dapit sa “impierno.” Magdamlag na binasa asin binasa liwat ni Tatay an pulyeto, asin kan suminunod na aldaw, kan mag-abot an saiyang bayaw tanganing aramon an saiyang opinyon, daing pagduwaduwang ipinahayag ni Tatay: “Uni an katotoohan!”
Sadit na mga Pagpoon
Huling hale sa mga Saksi ni Jehova an publikasyon, an duwa hinanap sinda tanganing orog pang makanood manongod sa saindang mga paniniwala asin katokdoan. Kan sa katapustapusi makanompong sinda, an nagkapirang miembro kan samong pamilya nagpoon na magkaigwa nin pag-orolay sa Biblia kaiba kan mga Saksi. Kan taon man sanang idto, 1935, naponan an regular na pag-adal sa Biblia sa Hungario, na walo katawo an promedyong nag-aatender, asin poon kaidto nagkaigwa kami nin regular na mga pag-adal sa Biblia sa samong harong.
Pakatapos nin duwang taon na pag-adal sa Biblia, nabautismohan si Tatay kan 1937 asin nagin entusiastikong Saksi ni Jehova, na nakikikabtang sa paghuhulit sa harong-harong asin naglilingkod man bilang nombradong lingkod asin nangengenot sa pag-adal. Nagtabang sia sa pag-organisar kan enot na kongregasyon sa São Paulo, sa lugar kan Vila Mariana. An kongregasyon kan huri ibinalyo sa sentro kan siudad asin inapod na Kongregasyon Sentral. Pakalihis nin sampulong taon naorganisar an ikaduwang kongregasyon, sa lugar kan Ypiranga, asin ninombrahan si Tatay bilang lingkod kan kongregasyon duman. Kan 1954 naorganisar an ikatolong kongregasyon, sa lugar kan Moinho Velho, kun saen naglingkod man sia bilang lingkod kan kongregasyon.
Kan an grupong ini sararo nang marhay, pinonan niang tabangan an sarong kataed na grupo sa São Bernardo do Campo. Huli sa pagbendisyon ni Jehova sa mga paghihingoa kan saradit na grupong ini nin mga Saksi durante kan nag-aging mga taon, makangangalas nanggad an pag-oswag, kaya kan 1994 may labing 70,000 na parahayag sa 760 kongregasyon sa mas dakulang São Paulo. Makamomondo, dai nabuhay si Tatay tanganing maheling an pag-oswag na ini. Nagadan sia kan 1958 sa edad na 57.
Pagmamaigot na Sunodon an Halimbawa ni Tatay
An sarong ekselenteng karakteristiko kan sakong ama, arog nin ibang maygurang na Kristiano, iyo an saiyang pagkamapagpasakat. (Helingon an 3 Juan 1, 5-8.) Bilang resulta, nagkapribilehiyo kami na magin bisita si Antonio Andrade saka an saiyang agom asin aki, na nag-abot sa Brazil hale sa Estados Unidos kaiba sinda Brother asin Sister Yuille kan 1936. Nagin bisita man sa samong harong an duwang naggraduwar sa Paadalan sa Biblia kan Watchtower sa Gilead, sinda Harry Black asin Dillard Leathco, na kan 1945 iyo an enot na mga misyonero na idinestino sa Brazil. Dakol pang iba an suminunod sa sainda. An mga tugang na lalaki asin babaeng ini nagin dayaday na gikanan nin pampakosog sa gabos sa samong pamilya. Bilang pagpahalaga dian asin para sa kapakinabangan kan sakong pamilya, pinagmaigotan kong arogon an halimbawa kan sakong ama kun manongod sa Kristianong kuwalidad na pagkamapagpasakat.
Minsan ngani nuebe anyos pa sana ako kan manodan ni Tatay an katotoohan kan 1935, bilang panganay na aki, nagpoon akong umiba sa saiya sa saiyang teokratikong mga aktibidad. Kami gabos kaiba niang nag-aatender sa mga pagtiripon sa Kingdom Hall na yaon sa opisina prinsipal kan mga Saksi sa São Paulo sa Eça de Queiroz Street, Number 141. Huli sa pagtotokdo asin pagsasanay na itinao sa sako ni Tatay, nakapatalubo ako nin makosog na pagmawot na maglingkod ki Jehova, asin kan 1940, idinusay ko an sakong sadiri ki Jehova, na sinisimbolisaran ini paagi sa pagpabautismo sa tubig sa ngonyan maati nang Salog nin Tietê, na nagbubulos sa sentro kan São Paulo.
Nanodan ko tolos kun ano an boot sabihon kan pagigin regular na parahayag kan maogmang bareta, na itinatanom asin binabaribian an mensahe kan katotoohan sa iba asin inaadalan sinda sa Biblia. Ngonyan, mantang hiniheling ko an rinibong dusay na Saksi ni Jehova sa Brazil, nakakamate ako nin hararom na kagayagayahan sa pakaaram na ginamit Nia ako sa pagtabang sa dakol sa sainda na magkamit kan kaaraman dapit sa katotoohan o pararomon an saindang pagpahalaga dian.
Kabilang sa mga natabangan ko si Joaquim Melo, na nanompongan ko sa ministeryo sa harong-harong. Kinakaolay ko an tolong lalaki na naghihinanyog pero bakong gayong interesado. Dangan narisa ko an sarong aking lalaki na nakibale sa samo asin odok na naghihinanyog. Kan maheling ko an saiyang interes, sa saiya ko itinao an sakong atension asin, pakatapos nin marahay na pagpapatotoo, inimbitaran ko sia sa Pag-adal sa Libro kan Kongregasyon. Dai sia nag-atender sa pag-adal, pero nagtunga sia sa Teokratikong Paadalan sa Pagmiministro asin pakatapos kaidto regular nang nag-atender sa mga pagtiripon. Marahay an saiyang pag-oswag, nabautismohan sia, asin sa laog nin nagkapirang taon naglingkod bilang nagbibiyaheng ministro, kaiba an saiyang agom.
Yaon man si Arnaldo Orsi, na nanompongan ko sa sakong pinagtatrabawohan. Regular akong nagpapatotoo sa sarong katrabaho pero narisa ko na an sarong barabason na soltero perming naghihiging, kaya pinonan ko na direktang makipag-olay sa saiya. Hale sia sa sarong maimbod na pamilyang Katoliko pero dakol an ihinapot nia manongod sa mga bagay na arog baga kan pagsigarilyo, pagdalan nin pornograpikong mga pelikula, asin paggamit kan abilidad sa pakikipaglaban na judo. Ipinaheling ko sa saiya an sinasabi kan Biblia, asin sa sakong magayagayang pagkabigla, pagkaaga inagda nia ako na magheling mantang pinapasa nia an saiyang pipa asin layter kabale an saiyang krusipiho, rinaraot an saiyang pornograpikong mga pelikula, asin inaaris an saiyang barabas. Sarong naliwat na tawo sa halipoton sanang panahon! Uminontok man sia sa pagjudo asin nakiolay na mag-adal sa Biblia kaiba ko aroaldaw. Sa ibong kan pagtumang kan saiyang agom asin ama, marahay an saiyang pag-oswag sa espirituwal sa tabang kan mga tugang na harani sa saiya an istaran. Dai nahaloy, nabautismohan sia asin ngonyan naglilingkod bilang magurang sa kongregasyon. An saiyang agom asin mga aki nag-ako man kan katotoohan.
Pakikikabtang sa Paglilingkod sa Kahadean
Kan ako mga 14 anyos na, nagpoon akong magtrabaho sa sarong kompaniya sa pag-anunsio, kun saen nakanood akong magpinta nin mga karatula. Nakatabang ining marhay, asin sa laog nin nagkapirang taon ako sana an tugang sa São Paulo na nagpipinta nin mga kartel asin bandereta sa tinampo na nag-aanunsio nin mga pahayag-publiko asin kombension kan mga Saksi ni Jehova. Sa laog nin haros 30 taon, nagkapribilehiyo akong maglingkod bilang paraataman kan Departamento sa Pagpinta sa kombension. Permi kong tinitipon an sakong mga aldaw nin bakasyon tanganing makatrabaho sa mga kombension, na natotorog pa ngani sa hall kan kombension tanganing mapintahan an mga karatula sa tamang panahon.
Nagkaoportunidad man akong makapaghulit paagi sa sound car kan Sosyedad, na bago nanggad kan panahon na idto. Ibinubugtak mi an samong mga publikasyon sa Biblia sa sarong patindogan, asin mantang nagbobrodkast an sound car nin sarong irinekord na mensahe, kinakaolay mi an mga tawo na nagruluwas sa saindang harong tanganing helingon kun ano an nangyayari. An saro pang paagi na ginamit mi sa pagpaisi kan maogmang bareta kan Kahadean iyo an nabibitbit na ponograpo, asin igwa pa ako kan mga plaka na ginamit sa pag-atubang kan mga publikasyon kan Sosyedad. Dakol na literatura sa Biblia an ikinawaras bilang resulta.
Kan mga aldaw na idto an Iglesya Katolika igwa nin haralabang prosesyon sa mga tinampo nin São Paulo, na sa parate may mga lalaki sa enotan na nagpapahale kan mga nakaoolang sa aagihan. Sarong Domingo, nag-aalok kami ni Tatay kan An Torrengbantayan asin Awake! sa tinampo kan mag-abot an sarong halabang prosesyon. Si Tatay, siring sa nakatodan na nia, nakakupya. An saro sa mga lalaki sa enotan kan prosesyon nagkurahaw: “Halea an kupya mo! Ano, dai mo naheheling na may maaging prosesyon?” Kan dai hinale ni Tatay an saiyang kupya, may mga lalaki pang nagrani, na isinalya kami sa bintana nin sarong tindahan asin nagparibok. Narisa ini nin sarong pulis, na ruminani tanganing aramon kun ano an nangyayari. An saro sa mga lalaki kinapotan sia sa takyag, na gustong makipag-olay sa saiya. “Butasi an sakong uniporme!” an ipinagboot kan pulis, na tinatalpi an kamot kan lalaki. Dangan ihinapot nia kun ano an nangyayari. Ipinaliwanag kan lalaki na habong haleon ni Tatay an saiyang kupya para sa prosesyon, na sinasabi pa: “Saro akong apostolikong Katoliko Romano.” An dai linalaoman na simbag: “Nagsasabi ka na ika sarong Romano? Kun siring magpuli ka sa Roma! Brazil ini.” Dangan inatubang nia kami, na an hapot: “Siisay an naenot digdi?” Kan sumimbag si Tatay na kami, pinahale kan pulis an mga lalaki asin sinabihan kaming magpadagos sa samong gibohon. Tuminindog sia sa kataed mi sagkod na nakaagi an bilog na prosesyon—asin an kupya ni Tatay nagdanay!
Bihira an mga pangyayari na arog kaini. Pero kun iyan nangyayari, nakapakokosog na maaraman na igwa nin mga tawo na naniniwala sa hustisya para sa minoriya asin dai naghuhuruhod sa Iglesya Katolika.
Sa saro pang pangyayari, nakanompong ako nin sarong tin-edyer na nagpaheling nin interes asin pinabalik ako kan suminunod na semana. Pagbalik ko marahay an pag-ako nia sa sako asin pinadagos ako. Kanigoan an pagkabigla ko na manompongan an sakong sadiri na napalilibotan nin gang nin mga hobenes na nan-oolog-olog asin naghihingoang paanggoton ako! Naggrabe an situwasyon, asin namatean ko na dai mahahaloy sasalakayon ninda ako. Sinabihan ko an nagpadagos sa sako na kun may ano man na mangyari sa sako, maninimbag nanggad sia asin na aram kan sakong pamilya kun haen ako. Ipinakiolay ko sa sainda na pabayaan na akong humale, asin nag-oyon sinda. Alagad, bago maghale, sinabi ko na kun an siisay man sainda gustong makipag-olay sa sako na kami sana, puwede ako. Kan huri, naaraman ko na saro sindang grupo nin mga panatiko, mga amigo kan lokal na padi na nagdagka sa sainda na iareglo an miting na ini. Naogma ako na nakadulag ako sa sainda.
Siyempre, sa kapinonan maluway an pag-oswag sa Brazil, haros dai risa. Yaon kami sa enot na tangga nin “pagtanom,” na dikit an panahon para sa “pagkultibar” asin “pag-ani” kan mga bunga kan samong mga pagpapagal. Permi ming ginigirumdom an isinurat ni apostol Pablo: “Ako an nagtanom, si Apolos an nagbaribi, alagad an Dios iyo an nagpapatubo; kaya minsan an nagtatanom daing halaga ni an nagbabaribi, kundi an Dios na nagpapatubo kaiyan.” (1 Corinto 3:6, 7) Kan umabot an enot na duwang naggraduwar sa Gilead kan 1945, an pagmate mi nagdatong na an panahon para sa haloy nang hinahalat na pag-oswag na ini.
Kapusoan sa Atubangan nin Pagtumang
Minsan siring, an pag-oswag dai maabot na mayo nin pagtumang nangorogna kan pumoon na an Guerra Mundial II sa Europa. Nagkaigwa nin direktang paglamag huli ta an kadaklan na tawo asin an nagkapira sa mga autoridad dai nasasabotan an samong neutral na paninindogan. Sa sarong pangyayari, kan 1940, mantang naghuhulit kami sa tinampo na may mga darang kartel sa sentro kan São Paulo, sarong pulis an nagdolok sa sako hale sa likod, pinakit an mga kartel, asin kinapotan ako sa takyag tanganing darahon ako sa presinto. Kinalagkalag ko an sakong ama, pero dai ko sia naheling. Dai ko naaaraman, sia asin an nagkapira pang tugang na lalaki asin babae, kabale si Tugang na Yuille, na iyo an nangangataman kan gibohon sa Brazil, dinara na palan sa presinto. Siring kan isinabi sa enot na parapo, duman giraray kami nagkahelingan ni Tatay.
Huli ta saro akong minor de edad, dai ako puwedeng idetener asin dai nahaloy ipinuli ako nin sarong pulis asin itinao sa sakong ina. Kan banggi man sanang idto pinaluwas an mga tugang na babae. Kan huri an mga pulis nagdesisyon na paluwason an gabos na tugang na lalaki, mga sampulo an bilang, apuwera ki Tugang na Yuille. Alagad, an mga tugang nag-insister: “Arin sa duwa na kami gabos lumuwas o mayo ni saro na lumuwas.” Marigon an mga pulis, kaya an gabos iribang nagtorog sa sarong malipot na kuwarto sa paril na salog. Kan suminunod na aldaw an gabos pinaluwas na nin lubos. Nagkapirang beses na inarestar an mga tugang huli sa paghuhulit na may darang mga kartel. An mga kartel nag-aanunsio nin sarong pahayag-publiko patin nin sarong pulyeto na may titulong Fascism or Freedom, asin an pagsabot kan ibang autoridad pabor kami sa Fascismo, na natural sanang naggiya sa dai pagkasinarabotan.
An obligatoryong pagserbisyo sa militar nagtao man nin mga problema sa hoben na mga tugang na lalaki. Kan 1948, ako an enot na ibinilanggo sa Brazil huli sa isyung ini. Dai aram kan mga autoridad kun ano an gigibohon sa sako. Ibinalyo ako sa kuwartel kan hukbo sa Caçapava asin pinapagtrabaho na magtanom asin mag-ataman sa mga gulay sa tatamnan saka maglinig sa kuwarto na ginagamit kan mga opisyal para sa pag-eskrima. Nagkaigwa ako nin dakol na oportunidad na magpatotoo asin magpasakamot nin mga publikasyon sa mga soldados. An superbisor an enot na nag-ako nin kopya kan libro kan Sosyedad na Children. Kan huri, iinasignar pa ngani akong magtokdo nin relihiyon sa mga 30 o 40 soldados na dai nakakapag-ehersisyo asin nahihigda sa sarong kuwarto. Sa katapustapusi, pakalihis nin mga sampulong bulan sa bilanggoan, binista ako asin pinaluwas. Nagpapasalamat ako ki Jehova, na nagtao sako kan kosog na atubangon an mga huma, insulto, asin pag-olog-olog sa sako kan ibang soldados.
Sarong Maimbod Asin Fiel na Katabang
Kan Hunyo 2, 1951, naagom ko si Barbara, asin poon kaidto sia nagin sarong fiel asin maimbod na kaibaiba sa pag-edukar sa samong mga aki asin pagpadakula sa sainda sa “disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.” (Efeso 6:4) Sa lima niamong aki, apat an magayagayang naglilingkod ki Jehova sa laen-laen na katongdan. Linalaoman niamo na, kaiba mi, sinda padagos na magmamaigot sa katotoohan asin magkokontribuwir sa ikaooswag kan organisasyon asin sa gibohon. An mga miembro kan pamilya na nasa retratong kaiba digdi gabos dusay na lingkod ni Jehova apuwera kan pinakangohod, sarong omboy na karukarga. Apat an magurang sa kongregasyon asin duwa sainda an regular payunir pa, na ipinaheheling an pagigin totoo kan Talinhaga 17:6: “An korona nin mga gurang na lalaki iyo an mga makoapo, asin an kagayonan nin mga aking lalaki iyo an saindang mga ama.”
Ngonyan, sa edad na 68, an sakong salud bako nang gayong marahay. Kan 1991, nag-agi ako nin operasyon na triple-bypass asin kan huri angioplasty. Minsan siring, naoogma ako na makapagpadagos sa paglilingkod bilang nangengenot na paraataman sa sarong kongregasyon sa São Bernardo do Campo, na sinusundan an mga gira kan sakong ama, na saro sa mga enot na nagpoon kan gibohon digdi. Tunay na pambihira an satong kapag-arakian, na igwa kan oportunidad na makikabtang sa nungka nang ootrohon na pribilehiyo na pag-anunsio kan pagkaestablisar kan Mesiyanikong Kahadean ni Jehova. Kaya dai niato noarin man dapat lingawan an mga tataramon ni Pablo ki Timoteo: “Alagad ika, . . . giboha an gibohon nin sarong paraebanghelyo, lubos na otobon an saimong ministeryo.”—2 Timoteo 4:5.
[Retrato sa pahina 23]
An sakong mga magurang, si Estefano asin Juliana Maglovsky
[Retrato sa pahina 26]
Si Jose asin Barbara kaiba an mga miembro kan saindang pamilya nin dusay na mga lingkod ni Jehova