Pagpaogma sa Saindong Buhay Pampamilya
Kapitulo 11: Pagpapadanay na Bukas sa mga Linya nin Komunikasyon
1, 2. Ano an komunikasyon, asin taano iyan ta mahalaga?
1 An komunikasyon bako sanang pag-oolay. Arog kan pagkasabi kaiyan ni apostol Pablo: Kun an saindong mga tataramon dai nasasabotan kan nagdadangog, “sa katotoohan, kamo magtataram sa doros.” (1 Corinto 14:9) Nasasabotan daw kan saindong mga aki an saindong sinasabi, asin talaga daw na nasasabotan nindo an hinihingoa nindang sabihon sa saindo?
2 Para sa tunay na komunikasyon, kaipuhan na magkaigwa nin pagpaabot nin mga kaisipan, ideya asin saboot hale sa sarong isip pasiring sa saro. Kun an pagkamoot maaapod na puso nin maogmang pamumuhay nin pamilya, an komunikasyon man maaapod na dugo kaiyan. An pagkalaglag kan komunikasyon nin mag-agom nangangahulogan nin problema; iyan arog kaseryoso, kun bakong mas seryoso pa ngani, kun iyan nangyayari sa pag-oltanan nin mga magurang asin mga aki.
Pagtanaw sa Harayo
3. Sa anong peryodo sa buhay nin aki maninigong laoman nin mga magurang an mga problema sa komunikasyon?
3 An pinakadakulang mga problema sa mga linya nin komunikasyon sa pag-oltanan nin mga magurang asin kan saindang mga aki minaabot, bakong sa enot na mga taon sa buhay nin aki, kundi sa panahon nin pagkabarobata—sa mga taon nin pag-“titin-edyer.” Maninigong midbidon nin mga magurang na ini an mangyayari. Bakong realistiko na laoman ninda na, huli ta an enot na mga taon sa buhay kan saindang mga aki haros mayong problema, magigin arog man kaiyan an mas huring mga taon. An mga problema siertong maabot, asin an klaro, epektibong komunikasyon puedeng magin pangenot na paagi sa pagresolber o pag-ina dian. Sa pakaaram kaini, an mga magurang kaipuhan na magtanaw sa enotan, mag-isip sa enotan, ta “mas marahay an katapusan nin sarong bagay kisa sa pagpoon kaiyan.”—Eclesiastes 7:8.
4. Kaipuhan daw na an gabos na komunikasyon kan pamilya nasa porma nin pag-oolay? Ipaliwanag.
4 Dakol an kaipuhan sa pag-establisar, pagpakosog asin pagpadanay na bukas sa mga linya nin komunikasyon kan pamilya. Sa pag-agi nin mga taon, an mag-agom puedeng makaestablisar nin hararom na kompiansa, pagsarig asin pagkasinabotan na nagpapangyari sa komunikasyon minsan mayong mga tataramon—an saro sanang heling, paghuyom o pagtikwil makatataram na nin dakol para sa sainda. Maninigo nindang pagmaigotan na maestablisar an kaparehong masarig na basihan para sa komunikasyon sa saindang mga aki. Bago an omboy makasabot sa tataramon, an mga magurang nagkokomunikar dian nin mga pagmate nin katiwasayan asin pagkamoot. Mantang nagdadakula an mga aki, kun an pamilya iribang nagtatrabaho, nagkakawat asin, labi pa kaiyan, nagsasamba, naeestablisar an makosog na mga linya nin komunikasyon. Minsan siring, an pagpapadanay na bukas sa mga linyang iyan nangangaipo nin tunay na pagmamaigot asin kadonongan.
Pagdagka sa Saindong Aki na Magpahayag kan Nasa Boot
5-7. (a) Taano ta marahay para sa mga magurang na magmaan sa pagpaalo sa aki? (b) Paano matotokdoan nin mga magurang an mga aki dapit sa pagigin magalang asin sa kortesiya?
5 An daan na sarabihon nagsasabing “an mga aki maninigong maheling sana asin dai madangog.” Totoo—kun beses. An mga aki kaipuhan na makanood na, arog kan sabi kan Tataramon nin Dios, igwa nin “panahon na dai maggirong asin panahon na magtaram.” (Eclesiastes 3:7) Alagad an mga aki nagmamawot nin atension, asin an mga magurang kaipuhan na magmaan sa dai kaipuhan na pag-olang sa daing pag-alangan na pagpahayag nin saboot. Dai nindo laoman na an reaksion nin aki sa mga eksperyensia magigin pareho kan sa gurang na. Para sa gurang an sarong pangyayari kabtang sana nin mahiwas na mga pangyayari sa buhay. An aki tibaad maogmang gayo asin iubos an atension sa sarong bagay na pinagkakainteresan nia sa oras na iyan na nalilingawan na nia an haros gabos na ibang bagay. An sadit na aki tibaad dumalagan palaog sa kuarto asin entusiastikong mag-estorya nin sarong pangyayari sa saiyang ama o ina. Kun an aki silyakan kan magurang nin “Alo daw!” o taraman nin ibang anggot na tataramon, tibaad mawara an entusiasmo kan aki. An katabilan nin aki tibaad daing gayo nin kahulogan. Alagad, paagi sa pagdagka sa saindong mga aki na magpahayag sa natural na paagi kan saiyang mga saboot, tibaad ikalikay nindo sinda sa pagsekreto nin mga bagay na boot asin kaipuhan nindong maaraman kun sinda dakula na.
6 An pagigin magalang asin an kortesiya nakatatabang sa marahay na komunikasyon. An mga aki maninigong makanood na magin magalang, asin an mga magurang maninigong magtao kan arogan para sa sainda sa sainda mismong pakikomunikar sa mga aki, patin sa ibang paagi. An pagsagwe kakaipuhanon asin maninigong itao kun kaipuhan, sa estriktong paagi pa ngani. (Talinhaga 3:11, 12; 15:31, 32; Tito 1:13) Minsan siring, kun an mga aki permi na sanang pinapaalo, perming kinokorehiran o, mas grabe pa, tinatatsaran asin tinutuya pa ngani nin magurang kun sinda nagtataram, posible na sinda magin masekreto—o madolok sinda sa iba kun gusto nindang makipag-olay. Mantang mas nagkakaedad an aking lalaki o babae, orog na nagigin arog kaini an kamugtakan. Taano ta dai nindo gibohon ini—sa katapusan kan aldaw na ini umontok kamo asin repasohon an saindong mga pakipag-olay sa saindong aking lalaki o babae, dangan hapota an saindong sadiri: Pirang beses akong nagsabi nin mga bagay na nagpapahayag nin apresasyon, pagpakosog, komendasyon o pag-omaw? Sa ibong na kampi, pirang beses akong nagsabi nin mga bagay na nagpaparisa kan kabaliktaran, na may tendensiang ‘menuson sia,’ na nagpaparisa nin kadaihan nin pagkakontento, nin pagkasumo o pagkauyam? Tibaad magngalas kamo sa ibubuyagyag kan saindong pagrepaso.—Talinhaga 12:18.
7 Parateng kaipuhan an pagpapasensia asin pagpopogol sa sadiri nin mga magurang. An mga aki may tendensiang magin pugoso. Tibaad bigla na sana nindang isinasabi an nasa isip ninda, na tibaad minasaliot sa pag-oolay nin mga gurang. An magurang puedeng pasilyak na sagweon an aki. Alagad kun beses tibaad mas madonong na magalang siang hinanyogon, sa siring itinatao an halimbawa sa pagpopogol sa sadiri dangan, pakasimbaga kaiyan sa halipot, maboot na ipagirumdom sa aki an pangangaipo na magin magalang asin makonsiderasyon. Kaya, minaaplikar na naman digdi an hatol na magin “listo kun dapit sa pagdangog, maluway kun dapit sa pagtaram, maluway kun dapit sa kaanggotan.”—Santiago 1:19.