An Dios, an Estado, Asin Kamo
“An Iglesia Asin an Estado Hampangan sa Referendum Manongod sa Diborsio sa Irlandia”
AN PANGENOT na baretang ini sa The New York Times nag-iilustrar kun paano an mga tawo ngonyan puedeng mapaatubang sa pagpili sa gusto kan Estado o sa itinotokdo kan saindang iglesia.
An artikulo nagsabi: “Mayo nang sarong bulan bago an referendum dapit sa kun baga aabolisaron an pangangalad kan konstitusyon kaiyan sa diborsio, an sa pankagabsan Katoliko Romanong Irlandia nakaheheling nin pambihirang pagkakalaban kan mga namomoon sa Gobyerno kaiyan asin kan mga namomoon sa iglesia kaiyan.” Isinusuherir kan Estado an paghale kan pangangalad sa diborsio, mantang an Iglesia Katolika kontrang marhay sa diborsio asin pag-agom liwat. An mga Katolikong Irlandes kaipuhan na mamili sa Iglesia o sa Estado. An nangyari, nanggana an Estado paagi sa kadikiton na kalabawan.
Mas dramatiko pa, sa laog nin dakol na taon an mga taga-Amihanan na Irlandia napaatubang sa mapait na iriwal dapit sa nasyonal na soberaniya. Dakol an nagadan. An mga Katoliko Romano asin mga Protestante magkatumang an punto-de-vista sa kun arin na Estado an pasasakopan: an padagos na pamamahala nin Britania sa Amihanan na Irlandia o an sentralisadong gobyerno para sa bilog na Irlandia.
Kaagid kaini, sa dating Yugoslavia, an mga autoridad na namamahala hinagad sa mga miembro nin laen-laen na relihion, pati an Katoliko asin Ortodokso, na lumaban sa sarong ralaban para sa teritoryo. Para sa ordinaryong mga siudadano, ano daw an pangenot nindang obligasyon? Dapat daw sindang kumuyog sa mga naghihingakong nagrerepresentar sa Estado, o dapat daw sindang kumuyog sa Dios, na nagsasabi: “Dai ka maggadan . . . Kamotan mo an saimong kataed siring sa saimo man sana”?—Roma 13:9.
Tibaad isipon nindo na an arog kaining situwasyon tibaad nungka na mangyayari sa saindo. Alagad ta iyan puedeng mangyari. Sa katunayan, tibaad iyan problema na nindo minsan ngonyan. Sa saiyang librong The State in the New Testament, an teologong si Oscar Cullmann nagtataram manongod sa “mga desisyon na buhay asin kagadanan an nakataya na dapat o tibaad hagadon na gibohon nin modernong mga Kristiano sa mga situwasyon na desesperado kun namemeligro sa mga gobyernong totalitaryo.” Minsan siring, nagtataram man sia manongod sa “tunay man asin importanteng responsibilidad kan lambang Kristiano—pati an Kristiano na namumuhay sa irarom nin ‘normal’ daa, ‘pan-aroaldaw’ na mga kamugtakan—na atubangon asin resolberan an sarong seryosong problema na napapaatubang sa saiya huli sana ta sia sarong Kristiano.”
Kaya maninigo daw na magkainteres an mga Kristiano ngonyan sa relasyon kan relihion asin kan Estado? Tunay na maninigo. Poon sa kaenot-enoteng mga panahon, an mga Kristiano naghingoa na kultibaron an timbang na punto-de-vista manongod sa sekular na mga autoridad. An Poon ninda, si Jesu-Cristo, hinokoman, kinondenar, asin ginadan kan Estado nin Roma. Kinaipuhan na ibagay kan saiyang mga disipulo an saindang Kristianong mga obligasyon sa saindang mga obligasyon sa Imperyo nin Roma. Kun siring, an pagrepaso sa saindang relasyon sa mga autoridad makatatao nin mga susundan para sa mga Kristiano ngonyan.
[Pasasalamat para sa pinagkuanan kan retrato sa pahina 3]
Tom Haley/Sipa Press