Mga Hapot Hale sa mga Parabasa
Mantang an Mga Saksi ni Jehova nagmamaigot na magin sadiosan asin nagtitiwala sinda sa lambang saro, taano sinda ta nagsasaboot na mahalagang gumibo nin nasusurat na kontrata kun igwa nin mga transaksion sa negosyo sa pag-oltanan ninda?
An paggibo ninda kaiyan Makakasuratan, praktikal, asin mamomoton. Taano man? Bueno, konsideraron niato an mga aspektong iyan nin mga kontrata sa negosyo.
Iinaatubang kan Biblia an sarong nasusurat na rekord kan relasyon nin Dios sa saiyang katipan na banwaan, an mga Israelita. Igwa dian nin mga transaksion sa negosyo na kalabot an tunay na mga parasamba. An Genesis kapitulo 23 igwa nin transaksion na puede niatong estudyaran. Kan magadan an saiyang namomotan na si Sara, si Abraham gustong kumua nin lolobngan. Nagpoon siang makipagtransaksion sa mga Cananeo na nag-eerok harani sa Hebron. Ipinaheheling kan bersikulo 7-9 na sia nag-alok nin malinaw na presyo para sa kapidasong daga na gusto nia. Pinatototoohan kan bersikulo 10 na an alok na ini ginibo sa publiko, na nadadangog kan iba na nasa tata kan siudad. Ipinaheheling kan bersikulo 13 na an kagsadiri nag-alok na itao an daga ki Abraham, alagad sia nagsimbag na kukuanon nia sana an daga kun iyan ipapabakal. Asin ipinaliliwanag kan bersikulo 17, 18, asin 20 na siring kaini an nangyari, na kinompirmar “sa atubangan kan mga mata kan mga aki ni Het sa tahaw kan gabos na minalaog sa tata kan saiyang siudad.”
Pero, laen man daw kun an duwa na igwa kan siring na transaksion sa negosyo kapwa tunay na mga parasamba? An kapitulo 32 kan Jeremias nagtatao nin simbag. Poon sa bersikulo 6 padagos, maheheling niato na si Jeremias mabakal nin daga sa saiyang pinsan. Ipinaheheling kan bersikulo 9 na napagkaoroyonan an tamang presyo. Ngonyan basahon an bersikulo 10-12: “Dangan ako [si Jeremias] nagsurat sa sarong kasuratan asin itinimbre an selyo patin nagkua nin mga saksi mantang tinitimbang ko an kuarta sa timbangan. Pakatapos kaiyan kinua ko an kasuratan sa pagbakal, an saro na selyado sono sa togon asin mga regulasyon, asin an saro na iwinalat na bukas; dangan itinao ko an kasuratan sa pagbakal ki Baruc na aking lalaki ni Nerias na aking lalaki ni Masea sa atubangan kan mga mata ni Hanamel na aking lalaki kan amaon ko sa ama asin sa atubangan kan mga saksi, idtong mga nagsurat sa kasuratan sa pagbakal, sa atubangan kan gabos na Judio na nagtutukaw sa Patyo kan Bantay.”
Iyo, maski ngani si Jeremias nakikipagtransaksion sa sarong kapwa parasamba, paryente pa ngani, ginibo nia an rasonableng legal na mga prosedimiento. Duwang nasusurat na rekord an ginibo—an saro bukas tanganing madaling makonsulta, an ikaduwa sinelyohan tanganing magserbing pansalidang prueba kun magkaigwa nin ano man na pagduwaduwa manongod sa pagigin tama kan bukas na rekord. An gabos na transaksion na ini ginibo, siring sa sinasabi sa bersikulo 13, “sa atubangan kan saindang mga mata.” Kaya idto sarong pampubliko, may mga saksi, legal na transaksion sa negosyo. Kun siring, malinaw na igwa nin Makakasuratan na arogan na an tunay na mga parasamba ginigibo an mga bagay sa siring na kompirmado asin dokumentadong paagi.
Iyan praktikal man. Aram niato kun gurano katotoo kan sarabihon na “an panahon asin pagkanorongod nangyayari sa sainda gabos.” (Eclesiastes 9:11) Kabale dian an deboto asin fiel na mga Kristiano. Arog kaini an pagkasabi kaiyan kan Santiago 4:13, 14: “Madia, ngonyan, kamo na nagsasabi: ‘Ngonyan o sa aga kami maduman sa siring na siudad asin maontok duman nin sangtaon, asin magnenegosyo kami patin maggaganansia,’ mantang dai nindo aram kun ano an magigin buhay nindo sa aga.” Huli kaini, kita tibaad pumoon nin sarong proyekto, siring baga kan pagbakal, paggibo nin napagkaoroyonan na trabaho o serbisyo, o pagprodusir nin sarong bagay para sa iba. Alagad ano an mangyayari sa aga—o sa sunod na bulan o sa sunod na taon? Kumusta kun kita o an ibong na lado maaksidente? Tibaad garo baga imposible na an pag-otob sa napagkaoyonan huli kaiyan. Ano kun dai niato magigibo an trabaho o an serbisyo, o haros imposible na sia makabayad o otobon an saiyang kabtang sa napagkaoyonan? Kun mayo nin nasusurat na napagkaoyonan, puedeng lumataw an tunay na mga problema, mga problema na mahuhusay o nalikayan kutana paagi sa sarong simpleng nasusurat na kontrata.
Dugang pa, dai niato maninigong lingawan na an mismong pagigin daing kasegurohan kan dakol na aspekto nin buhay puedeng mangahulogan na iba na an kaipuhan na magpadagos o mag-areglar kan satong (o kan saiyang) mga transaksion sa negosyo. Idinugang ni Santiago sa bersikulo 14: “Huli ta kamo sarong alopoop na minatunga sa kadikit na panahon dangan nawawara sana.” Sa katotoohan, kita puedeng magadan na dai linalaoman. An sarong nasusurat na napagkaoyonan, sarong kontrata, sa katunayan puedeng tumogot sa iba na ipadagos an pag-asikaso kan mga bagay kun may mangyaring dai linalaoman sa arin man sa mag-ibong na lado.
Sa sarong sentido, ini minagiya man sa ikatolong aspekto—an nasusurat na mga kontrata mamomoton. Tunay nanggad, kun an arin man na lado sa sarong kontrata magadan o mabaldado sa aksidente, magigin mamomoton para sa sarong Kristiano na makatao nin sarong nasusurat na rekord kan saiyang mga paninimbagan o pinansial na mga linalaoman. Asin imbes na magpabanaag nin kadaihan nin tiwala, nagpapaheling nin pagkamoot sa tugang na katransaksion niato kun kita minagibo nin sarong nasusurat na kontrata na malinaw asin eksaktong nagsasabi kun ano an obligasyon niang gibohon o an reresibihon nia. An mamomoton na lakdang na ini makaiina sa ano man na causa nin pagraot nin boot o paghinanakit kun an saro sa duwang bakong sangkap na lado makalingaw sa nagkapirang detalye o paninimbagan. Asin siisay baga sa sato an sangkap, bakong malilingawon, o mayo nin tendensiang dai masabotan an mga detalye o motibo?—Mateo 16:5.
Igwa nin iba pang paagi na an paggibo nin nasusurat na mga napagkaoyonan sa negosyo nagpapabanaag nin pagkamoot sa satong tugang, sa satong pamilya, asin sa kongregasyon sa pankagabsan. Alagad maninigong magin malinaw na apuera sa pagigin mamomoton, praktikal asin Makakasuratan an siring na nasusurat na mga rekord na may igong detalye.