Ano an Katuyohan nin Buhay?—Paano Nindo Manonompongan Iyan?
Kapitulo 4: Trinaydor kan Kakristianohan an Dios Asin an Biblia
1, 2. Taano an nagkapira ta mayo nin galang sa Biblia, alagad ano an sinasabi kan Biblia?
An mga tawo sa dakol na nasyon rinayoan an Biblia asin mayo nin galang dian huli sa maraot na gawe-gawe kan mga naghihingako na nagsusunod dian. Sa nagkapirang nasyon sinasabi na an Biblia libro na nagbubunga nin guerra, na iyan libro nin mga puti, asin na iyan libro na nagsusuportar sa kolonyalismo. Alagad an mga iyan salang mga opinyon.
2 An Biblia, na isinurat sa Tahaw na Sirangan, dai nagsusuportar sa kolonyal na mga guerra asin sa mahanab na pag-aprobetsar na ginibo sa ngaran nin Kristianismo sa haloyon nang panahon. Al kontraryo, paagi sa pagbasa kan Biblia asin pakanood kan mga tokdo nin tunay na Kristianismo na itinokdo ni Jesus, maheheling nindo na biyong kinokondenar kan Biblia an paggeguerra, inmoralidad, asin pag-aprobetsar sa iba. An sala nasa mahanab na mga tawo, bakong sa Biblia. (1 Corinto 13:1-6; Santiago 4:1-3; 5:1-6; 1 Juan 4:7, 8) Kaya dai pagtogotan an salang gawe-gawe nin maimot na mga tawo na namumuhay na sarongat sa marahay na hatol kan Biblia na makaolang sa saindong pagkinabang sa mga kayamanan kaiyan.
3. Ano an ipinaheheling kan mga katotoohan nin kasaysayan manongod sa Kakristianohan?
3 Kaiba sa mga dai namumuhay sono sa Biblia an mga banwaan asin nasyon nin Kakristianohan. An “Kakristianohan” tinatawan nin kahulogan na an kabtang kan kinaban na dian nangingibabaw an Kristianismo. Sa kadaklan iyan an Solnopan kaiba an mga sistema nin iglesia kaiyan, na nagin prominente poon kaidtong mga ikaapat na siglo C.E. Dakol nang siglo na igwa kan Biblia an Kakristianohan, asin an klero kaiyan naghihingako na nagtotokdo kaiyan saka iyo an mga representante nin Dios. Alagad nagtotokdo daw kan katotoohan an klero asin mga misyonero nin Kakristianohan? Talaga daw na nagrerepresentar sa Dios asin sa Biblia an saindang mga gawe-gawe? Talaga daw na nangingibabaw sa Kakristianohan an Kristianismo? Dai. Poon kan mangenotan an relihion kaiyan kan ikaapat na siglo, an Kakristianohan nagin kaiwal nin Dios asin kan Biblia. Iyo, ipinaheheling kan mga katotoohan nin kasaysayan na trinaydor kan Kakristianohan an Dios asin an Biblia.
Mga Doktrinang Kontra sa Biblia
4, 5. Anong mga doktrina na kontra sa Biblia an itinotokdo kan mga iglesia?
4 An pundamental na mga doktrina nin Kakristianohan basado bakong sa Biblia kundi sa suanoy na mga osipon—nin Grecia, Egipto, Babilonya, asin iba pa. An mga tokdo na arog baga kan katambay na inmortalidad kan kalag nin tawo, daing sagkod na pasakit sa kalayo sa impierno, purgatoryo, asin Trinidad (tolong persona sa sarong pagka-Dios) mayo sa Biblia.
5 Halimbawa, estudyare an tokdo na an mga maraot sagkod lamang na padudusahan sa impiernong nagkakalayo. Ano an saboot nindo manongod sa ideyang ini? An dakol ikinaoongis iyan. Para sa sainda bakong rasonable na sagkod lamang na padudusahan nin Dios an mga tawo, na pinapagdadanay sinda sa makuring kolog. An siring na sa diablong ideya sarongat sa Dios kan Biblia, huli ta “an Dios pagkamoot.” (1 Juan 4:8) Malinaw an Biblia na an siring na tokdo ‘dai man lamang suminabong sa puso’ kan Makakamhan sa gabos na Dios.—Jeremias 7:31; 19:5; 32:35.
6. Paano pinahihimutikan kan Biblia an tokdong kalag na inmortal?
6 Ngonyan an dakol na relihion, kaiba an mga iglesia nin Kakristianohan, nagtotokdo na an mga tawo may kalag na inmortal, na minaduman sa langit o impierno pagkagadan. Ini bakong tokdo kan Biblia. Imbes, an Biblia malinaw na nagsasabi: “An mga buhay nakaaaram na sinda magagadan; alagad kun dapit sa mga gadan, mayo man lamang sinda nin pakaaram, . . . huli ta mayo nin gibohon ni pagplano ni kaaraman ni kadonongan sa Sheol [an lolobngan], an lugar na saimong padudumanan.” (Eclesiastes 9:5, 10) Asin sinasabi kan salmista na pagkagadan an tawo ‘minabalik sa saiyang daga; sa aldaw na iyan an saiyang mga pag-isip napapara.’—Salmo 146:4.
7. Ano an padusa ki Adan asin Eva sa paglapas sa ley nin Dios?
7 Girumdoma man na kan lapason ni Adan asin Eva an ley nin Dios, an padusa bakong inmortalidad. Iyan premyo kutana, bakong padusa! Imbes, sinabihan sinda na sinda ‘mabalik sa daga, huli ta dian sinda kinua.’ Idinoon nin Dios ki Adan: “Huli ta ika kabokabo asin sa kabokabo ka man mabalik.” (Genesis 3:19) Sa siring, an tokdong katambay na inmortalidad kan kalag mayo sa Biblia kundi sinubli kan Kakristianohan sa mga banwaan na bakong Kristiano na naenot na nabuhay sa sainda.
8. Paano pinahihimutikan kan Biblia an doktrinang Trinidad kan Kakristianohan?
8 Siring man, an doktrinang Trinidad kan Kakristianohan ilinaladawan an Dios bilang dai maaraman kun siisay na misteryosong tolo-sa-sarong Dios. Alagad an tokdong iyan mayo man sa Biblia. Halimbawa, sa Isaias 40:25, malinaw na sinasabi nin Dios: “Kiisay nindo ako ikakabaing tanganing ako magin saiyang kapantay?” Sayod na sayod an simbag: Mayo nin puedeng magin saiyang kapantay. Siring man, simple an pagkasabi kan Salmo 83:18: “Ika, na an ngaran Jehova, ika sana an Kaharohalangkawe sa bilog na daga.”—Helingon man an Isaias 45:5; 46:9; Juan 5:19; 6:38; 7:16.
9. Ano an masasabi niato manongod sa mga tokdo kan Biblia asin manongod sa mga tokdo kan mga iglesia nin Kakristianohan?
9 An mga tokdo kan Biblia manongod sa Dios asin sa saiyang mga katuyohan malinaw, pasil masabotan, asin rasonable. Alagad an mga tokdo kan mga iglesia nin Kakristianohan bako. Mas grabe pa, kinokontra kaiyan an Biblia.
Mga Gawe-gaweng Maraot
10, 11. Sa anong mga paagi na an mga tokdo kan Biblia kabaliktaran kan sa mga iglesia nin Kakristianohan?
10 Apuera sa pagtokdo nin falsong mga doktrina, trinaydor kan Kakristianohan an Dios asin an Biblia paagi sa saiyang mga gawe-gawe. An ginibo kan klero asin kan mga iglesia sa nakaaging mga siglo, asin padagos na ginigibo sa satong panahon, kabaliktaran kan hinahagad kan Dios kan Biblia asin kabaliktaran kan itinokdo saka ginibo kan Kagtugdas nin Kristianismo, si Jesu-Cristo.
11 Halimbawa, tinokdoan ni Jesus an saiyang mga parasunod na dai mag-entremeter sa bagay-bagay sa politika kan kinaban na ini ni makilabot sa mga guerra kaiyan. Tinokdoan man nia sinda na magin mamomoton sa katoninongan, magin makinuyog sa ley, mamoot sa saindang kapwa na mayo nin ano man na prehuwisyo, na andam pa ngani na isakripisyo an sadiri nindang buhay imbes na gumadan nin iba.—Juan 15:13; Gibo 10:34, 35; 1 Juan 4:20, 21.
12. Ano an sinabi ni Jesus na magpapamidbid sa tunay na mga Kristiano?
12 Tunay nanggad, itinokdo ni Jesus na an pagkamoot sa ibang tawo iyo an magigin tanda na magpapamidbid kan kalaenan nin tunay na mga Kristiano sa falsong mga Kristiano, mga parasaginsagin. Sinabihan nia an mga masunod sa saiya: “Tinatawan ko kamo nin bagong togon, na kamo magkaminorootmootan; siring sa pagkamoot ko sa saindo, na kamo man magkaminorootmootan. Paagi kaini an gabos makaaaram na kamo an sakong mga disipulo, kun kamo nagkakaminorootmootan.”—Juan 13:34, 35; 15:12.
13, 14. Ano an nagpapaheling na an mga iglesia nin Kakristianohan dai nagrerepresentar sa Dios?
13 Pero, sa kada siglong nag-agi, an klero nin Kakristianohan nakientremeter sa politika asin nagsuportar sa mga guerra kan saindang mga nasyon. Nagsuportar pa ngani sinda sa magkalaban na lado sa mga guerra sa laog nin Kakristianohan, arog baga kan duwang guerra mundial sa siglong ini. Sa ralaban na idto an klero sa kada lado namibi para sa kapangganahan, asin an mga miembro nin sarong relihion sa sarong nasyon ginagadan an mga miembro kan iyo man sanang relihion sa ibang nasyon. Alagad iyan an sinasabi kan Biblia na igagawe kan mga aki ni Satanas, bakong nin Dios. (1 Juan 3:10-12, 15) Sa siring, minsan ngani an klero asin an saindang mga parasunod naghingako na Kristiano, saindang kinontra an mga tokdo ni Jesu-Cristo, na nagsabi sa saiyang mga parasunod na ‘haleon an espada.’—Mateo 26:51, 52.
14 Sa laog nin dakol na siglo an mga iglesia nakikolaborar sa politikal na mga kapangyarihan nin Kakristianohan kan an mga nasyon na iyan mankongkistar, mangoripon, asin man-api sa ibang banwaan durante kan panahon nin imperyalismo. Iyan an nangyari sa Aprika sa laog nin dakol na siglo. Ini naeksperyensiahan man kan Tsina, kan an mga nasyon sa Solnopan puersahan na kumua nin mga masasakop kan saindang impluwensia, arog baga kaidtong mga Guerra sa Opyo asin Rebelyon na Boxer.
15. Anong mga karatan an ginibo kan Kakristianohan?
15 An mga relihion nin Kakristianohan nangenot man sa paglamag, pagpadusa, asin paggadan pa ngani sa mga nagkontra sa sainda durante kan mga siglong idto sa kasaysayan na inapod na Panahon nin Kadikloman. Durante kan Inkisisyon, na luminawig nin ginatos na taon, an sa diablong mga kaugalean, arog baga kan pagpadusa asin paggadan, inautorisaran asin ginibo tumang sa disente, inosenteng mga tawo. An mga kaggibo iyo an klero asin an mga parasunod ninda, na gabos naghihingakong Kristiano. Hiningoa pa ngani ninda na paraon an Biblia tangani na iyan dai mabasa kan ordinaryong mga tawo.
Bakong Kristiano
16, 17. Taano ta masasabi niato na an mga iglesia bakong Kristiano?
16 Bako, an mga nasyon asin iglesia nin Kakristianohan bakong Kristiano kaidto asin ngonyan. Sinda bakong mga lingkod nin Dios. An saiyang ipinasabong na Tataramon nagsasabi manongod sa sainda: “Sinda nagpapahayag sa publiko na midbid ninda an Dios, alagad ta sinda nagpapainda sa saiya paagi sa saindang mga gibo, huli ta sinda makauuyam nin makuri asin masumbikal patin bakong aprobado para sa ano man na klase nin marahay na gibo.”—Tito 1:16.
17 Sinabi ni Jesus na an falsong relihion mamimidbid sa produkto kaiyan, sa bunga kaiyan. Sinabi nia: “Magmaan kamo sa falsong mga propeta na minadolok sa saindo sa gubing nin karnero, alagad sa laog sinda naninibang mga lobo. Paagi sa saindang mga bunga mamimidbid nindo sinda. . . . An lambang kahoy na marahay nagbubunga nin marahay, alagad an lambang kahoy na raot nagbubunga nin daing data; an marahay na kahoy dai makakapamunga nin daing data, ni makakapamunga man nin marahay an raot na kahoy. An lambang kahoy na dai nagbubunga nin marahay pinuputol asin iinaapon sa kalayo. Tunay, kun siring, paagi sa saindang mga bunga mamimidbid nindo an [falsong mga propetang] iyan.”—Mateo 7:15-20.
18. Ano an ibinunga kan mga tokdo asin gawe-gawe kan Kakristianohan?
18 Sa siring, paagi sa saindang itinokdo asin sa saindang ginibo, ipinaheling kan mga relihion nin Kakristianohan na an saindang paghihingako na sinda nagtutubod sa Biblia asin matatakton sa Dios saka Kristiano putik. Trinaydor ninda an Dios asin an Biblia. Sa paggibo kaiyan, nabalde sa sainda an minilyon na tawo asin pinapangyari an mga ini na tumalikod sa pagtubod sa sarong Supremong Persona.
19. An pagkukulang daw kan Kakristianohan nangangahulogan na nagkulang an Dios asin an Biblia?
19 Minsan siring, an pagkukulang kan klero asin mga iglesia nin Kakristianohan, saka an pagkukulang nin ibang relihion na nasa luwas kan Kakristianohan, dai nangangahulogan kan pagkukulang kan Biblia. Ni nangangahulogan man iyan na an Dios nagkulang. Imbes, sinasabi sa sato kan Biblia an manongod sa Supremong Persona na talagang nag-eeksister asin talagang may pagmakolog sa sato saka sa satong ngapit. Ipinaheheling kaiyan kun paano nia babalosan an mga sadiosan an puso na gustong gibohon an tama, na gustong maheling na nangingibabaw sa bilog na daga an hustisya asin katoninongan. Ipinaheheling man kaiyan kun taano ta itinogot nin Dios na mag-eksister an karatan saka pagdusa asin kun paano nia hahaleon sa daga an mga may ginigibong maraot sa saindang kapwa, patin an mga naghihingako na naglilingkod sa saiya alagad dai man.