An Gabos Gustong Magin Talingkas

“An tawo namundag na talingkas, asin sa gabos na lugar sia nakakadena,” an isinurat kan pilosopong Pranses na si Jean-Jacques Rousseau kan 1762. Namundag na talingkas. Abaa kagayon na isipon! Alagad siring kan obserbasyon ni Rousseau, an minilyon na tawo sa bilog na kasaysayan nungkang nakaeksperyensia nin katalingkasan. Imbes, sinda nabuhay na “nakakadena,” nabibilanggo sa sarong palakaw na hinalean sinda nin ano man na nagdadanay na kaogmahan asin satispaksion sa buhay.

SAGKOD ngonyan nanonompongan nin minilyon na “an tawo nagsakop sa tawo sa saiyang ikararaot.” (Eclesiastes 8:9) Sa saindang pagmamaigot na magkamit nin kapangyarihan, an ambisyosong mga lalaki asin babae padagos na daing gayo o dai ngani nariribok an boot manongod sa pagraot sa katalingkasan nin iba. “An daing kontrol na mga death squad guminadan nin 21 katawo,” an sabi nin sarong komun na bareta. Sinambit nin saro pa an manongod sa “pambubuno,” na an mga hukbong panseguridad ‘ginaradan an dai nanlalaban asin daing maginibong mga babae, aki asin gurang, na nangutgot nin mga alanohan, binaradil sa payo an mga presong sibilyan, asin sinunod an laglag antes bayaan na palakaw sa pandedestroso sa mga baryo asin daing pili na pankakanyon.’

Bakong makangangalas na an mga tawo minamawot na marhay asin, an totoo, ipinakikipaglaban an pakatalingkas sa pan-aapi! Pero an mamondong katunayan iyo na parateng kalabot sa pakipaglaban nin sarong tawo para sa katalingkasan an pagtimaktimak sa mga diretso asin katalingkasan nin iba. An inosenteng mga lalaki, babae, asin aki haros dai malikayan na ikinasasakripisyo sa paggibo kaiyan, na an saindang kagadanan “ginigibong lehitimo” paagi sa pagpahayag na an katuyohan maninigo asin makatanosan. Kan nakaaging taon sa Irlandia, halimbawa, an sarong bomba sa kotse na ibinugtak kan “mga parapakilaban para sa katalingkasan” sa sadit na puerang banwaan nin Omagh guminadan nin 29 inosenteng miron asin ginatos pa an nairido.

“Nakakadena” Sagkod Ngonyan

Kun tapos na an paglalaban, anong nakukua? Kun manggana an “mga parapakilaban para sa katalingkasan,” tibaad may makamtan man na limitadong katalingkasan. Alagad, talaga daw na sinda talingkas? Bako daw totoo na maski sa pinakatalingkas na mga sosyedad sa talingkas daang kinaban, an mga tawo “nakakadena” sagkod ngonyan sa maringis na mga kagurangnan na arog kan kadukhaan, pagkabakong sangkap, helang, asin kagadanan? Paano masasabi nin siisay man na sia totoong talingkas sagkod na sia padagos na inooripon kan siring na mga bagay?

An suanoy na kagsurat kan Biblia na si Moises tamang ilinadawan an nagin kamugtakan nin buhay kaidto para sa kadakol sa bilog na kasaysayan asin an kamugtakan kaiyan sagkod ngonyan. Puede kitang mabuhay nin 70 o 80 taon, an sabi nia, “alagad an saindang pagdadanay nasa kasakitan asin makolog na mga bagay.” (Salmo 90:10) Mababago pa daw ini? Magigin posible pa daw na kita gabos mabuhay na may lubos na pagkakontento, na mayo kan kolog asin grabeng takot na namamatean kan kadakol ngonyan?

An Biblia nagsasabi nin iyo! Nasasambitan kaiyan an “mamuraway na katalingkasan kan mga aki nin Dios.” (Roma 8:21) Maingat niatong estudyaran an katalingkasan na iyan, na nasambitan kaidtong enot na siglo ni apostol Pablo sa sarong surat nia sa mga Kristiano sa Roma. Sa surat na ini malinaw na ipinaliliwanag ni Pablo kun paano an kada saro sa sato magkakamit nin tunay, nagdadanay na “mamuraway na katalingkasan.”

[Pasasalamat para sa pinagkuanan kan retrato sa pahina 3]

Hale sa librong Beacon Lights of History, Tomo XIII