Makanuod sa Inandam na Marhay na Pamibi

1. Anong pagtiripon kan banwaan nin Diyos an pag-uulayan niyato, asin anong mga hapot an maninigo tang pag-isipan?

‘PAGTIRINDOG kamo, pag-umaw kamo ki Jehova na saindong Diyos sagkod lamang.’ Paagi sa nakakapukaw sa buot na mga tataramon na ini, pinunan kan suanoy na banwaan nin Diyos an sarong pagtiripon tanganing mamibi, na iyo an saro sa pinakahalawig na pamibi na naisurat sa Bibliya. (Neh. 9:4, 5) An pagtiripon nangyari sa Jerusalem kaidtong 455 B.C.E., kan ika-24 aldaw kan Tishri (Setyembre/Oktubre), an ikapitong bulan sa kalendaryo kan mga Judio. Mantang pinag-uulayan niyato an mga pangyayari bago an espesyal na aldaw na ini, haputon an saimong sadiri: ‘Anong marahay na kinatudan an nakatabang tanganing magin mapanggana an okasyon na ini? Ano pang mga leksiyon an manunudan ko sa inandam na marhay na pamibing ini?’—Sal. 141:2.

SARONG ESPESYAL NA BULAN

2. Anong marahayon na halimbawa an itinao sa sato kan mga Israelita kan sinda magtiripon pagkatapos na itugdok liwat an lanob kan Jerusalem?

² Sarong bulan bago an nasabing pagtiripon, natapos kan mga Judio an pagtugdok liwat kan lanob kan Jerusalem. (Neh. 6:15) Natapos iyan kan banwaan nin Diyos sa laog sana nin 52 na aldaw, dangan tinawan ninda nin partikular na atensiyon an saindang espirituwal na pangangaipo. Kaya kan inot na aldaw kan suminunod na bulan, an Tishri, sinda nagtiripon sa pampublikong plasa tanganing magdangog ki Esdras asin sa iba pang mga Levita mantang binabasa ninda nin makusog asin ipinapaliwanag an Ley nin Diyos. An bilog na mga pamilya, kaiba na an ‘gabos na may pakasabot nang magdangog,’ nagtirindog asin naghinanyog ‘magpuon sa pagliwanag sagkod sa lontok,’ o udto. Sarong marahayon nanggad na halimbawa para sa sato na sa ngunyan nag-aatender sa mga pagtiripon sa komportableng mga Kingdom Hall! Pero, sa mga okasyon na arog kaiyan, naglalagaw-lagaw daw kun minsan an saimong isip asin nagpupuon kang mag-isip nin mga bagay na bakong gayong mahalaga? Kun iyo, isip-isipon giraray an halimbawa kan suanoy na mga Israelitang idto, na dai sana nagdangog kundi isinapuso man an saindang nadangog kaya sinda naghiribi huling bilang sarong nasyon dai ninda nasusunod an Ley nin Diyos.—Neh. 8:1-9.

3. Anong pagbuot an makinuyog na sinunod kan mga Israelita?

³ Minsan siring, bako iyan an panahon para sa hayagan na pagbuyboy kan mga pagkakasala. Bilang aldaw nin kapiyestahan, iyan maninigo na sarong maugmang panahon nin pagsamba ki Jehova. (Bil. 29:1) Kaya, sinabihan ni Nehemias an banwaan: ‘Lakaw kamo, pagkakan kamo nin mga taba, asin inom kamo nin mahamis na arak, asin padarahi nin mga kabtang an mga mayo nin andam; huli ta mahal na aldaw ini sa satuyang Kagurangnan, asin dai kamo magmundo, huli ta an kaugmahan ni Jehova iyo an saindong kakusugan.’ Nakakaugma ta an banwaan nagkuyog, asin iyan nagin aldaw nin ‘dakulang kaugmahan.’—Neh. 8:10-12.

4. Ano an ginibo kan mga payo kan mga pamilyang Israelita, asin anong importanteng kabtang kan Kapiyestahan nin mga Payag-Payag kan taon na idto an naaraman ninda?

⁴ Kan suminunod mismong aldaw, nagtiripon an mga payo hali sa kada tribo tanganing pag-ulayan kun paano urog pang masusunod kan nasyon an Ley nin Diyos. Sa saindang pag-adal sa Kasuratan, naaraman ninda na sa ikapitong bulan dapat nindang iselebrar an Kapiyestahan nin mga Payag-Payag puon sa ika-15 sagkod sa ika-22 na aldaw kan Tishri, kaiba an sagradong pagtiripon sa ultimong aldaw kaiyan; kaya nagpuon sindang magpreparar. Iyan an nagin pinakamapangganang Kapiyestahan nin mga Payag-Payag puon kan panahon ni Josue asin nagresulta sa ‘dakulang gayong kaugmahan.’ An sarong importanteng kabtang kan kapiyestahan na ini iyo an pampublikong pagbasa kan Ley nin Diyos, ‘sa balang aldaw magpuon kan inot na aldaw sagkod kan iyo na sana,’ o ultimong aldaw.—Neh. 8:13-18.

SARONG ALDAW NIN PAGBUYBOY KAN MGA PAGKAKASALA

5. Ano an ginibo kan banwaan nin Diyos bago mismo sinda irinepresentar kan mga Levita sa pamibi ki Jehova?

⁵ Pakalihis nin duwang aldaw, tamang panahon na para hayag na ibuyboy kan mga Israelita an saindang mga pagkakasala huling dai ninda nasusunod an Ley nin Diyos. Bako ining aldaw nin kapiyestahan tanganing magkarakan asin mag-urugma. Imbes, an banwaan nin Diyos nag-ayuno asin nagsurulot nin telang sako bilang tanda kan saindang pagmundo. Sa giraray, an Ley nin Diyos binasa sa banwaan sa laog nin mga tulong oras kan agang idto. Kinahapunan, ‘ipinahayag ninda [an saindang mga kasalan] asin nagsamba ki Jehova na saindang Diyos.’ Dangan irinepresentar kan mga Levita an banwaan sa pamibi na inandam nindang marhay. —Neh. 9:1-4.

6. Ano an nakatabang sa mga Levita tanganing makapamibi nin makahulugan, asin ano an itinutukdo kaini sa sato?

⁶ Daing duda na nakatabang sa mga Levita an pirming pagbasa kan Ley nin Diyos tanganing maiandam an makahulugan na pamibing ini. An inot na sampulong bersikulo nagpokus sana sa mga ginibo asin kuwalidad ni Jehova. Sa natatadang kabtang kan pamibi, pauruutrong itinampok an ‘dakul na pagkahirak’ nin Diyos kaiba an malinaw na pag-ako na an mga Israelita bakong maninigo sa siring na may kabuutan na pagtratar. (Neh. 9:19, 27, 28, 31) An sato man na mga pamibi ki Jehova magigin pirming bago asin makahulugan kun, arog kan mga Levita, kita maghuhurop-hurop aroaldaw sa Tataramon nin Diyos, na garo man sana nagdadangog sa sinasabi ni Jehova bago kita mamibi sa saiya manungod sa dakul na bagay.—Sal. 1:1, 2.

7. Ano an hinagad kan mga Levita sa Diyos, asin ano an manunudan ta digdi?

⁷ An pamibing iyan may saro sanang simpleng kahagadan. Yaon iyan sa huring parte kan bersikulo 32, na nagsasabi: ‘Tara ngunyan, samuyang Diyos, Diyos na dakula, makusog, makangingirhat, na nagkukuyog kan tipan asin kan pagkahirak, dai man lugod ibilang na kadikit sana sa atubangan mo an gibo [“gabos na kasakitan,” NW] na uminabot samuya, sa samuyang mga hadi, sa samuyang mga puon, sa samuyang mga [saserdote], asin sa samuyang mga propeta, asin sa samuyang mga magurang, patin sa bilog mong banwaan magpuon pa kan mga aldaw kan mga hadi sa Asiria sagkod ngunyan.’ Sa siring, an mga Levita nagtao sa sato nin marahay na halimbawa sa pagtao nguna nin pag-umaw asin pagpasalamat ki Jehova bago niyato sabihon an satong personal na mga kahagadan sa satong pamibi.

PAG-UMAW SA MAMURAWAY NA NGARAN NIN DIYOS

8, 9. (a) Sa anong mapakumbabang paagi pinunan kan mga Levita an saindang pamibi? (b) Anong duwang hukbo sa kalangitan an malinaw na pinapanungdan kan mga Levita?

⁸ Dawa ngani magayon an inandam na marhay na pamibi kan mga Levitang idto, sinda mapakumbaba asin nakakamati na dai lubos na ikakapahayag kan mga tataramon na ginamit ninda an pag-umaw na talagang maninigo ki Jehova. Kaya, an pamibi nagpuon paagi sa mapakumbabang pakiulay na ini para sa banwaan nin Diyos: ‘Pag-umawon lugod [ninda] an saimong ngaran, na mamurawayon asin halangkaw sa gabos na kaumawan.’—Neh. 9:5.

⁹ ‘Ika, O Jehova, ika sana,’ an pagpapadagos kan pamibi, ‘ika an naggibo kan kalangitan, asin kan kalangitan kan mga kalangitan, asin an bilog niyang mga kasuldadusan, an daga asin an gabos na yaon diyan, an kadagatan asin an gabos na yaon diyan; asin ika an nagbubuhay kan gabos na ining mga bagay, asin ta pigsasamba ka kan gabos na [hukbo] sa kalangitan.’ (Neh. 9:6) Iyo, linalang kan Diyos na Jehova an bilog na uniberso, na kompuwesto nin dai mabilang na mga galaksiya nin mga bituon. Makangangalas man an pagkalalang niya sa gabos na bagay sa satong magayon na planeta na may pambihirang kakayahan na susteniran an kadakul na klase nin linalang na may buhay—mga linalang na padagos na nagrereprodusir sigun sa klase kaiyan. Ini gabos nahiling kan banal na mga anghel nin Diyos, na ilinaladawan man na “hukbo nin kalangitan.” (1 Ha. 22:19, An Banal na Biblia; Job 38:4, 7) Mapakumbabang ginigibo kan mga anghel na ini an kabutan nin Diyos paagi sa paglilingkod sa makasalan na mga tawo na “magmamana nin kaligtasan.” (Heb. 1:14) Marahayon nanggad na halimbawa sa sato an mga anghel mantang may pagkasararo tang pinaglilingkudan si Jehova siring sa sarong sinanay na marhay na hukbo!—1 Cor. 14:33, 40.

10. Ano an manunudan ta sa pagtratar nin Diyos ki Abraham?

¹⁰ Sunod, tinawan nin atensiyon kan mga Levita an pagtratar nin Diyos ki Abram, na kan 99 anyos dai pa nagkaigwa nin aki sa saiyang agom na si Sarai huling baog ini. Kan panahon na iyan sinalidahan ni Jehova nin Abraham an saiyang pangaran, na an buot sabihon ‘ama nin kadaklan.’ (Gen. 17:1-6, 15, 16) Nanuga man an Diyos ki Abraham na an saiyang banhi magmamana kan daga nin Canaan. Sa parati nalilingawan kan mga tawo an saindang panuga; si Jehova bakong arog kaiyan. An pamibi kan mga Levita nagsasabi: ‘Ika, O Jehova, an Diyos na puminili ki Abram asin nagkua sa saiya sa Ur kan mga Caldeo, asin binugtakan mo siya kan ngaran na Abraham. Asin nakua mong tunay an saiyang puso sa atubangan mo, asin ta nakipagtipan ka sa saiya tanganing itao mo sa saiya an daga kan Cananeo, tanganing itao iyan sa saiyang banhi; asin ta kinuyog mo an saimong tataramon, huli ta matanos ka.’ (Neh. 9:7, 8) Lugod na arugon ta man an satong matanos na Diyos paagi sa pagmamaigot pirmi na utubon an satong sinabi.—Mat. 5:37.

PAGGIRUMDOM SA MGA GINIBO NI JEHOVA

11, 12. Ipaliwanag an kahulugan kan pangaran ni Jehova asin kun paano ini mahihiling sa saiyang pagtratar sa mga naggikan ki Abraham.

¹¹ An pangaran na Jehova nangangahulugan na “Pinangyayari Niyang Magin,” na an buot sabihon, paagi sa progresibong paghiro, pinangyayari niyang mautob an saiyang mga panuga. An marahayon na halimbawa kaini mahihiling sa paagi nin pagtratar nin Diyos sa mga naggikan ki Abraham kan sinda mga uripon pa sa Ehipto. Kan panahon na iyan, garo baga imposible na an bilog na nasyon makatalingkas sa pagkauripon asin mag-istar sa Dagang Panuga. Pero, paagi sa sunod-sunod na progresibong paghiro, pinangyari nin Diyos na mautob an saiyang panuga; sa siring, pinatunayan niya na siya maninigo sa daing kaagid asin mamuraway na pangaran na Jehova.

¹² An pamibi na isinurat ni Nehemias nagsasabi manungod ki Jehova: ‘Sinalingoy mo an kasakitan kan samuyang mga magurang duman sa Ehipto, asin ta hininanyog mo an inagrangay ninda duman sa Dagat na Mapula. Asin nagtao ka nin mga tanda asin mga ngangalasan duman ki Faraon asin duman sa gabos niyang mga uripon na lalaki asin duman sa bilog na banwaan nin saiyang daga, huli ta naisihan mo na naggiribo sinda nin kapaabaw-abawan tumang sa sainda; asin ta naggibo ka sa saimo nin dakulang ngaran, nin siring man sana ngunyan na aldaw. Asin binanga mo an dagat sa atubangan ninda, asin ta nag-aragi sinda sa tahaw kaiyan na dai nagkabarasa; asin ta hinulog mo sa mga kabungawan an saindang mga paralamag, nin siring sa sarong gapo sa dakul na katubigan.’ An pamibi nagpadagos sa pagsabi kan iba pang bagay na ginibo ni Jehova para sa saiyang banwaan: ‘Pinakumbaba mo sa atubangan ninda an mga nag-iirok duman sa daga, an mga Cananeo. Asin sinarakop ninda an mga banwaan na may mga kasarigan asin matabang daga, asin minana ninda an mga kahaharungan na parano nin mga bagay, mga haraman na bugtakan nin tubig, mga ubasan asin mga oliba asin dakul na kahoy na kakanon; asin nagkarakan sinda, asin nagkabarasog, asin nangagtaraba sinda, asin nagkamit sinda kan saimong dakulang karahayan.’—Neh. 9:9-11, 24, 25.

13. Paano itinao ni Jehova an espirituwal na pangangaipo kan mga Israelita, pero ano an ginibo ninda?

¹³ Dakul pang progresibong paghiro an ginibo nin Diyos tanganing utubon an saiyang katuyuhan. Halimbawa, dai nahaloy pakahali kan Israel sa Ehipto, itinao ni Jehova an saindang espirituwal na pangangaipo. ‘Sa ibabaw kan Bukid nin Sinai,’ an paggirumdom kan mga Levita sa saindang pamibi sa Diyos, siya ‘nakipag-ulay sa sainda hali sa langit asin ta tinawan sinda nin mga matanos na hatol, mga totoong pagbuot, asin mga kasuguan asin mga tugon na maray-rahay.’ (Neh. 9:13) Pinagmaigutan ni Jehova na tukduan an saiyang banwaan tanganing magin angay na magdara kan saiyang banal na pangaran bilang mga paramana kan Dagang Panuga, pero binayaan ninda an marahay na mga bagay na saindang nanudan.—Basahon an Nehemias 9:16-18.

KAIPUHAN AN DISIPLINA

14, 15. (a) Paano si Jehova mahihirakon na nagmalasakit sa saiyang makasalan na banwaan? (b) Ano an manunudan ta sa pagtratar nin Diyos sa saiyang piniling nasyon?

¹⁴ Sinambit sa pamibi kan mga Levita an duwang espesipikong kasalan na ginibo kan Israel dai nahaloy pagkatapos nindang manumpa sa may Bukid nin Sinai na uutubon ninda an Ley nin Diyos. Huli kaini, angay sana na sinda pabayaan tanganing magadan. Pero an pamibi nagsambit nin mga pag-umaw ki Jehova: ‘Huli kan saimong dakul na mga pagkahirak, dai mo sinda pinabayaan duman sa kapatagan. Pinagkayahan mo sinda [“tinawan mo sinda nin kakanon,” NW] sa laog nin apat na pulong taon kaya dai sinda nagkaipo [“nagkulang,” NW] nin ano man na bagay; an saindang mga gubing dai nagkadaraan, asin dai man naggaratok an saindang mga bitis.’ (Neh. 9:19, 21) Sa ngunyan, itinatao man ni Jehova sa sato an gabos na kaipuhan ta tanganing mapaglingkudan siya nin may kaimbudan. Lugod na dai kita nuarin man magin arog kan rinibong Israelita na nagadan sa kaawagan huli sa saindang pagsuway asin kawaran nin pagtubod. An totoo, an mga bagay na idto ‘isinurat sa pagpatanid sato, na sa sato an katapusan kan mga panahon nagdatong.’—1 Cor. 10:1-11.

¹⁵ Makamumundo, pagkatapos na manahon an Dagang Panuga, inako kan mga Israelita an pagsamba sa mga diyos kan mga Canaanita na may kalabot na imoralidad asin paggadan. Kaya itinugot ni Jehova na apihon kan kataid na mga nasyon an saiyang piniling nasyon. Kan sinda magsulsol, mahihirakon sindang pinatawad ni Jehova asin ilinigtas sa saindang mga kaiwal. Nangyari ini nin pauruutro. (Basahon an Nehemias 9:26-28, 31.) An mga Levita nagsarabi: ‘Tinios mo sinda sa dakul na taon, asin nagpatotoo ka sa sainda [paagi] kan saimong espiritu sa kamot kan saimong mga propeta, [alagad] dai sinda naghirinanyog; huli kaiyan itinarao mo sinda sa kamot kan mga banwaan sa daga.’—Neh. 9:30.

16, 17. (a) Kan makabalik na hali sa pagkadistiyero, ano an pagkakaiba kan sitwasyon kan mga Israelita kumpara kaidtong manahon kan saindang mga apuon an Dagang Panuga? (b) Ano an inadmitir kan mga Israelita, asin ano an ipinanuga nindang gibuhon?

¹⁶ Dawa kan makabalik na an mga Israelita hali sa pagkadistiyero, sinda nagin masinuway giraray. Na may anong pagkakaiba? An mga Levita nagsabi pa sa pamibi: ‘Uya, ngunyan kami mga uripon, hilinga kami digdi, mga uripon digdi sa daga na saimong itinao sa samuyang mga magurang tanganing kakanon ninda an saiyang bunga asin an saiyang karahayan. Asin ta nagdakul an saiyang bunga [para] sa mga hadi na saimong ibinugtak sa ibabaw niyamo nin huli kan samuyang mga kasalan, asin uya kami sa dakulang kahaditan.’—Neh. 9:36, 37.

¹⁷ Sinasabi daw kan mga Levita na an Diyos bakong makatanusan sa pagtugot na mangyari an siring na kasakitan? Dai nanggad! ‘Ika matanos sa gabos na uminabot sa samuya, huli ta matanos nanggad an saimong ginibo, alagad kami guminibo kan maraot,’ an pag-admitir ninda. (Neh. 9:33) Dangan an saindang bakong makasadiring pamibi nagtapos paagi sa sinserong panuga na kukuyugon kan nasyon an Ley nin Diyos puon sa panahon na iyan. (Basahon an Nehemias 9:38; 10:29) Sa katuyuhan na ini, sarong nasusurat na dokumento an pinirmahan kan 84 Judiong lider.—Neh. 10:1-27.

18, 19. (a) Ano an kaipuhan ta tanganing makaligtas pasiring sa bagong kinaban nin Diyos? (b) Ano an maninigo na padagos tang ipamibi, asin taano?

¹⁸ Kaipuhan ta an disiplina ni Jehova tangani na magin angay na makaligtas pasiring sa saiyang matanos na bagong kinaban. “May aki daw na dai dinidisiplina kan saiyang ama?” an hapot ni apostol Pablo. (Heb. 12:7, An Marahay na Bareta Biblia) Ipinapahiling ta na inaako ta an paggiya nin Diyos sa satong buhay kun kita danay na naglilingkod nin may kaimbudan asin nagpapadalisay sa saiyang banal na espiritu. Asin kun kita makagibo nin magabat na kasalan, makakasiyerto kita na papatawadon kita ni Jehova kun kita tunay na nagsusulsol asin mapakumbabang nag-aako nin disiplina.

¹⁹ Dai na mahahaloy, papamurawayon ni Jehova an saiyang ngaran nin urog nanggad kisa sa ginibo niya kan iligtas niya an mga Israelita sa Ehipto. (Ezeq. 38:23) Asin kun paanong an saiyang suanoy na banwaan nagmana talaga kan Dagang Panuga, an gabos na Kristiyano na nagdadanay bilang maimbod na parasamba ni Jehova siguradong magmamana man nin buhay sa matanos na bagong kinaban nin Diyos. (2 Ped. 3:13) Huling igwa kita kan siring na marahayon na oportunidad sa maabot na panahon, lugod na kita dai magpundo sa pagpamibi para sa pagpakangbanal kan mamuraway na ngaran nin Diyos. Pag-uulayan sa sunod na artikulo an saro pang pamibi na, kun mahiro kita kauyon kaiyan, kita maako kan bendisyon nin Diyos ngunyan asin sagkod pa man.