Sarong Jerusalem na Tamang-tama sa Ngaran Kaiyan
“Maggayagaya kamo sagkod lamang sa sakong linalalang. Huli ta uya linalalang ko an Jerusalem na magin dahelan nin kagayagayahan.”—ISAIAS 65:18.
1. Ano an nagin saboot ni Esdras manongod sa piniling siudad nin Dios?
BILANG maigot na estudyante kan Tataramon nin Dios, odok na pinahalagahan kan Judiong saserdote na si Esdras an dating koneksion kan Jerusalem sa dalisay na pagsamba ki Jehova. (Deuteronomio 12:5; Esdras 7:27) An saiyang pagkamoot sa siudad nin Dios ihinahayag sa kabtang kan Biblia na ipinasabong sa saiya na isurat—an Enot asin Ikaduwang Cronica saka an Esdras. Sa makasaysayan na mga rekord na ini, an ngaran na Jerusalem maheheling nin haros un-kuarto kan labi sa 800 na beses na paglataw kaiyan sa bilog na Biblia.
2. Anong makahulang kahulogan ang maheheling niato sa ngaran na Jerusalem?
2 Sa Hebreo kan Biblia, an “Jerusalem” puedeng saboton na nasa sarong porma kan lenguaheng Hebreo na inaapod doble. An pormang doble pinakaparateng ginagamit para sa mga bagay na magkapadis, arog baga nin mga mata, talinga, kamot, asin bitis. Sa pormang doble na ini, an ngaran na Jerusalem puedeng mansayon na naghuhula nin katoninongan na maeeksperyensiahan kan banwaan nin Dios sa dobleng sentido—sa espirituwal asin pisikal. Dai ihinahayag kan Kasuratan kun baga lubos na nasabotan ini ni Esdras. Pero bilang saserdote, ginibo nia an saiyang pinakamakakaya na tabangan an mga Judio na magkamit nin katoninongan sa Dios. Asin tunay nanggad na nagmaigot sia tanganing makaotob an Jerusalem sa kahulogan kan ngaran kaiyan, iyo na ngani, an “Pagkaigwa [o, Pundasyon] nin Dobleng Katoninongan.”—Esdras 7:6.
3. Pirang taon an uminagi bago kita iiniintrodusir liwat sa mga aktibidad ni Esdras, asin sa anong mga kamugtakan niato sia maheheling?
3 Dai sinasabi kan Biblia kun haen si Esdras durante kan 12 taon na nag-agi sa pag-oltanan kan saiyang pagduman sa Jerusalem asin kan pagdatong ni Nehemias sa siudad. An maluyang kamugtakan sa espirituwal kan nasyon durante kan panahon na iyan nagsusuherir na mayo kaidto si Esdras. Pero, maheheling ta si Esdras na naglilingkod giraray bilang fiel na saserdote sa Jerusalem pagkatapos tolos na ikatogdok liwat an lanob kan siudad.
Sarong Makangangalas na Aldaw nin Asamblea
4. Ano an makahulogan manongod sa enot na aldaw kan ikapitong bulan sa Israel?
4 Nahaman an lanob kan Jerusalem na tamang-tama para sa panahon kan mahalagang kapiestahan na bulan nin Tisri, an ikapitong bulan sa relihiosong kalendaryo kan Israel. An enot na aldaw nin Tisri sarong espesyal na bangkete para sa bagong bulan na inapod na Kapiestahan nin Pagtanog nin Trumpeta. Sa aldaw na iyan, pinatatanog kan mga saserdote an mga trumpeta mantang an mga atang idinodolot ki Jehova. (Bilang 10:10; 29:1) Inandam kan aldaw na ini an mga Israelita para sa taonan na Aldaw nin Pagtubos sa ika-10 kan Tisri asin sa magayagayang Kapiestahan nin Pagsaray poon sa ika-15 sagkod ika-21 kan bulan man sanang iyan.
5. (a) Paano marahay na ginamit ni Esdras asin Nehemias an “enot na aldaw kan ikapitong bulan”? (b) Taano ta naghibi an mga Israelita?
5 Kan “enot na aldaw kan ikapitong bulan,” nagtiripon an “bilog na banwaan,” na posibleng ineenkaminar ni Nehemias asin Esdras na gibohon iyan. Kabale an mga lalaki, babae, asin an “gabos na may igo nang isip tanganing magdangog.” Sa siring, presente asin atento an mga aki mientras na nagtitindog si Esdras sa may podyum asin binabasa an Ley “poon sa amay na aga sagkod sa odto.” (Nehemias 8:1-4) Sa regular na mga lagwat, tinabangan kan mga Levita an banwaan na masabotan an binabasa. Napaluha huli kaini an mga Israelita mantang narerealisar ninda kun gurano an pagkukulang ninda asin kan saindang mga apoon sa pagkuyog sa Ley nin Dios.—Nehemias 8:5-9.
6, 7. Ano an manonodan kan mga Kristiano sa ginibo ni Nehemias tanganing pogolan an mga Judio sa paghibi?
6 Alagad bako idtong panahon para sa paghibi huli sa kamondoan. Kapiestahan kaidto, asin natapos pa sana kan banwaan an pagtogdok liwat kan lanob nin Jerusalem. Kun siring tinabangan sinda ni Nehemias na magkaigwa kan tamang kaisipan paagi sa pagsabi: “Paduman kamo, kakana nindo an matatabang bagay asin inoma nindo an mahamis na mga bagay, asin padarahe nindo nin mga kabtang an dai inandaman, huli ta an aldaw na ini banal sa satuyang Kagurangnan, asin dai kamo magmondo, ta an kagayagayahan ni Jehova iyo an saindong kuta.” Makinuyog nanggad, “an bilog na banwaan naglakaw tanganing kumakan asin uminom asin tanganing pumadara nin mga kabtang asin tanganing magkaigwa nin dakulang paggayagaya, huli ta nasabotan ninda an mga tataramon na ipinaaram sa sainda.”—Nehemias 8:10-12.
7 Dakula an manonodan kan banwaan nin Dios ngonyan sa pagkasaysay na ini. Maninigong girumdomon kan mga nagkakapribilehiong magkaigwa nin kabtang sa mga pagtiripon asin asamblea an nasambit sa enotan. Apuera sa pagtao nin hatol na pagtatanos na kun beses kaipuhan, an siring na mga okasyon itinatampok an mga pakinabang asin bendisyon gikan sa pakaabot sa mga kahagadan nin Dios. Itinatao an komendasyon para sa marahay na mga nagibo asin an pagparigon sa boot tanganing makatagal. An banwaan nin Dios maninigong magpuli hale sa siring na pagtiripon na may kagayagayahan sa puso huli sa nakapakokosog na pagtotokdo na inako ninda hale sa Tataramon nin Dios.—Hebreo 10:24, 25.
Saro Pang Magayagayang Pagtiripon
8, 9. Anong espesyal na pagtiripon an nangyari sa ikaduwang aldaw kan ikapitong bulan, na nagbunga nin ano para sa banwaan nin Dios?
8 Sa ikaduwang aldaw kan espesyal na bulan na iyan, “an mga pamayo kan mga ama kan bilog na banwaan, an mga saserdote asin an mga Levita, nagtiripon ki Esdras na parakopya, tangani na magkamit nin pakarorop sa mga tataramon kan ley.” (Nehemias 8:13) Kualipikadong marhay si Esdras na magkondukta kan pagtiripon na ini, huling “inandam [nia] an saiyang puso na siyasaton an ley ni Jehova asin gibohon iyan patin magtokdo sa Israel nin susundon asin hustisya.” (Esdras 7:10) Daing duda, itinampok kan pagtiripon na ini an mga kabtang kun saen an banwaan nin Dios kaipuhan na sumunod nin mas maingat sa tipan nin Ley. An kaipuhan nang marhay na gibohon iyo an tamang mga preparasyon sa pagselebrar kan maabot na Kapiestahan nin mga Payag-payag.
9 An sarong semanang kapiestahan na ini ginibo sa tamang paagi, na an bilog na banwaan nag-erok sa temporaryong mga istaran na gibo sa mga sanga asin dahon nin manlaenlaen na kahoy. Itinogdok kan banwaan an mga payag-payag na ini sa saindang patag na mga atop, sa saindang mga patyo, sa mga patyo kan templo, asin sa pampublikong mga plasa sa Jerusalem. (Nehemias 8:15, 16) Kanigoan karahay na pribilehio ini na tiponon an banwaan asin basahan sinda kan Ley nin Dios! (Ikomparar an Deuteronomio 31:10-13.) Ginibo ini kada aldaw, “poon sa enot na aldaw sagkod sa ultimong aldaw” kan kapiestahan, na nagbunga nin “dakulang marhay na paggayagaya” para sa banwaan nin Dios.—Nehemias 8:17, 18.
Dai Niato Maninigong Pabayaan an Harong nin Dios
10. Taano ta iinareglo an sarong espesyal na pagtiripon sa ika-24 aldaw kan ikapitong bulan?
10 May tamang panahon asin lugar sa pagtanos kan seryosong mga pagkukulang sa tahaw kan banwaan nin Dios. Minalataw na narerealisar na ini an tamang panahon, si Esdras asin Nehemias nag-areglo nin sarong aldaw na pag-ayuno sa ika-24 kan bulan nin Tisri. Binasa giraray an Ley nin Dios, asin an banwaan nagbuyboy kan saindang mga kasalan. Dangan rinepaso kan mga Levita an maheherakon na mga pagtratar nin Dios sa saiyang sumbikalan na banwaan, nagpahayag nin magagayon na pag-omaw ki Jehova, asin nakipagkontrata nin “mapagtitiwalaan na areglo” na pinatotoohan kan tatak kan saindang mga prinsipe, Levita, asin saserdote.—Nehemias 9:1-38.
11. Sa anong “mapagtitiwalaan na areglo” nanumpa an mga Judio?
11 An banwaan sa pankagabsan nanumpa na otobon an nasusurat na “mapagtitiwalaan na areglo.” Sinda ‘malakaw sa ley kan tunay na Dios.’ Asin uminoyon sinda na dai maagom sa “mga banwaan kan daga.” (Nehemias 10:28-30) Dugang pa, nanumpa an mga Judio na otobon an Sabbath, tumao nin taonan na pinansial na kontribusyon bilang pagsuportar sa tunay na pagsamba, magdara nin pangatong para sa altar nin atang, itao an panganay sa saindang mga aripompon para sa mga atang, asin darahon an enot na bunga kan saindang daga sa mga kakanan sa templo. Malinaw nanggad, desidido sinda na ‘dai pabayaan an harong kan saindang Dios.’—Nehemias 10:32-39.
12. Ano an kalabot sa dai pagpabaya sa harong nin Dios ngonyan?
12 Ngonyan, dapat na mag-ingat an banwaan ni Jehova na dai pabayaan an saindang pribilehio na ‘pagtao nin sagradong paglilingkod’ sa mga patyo kan dakulang espirituwal na templo ni Jehova. (Kapahayagan 7:15) Kaiba digdi an regular na odok sa pusong mga pamibi para sa pag-oswag kan pagsamba ki Jehova. An pamumuhay kaoyon kan siring na mga pamibi nagkakaipo nin preparasyon para sa Kristianong mga pagtiripon asin pagpartisipar dian, pakikikabtang sa mga areglo na paghuhulit kan maogmang bareta, asin pagtabang sa mga interesado paagi sa pagdalaw liwat asin, kun posible, pagkondukta sa sainda nin pag-adal sa Biblia. An dakol na habong pabayaan an harong nin Dios nagtatao nin pinansial na mga kontribusyon para sa gibohon na paghuhulit asin sa mantension kan mga lugar para sa tunay na pagsamba. Tibaad kaya man niatong sumuportar sa pagtogdok kan kinakaipuhan nang marhay na mga tiriponan siring man sa pagpadanay kaiyan na malinig asin areglado. An sarong mahalagang paagi na ipaheling an pagkamoot sa espirituwal na harong nin Dios iyo an paghihingoang palakopon an katoninongan sa tahaw kan mga kapagtubod asin pagtabang sa siisay man na nangangaipo nin materyal o espirituwal na tabang.—Mateo 24:14; 28:19, 20; Hebreo 13:15, 16.
Sarong Magayagayang Inagurasyon
13. Anong apuradong bagay an nagkaipo nin atension bago magibo an inagurasyon kan lanob nin Jerusalem, asin anong marahay na halimbawa an itinao nin dakol?
13 An “mapagtitiwalaan na areglo” na tinatakan kaidtong kaaldawan ni Nehemias inandam an suanoy na banwaan nin Dios para sa aldaw kan inagurasyon kan lanob nin Jerusalem. Alagad may saro pang apuradong bagay na nangangaipo nin atension. Nalalaom ngonyan nin dakulang lanob na may 12 tata, an Jerusalem nangangaipo nin mas dakulang populasyon. Minsan ngani may nagkapirang Israelita na nag-erok dian, “an siudad mahiwas saka dakula, asin pipira an tawo sa laog kaiyan.” (Nehemias 7:4) Tanganing resolberan an problemang ini, an banwaan “nagpabunotan tanganing darahon an saro sa kada sampulo tanganing mag-erok sa Jerusalem na banal na siudad.” An gikan sa boot na pagsunod sa areglong ini nagpahiro sa banwaan na omawon an “gabos na lalaki na nagboluntaryong mag-erok sa Jerusalem.” (Nehemias 11:1, 2) Kanigoan karahay na halimbawa para sa tunay na mga parasamba ngonyan na an mga kamugtakan nagtotogot sa sainda na bumalyo sa mga lugar na mas dakula an pangangaipo para sa tabang nin maygurang na mga Kristiano!
14. Ano an nangyari kaidtong aldaw kan inagurasyon kan lanob nin Jerusalem?
14 Nagpoon tolos an mahalagang mga preparasyon para sa dakulang aldaw kan inagurasyon kan lanob nin Jerusalem. Tinipon an mga paratogtog asin parakanta hale sa palibot na mga siudad sa Juda. An mga ini inorganisar sa duwang dakulang koro para sa pagpasalamat, na an kada saro susundan nin sarong parada. (Nehemias 12:27-31, 36, 38) An mga koro asin parada nagpoon sa lanob na pinakaharayo sa templo, na posibleng sa Tata kan Kababan, asin nagmartsa sa magkasuhay na direksion sagkod na sinda magsabatan sa harong nin Dios. “Sinda nag-atang kan aldaw na iyan nin dakulang mga atang asin naggayagaya, huli ta pinapangyari sinda kan tunay na Dios mismo na maggayagaya nin dakulang kagayagayahan. Asin an mga babae saka mga aki mismo naggayagaya man, kaya an paggayagaya kan Jerusalem nadangog sa harayo.”—Nehemias 12:43.
15. Taano an pagdedikar kan lanob nin Jerusalem ta bakong dahelan nin permanenteng kagayagayahan?
15 Dai sinasabi kan Biblia an petsa kan magayagayang selebrasyon na ini. Daing duda, iyan sarong tampok na kabtang, kun bakong an kulminasyon, kan pagkabalik sa dati kan Jerusalem. Siempre, dakol na pagtotogdok an kaipuhan na gibohon sa laog kan siudad. Pag-abot nin panahon, nawara kan mga siudadano sa Jerusalem an saindang marahay na kamugtakan sa espirituwal. Halimbawa, kan ikaduwang beses na songkoon ni Nehemias an siudad, nanompongan nia na an harong nin Dios pinababayaan na naman asin na an mga Israelita nag-aaragom na naman nin mga babaeng pagano. (Nehemias 13:6-11, 15, 23) An iyo man sanang maraot na kamugtakan na ini pinatutunayan sa mga isinurat kan propetang si Malaquias. (Malaquias 1:6-8; 2:11; 3:8) Kaya an pagdedikar kan lanob nin Jerusalem bakong dahelan nin permanenteng kagayagayahan.
Sarong Dahelan nin Daing Katapusan na Kagayagayahan
16. Anong kulminasyon na mga pangyayari an inaantisipar kan banwaan nin Dios?
16 Ngonyan, hinihidaw kan banwaan ni Jehova an panahon na an Dios manggagana laban sa gabos niang kaiwal. Ini mapoon sa paglaglag kan “Dakulang Babilonya”—sarong piguratibong siudad na kompuesto kan gabos na klase nin falsong relihion. (Kapahayagan 18:2, 8) An paglaglag sa falsong relihion an magigin enot na kabtang kan maabot na dakulang kahorasaan. (Mateo 24:21, 22) Nasa enotan man niato an sarong totoong importanteng pangyayari—an kasal sa langit kan Kagurangnan na si Jesu-Cristo sa saiyang nobyang 144,000 na siudadano kan “Bagong Jerusalem.” (Kapahayagan 19:7; 21:2) Dai niato masasabi nin eksakto kun noarin matatapos an kulminasyon na kasal na iyan, alagad iyan siertong magigin magayagayang pangyayari.—Helingon an The Watchtower, Agosto 15, 1990, pahina 30-1.
17. Ano an aram niato manongod sa pagkahaman kan Bagong Jerusalem?
17 Aram nanggad niato na madali nang marhay na mahaman an Bagong Jerusalem. (Mateo 24:3, 7-14; Kapahayagan 12:12) Bakong arog kan daganon na siudad nin Jerusalem, iyan nungkang magigin dahelan nin pagkadesganar. Iyan huli ta an gabos na siudadano kaiyan nombrado kan espiritu, nabalo, asin dinalisay na mga parasunod ni Jesu-Cristo. Sa saindang pagkagadan na fiel, an lambang saro mapatutunayan nang daing sagkod an kaimbodan sa Unibersal na Soberano, si Jehova Dios. Iyan igwa nin mahalagang kahulogan para sa iba pa kan katawohan—sa mga buhay asin mga gadan!
18. Taano ta maninigo kitang ‘mag-ogma asin maggayagaya sagkod lamang’?
18 Horophoropa an mangyayari kun itao na kan Bagong Jerusalem an atension kaiyan sa mga tawo na naggigibo nin pagtubod sa pantubos na atang ni Jesus. “Uya!” an isinurat ni apostol Juan. “An tolda nin Dios nasa mga tawo, asin sia mag-eerok sa kaibanan ninda, asin sinda magigin saiyang mga banwaan. Asin an Dios mismo masasakaibanan ninda. Asin papahidon nia an gabos na luha sa saindang mga mata, asin an kagadanan mawawara na, dai na sagkod magkakaigwa nin pagmondo ni pagtangis ni kolog. An enot na mga bagay nakalihis na.” (Kapahayagan 21:2-4) Apuera kaini, gagamiton nin Dios an arog-siudad na areglong ini tanganing darahon an katawohan sa pagkasangkap. (Kapahayagan 22:1, 2) Kanigoan kamakangangalas na mga dahelan ini na ‘mag-ogma asin maggayagaya sagkod lamang sa linalalang ngonyan nin Dios’!—Isaias 65:18.
19. Ano an espirituwal na paraiso na dian tinipon an mga Kristiano?
19 Minsan siring, an nagsosolsol na mga tawo dai na kaipuhan pang maghalat sagkod sa panahon na iyan tanganing akoon an tabang nin Dios. Kan taon 1919, pinonan ni Jehova na tiponon an huring mga miembro kan 144,000 sa sarong espirituwal na paraiso, kun saen abunda an mga bunga kan espiritu nin Dios—arog baga nin pagkamoot, kagayagayahan, asin katoninongan. (Galacia 5:22, 23) An sarong pambihirang kabtang kan espirituwal na paraisong ini iyo an pagtubod kan linahidan na mga nag-eerok dian, na makangangalas an pagigin mabunga sa pangengenot sa paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios sa bilog na ineerokan na daga. (Mateo 21:43; 24:14) Bilang resulta, haros anom na milyon na “ibang karnero,” na may daganon na paglaom, an tinogotan man na lumaog sa espirituwal na paraiso asin magkaigwa nin mabungang gibohon. (Juan 10:16) Nakualipikar sinda digdi paagi sa pagdusay kan saindang sadiri ki Jehova Dios basado sa saindang pagtubod sa pantubos na atang kan saiyang Aki, si Jesu-Cristo. An saindang pakikiasosyar sa may esperansang magin mga miembro kan Bagong Jerusalem tunay na nagin bendisyon. Sa siring, paagi sa saiyang pagtratar sa linahidan na mga Kristiano, ibinugtak ni Jehova an marigon na pundasyon para sa “sarong bagong daga”—sarong sosyedad nin matatakton sa Dios na mga tawo na magmamana kan daganon na rona kan langitnon na Kahadean.—Isaias 65:17; 2 Pedro 3:13.
20. Paano makaootob an Jerusalem sa kahulogan kan ngaran kaiyan?
20 An matoninong na mga kamugtakan na ngonyan nakakamtan kan banwaan ni Jehova sa saindang espirituwal na paraiso maeeksperyensiahan sa dai na mahahaloy sa pisikal na paraiso digdi sa daga. Iyan mangyayari kun an Bagong Jerusalem humilig na hale sa langit tanganing bendisyonan an katawohan. Sa dobleng paagi, kakamtan kan banwaan nin Dios an matoninong na mga kamugtakan na ipinanuga sa Isaias 65:21-25. Bilang nagkakasararong parasamba ki Jehova sa espirituwal na paraiso, an mga linahidan na mayo pa sa saindang lugar sa langitnon na Bagong Jerusalem asin an mga kabilang sa “ibang karnero” naeeksperyensiahan ngonyan an tao nin Dios na katoninongan. Asin an siring na katoninongan makakaabot sagkod sa pisikal na Paraiso, kun ‘an boot nin Dios gibohon na sa bilog na daga, nin siring sa langit.’ (Mateo 6:10) Iyo, an mamuraway na langitnon na siudad nin Dios mapatutunayan na tamang-tama sa ngaran na Jerusalem bilang an masarig na ‘Pundasyon nin Dobleng Katoninongan.’ Sa bilog na panahon na daing sagkod, iyan magdadanay bilang kaomaw-omaw na kredito sa Kaharohalangkaweng Kaglalang kaiyan, si Jehova Dios, asin sa Nobyong Hade kaiyan, si Jesu-Cristo.
Nagigirumdoman daw Nindo?
◻ Ano an nahaman kan tiponon ni Nehemias an banwaan sa Jerusalem?
◻ Ano an kinaipuhan na gibohon kan suanoy na mga Judio tanganing dai mapabayaan an harong nin Dios, asin ano an ipinagigibo sa sato?
◻ Paano napapalabot an “Jerusalem” sa pagpangyari nin nagdadanay na kagayagayahan asin katoninongan?
[Mapa sa pahina 23]
(Para sa aktuwal na format, helingon an publikasyon)
MGA TATA KAN JERUSALEM
An mga numero nagrerepresentar sa presenteng aldaw na langkaw sa metros
TATA NIN SIRA
TATA KAN DAAN NA SIUDAD
TATA NI EFRAIM
TATA KAN KANTO
Mahiwas na Lanob
Pampublikong Plasa
TATA KAN KABABAN
IKADUWANG EROKAN
Enot na Lanob sa Amihanan
SIUDAD NI DAVID
TATA KAN MGA TAMBAK NA ATI
Kababan nin Hinnom
Kastilyo
TATA NIN KARNERO
TATA KAN BANTAY
Lugar kan Templo
TATA SA PAGSIYASAT
TATA NIN KABAYO
OFEL
Pampublikong Plasa
TATA KAN TUBIG
Burabod nin Gihon
TATA KAN BURABOD
Tatamnan kan Hade
En-rogel
Kababan kan Tiropeo (Sentral)
Kasapaan nin Cedron
740
730
730
750
770
770
750
730
710
690
670
620
640
660
680
700
720
740
730
710
690
670
An posibleng hiwas kan lanob nin Jerusalem kan panahon na laglagon an siudad asin kan pangenotan ni Nehemias an pagtogdok liwat kan lanob