Mga Reperensiya Para sa Workbook sa Pagtiripon na Pamumuhay Asin Ministeryo
SETYEMBRE 7-13
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | EXODO 23-24
“Dai Ka Magsunod sa Kadaklan”
Tama Daw an mga Impormasyon na Naaaraman Mo?
7 Mahilig ka daw magpadara nin mga e-mail asin text sa mga amigo asin kabisto mo? Kun iyo, pag nakabasa ka nin bagong istorya sa bareta o nakadangog nin interesanteng eksperyensiya, tibaad arog sa sarong reporter gustong-gusto mo man na ika an mainot sa pagbareta kaiyan sa iba. Alagad, bago mo i-send an text o e-mail na iyan, haputon an sadiri: ‘Sigurado daw ako na totoo an impormasyon na ipapalakop ko? Tama daw an mga detalyeng naaaraman ko?’ Kun dai ka sigurado, tibaad salang impormasyon na palan an naipapalakop mo sa satong mga tugang. Kun may pagduda ka, i-delete iyan, dai ipag-send.
8 May saro pang peligro an pagigin bakong maingat sa pag-forward nin mga e-mail o text. May mga nasyon na may restriksiyon o pagbabawal sa satong gibuhon. Sa mga nasyon na iyan, an mga nagkokontra sa sato tibaad tuyong magpalakop nin mga bareta para takuton kita o mawara an satong tiwala sa lambang saro. Pag-isipan an nangyari kaidto sa dating Unyon Sobyet. An secret police o KGB nagpalakop nin uruistorya na trinaydor nin nagkapirang prominenteng brother an banwaan ni Jehova. Dakul an naniwala sa bako totoong mga istoryang iyan, asin binayaan an organisasyon ni Jehova. Makamumundo nanggad! Marahay na sana ta dakul an nagbalik pag-abot nin panahon, pero an iba dai na. Siring sa barkong naglubog, nawara an saindang pagtubod. (1 Tim. 1:19) Paano ta malilikayan an siring na kapaha-pahamak na resulta? Dai magpalakop nin negatibo o dai masasarigan na mga istorya. Dai magpaloko, o magin madaling mapaniwala. Siguraduhon na tama an mga impormasyon na naaaraman mo.
it-1-TG 11 ¶5
Aaron
Kapansin-pansin na sa bawat isa sa kaniyang tatlong pagkakamali, lumilitaw na hindi si Aaron ang pasimuno ng maling pagkilos kundi, sa halip, waring pinahintulutan niya na matangay siya ng panggigipit ng mga kalagayan o ng impluwensiya ng iba mula sa landasin ng katuwiran. Lalo na sa kaniyang unang pagkakamali, naikapit sana niya ang simulaing nakapaloob sa utos na: “Huwag kang susunod sa karamihan ukol sa masasamang pakay.” (Exo 23:2) Gayunpaman, pagkatapos nito ay ginamit ang kaniyang pangalan sa Kasulatan sa isang marangal na paraan, at noong panahong nabubuhay sa lupa ang Anak ng Diyos, kinilala niya ang pagiging lehitimo ng Aaronikong pagkasaserdote.—Aw 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Mat 5:17-19; 8:4.
it-2-TG 633 ¶5
Pagkabulag
Ang pagkabigong maglapat ng katarungan dahil sa katiwalian sa paghatol ay isinagisag ng pagkabulag, at maraming payo sa Kasulatan laban sa panunuhol, pagbibigay ng kaloob, o pagtatangi, yamang maaaring mabulag sa mga bagay na iyon ang isang hukom at makahadlang sa walang-pagtatanging paglalapat ng katarungan. “Ang suhol ay bumubulag ng mga taong malinaw ang paningin.” (Exo 23:8) “Ang suhol ay bumubulag sa mga mata ng marurunong.” (Deu 16:19) Ang isang hukom, matuwid man siya at may pang-unawa, ay maaaring maapektuhan ng isang kaloob mula sa mga nasasangkot sa kaso, namamalayan man niya iyon o hindi. Maingat na isinasaalang-alang ng kautusan ng Diyos ang nakabubulag na epekto hindi lamang ng isang kaloob kundi gayundin ng damdamin, yamang sinasabi nito: “Huwag mong pakikitunguhan nang may pagtatangi ang maralita, at huwag mong kikilingan ang pagkatao ng isang dakila.” (Lev 19:15) Kaya udyok man ng sentimyento o upang maging popular sa karamihan, hindi dapat igawad ng isang hukom ang kaniyang desisyon laban sa mayaman dahil lamang sa mayaman ang mga ito.—Exo 23:2, 3.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
“Dai Paglingawan an Kabuutan sa mga Estranghero”
4 Imbes na basta pagbutan sana an mga Israelita na igalang an mga dayuhan, pinahiro sinda ni Jehova paagi sa pagpagirumdom sa sainda kun ano an pagmati na magin dayuhan. (Basahon an Exodo 23:9.) Aram ninda ‘kun ano an kamugtakan’ nin sarong dayuhan. Dawa kan dai pa uripon an mga Hebreo, posibleng marhay na linilikayan na sinda kan mga Ehipsiyo huli sa hababang paghiling kan mga ini sa saindang rasa o relihiyon. (Gen. 43:32; 46:34; Ex. 1:11-14) Masakit an nagin buhay kan mga Israelita kan sinda magin mga dayuhan, pero linalauman ni Jehova na tatrataron ninda an mga dayuhan na ‘siring sa taga sainda’ man sana.—Lev. 19:33, 34.
it-2-TG 394
Miguel
1. Ang tanging banal na anghel, maliban kay Gabriel, na ang pangalan ay binanggit sa Bibliya, at ang kaisa-isang anghel na tinawag na “arkanghel.” (Jud 9) Unang lumitaw ang pangalang ito sa ikasampung kabanata ng Daniel, kung saan si Miguel ay inilalarawan bilang “isa sa mga pangunahing prinsipe”; sinaklolohan niya ang isang nakabababang anghel na sinalansang ng “prinsipe ng kaharian ng Persia.” Si Miguel ay tinawag na ‘prinsipe ng bayan ni Daniel,’ “ang dakilang prinsipe na nakatayo alang-alang sa mga anak ng . . . bayan [ni Daniel].” (Dan 10:13, 20, 21; 12:1) Ipinahihiwatig nito na si Miguel ang anghel na umakay sa mga Israelita sa pagtahak sa ilang. (Exo 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2) Bilang suporta sa konklusyong ito, binanggit sa Bibliya na ‘si Miguel na arkanghel ay nagkaroon ng pakikipaghidwaan sa Diyablo at nakipagtalo tungkol sa katawan ni Moises.’—Jud 9.
Pagbasa sa Bibliya
(Exodo 23:1-19) “Dai ka maggibo nin bakong totoong usipon. Dai ka makipaghaman sa bakong mahihirakon na magin ka putik na saksi. 2 Dai ka magsunod sa kadaklan sa paggibo nin maraot, dai ka man magsimbag sa karibukan na umuyon ka sa kadaklan sa pagpakaraot. 3 Minsan an daing sukat dai mo pagpaburan sa saiyang kaso. 4 “Kun makua mo an baka nin saimong kaiwal o an saiyang asno man na nagbabaraybasay, bumalik kang darahon mo saiya. 5 Kun mahiling mo an asno kan naanggot saimo na nagliligid na nadadatugan kan saiyang karga, papabayaan mo daw siyang dai mo surugon? Daing liban tatabangan mo siya sa pagpatindog kaiyan. 6 “Dai mo pagbikuon an katanusan sa kaso kan tawong dukha. 7 “Sumuhay ka sa tataramon na putik, asin dai ka maggadan sa daing sala asin banal, huli ta dai ko papakatanuson an kasumbikalan. 8 “Dai ka mag-ako nin suhol, huli ta an suhol nakakabuta sa mga madunong, asin ta nakakaraot sa mga marahay na tataramon kan matanos. 9 “Asin dai mo pagpasakitan an nakikihimanwa, huli ta kamo nakakaisi kun ano an kamugtakan kan bakong taga digdi, huli ta nagin man kamo siring sa daga kan Ehipto. 10 “Sa anom na taon magtatanom ka sa saimong daga, asin titipunon mo an saimong inani. 11 Tara sa ikapito dai mo siya paghiruon asin pabayaan mo siya, tanganing magkakan an mga daing sukat sa saimong banwaan, asin ta sa matada kumakan an mga hayop sa kapatagan siring an gibuhon mo kan saimong tatamnan nin ubas asin saimong tatamnan nin oliba. 12 “Sa anom na aldaw gibuhon mo an saimong mga gigibuhon, asin ta sa ikapitong aldaw dai ka maggibo, tanganing magpahingalo an saimong baka asin an saimong asno, asin magpahingalo an aki nin saimong uripon na babayi, asin an bakong taga digdi. 13 “Asin sa gabos na isinabi ko saindo mag-ingat kamo. Asin dai kamo magsabi-sabi kan ngaran nin ibang mga diyos, dai lamang iyan madangog sa saindong nguso. 14 “Makatulo sa sarong taon igibo ako nindo nin piyesta. 15 An piyesta nin mga tinapay na mayo nin lebadura utubon mo. Pitong aldaw na makakan ka kan tinapay na mayo nin lebadura, siring sa ipinagbuot ko saimo, sa panahon kan bulan nin Abib, huli ta sa panahon na iyan huminali ka sa Ehipto. Asin ta an siisay man dai mag-atubang sakuya na dai nin dara. 16 Siring man an piyesta nin pag ani, an mga inot na bunga nin saimong mga ginibuhan na itinanom mo sa kaumahan; asin an piyesta kan pag-ani sa katapusan kan taon, kun nasaray mo na an saimong mga kapagalan sa kaumahan. 17 Makatulo sa sarong taon mapahiling an gabos na lalaki mo sa atubangan ni Jehova Diyos. 18 “Dai mo ipagdulot na may kaibang tinapay na may lebadura an dugo nin sakuyang atang, minsan an taba kan binunong dulot sakuya dai matada sagkod sa aga. 19 “An mga tinagba kan mga inot na bunga kan saimong daga darahon mo sa harong ni Jehova na saimong Diyos. “Dai mo paglutuon an kanding na ugbon sa gatas nin saiyang ina.
SETYEMBRE 14-20
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | EXODO 25-26
“An Pinakaimportanteng Bagay sa Tabernakulo”
it-1-TG 1309
Kaban ng Tipan
Parisan at Disenyo. Nang tagubilinan ni Jehova si Moises na itayo ang tabernakulo, ang unang bagay na ibinigay Niya kay Moises ay ang parisan at disenyo ng Kaban, sapagkat ito ang pangunahin at pinakamahalagang bagay sa tabernakulo at sa buong kampo ng Israel. Ang mismong kaban ay may haba na 2.5 siko, may lapad na 1.5 siko, at may taas na 1.5 siko (mga 111 × 67 × 67 sentimetro; 44 × 26 × 26 na pulgada). Ito ay gawa sa kahoy ng akasya at kinalupkupan ng dalisay na ginto sa loob at sa labas. Isang artistikong “sinepang ginto” ang nagsilbing korona “sa palibot niyaon.” Ang ikalawang seksiyon ng Kaban, ang takip nito, ay gawa sa purong ginto, hindi basta kahoy na kinalupkupan ng ginto, at kasinghaba at kasinlapad ng mismong kaban. Nakapatong sa takip na ito ang dalawang ginintuang kerubin na mga gawang pinukpok, isa sa magkabilang dulo ng takip anupat magkaharap ang mga ito, nakayukod ang mga ulo at ang mga pakpak ay nakaunat nang paitaas at lumililim sa ibabaw ng Kaban. (Exo 25:10, 11, 17-22; 37:6-9) Ang takip na ito ay tinatawag ding “luklukan ng awa” o “panakip na pampalubag-loob.”—Exo 25:17; Heb 9:5, tlb sa Rbi8; tingnan ang PANAKIP NA PAMPALUBAG-LOOB.
it-1-TG 1309 ¶6
Kaban ng Tipan
Ang Kaban ay nagsilbing isang banal na lalagyan para sa pag-iingat ng mga sagradong paalaala o patotoo, anupat ang pangunahing laman nito ay ang dalawang tapyas ng patotoo, o ang Sampung Utos. (Exo 25:16) Inilagay rin sa Kaban ang ‘isang ginintuang banga na may manna at ang tungkod ni Aaron na nag-usbong,’ ngunit nang maglaon ay inalis ang mga ito bago itayo ang templo ni Solomon. (Heb 9:4; Exo 16:32-34; Bil 17:10; 1Ha 8:9; 2Cr 5:10) Bago mamatay si Moises, binigyan niya ng isang kopya ng “aklat ng Kautusan” ang mga Levitikong saserdote at itinagubilin niya na dapat itong ingatan, hindi sa loob, kundi “sa tabi ng kaban ng tipan ni Jehova na inyong Diyos, at iyon ay magsisilbing saksi roon laban sa iyo.”—Deu 31:24-26.
it-1-TG 1310 ¶1
Kaban ng Tipan
Iniuugnay sa presensiya ng Diyos. Sa buong kasaysayan ng Kaban, iniuugnay ito sa presensiya ng Diyos. Nangako si Jehova: “Doon ako haharap sa iyo at magsasalita ako sa iyo mula sa ibabaw ng takip, mula sa pagitan ng dalawang kerubin na nasa ibabaw ng kaban ng patotoo.” “Sa isang ulap ay magpapakita ako sa ibabaw ng takip.” (Exo 25:22; Lev 16:2) Isinulat ni Samuel na si Jehova ay “nakaupo sa mga kerubin” (1Sa 4:4); kaya naman ang mga kerubin ay nagsilbing “kawangis ng karo” ni Jehova. (1Cr 28:18) Kaayon nito, “kapag pumapasok si Moises sa tolda ng kapisanan upang makipag-usap [kay Jehova], maririnig nga niya ang tinig na nagsasalita sa kaniya mula sa itaas ng takip na nasa ibabaw ng kaban ng patotoo, mula sa pagitan ng dalawang kerubin; at magsasalita siya sa kaniya.” (Bil 7:89) Nang maglaon, sumangguni rin kay Jehova sa harap ng Kaban si Josue at maging ang mataas na saserdoteng si Pinehas. (Jos 7:6-10; Huk 20:27, 28) Gayunman, tanging ang mataas na saserdote ang aktuwal na nakakapasok sa Kabanal-banalan at siya lamang ang nakakakita sa Kaban, isang araw sa loob ng isang taon, hindi para makipagtalastasan kay Jehova, kundi upang isagawa ang seremonya para sa Araw ng Pagbabayad-Sala.—Lev 16:2, 3, 13, 15, 17; Heb 9:7.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
it-2-TG 82 ¶5
Kerubin
Kasama sa mga dekorasyon ng tabernakulong itinayo sa ilang ang mga disenyong kerubin. Dalawang kerubin na yari sa pinukpok na ginto ang nasa ibabaw ng magkabilang dulo ng takip ng Kaban. Ang mga ito ay magkaharap at nakayukod sa takip at parang sumasamba. Bawat isa ay may dalawang pakpak na nakaunat nang paitaas at nakalilim sa takip na para bang binabantayan at pinoprotektahan ito. (Exo 25:10-21; 37:7-9) Mayroon ding ibinurdang mga pigura ng mga kerubin sa mga telang pantolda na nagsisilbing panloob na pantakip ng tabernakulo, at sa kurtinang partisyon sa pagitan ng dakong Banal at ng Kabanal-banalan.—Exo 26:1, 31; 36:8, 35.
it-2-TG 1316
Tinapay na Pantanghal
Labindalawang tinapay na inilalagay sa isang mesa sa Banal na silid ng tabernakulo o templo at pinapalitan ng bago tuwing Sabbath. (Exo 35:13; 39:36; 1Ha 7:48; 2Cr 13:11; Ne 10:32, 33) Ang literal na katawagang Hebreo para sa tinapay na pantanghal ay “tinapay ng mukha.” Kung minsan, ang salita para sa “mukha” ay tumutukoy sa “presensiya” (2Ha 13:23), kaya naman ang tinapay na pantanghal ay nasa harap ng mukha ni Jehova bilang isang palagiang handog sa harap niya. (Exo 25:30, tlb sa Rbi8) Ang tinapay na pantanghal ay tinutukoy rin bilang “magkakapatong na tinapay” (2Cr 2:4), “mga tinapay na panghandog” (Mar 2:26), at “mga tinapay” (Heb 9:2).
Pagbasa sa Bibliya
(Exodo 25:23-40) “Magibo ka man nin sarong lamesa na akasya, duwang sukol na siko an saiyang laba, asin saro an saiyang lakbang asin an saiyang langkaw sarong sukol sa siko may kabanga. 24 Asin ta kalupkupan mo siya nin anas na bulawan, asin gigibuhan mo siya nin sarong kornisa sa palibot. 25 Gibuhan mo man siya nin sarong moldura sa palibutan, sa lakbang nin sarong palad, na sa moldurang iyan magibo ka man nin sarong kornisang bulawan sa palibot. 26 Asin igigibo mo man siya nin apat na surusingsing na bulawan na ibubugtak mo man sa apat na sugod na manunungod sa saiyang apat na bitis. 27 An mga surusingsing mamumugtak sa inutan kan moldura, sa kamugtakan kan mga pingka, sa pagdara kan lamesa. 28 Asin ta gigibuhon mo an mga pingka nin kahoy na akasya, asin ta kakalupkupan mo iyan nin bulawan asin ta huli kaiyan dadarahon an lamesa. 29 Gibuhon mo man an saiyang mga pinggan asin an saiyang mga kutsara asin an saiyang mga tahob asin saiyang mga mangko na paghihigupan, bulawan na anas na gigibuhon mo. 30 Asin ibubugtak mong danay sa lamesa an tinapay na dulot sa atubangan ko. 31 Saro pa, magibo ka nin sarong kandelerong anas na bulawan, sa pulpog gibuhon an kandelero. An saiyang bitis, asin an saiyang kahawakan, an saiyang mga kopa, an saiyang mga mansana, asin an saiyang mga burak, siring man sana. 32 Asin maluwas an anom na sanga sa saiyang mga hirog, tulong sanga kan kandelero sa sarong hirog, asin tulong sanga sa ibong niyang hirog. 33 Tulong mangko na garo almendras, asin sarong sanga, sarong mansana asin sarong burak, asin tulong mangko na garo almendras, sa ibong na sanga sarong mansana asin sarong burak. Siring nanggad sa anom na sanga na maluwas sa kandelero. 34 Asin diyan sa kandelero apat na kopa na garo almendras, an saiyang mga mansana asin an saiyang mga burak. 35 Magkakaigwa nin sarong garo mansana sa ibaba kan mga sanga niya man sana, saro na man na mansana sa ibaba kan mga sanga na duwa sa ibong niya man sana, asin saro na man na mansana sa ibaba kan duwang sanga niya man sana, sa pakabagay kan anom na sanga na nagluluwas sa kandelero. 36 An saiyang mga mansana asin an saiyang mga sanga gibuhon sa saro sanang bagay, magin siya gabos sa saro sana na nahaman sa pulpog, na anas na bulawan. 37 Asin gibuhan mo siya nin pitong mga ilawan na suluan mo tanganing paliwanagan ninda an dapit sa saiyang inutan. 38 Siring man an saiyang mga magigin gunting asin saiyang mga saradang na pinggan, anas na bulawan. 39 Gibuhon mo siya sa sarong talento na anas na bulawan, sagkod kan mga basong ini. 40 Asin hilingon mo, asin gibuhon mo sinda siring sa saindang arugan, na ipinahiling saimo sa bukid.
SETYEMBRE 21-27
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | EXODO 27-28
“Ano an Manunudan Niyato sa Bado kan mga Saserdote?”
it-2-TG 1385
Urim at Tumim
Maraming komentarista sa Bibliya ang naniniwala na ang Urim at ang Tumim ay mga palabunot. Sa salin ni James Moffatt sa Exodo 28:30, ang mga ito ay tinawag na “mga sagradong palabunot.” Ipinapalagay ng ilan na tatlong piraso ang mga ito, anupat ang isa ay may sulat na salitang “oo,” ang isa naman ay “hindi,” at ang isa pa ay blangko. Pinagpapalabunutan ang mga ito, at sa gayo’y nasasagot ang katanungan, maliban na lamang kapag ang blangkong piraso ang nabunot, na nangangahulugang walang sagot na maaasahan. Ipinapalagay ng iba na ang Urim at ang Tumim ay dalawang lapád na bato, na ang isang panig ay puti at ang kabila naman ay itim. Kapag inihagis ang mga ito at dalawang puti ang lumabas, mangangahulugan iyon ng “oo,” kapag dalawang itim ay “hindi,” at ang isang itim at isang puti ay mangangahulugan naman na walang sagot. Minsan, nang si Saul ay sumangguni sa pamamagitan ng saserdote kung ipagpapatuloy ba nila ang pagsalakay sa mga Filisteo, wala siyang tinanggap na sagot. Palibhasa’y nadarama niyang may nagkasala sa gitna ng kaniyang mga tauhan, siya’y nagsumamo: “O Diyos ng Israel, ibigay mo ang Tumim!” Mula sa mga naroroon ay napili si Saul at si Jonatan; pagkatapos nito, nagpalabunutan upang magpasiya sa pagitan nilang dalawa. Sa ulat na ito, ang pagsamo na, “Ibigay mo ang Tumim,” ay waring iba pa sa pagpapalabunutan, bagaman maaaring ipinahihiwatig nito na magkaugnay ang mga iyon.—1Sa 14:36-42.
it-2-TG 488 ¶1
Noo
Ang Mataas na Saserdote ng Israel. Sa Israel, sa harap ng turbante ng mataas na saserdote, sa ibabaw ng noo ng saserdote, ay may isang laminang ginto, “ang banal na tanda ng pag-aalay,” na sa ibabaw nito ay nakasulat sa pamamagitan ng “mga lilok ng isang pantatak” ang mga salitang “Ang kabanalan ay kay Jehova.” (Exo 28:36-38; 39:30) Bilang punong kinatawan ng Israel sa pagsamba kay Jehova, angkop lamang na panatilihing banal ng mataas na saserdote ang kaniyang katungkulan, at ang inskripsiyong ito ay magsisilbi ring paalaala sa buong Israel na kailangan nilang manatiling banal sa paglilingkod kay Jehova. Nagsilbi rin itong angkop na larawan ng dakilang Mataas na Saserdote, si Jesu-Kristo, at ng bagay na inialay siya ni Jehova sa makasaserdoteng paglilingkod na ito na nagtataguyod ng kabanalan ng Diyos.—Heb 7:26.
Tawan nin Onra si Jehova Paagi sa Pagpaheling nin Dignidad
17 Ipinapaheling kan Biblia na maninigong tawan nin espesyal na atension an pagpaheling nin dignidad kun kita minadolok ki Jehova sa pagsamba. “Maanan mo an saimong bitis kun ika minaduman sa harong kan tunay na Dios,” an sabi kan Eclesiastes 5:1. Pinagbotan si Moises sagkod si Josue na haleon an saindang mga sandalyas kan sinda nasa banal na lugar. (Ex. 3:5; Jos. 5:15) Dapat nindang gibohon ini bilang kapahayagan nin may pagsambang paggalang. An Israelitang mga saserdote inobligar na magsulot nin mga karsonsilyong lino “tanganing tahoban an saindang kahubaan.” (Ex. 28:42, 43) Huli kaini, malilikayan na maheling an saindang kahubaan kun sinda naglilingkod sa altar. An gabos na miembro kan pamilya nin saserdote dapat na suportaran an diosnon na pamantayan dapit sa dignidad.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
w12-TG 8/1 26 ¶1-3
Alam Mo Ba?
Saan nagmula ang mahahalagang bato sa pektoral ng mataas na saserdote ng Israel?
Nang makaalis ang mga Israelita sa Ehipto at makapasok sa ilang, inutusan sila ng Diyos na gawin ang pektoral na ito. (Exodo 28:15-21) Ang pektoral ay may mga batong rubi, topacio, esmeralda, turkesa, safiro, jaspe, lesem, agata, amatista, crisolito, onix, at jade. Saan kaya nakuha ng mga Israelita ang gayong mahahalagang bato?
Noong panahon ng Bibliya, napakahalaga ng mga batong hiyas at ginagamit ang mga ito sa pakikipagkalakalan. Halimbawa, nakuha ng mga sinaunang Ehipsiyo ang kanilang mga batong hiyas mula pa sa malalayong lugar na tinatawag ngayong Iran, Afghanistan, at posible pa ngang hanggang India. Iba’t ibang mahahalagang bato ang nakuha ng mga Ehipsiyo mula sa mga minahan. Kontrolado ng mga paraon ang mga minahan sa kanilang mga nasasakupan. Inilarawan ng patriyarkang si Job kung paanong ang mga kapanahon niya ay gumamit ng mga daanan at lagusan sa ilalim ng lupa para maghanap ng mga kayamanan. Partikular na binanggit ni Job ang safiro at topacio na kabilang sa mga nahuhukay noon.—Job 28:1-11, 19.
Sinasabi sa ulat ng Exodo na nang papalabas na ang mga Israelita sa Ehipto, “sinamsaman nila ang mga Ehipsiyo” ng mahahalagang pag-aari ng mga ito. (Exodo 12:35, 36) Kaya posibleng sa Ehipto nakuha ng mga Israelita ang mga batong ginamit sa pektoral ng mataas na saserdote.
it-1-TG 1305 ¶7
Kabanalan
Mga Hayop, mga Ani at Bunga. Ang mga panganay na lalaki ng mga baka, mga tupa, at mga kambing ay dapat ituring na banal kay Jehova at hindi tinutubos. Ang mga ito’y dapat ihain, at isang bahagi nito ang mapupunta sa mga saserdoteng pinabanal. (Bil 18:17-19) Ang mga unang bunga at ang ikapu ay banal, gayundin ang lahat ng mga hain at mga kaloob na pinabanal para sa paglilingkod sa santuwaryo. (Exo 28:38) Lahat ng mga bagay na banal kay Jehova ay sagrado at hindi maaaring waling-halaga o gamitin sa isang pangkaraniwan, o di-banal, na paraan. Ang isang halimbawa nito ay ang kautusan hinggil sa ikapu. Kapag ibinukod ng isang tao ang isang bahagi na kakaltasan ng ikapu, ipagpalagay na, ng kaniyang aning trigo, at pagkatapos, siya o isa sa kaniyang kasambahay ay di-sinasadyang kumuha ng ilang bahagi nito upang gamitin sa tahanan, gaya sa pagluluto, ang taong iyon ay nagkasala ng paglabag sa kautusan ng Diyos may kinalaman sa mga banal na bagay. Hinihiling ng Kautusan na magbayad siya sa santuwaryo ng katumbas na halaga at ng 20 porsiyento niyaon, bukod pa sa paghahandog ng isang malusog na barakong tupa mula sa kawan bilang hain. Sa gayon ay idiniriin na dapat na lubhang igalang ang mga banal na bagay na nauukol kay Jehova.—Lev 5:14-16.
Pagbasa sa Bibliya
(Exodo 27:1-21) “Magibo ka man nin sarong altar na kahoy na akasya na limang sukol sa siko an saiyang laba, asin limang sukol sa siko an lakbang. Magin kuwadrado an altar, asin an saiyang langkaw tulong sukol sa siko. 2 Asin gigibuhon mo an saiyang mga sungoy sa saiyang apat na sugod; an mga sungoy siring man sana, asin kalupkupan mo siya nin kalongkaki. 3 Gigibuhon mo man an saiyang mga kawa na pag-aapunan kan saiyang mga abo; asin an saiyang mga pala, asin an saiyang mga mangko, asin an saiyang mga kawit, asin an saiyang mga bugtakan nin baga. Gigibuhon mo an saindang mga baso na kalongkaki. 4 Asin gigibuhan mo siya nin sarong kudal-kudal na kalongkaki na garo ginibong hikot, asin sa ibabaw kan kudal-kudal magibo ka nin apat na surusingsing na kalongkaki sa saiyang apat na sugod. 5 Asin ibubugtak mo iyan sa laog kan kudal kan altar sa ibaba, asin maabot an kudal-kudal sagkod sa tahaw kan altar. 6 Magibo ka man nin mga pingka sa altar, mga pingkang kahoy na akasya na an mga ini kalupkupan mo nin kalongkaki. 7 Asin an saindang mga pingka ilalaog sa mga surusingsing, asin mamumugtak an mga pingkang idto sa mag-ibong na hirog kan altar, kun dadarahon baga. 8 Sa tabla mo siya gibuhon, daing laog sa irarom. Siring sa ipinahiling saimo sa bukid, siring mong gigibuhon. 9 “Siring man gigibuhon mo an lauman kan tabernakulo. Sa timugan dapit, magkakaigwa nin laugan nin mga panglipod na linong linubid, na an saiyang laba sanggatos na sukol sa siko sa balang ibong. 10 An saiyang duwang pulong harigi, asin an saiyang duwang pulong patungtungan magigin kalongkaki. An mga payo kan mga harigi asin an saiyang mga moldura, mga pirak. 11 Asin siring man sana sa subangan dapit magkakaigwa sa kalabaan nin mga panglipod na mananggatos na sukol sa siko an saindang laba; asin an saindang duwang pulong harigi, sagkod kan saindang duwang pulong patungtungan na kalongkaki, an mga payo kan saindang mga harigi asin an saindang mga moldura, mga pirak. 12 Asin an lakbang kan laugan dapit sa sulnupan magkakaigwa nin mga panglipod na manlimang pulong sukol sa siko, an saiyang mga harigi sampulo, sagkod kan saindang mga patungtungan. 13 Asin an lakbang kan laugan dapit sa subangan, magkakaigwa nin limang pulong sukol sa siko. 14 Asin an mga panglipod sa sarong ibong magigin mga limang sukol sa siko; an saindang mga harigi tulo, sagkod kan saindang tulong patungtungan. 15 Sa sarong ibong kaglimang sukol sa siko an mga panglipod; an saiyang mga harigi tulo, sagkod kan saindang mga patungtungan. 16 “Asin sa pintuan kan laugan magkaigwa nin sarong panglipod na duwang pulong sukol sa siko, na asul, asin purpura, asin karmesi patin linong linubid na binurdahan; an saiyang mga harigi apat, sagkod kan saindang apat na patungtungan. 17 An gabos na mga harigi kan laugan sa palibutan papalibutan nin pirak; pirak an saindang mga payo, asin an saindang mga patungtungan kalongkaki. 18 An laba kan laugan magigin sanggatos na sukol sa siko, asin an lakbang limang pulo sa sarong ibong asin limang pulo sa saro, asin an langkaw limang sukol sa siko nin linubid na lino, asin an saiyang mga patungtungan kalongkaki. 19 Magigin kalongkaki an gabos na mga baso kan tabernakulo sa bilog niyang kaipuhan, asin an gabos niyang mga pako, patin an mga pako gabos kan laugan. 20 Asin ika magbubuot sa mga aki ni Israel na magdarara nin lanang anas na oliba, na linigis, sa pagsulo, tanganing palaadon na daing untok an mga ilawan. 21 Sa tabernakulo kan pagpatotoo, sa luwas kan panglipod na yaon sa inutan kan pagpatotoo, si Aaron asin an saiyang mga aki iyo an magpasurusurunod kaiyan, sa atubangan ni Jehova magpuon sa hapon sagkod sa aga, siring sa pagkukuyugon na daing untok kan mga aki ni Israel sa saiyang mga kapag-arakian.
SETYEMBRE 28–OKTUBRE 4
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | EXODO 29-30
“Kontribusyon Para ki Jehova”
it-2-TG 694
Pagpaparehistro, Pagrerehistro
Sa Sinai. Sa utos ni Jehova, ang unang pagrerehistro ay naganap noong panahon ng pagkakampo sa Sinai noong ikalawang buwan ng ikalawang taon pagkatapos ng Pag-alis mula sa Ehipto. Upang matulungan si Moises sa gawaing ito, sa bawat tribo ay pumili ng isang pinuno na babalikat sa pananagutan at pangangasiwa ng pagrerehistro sa tribo nito. Hindi lamang itinala noon ang lahat ng mga lalaki na 20 taóng gulang at pataas—kuwalipikado para sa paglilingkod sa hukbo—kundi nagpataw rin ang Kautusan sa mga inirehistro ng pangulong buwis na kalahating siklo ($1.10) para sa paglilingkod sa tabernakulo. (Exo 30:11-16; Bil 1:1-16, 18, 19) Umabot sa 603,550 ang kabuuang bilang na naitala, hindi kasama rito ang mga Levita, na hindi magkakaroon ng mana sa lupain. Walang binabayarang buwis sa tabernakulo ang mga ito at hindi sila hinihilingang maglingkod sa hukbo.—Bil 1:44-47; 2:32, 33; 18:20, 24.
it-1-TG 40
Abuloy
Sa ilalim ng Kautusan, may mga abuloy na hinihiling sa mga Israelita. Nang kunan sila ni Moises ng sensus, bawat lalaki na 20 taóng gulang at pataas ay inutusang magbigay ng pantubos para sa kaniyang kaluluwa, “kalahating siklo [malamang $1.10] ayon sa siklo ng dakong banal.” Iyon ang “abuloy kay Jehova,” upang magbayad-sala para sa kanilang mga kaluluwa, at “para sa paglilingkod sa tolda ng kapisanan.” (Exo 30:11-16) Ayon sa Judiong istoryador na si Josephus (The Jewish War, VII, 218 [vi, 6]), nang maglaon, ang “sagradong buwis” na ito ay binabayaran taun-taon.—2Cr 24:6-10; Mat 17:24; tingnan ang PAGBUBUWIS.
w11-TG 11/1 12 ¶1-2
Alam Mo Ba?
Paano tinutustusan ang mga paglilingkod sa templo ni Jehova sa Jerusalem?
Tinutustusan ang iba’t ibang paglilingkod sa templo sa pamamagitan ng pagbubuwis, pangunahin na ang pagbibigay ng ikapu. Pero may iba pang anyo ng pagbubuwis. Halimbawa, noong itinatayo ang tabernakulo, inutusan ni Jehova si Moises na mangolekta ng kalahating siklong pilak mula sa bawat nakarehistrong Israelita bilang “abuloy para kay Jehova.”—Exodo 30:12-16.
Lumilitaw na naging kaugalian na ng bawat Judio na mag-abuloy ng halagang ito bilang buwis sa templo taun-taon. Iyan ang buwis na pinabayaran ni Jesus kay Pedro gamit ang baryang nakuha sa bibig ng isda.—Mateo 17:24-27.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
it-1-TG 1385 ¶4
Kamay
Pagpapatong ng mga Kamay. Bukod sa basta panghawak, ang mga kamay ay ipinapatong sa isang tao o bagay para sa iba’t ibang layunin. Gayunman, ang pangunahing kahulugan ng ganitong pagkilos ay pagtatalaga, ang pagkilala sa isang tao o bagay ayon sa isang partikular na paraan. Sa seremonya noong italaga ang pagkasaserdote, ipinatong ni Aaron at ng kaniyang mga anak ang kanilang mga kamay sa ulo ng toro at ng dalawang barakong tupa na ihahain, sa gayon ay kinilala na inihahain ang mga hayop na ito para sa kanila dahil sila’y naging mga saserdote ng Diyos na Jehova. (Exo 29:10, 15, 19; Lev 8:14, 18, 22) Nang atasan ni Moises si Josue bilang kahalili niya ayon sa utos ng Diyos, ipinatong niya rito ang kaniyang kamay, anupat ‘napuspos ito ng espiritu ng karunungan’ at nakapanguna nang wasto sa Israel. (Deu 34:9) Ang mga kamay ay ipinapatong din sa mga tao kapag itinatalaga silang tumanggap ng pagpapala. (Gen 48:14; Mar 10:16) Hinipo ni Jesu-Kristo ang ilang tao, o ipinatong niya sa kanila ang kaniyang mga kamay, upang pagalingin sila. (Mat 8:3; Mar 6:5; Luc 13:13) Sa ilang pagkakataon, ibinigay ang kaloob ng banal na espiritu sa pamamagitan ng pagpapatong ng mga kamay ng mga apostol.—Gaw 8:14-20; 19:6.
it-2-TG 921 ¶2
Pinahiran, Pagpapahid
Sa Kautusang ibinigay ni Jehova kay Moises, itinakda niya ang pormula para sa langis na pamahid. Ito ay isang pantanging halo na may pinakapiling mga sangkap—mira, matamis na kanela, matamis na kalamo, kasia, at langis ng olibo. (Exo 30:22-25) Lalapatan ng parusang kamatayan ang sinumang magtitimpla ng halong ito at gagamit nito bilang pangkaraniwang langis o sa anumang layunin na hindi ipinahihintulot. (Exo 30:31-33) Ipinakikita nito sa makasagisag na paraan na napakahalaga at napakasagrado ng isang pag-aatas sa katungkulan na pinagtibay sa pamamagitan ng pagpapahid ng sagradong langis.
Pagbasa sa Bibliya
(Exodo 29:31-46) “Asin kukuon mo an karnero kan mga dulot asin lulutuon mo an saiyang laman duman sa lugar kan santuwaryo. 32 Asin si Aaron asin an saiyang mga aki makarakan kan laman kan karnero, asin an tinapay na yaon sa kararaw, sa tata kan tabernakulo kan pagpatotoo. 33 Asin makakan sinda kan mga bagay na ihinali kan kasalan, sa pagdulot asin pagpapabanal sainda. Alagad an taga ibang daga dai magkakan kaiyan, huli ta banal na bagay. 34 Asin kun igwang matadang kadikit kan laman kan mga idinulot asin kan tinapay sagkod sa aga, tututungon mo sa kalayo. Dai kakakanon iyan huli ta mahal na bagay. 35 “Siring nanggad an gigibuhon mo ki Aaron asin sa saiyang mga aki, siring sa gabos na bagay na ipinagbuot ko sa saimo. Sa laog nin pitong aldaw mo sinda ipangagdulot. 36 Asin madulot ka nin baka kan paghali kan kasalan sa aroaldaw kan mga paghali kan kasalan, asin papakalinigon mo an altar kun pinaggigibo diyan an paghali kan kasalan, asin lalahidan mo iyan nin lana tanganing magpakabanal. 37 Sa laog nin pitong aldaw mo lilinigon an altar, asin saimong papakabanalon siya, asin iyan magigin altar na kaniguan kabanal, an ano man na bagay na makaduot sa altar magigin kabanal-banali. 38 “Asin iyo ini an idudulot mo sa ibabaw kan altar: duwang korderong manangtaon sa aroaldaw, daing untok. 39 Idudulot mo an sarong kordero pagkaaga asin idtong sarong kordero idudulot mo sa pagkahapon. 40 Saka an sarong ikasampulong kabtang kan epa kan binukbok na trigong pino na rinamasan kan ikaapat na kabtang nin sarong hin nin lanang linigis, asin an iinumon iyo an ikaapat na kabtang nin sarong hin nin arak sa balang sarong kordero. 41 Asin idudulot mo idtong sarong kordero pagkahapon, na gigibuhon mo siring sa dulot kan pagkaaga, asin siring sa saiyang pag-inom sa makauugmang parong, iyan magigin dulot na tinutong ki Jehova. 42 Ini magigin atang na danay sa bilog nindong kapag-arakian sa tata kan tabernakulo kan pagpatotoo sa atubangan ni Jehova, na diyan ako makikipagtipan sa saindo, tanganing makipag-ulay ako sa saindo diyan. 43 “Asin diyan makikiatubang ako sa mga aki ni Israel, asin an lugar magigin banal huli kan sakuyang kamurawayan. 44 Asin papakabanalon ko an tabernakulo kan pagpatotoo asin an altar. Papakabanalon ko man si Aaron asin an saiyang mga aki, tanganing magin ko sindang mga saserdote. 45 Asin mag-iirok ako sa mga aki ni Israel, asin ako an magigin nindang Diyos. 46 Asin mamimidbid ninda na ako si Jehova na saindang Diyos, na nagkua sainda sa daga kan Ehipto, tanganing mag-irok ako sa tahaw ninda. Ako si Jehova na saindang Diyos.