Ihinahapot nin mga Hobenes . . .

Paano Ko daw Mapapakarhay an Sakong mga Marka?

“MARAHAYON nanggad na daragita, intelihente asin mahigos man. Dai ka na makakahagad nin orog pa!!!” Iyan an sabi kan report card nin sarong daragita sa irarom kan seksion na “Komento kan Maestro.” Asin an pagsalimbad sa saiyang mga marka nagpapaliwanag kan entusiasmo kan saiyang maestro. Uya an sarong tin-edyer na dai natatakot na ipuli sa harong an saiyang report card!

Alagad minsan an mga marka bako man na iyo na sana an importante iyan tunay na napapakinabangan na mga tanda kan saindong progreso sa eskuwelahan.a Asin sierto na an saboot nindo kapareho ni Ivan, sarong tin-edyer, na nagsabi: “Boot kong may manodan. Habo kong mag-eskuwela sana tanganing tumukaw sa klase na nagpapalipas nin oras.” (Samo an italiko.) Kun siring, paano kamo makakakua nin kagalang-galang na mga marka mantang nag-eeskuwela?

“Habo Kong Magin Sobra Kadonong”

Ano an kaisipan nindo manongod sa mga nagigibo sa eskuwelahan? An iba sa katunayan natatakot na makakua nin marahay na mga marka. Si Roslyn (13 anyos) nagsabi: “Nagsisimbag ako nin igo sana tanganing makapasar—habo kong magin sobra kadonong.” Taano? “Nahahadit ako sa iisipon kan mga solterito. Kun dakol akong sisimbagon na hapot, sinda masabi ‘ . . . Aram nia an gabos!’” An saro pang hoben nakakagirumdom man: “Habo ko na an siisay man sa sainda maghona na nagmamaigot akong magin mas marahay ki sa sainda.”

An reputasyon na ika madonong tunay na tibaad dai gumibo sa saindo na popular. An totoo, ipinaheheling nin mga surbey na sa mga estudyante sa haiskul, an parakawat mas inoomaw ki sa estudyanteng matali. Tibaad madiskobre pa ngani kan madonong na sia inaatake nin iba. Si Mike, na nag-eeskuwela sa eskuwelahan na an mga estudyante pinaggugrupogrupo sono sa abilidad, nagsasabi: “An mga aki sa ‘mas hababang’ grupo dai tinatawan nin homework—aram kan mga maestro na dai man sana ninda iyan gigibohon. Kaya pinagngingisihan ninda kaming mga aki na nasa ‘mas halangkaw’ na grupo ta tinatawan kami kan gabos na homework!”

Kun siring maninigo daw kamong magsagin patal? Tibaad iyan makadugang sa saindong popularidad sa nagkapira pero kumusta man sa ngapit? Ano daw an magigin saboot kan saindong mga magurang kun an saindong marka dai nagpapaheling kan saindong abilidad? Asin posible daw na an hababang marka makapinto pa sa tata sa maabot na mga oportunidad, arog baga kan trabaho? An mga aki na nagpapaluya sa saindong boot sa—o nagngingisi pa sa saindo huli sa—paggibo nindo kan bilog nindong makakaya nagpaparisa na sinda nauuri asin daing katiwasayan. An siring na mga pagkauri “makahayop” asin “marigsok” sono sa Biblia. (Santiago 3:14-16) Taano kamo ta makikipantay sa siring na hababang grado paagi sa pagpanigo sa saindang pag-imon? May pakinabang daw ngani sa pakikiiba sa mga hobenes na nagdadagka sa saindo na gumibo nin hababang klase nin trabaho? An Biblia naghahatol: “Sia na naglalakaw na kaiba nin mga madonong magigin madonong, alagad sia na nakikiiba sa mga mangmang maraot an aabotan.” (Talinhaga 13:20) Kaya likayan na makiiba sa mga naghihingoa na olangon kamo sa pag-adal. An pakanood mas mahalaga ki sa pagpanigo sa “mga mangmang.”

Magbugtak nin mga Pasohan Para sa Saindong Sadiri

Alagad minsan an mga hobenes na boot na makakua nin halangkaw na marka parateng igwa nin negatibong mga saboot dapit sa saindang sadiri. Pinaghohona ninda na sinda daing maginibo kapareho nin “alon nin dagat na ipinapadpad nin doros asin iinaapwak minsan saen” pag-abot sa pakakua nin halangkaw na marka sa eskuwelahan. (Santiago 1:6) Sono sa maestrang si Linda Nielsen, an siring na mga barobata may tendensia na “ibasol an saindang hababang marka [sa eskuwelahan] sa mga bagay na dai ninda kontrolado: an bakong makatanosan na mga hapot sa eksamen, maestro na may pinaoorog, kadimalasan, kapaladan, panahon.” Sa pagpasabot nin panluluya nin boot sinda nagsasabi, ‘Ano an pakinabang? Bako man akong genius. Seguro dai man sana ako makakapasar.’

Minsan siring, an “pagigin genius” o “kapaladan” pareho bakong an sekreto sa halangkaw na marka. An magasin na Teen kasuarin pa sana sinurbey an pirang estudyante sa haiskul na halangkaw an marka. An sekreto ninda? “An personal na motibasyon nakatatabang sa saimo na magpadagos,” sabi nin saro. “An pag-iskedyul asin pag-organisar kan saimong panahon,” sabi nin saro pa. “Kaipuhan na magbugtak ka nin mga pasohan sa saimong sadiri,” sabi nin saro pa. Iyo, sa kadaklan an saindong marka depende, bakong sa mga bagay na dai nindo kontrolado, kundi sa SAINDO—kun gurano kamo kaandam na magtrabaho.

Kun siring, taano ta dai magbugtak para sa saindong sadiri nin mga pasohan sa marka na angay sa saindong abilidad? (Sierto na dakol an masasabi kan saindong mga magurang dapit sa kun anong mga marka an sa paghona ninda kaya nindo.) Arog kan isinurat kan maestra sa haiskul asin parasurat na si Barbara Mayer sa The High School Survival Guide: “An mga estudyante na nagbubugtak nin realistikong mga pasohan akademika, asin nagtutubod na kaya ninda iyan na maabot, posible na sorpresahon pati an saindang sadiri huli sa saindang kapangganahan.”

Kaya kun an saindong marka hababa, dai pagbasolon an saindong mga maestro o an eskuwelahan. Arog kan sabi nin sarong parasurat, an mga estudyante “parateng dai nakakapasar ta pinagmamaigotan nindang may kamtan na dai man nin karibay.” O arog kan pagkasabi kan Biblia: “An hugakon nagpapaheling na sia may pagmawot, alagad an saiyang kalag mayong-mayo.” (Talinhaga 13:4) Iyo, kun beses an tunay na may kasalan sa harababang marka iyo an kahugakan. An remedyo? An dating pag-adal asin kahigosan!

‘Pero Nag-aadal Man Ako’

Tibaad iyan an ireklamo nin ibang barobata. Talagang odok sindang naghohona na sinda dati nang ginigibo an bilog nindang makakaya pero mayo sindang nakukuang resulta. Alagad kaidtong pirang taon na an nakaagi narisa nin mga parasiyasat na an mga aki hale sa sarong rasa perming hababa an marka sa eskuwelahan. Dakol an pinabayaan sana an problema na iniisip, ‘An mga aking ini talagang daing pagpahalaga sa pag-eskuwela.’ Alagad ta bako ini an totoo. Kun siring taano ta dai sinda nakakapasar? Si Celestino Fernandez asin an iba pang parasiyasat sa Stanford University nin California (E.U.A.) nagdesisyon na iyan aramon.

Ininterbio ninda an mga 770 estudyante asin hinapot kun guranong paghihingoa an sa paghona ninda ginigibo ninda sa saindang pag-eskuwela. Sa pagngalas nin gabos, an mga estudyante na harababa an marka naghohona na sinda naghihingoa na kapareho kan siisay pa man! Pero kan siyasaton an saindang ugale sa pag-adal, nadiskobre na sa katunayan mas kadikit an saindang ginigibong pag-adal sa harong ki sa saindang mga kaklase na haralangkaw an marka. Minalataw na minsan paano an saindang mga maestro may paninimbagan sa salang paghonang ini. Seguro paghona ninda an mga aking ini na harababa an marka talagang daing gayo nin abilidad. O tibaad paghona ninda an pagigin maboot asin makiamigo sa sainda igo na tanganing magmotibar sa sainda na maghingoa. Ano man an kaso, minalataw na inoomaw na gayo kan mga maestro an pinakakadikit na paghihingoa kan mga estudyante. An mga markang nakakapasar itinatao na sana huli sa paglaog ninda sa klase. Ipinamate sa mga aki na ginigibo na ninda an bilog nindang makakaya. Kaya dai na sinda nin ginibong paghihingoa na umoswag.

Kun an saindong marka hababa, posible daw na pinasosobrahan nindo sa pagkarkulo kun guranong pag-adal an ginigibo nindo? Sa dakol na lugar buminaba na an mga pamantayan akademiko—kun bakong nawara na ngani. Sa pakaaram na madali sindang makakapasar, an mga barobata kakadikit kan ginigibong paghihingoa asin kakadikit man kan nanonodan sa eskuwelahan. Alagad ta mag-ingat kamo na dai kamo maholog sa lamaw na ini nin paggibo kan paramas sana! Ihapot sa sadiri, ‘Pirang oras kada banggi an ginagamit ko sa pag-andam para sa eskuwelahan? Ibinibilang ko daw an pag-adal na seryosong bagay o an sakuya daw na mga paghihingoa garo daing interes? Pinaoorog ko daw an bakong gayong mahahalagang aktibidad, arog kan pagheling nin TV?’

An siring na pagsiyasat sa sadiri tibaad gumiya sa pagbakle sa saindong mga ugale sa pag-adal. Tara, an pagdagdag sana sa kun pirang oras an ginagamit nindo sa pag-adal puwedeng magkaigwa nin dramatikong epekto sa saindong mga marka. Helinga an sinasabi kan sarong pagsiyasat na ipinublikar sa Journal of Educational Psychology. Pakaanalisara sa mga ugale sa pag-adal nin rinibong hobenes na haiskul, iyan nagkonklusyon na “an pagdagdag nin oras na ginagamit sa pag-adal nin leksion may positibong epekto sa marka kan estudyante sa haiskul.” An totoo, pinaghohona ngani na “paagi sa 1 sagkod sa 3 oras na pag-adal nin leksion kada semana, an estudyante na may hababang abilidad puwedeng magkaigwa nin mga marka na angay sa sarong estudyante na may kasiyahan sanang abilidad na dai nag-aadal nin leksion.”

Sa piguratibong paagi kinaipuhan ni apostol Pablo na ‘lanogon an saiyang hawak’ tanganing maabot an saiyang mga pasohan. (1 Corinto 9:27) Tibaad kamo kaipuhan man na magin estrikto sa saindong sadiri, nangorogna kun madali kamong irayo sa pag-adal nin TV o iba pang distorbo. Si Dr. Ed Olive nagrerekomendar: “Makipagkontrata sa saindong sadiri. Halimbawa, sabihan an saindong sadiri, ‘Talagang pipiriton ko na mag-adal nin kisuerra sarong oras aroaldaw.’” Puwedeng iiba sa “kontratang” ini an mga balos (‘Magmemeryenda ako pagkatapos kong mag-adal’) patin mga padusa (‘Kun dai ako makapag-adal, dai ako magheheling nin TV ngonyan na Sabado asin Domingo!’). Puwede ngani nindong probaran na bugtakan nin karatula sa TV na nagsasabi “Mayo nin TV sagkod na matapos an leksion na aadalan!” bilang nakatatabang na parapagirumdom.

Girumdoma, an kaisipan, motibasyon asin disiplina sa sadiri marahay na mga kapinonan para sa pagkaigwa nin haralangkaw na marka.

[Nota sa Ibaba]

[Blurb sa pahina 26]

An mga estudyante na harababa an marka naghona na sinda naghihingoa kapareho nin iba! Pero nadiskobre na sa aktuwal mas kadikit an saindang pag-adal na ginigibo ki sa mga haralangkaw an marka

[Ritrato sa pahina 25]

Sabihan an saindong sadiri, “Mayo nin TV sagkod na dai pa natatapos an leksion na pag-aadalan,” na kun kaipuhan pa ngani bugtakan nin karatula sa saindong TV