Pagmamasid sa Kinaban
Minidbid kan Italia an mga Saksi ni Jehova
Kan Oktubre 1986, paagi sa pagboot kan presidente, an mga Saksi ni Jehova sa Italia nagin relihiyon na minimidbid nin legal. “An Italia igwa nin nakadagdag na sarong ‘opisyal’ na relihiyon, an mga Saksi ni Jehova, na huli sa diretso nagin an segundang relihiyon sa nasyon,” an bareta kan La Stampa. Bago kaini, sa irarom kan “tratado nin pakikikatood” kan Italia sa Estados Unidos, an mga Saksi ni Jehova nagkaigwa nin legal na kamugtakan, pero ini dai nagtao sainda kan kamugtakan na kapareho nin opisyal na pagmidbid. Kan 1908 an enot na kongregasyon nin mga Saksi ni Jehova naorganisar sa Pinerolo, sarong banwaan sa Piedmont, Italia. Kaidtong sampulong taon na an nakaagi an Italia may 60,000 na aktibong Saksi ni Jehova. Ngonyan an kabilangan ninda labing 141,000.
Droga sa U.S.S.R.
“An pagdodroga nakakontribuwir sa pagkagadan nin dinosenang tawo sa Krivoj Rog, sarong industriyal na siudad na may 600,000 na habitante sa Ukraine,” sabi kan diaryong Pranses na La Croix. Basado sa sarong bareta na ipinublikar sa semanal na magasin na Sobyet na Sobessednik, sinabi kan artikulo na “an pagdakol na ini nin pagdodroga resulta kan pagigin daing maginibo nin mga hobenes, kan sobrang pagkaindustriyalisado kan Krivoj Rog, asin kan bagay na imposible para sa mga tawo na gastuson an gabos nindang suweldo huli ta kakadikit asin hababa an klase kan mga barakalon. An kadaklan na biktima nin droga bakong mayayaman na barobata kundi mga barobatang nagtatrabaho.”
Pinakadakulang Topacio?
Pakakutkot nin tunel na labing 260 piye (80 m) an laba, an mga trabahador sa Brazil ikinaitaas an tibaad pinakadakulang topacio sa kinaban, an ibinareta kan Daily Express nin Scotland. An gapo mga walong tonelada an gabat, labing anom na piye (1.8 m) an langkaw, asin haros arog man kaiyan kalakbang. Puti an kolor, an kantidad kaiyan kinakarkulong $4.5 milyones.
Mataling mga Gurang
An sampulong taon na pagsiyasat nin sarong sikologo sa Unibersidad nin Florida nagpaheling na, kontra sa opinyon nin kadaklan, an mga tawo talagang nagdadanay na matali sa kagurangan. Binalo kan nagsisiyasat an 1,100 katawo na an edad sa pag-oltanan nin 51 asin 92 sa 30 siudad sa Florida. Sa kabilangan na iyan, 450 pa an yaon pakalihis nin sampulong taon para mabalo otro tanganing aramon kun baga may pagkaliwat an saindang intelektuwal na abilidad. Minsan ngani ipinarisa kan pagsiyasat na may kadikit na pag-ina an intelektuwal na abilidad kan mga gurang na ini, kadikiton sana an pag-ina. Mayo nin namasdan na dakulang pag-ina sa berbal na pagsabot, minsan ngani may kasiyahan na pag-ina na narisa sa pundamental na abilidad sa aritmetika saka sa abilidad na mamidbid an bakong kompleto asin baralanggong tataramon. An parasiyasat na si Walter Cunningham nagkomento na “an paggamit sa intelektuwal na mga abilidad nakatatabang na mapreserbar iyan.”—AARP News Bulletin, sarong publikasyon kan American Association of Retired Persons.
Nagtaram an mga Paralugos
Paano daw puwedeng makalikay sa paglugos an sarong potensial na biktima? An mga paralugos mismo sinimbag kasuarin pa sana an hapot na ini sa Hapon. An simbag nakua sa 1985 Crime White Paper na ipinublikar kan gobyerno, na may kaibang resulta nin sarong sikolohikong pagsiyasat sa mga kriminal. “Setenta y dos porsiento kan siniyasat na mga paralugos an nagsabi na linulugos ninda an mga natatagbong harani sainda. Minsan siring, 45.1 porsiento sa sainda an nagsabi man na nagpondo tolos kutana sinda kun may ginibong paglaban an biktima,” an bareta kan Yomiuri Shimbun, sarong peryodiko sa Hapon. An dai linalaoman na 71.1 porsiento nagsabi na nagpondo kutana sinda sa saindang pagsalakay kun sinda napaatubang sa “makosog na paglaban.”
Biglang Pagkagadan nin mga Omboy
Ginatos na omboy an biglang nagagadan na mayo nin aram na dahelan. Minsan siring, an pagsiyasat nin mga doktor na Britano garo baga nagtatao nin parsial na paliwanag sa pangyayaring ini. Sabi kan L’Express, sarong semanal na babasahon na Pranses: “An mga nadiskobre nin autopsia sa 200 na omboy nagpaheling na an 14 nagadan huli ta an saindang hawak dai nakatutunaw sa kinakakan na taba. An sarong enzyme . . . an pangenot na dahelan. An enzyme na ini sa normal kapakipakinabang para sa paggibo sa matabang asido na magin enerhiya. Huli sa diperensia, an hotok kan aki nawawaran kan mga ‘sustansia’ para kaiyan: an sugar asin acetone bodies. An kalamnan asin puso naaapektaran man bilang resulta.” Sa pagkomento manongod sa mga pakinabang sa diskobremientong ini, an artikulo nagpapaliwanag: “An pakarisa sa kakulangan nin enzyme puwedeng magligtas nin haros 100 na aki kada taon sa Pransia.”
Pagtapos sa “Pinangangarap na Kasal”
Mamondo an mag-ilusyon na mga Hapones. An sarong tropikal na isla sa Pasipiko dai na magigin lugar para sa estilong-Solnopan na mga “pinangangarap na kasal.” An Iglesya Katolika sa Guam nagdesisyon na ipondo an siring na mga seremonya. Taano? Sa laog nin 15 taon an iglesya naglaom na ilakop an pagtubod na Katoliko paagi sa paggibo nin estilong-Solnopan na mga kasal para sa mga bisitang Hapones alagad ta nungka na “mapangganang nagkamit nin resulta sagkod ngonyan,” an sabi nin sarong surat hale sa arsidiosesis nin Agana, an kabesera kan isla. An The Daily Yomiuri, sa pagkomento sa desisyon kan iglesya, nagsasabi: “An kadaklan na Hapones minalataw na nagugustohan sana an seremonya o gustong mag-ekonomiya.” An kasal sa Hapon puwedeng magkahalaga nin ¥1,500,000 sagkod ¥3,000,000 (poon sa mga $10,000 sagkod $20,000, E.U.), mantang sa Guam an gagastuson sana nin mag-ilusyon na Hapones sa sarong estilong-Solnopan na kasal magpoon sa $600 sagkod $700, na an $50 napapasaiglesya.
Pagbalyo nin Tuna
Kan Agosto nin 1968 an sarong 2 1/2-anyos na southern bluefin tuna na may gabat na 13 libras (6 kg) binugtakan nin tag asin ibinalik sa dagat sa Bermagui sa baybayon sa timog nin New South Wales, Australia. Kan Hunyo nin 1985, haros 17 taon an nakaagi, an iyo man sanang sira, na ngonyan 150 libras (68 kg) na an gabat, nadakop sa harani sa baybayon kan Cape Town, South Africa. An Sun-Herald nin Sidney nagbareta na an mga parasirang Hapones na nakadakop nakua an duwang may petsang tag na pruweba sa harayoon na linangoy kan sira—may distansiang 8,125 milyas (13,000 km)!
Pinadusahan an mga Nagligtas nin Buhay
Kan may welga an medikal na mga propesyonal sa Brazil, an sarong doktor naggibo nin kinakaipuhan na gayo, ikabubuhay-o-ikagagadan na cesarean section. Huling mayong makuang medikal na mga tawohan tanganing makatao kan kinakaipuhan na tabang, nagpatabang sia sa dyanitor kan ospital tanganing magkapot kan mga instrumento sa panahon kan operasyon. Minsan ngani naligtas an buhay nin sarong omboy, an doktor pinadusahan nin pagkasuspendir. Idto hinalean nin halaga nin sarong orden kan husgado. Minsan siring, kan itao kan administrasyon kan ospital an kaparehong padusa sa dyanitor, dai renebokar an pagsuspendir sa saiya. Manongod sa pangyayari, an Latin America Daily Post may pagtuyang nagsabi: “Sia nagtabang na magligtas nin buhay na dai man inempleyo para sa katuyohan na ini, na sarong krimen na katumang kan intereses kan medikal na propesyon.”
An Relihiyon Asin an Guerra
Kan nakaaging Oktubre an saralak na relihiyon na kahagadan tumang sa guerra itinao sa Assisi, Italia, ni Papa Juan Paulo II. Alagad ta ano an opinyon nin mga tawo manongod sa relihiyon asin guerra? An resulta nin mga pagsurbey na ginibo sa anom na laen-laen na nasyon ipinublikar sa Pranses na diaryong La Croix. Sa Pransia “haros kabanga sa mga Pranses (47 porsiento) ibinibilang an relihiyon sa pankagabsan na nakakokontribuwir sa guerra, mantang mayo pang ikatolong parte sa sainda an naghohona na an relihiyon nakakokontribuwir sa katoninongan (31 porsiento).” Interesante nanggad, sa mga nasyon na Katoliko an Islam asin Judaismo pinaghohona nin dakol na nakakokontribuwir sa guerra, pero sa Israel haros un-kuwarto sa populasyon an naghohona na an Katolisismo nakakokontribuwir sa guerra.
Halimbawa nin mga Maestro?
“An mga maestro mismo nagsisigarilyo sa saindang kuwarto” an prangkang simbag nin mga aking nag-eeskuwela na tinotokdoan kan danyos nin direkta asin bakong direktang pagsisigarilyo. An reaksion na ini nin mga estudyante ipinahayag sa sarong miting nin mga maestro sa pagsuportar sa kontra sa pagsisigarilyong pagtotokdo sa Hapon kan nakaaging tig-initan. Sa pagdodoon kan halaga nin pagtotokdo na dai magsigarilyo poon pa sa pagkaaki, si Takaharu Hayashi kan Tokyo Sanitarium Hospital nagpaliwanag: “Oras na an tawo magkabisyo na nin pagsisigarilyo, depisilon nang haleon iyan.” Pero, an ibang maestro na nagsisigarilyo dai lubos na nasasabotan an halaga nin pagtotokdong dai magsigarilyo sa mga eskuwelahan. An mga maestro sa physical education, na nagtotokdo nin marahay na salud, sinitar na kabilang sa mga naggagamit nin tabako. An punto-de-vista ninda: “Taano kami ta maghihinanyog sa mga estudyante asin mapondo sa pagsisigarilyo?”