An mga Extraterrestrial—Haen Sinda?

SONO sa parasurat sa siensia na si Isaac Asimov, ini “hapot na, sa sarong lado, nakararaot sa gabos” para sa mga naniniwala sa buhay sa ibang planeta. Enot na pinalataw kan 1950 kan pisiko nuklear na si Enrico Fermi, an hapot kulminasyon nin argumento na arog kaini: Kun naglataw an intelihenteng buhay sa ibang planeta sa satong galaksia, maninigo na nag-eeksister na ngonyan an dakol na sibilisasyon na mas naenot sato nin minilyon na taon. Dapat na haloy na nindang nagibo an pagbiyahe pasiring sa ibang bitoon asin nakalakop na sinda sa galaksia, na kinokolonisar asin dinidiskobre iyan sagkod sa gusto ninda. Kun siring haen sinda?

Minsan ngani an nagkapirang sientista nin SETI totoong natatanyog kan “argumento ni Fermi,” parate nindang sinisimbag iyan paagi sa pagsabi kun gurano kadepisil na magbiyahe sa mga bitoon. Dawa sa rikas nin liwanag, minsan iyan marikason, sanggatos na ribong taon an kakaipuhanon nin sarong sakayan sa espasyo tanganing makabiyahe hale sa sarong poro pasiring sa ibong na poro kan sato sanang galaksia. Pinaghohonang imposible an paglihis pa sa rikas na iyan.

An mga osipon sa siensia na may mga sakayan na pabarobalyo sa mga bitoon sa laog sana nin pirang aldaw o oras imahinasyon sana, bakong siensia. An mga distansia sa pag-oltanan nin mga bitoon harayoon na haros dai niato kayang isipon. An totoo, kun makagigibo kita nin saditon na modelo kan satong galaksia na an satong aldaw (na dakulaon kaya magkakaigo dian an sarong milyon na planetang daga) pinasadit na magin arog na sana kadakula nin aranghita, an distansia sa pag-oltanan nin mga bitoon sa modelong ini magigin pa man giraray mga 1,500 kilometros!

Iyan an dahelan na an mga sientista nin SETI nananarig na gayo sa mga radyo teleskopyo; iniimahinar ninda na mantang an mas progresibong mga sibilisasyon tibaad dai nagbibiyahe sa mga bitoon, sinda mahanap pa man giraray nin ibang porma nin buhay paagi sa barato asin pasil na paaging radio waves. Pero riniribok pa man giraray an saindang isip kan argumento ni Fermi.

An Amerikanong pisiko na si Freeman J. Dyson nagkonklusyon na kun may nag-eeksister na mas progresibong mga sibilisasyon sa satong galaksia, an pakakua nin ebidensia kaiyan maninigong magin arog kapasil nin pakakua nin mga senyal nin teknolohikong sibilisasyon sa Manhattan Island sa Siudad nin Nueva York. An galaksia maninigong nagraragungrung sa mga signal hale sa mga tagaibang planeta asin sa saindang darakulang proyekto nin inhinyeriya. Alagad ta mayo man nin nakukua. An totoo, an sarong artikulo sa temang iyan nagsabi na an “naghanap, mayo nin nakua” nagin nang garo relihiyosong kanta para sa mga astronomo nin SETI.

Nagpopoon Na an mga Pagduda

An nagkapirang sientista nagpopoon nang makarealisar na an saindang mga kapwa sientista guminibo nin sobra kadakol na optimistikong mga suposisyon manongod sa hapot na ini. An siring na mga sientista mas kadikit an sinasabing progresibong mga sibilisasyon sa satong galaksia. An iba nagsabi na sasaro sana an yaon—kita. An iba nagsabi na sono sa matematika, maninigo na mas kadikit pa sa saro—pati kita dai maninigong yaon digdi!

An basihan kan saindang pagduda bakong masakit na maheling. Iyan masusuma sa duwang hapot: Kun igwa nin mga extraterrestrial, saen sinda maistar? Asin paano sinda nakaabot duman?

‘Siyempre, maistar sinda sa mga planeta,’ an tibaad isimbag nin nagkapira sa enot na hapot. Pero sasaro sana an planeta sa satong sistema solar na bakong kontra sa buhay, an satong iniistaran. Pero kumusta man an mga planetang naglilibot sa rinibong milyon na ibang bitoon sa satong galaksia? Bako daw posible na an iba sa mga iyan may buhay? An totoo iyo na sagkod ngonyan an mga sientista dai pa napatutunayan nin segurado an pag-eksister nin minsan sarong planeta sa luwas kan satong sistema solar. Taano ta dai?

Huli ta depisilon na makua an saro. Mantang harayoon an mga bitoon asin an mga planeta dai man nin sadiring liwanag, an pakakua sa minsan higanteng planeta, arog kan Jupiter, garo pagprobar na maheling an sarong talbo na naglalayoglayog sa palibot nin sarong makosogon na bombilya sa rayong dakol na milya.

Dawa pa kun nag-eeksister an siring na mga planeta—asin may pirang indirektang ebidensia na natipon tanganing magparisa na iyo—ini dai pa man giraray nangangahulogan na iyan naglilibot nin eksakto sa tamang klase nin bitoon sa tamang lugar sa galaksia, sa tamang-tamang distansia sa bitoon, asin iyan mismo tamang-tama an pagkadakula asin komposisyon tanganing makasustenir sa buhay.

Nagagabang Pundasyon

Pero, dawa kun igwa nin dakol na planeta na nakaaabot sa estriktong mga kondisyon na kaipuhan tanganing makasustenir sa buhay arog kan aram niato, yaon pa man giraray an hapot, Paano magkakaigwa nin buhay sa mga kinaban na iyan? Ini nagdadara sato sa mismong pundasyon kan paniniwala sa mga nabubuhay sa ibang kinaban—an ebolusyon.

Para sa dakol na sientista, garo lohikong maniwala na kun an buhay puwedeng mag-ebolusyon hale sa mga bagay na daing buhay sa planetang ini, iyan puwede man na magin totoo sa iba. Arog kan sabi nin sarong parasurat: “An kagabsan na kaisipan nin mga biologo iyo na an buhay mapoon saen man iyan tawan nin kamugtakan na dian iyan puwedeng pumoon.” Alagad ta dian napapaatubang an ebolusyon sa dai madaog na pagtumang. Dai ngani ikinapaliliwanag nin mga ebolusyonista kun paano nagpoon an buhay sa planetang ini.

Kinakarkulo kan mga sientistang si Fred Hoyle asin Chandra Wickramasinghe na an probabilidad tumang sa pagkanorongod sanang pagkaporma kan mahahalagang enzima nin buhay saro sa 10^40,000 (1 na may kasunod na 40,000 na zero). Orog pa dian an ki Feinberg asin Shapiro. Sa libro nindang Life Beyond Earth, ibinubugtak ninda an probabilidad tumang sa paghiro kan materyal sa sarong organikong sopas sa pinakaenot na mga tangga pasiring sa buhay sa saro sa 10^1,000,000. Kun isusurat niato an numerong iyan, an magasin na ini magigin labing 300 na pahina kahibog!

Nasasakitan daw kamong masabotan an depisil na mga numerong ini? An terminong “imposible” mas pasil na girumdomon, asin iyan arog man kaiyan katama.a

Pero, basta na sana ipinamumugtak kan mga astronomo sa SETI na an buhay aksidente sanang nagpoon sa bilog na uniberso. Si Gene Bylinsky, sa libro niang Life in Darwin’s Universe, nagbabanabana sa tibaad laen-laen na paagi nin ebolusyon na nangyari sa ibang mga kinaban. Sia nagsusuherir na bako man na imposible an intelihenteng mga kugita, mga tawong marsupial na may mga supot sa saindang tulak, asin mga tawong paniki na naggigibo nin mga instrumento musikal. Inomaw nin bantog na mga sientista an saiyang libro. Alagad, naheheling nin ibang sientista, arog ni Feinberg asin Shapiro, an dakulaon na diperensia sa siring na pangangatanosan. Makosog nindang kinokontra an “kaluyahan kan pundamental na mga pundasyon sa pag-eksperimento” kan mga teoriya nin mga sientista manongod sa kun paano nagpoon an buhay sa ibabaw nin daga. Alagad nagkomento sinda na minsan siring an mga sientista “ginamit an mga pundasyon na ini sa pagtogdok nin mga torre na nakaaabot sa kasagkodan kan Uniberso.”

An Salang Relihiyon

‘Taano ta,’ tibaad isipon nindo, ‘basta na sana naniniwala an dakol na sientista sa imposible?’ An simbag simple asin makamomondo. An tawo may tendensiang paniwalaan an gusto nindang paniwalaan. An mga sientista, sa ibong kan mga paghihingako na sinda makatanosan, dai napupuwera sa kakulangan na ini nin tawo.

Si Hoyle asin Wickramasinghe nagkomento na “an teoriya na an buhay ginibo nin sarong intelihensia” mas posibleng “gayo” kisa pagpoon nin buhay hale sa daing buhay na mga bagay. “An totoo,” an idinugang pa ninda, “risang marhay an siring na teoriya na an saro magngangalas kun taano ta iyan dai inaako nin dakol bilang totoo. An mga dahelan sikolohiko imbes na sientipiko.” Iyo, an dakol na sientista haboon sa ideya nin sarong Kaglalang, dawa kun iyan an itinotokdo kan ebidensia. Bilang resulta, sinda nakagibo nin sadiri nindang relihiyon. Sono sa pagsabot kan mga autor na nasambitan sa enotan, sinasalidahan sana kan Darwinismo an terminong “Dios” kan terminong “Naturalesa.”

Kaya bilang simbag sa hapot na, “Igwa daw nin nabubuhay sa kahiwasan?” an siensia malinaw na mayo nin itinataong pasisikadan sa paniniwala na may buhay sa ibang planeta. An totoo, sa pag-agi nin mga taon asin nagpapadagos na daing girong an mga bitoon, an SETI nagdadakulang kasosopgan nin mga sientista na naniniwala sa ebolusyon. Kun an laen-laen na klase nin buhay madaling nag-ebolusyon hale sa mga daing buhay, taano ta mayo kita nin nadadangog sa sainda sa mahiwas na unibersong ini? Haen sinda?

Sa ibong na lado, kun an hapot sakop nin relihiyon, paano niato manonompongan an simbag? Naglalang daw an Dios nin buhay sa ibang kinaban?

[Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 8]

Mga Bisita Hale sa Kahiwasan?

Dakol an naniniwala na an tawo binibisita, o binisita kaidto, nin mga extraterrestrial. Sa kagabsan dai pinaniniwalaan nin mga sientista an mga paghihingakong ini; sinisitar ninda an kadaihan nin mabeberepikar na ebidensia sa gabos na kaso asin sinasabi na an kadaklan na pakaheling nin UFO (unidentified flying object) ikapaliliwanag nin natural na pangyayari. An idinadahelan ninda sa mga sinasabing pagdukot iyo an dai pa nasiyasat na mga parte kan problemadong isip nin tawo o an sikolohiko asin relihiyosong mga pangangaipo.

An sarong parasurat nin osipon sa siensia nagkomento: “An kamawotan na mag-imbestigar asin maniwala sa mga bagay na ini haros relihiyoso. Dati kita may mga dios. Ngonyan boot niatong mamatean na dai kita nagsosolo, na kita binabantayan nin nagpoprotehir na mga puwersa.” Saro pa, an ibang eksperyensia sa UFO mas konektado sa okulto kisa siensia.

Alagad an dakol na sientista naniniwala sa mga “bisita” sa sadiri nindang paagi. Naheheling ninda an pagkaimposible kan pagpoon nin buhay digdi sa daga sa pagkanorongod sana, kaya sinasabi ninda na seguradong iyan naghale sa kahiwasan. An iba nagsasabi na sinabwagan nin buhay nin mga tagaibang planeta an satong planeta paagi sa pagpadara nin mga sakayan na rocket na pano nin kagurang-guranging bakterya. May saro nganing nagsuherir na binisita nin mga tagaibang planeta an satong planeta kaidtong suanoy asin na an buhay aksidente sanang nagpoon hale sa basurang nawalat ninda! An ibang sientista naggigibo nin mga konklusyon hale sa ebidensia na lakop sa kahiwasan an simpleng mga molekulang organiko. Alagad iyan daw talagang ebidensia sa aksidente sanang pagkaporma nin buhay? An tindahan daw nin hardware ebidensia na an sarong kotse nagsadiring mabilog dian nin aksidente sana?

[Ritrato sa pahina 7]

Dawa kun may ibang planeta na puwedeng istaran, may ebidensia daw na an buhay puwedeng magpoon dian paagi sa pagkanorongod sana?