An Makangangalas na Balaog na Libreng Kabotan

IINAAPRESYAR daw nindo an pagkaigwa nin katalingkasan na pumili kun paano nindo palalakawon an saindong buhay, kun ano an saindong gigibohon asin sasabihon? O boot daw nindo na may magdikta sa saindo kun ano an dapat na itaram asin igawe nindo, sa kada minuto kan kada aldaw, sagkod na kamo nabubuhay?

Mayo nin normal na tawo na boot na an saiyang buhay agawon sa saiyang kamot asin kontrolon nin siring kalubos nin iba. An pamumuhay sa siring na paagi magigin makamomondo asin nakapanluluya nin boot. Boot niato nin katalingkasan.

Alagad taano ta igwa kita nin siring na pagmawot nin katalingkasan? An pakasabot kun taano ta minamahal niato an satong katalingkasan na pumili liyabe sa pagsabot kun paano makapopoon an karatan asin pagsakit. Makatatabang man iyan sato na masabotan kun taano ta naghalat an Dios sagkod ngonyan bago humiro na tapuson an karatan asin pagsakit.

Kun Paano Kita Ginibo

Kan lalangon nin Dios an mga tawo, kabilang sa dakol na makangangalas na balaog na itinao nia sa sainda iyo an libreng kabotan. Sinasabi sato kan Biblia na linalang nin Dios an tawo sa saiyang ‘ladawan asin kaagid,’ asin saro sa mga kuwalidad nin Dios iyo an katalingkasan na pumili. (Genesis 1:26; Deuteronomio 7:6) Kaya, kan lalangon nia an mga tawo, tinawan nia sinda kan kaparehong makangangalas na kuwalidad—an balaog na libreng kabotan.

Iyan an dahelan na mas gusto niato an katalingkasan kisa pagkaoripon sa mapan-aping mga namomoon. Iyan an dahelan na minatubo an pagsentir tumang sa maisog asin nakapupuot na pamamahala kaya an mga tawo parateng nagrerebelde tanganing magkamit nin katalingkasan.

An pagmawot nin katalingkasan bakong aksidente. Itinatao kan Biblia an pinakarason. Iyan nagsasabi: “Kun saen an espiritu ni Jehova, yaon an katalingkasan.” (2 Corinto 3:17) Kaya an pagmawot nin katalingkasan kabtang kan satong naturalesa ta iyan an pagkalalang sato nin Dios. Iyan bagay na boot niang mapasatuya ta sia mismo Dios nin katalingkasan.—2 Corinto 3:17.

Tinawan man kita nin Dios kan kakayahan sa isip, arog baga kan kakayahan na makamansay, mangatanosan, asin maghusgar, na nagpupunsionar kaoyon sa libreng kabotan. Ini nagpapangyari sato na mag-isip, magturotimbang, gumibo nin mga desisyon, asin mamidbid an tama sa sala. (Hebreo 5:14) Dai kita linalang na magin kapareho nin daing isip na mga robot na mayo nin sadiring kabotan; ni linalang man kita tanganing humiro basado sa natural na tendensia, arog kan mga hayop.

Kaiba nin libreng kabotan, an enot niatong mga magurang tinawan kan gabos na puwedeng mawoton nin siisay pa man: Ibinugtak sinda sa garo-parkeng paraiso; abunda sinda sa materyal; igwa sinda nin sangkap na isip asin hawak na dai maggugurang o maghehelang asin magagadan; magkakaigwa sinda nin mga aki na magkakaigwa man nin maogmang ngapit; asin an nagdadakol na populasyon magkakaigwa kan nakakokontentong trabaho na gibohon na paraiso an bilog na daga.—Genesis 1:26-30; 2:15.

Mapadapit sa inestablisar nin Dios, an Biblia nagsasabi: “Naheling nin Dios an gabos niang ginibo asin, uya! idto marahayon.” (Genesis 1:31) An Biblia nagsasabi man manongod sa Kaglalang: “Sangkap an saiyang gibo.” (Deuteronomio 32:4) Iyo, tinawan nia nin sangkap na kapinonan an pamilya nin tawo. Iyan dai nang malabi pa sa karahayan.

Katalingkasan na May Limite

Minsan siring, mayo daw nin limite an makangangalas na balaog na libreng kabotan? Bueno, gusto daw nindong magmaneho nin kotse sa surusuan na trapiko kun mayo nin mga regulasyon sa trapiko, na kamo libreng magmaneho sa arin man na linya, sa arin man na direksion, sa ano man na rikas? Siyempre, magigin kapahapahamak an resulta nin siring na daing limiteng katalingkasan sa trapiko.

Arog man kaiyan sa relasyon nin tawo. An daing limiteng katalingkasan sa nagkapira mangangahulogan kan pagkawara kan katalingkasan nin iba. An daing restriksion na katalingkasan puwedeng magbunga nin anarkiya, na nakadadanyar sa katalingkasan nin gabos. Kaipuhan na may limite. Kun siring, an balaog nin Dios na katalingkasan dai nangangahulogan na an katuyohan nia an mga tawo gumawe sa ano man na paagi na dai kinokonsiderar an kapakanan nin iba.

An Tataramon nin Dios nagsasabi sa puntong ini: “Gumawe kamo siring sa mga tawong talingkas, asin noarin man dai paggamiton an saindong katalingkasan bilang sarahotan sa karatan.” (1 Pedro 2:16, The Jerusalem Bible) Kaya boot nin Dios na an satong libreng kabotan makontrol para sa ikararahay kan gabos. Bako niang katuyohan na an mga tawo magkaigwa nin lubos na katalingkasan, kundi nin limitadong katalingkasan, na sakop nin pagboot.

Kiisay na mga Pagboot?

Kiisay na mga pagboot an kukuyogon niato sono sa pagkadisenyo sato? Kiisay na mga pagboot an pinakamarahay para sa sato? An saro pang kabtang kan teksto sa 1 Pedro 2:16 na sinabi sa enotan nagsasabi: “Bako kamong oripon nin siisay man kundi nin Dios.” Ini dai nangangahulogan nin mapan-aping kaoripnan kundi, imbes, na kita linalang tanganing magpasakop sa mga pagboot nin Dios. Mas maogma kita kun kita magdadanay na sakop kaiyan.

An mga pagboot nin Dios, labi kisa ano pa man na kodigo nin mga pagboot na magigibo nin tawo, nagtatao kan pinakamarahay na giya sa gabos. Arog kan sabi kan Isaias 48:17: “Ako, si Jehova, an saimong Dios, an Saro na nagtotokdo saimo na pakinabangon an saimong sadiri, an Saro na nagpapangyari saimo na maglakaw sa dalan na maninigo mong lakawan.” Pero, kadungan kaiyan, an mga pagboot nin Dios nagtotogot sa mahiwas na katalingkasan sa laog kan mga linderos kaiyan. Ini nagtotogot sa dakulang personal na pagpili asin pagkalaenlaen, na ginigibo an pamilya nin tawo na mas interesante, an totoo, nakawiwili.

An mga tawo sakop man kan pisikal na mga pagboot nin Dios. Halimbawa, kun dai niato iintindihon an pagboot sa grabidad asin tumalon sa halangkaw na lugar, kita makokologan o magagadan. Kun kita magdadanay sa irarom nin tubig na mayo nin espesyal na aparato sa paghangos, magagadan kita sa laog nin pirang minuto. Asin kun dai niato iintindihon an panlaog na mga pagboot para sa hawak asin pumondo kita sa pagkakan o pag-inom, magagadan man kita.

Kaya, an enot niatong mga magurang, asin an gabos na gikan sa sainda, linalang na may pangangaipo na kumuyog sa moral o sosyal na mga pagboot nin Dios saka sa saiyang pisikal na mga pagboot. Asin an pagkuyog sa mga pagboot nin Dios dai magigin magabat. Imbes, iyan magbubunga kan saindang ikararahay asin kan maabot na bilog na pamilya nin tawo. Kun an enot niatong mga magurang nagdanay sa laog kan limite kan mga pagboot nin Dios, marahay kutana an gabos.

Ano an nangyari na nakaraot sa marahay na kapinonan na idto? Imbes, taano ta nagin lakop an karatan asin pagsakit? Taano ta itinogot iyan nin Dios nin haloyon na?

[Ritrato sa pahina 7]

An makangangalas na balaog na libreng kabotan ibinubulag kita sa daing isip na mga robot asin sa mga hayop na sa pangenot minahiro sono sa natural na tendensia