LEKSION 9
Modulasyon
AN PAGGAMIT nindo nin simpleng istres sa kahulogan nakatatabang sa mga nagdadangog na masabotan an saindong sinasabi. Alagad kun ginagamit nindo nin tama an pagkalaenlaen sa kosog nin boses, rikas, asin tono, magigin mas nakagagayagayang marhay na hinanyogon an saindong pahayag. Orog pa dian, puedeng ipahayag kaiyan sa mga nagdadangog sa saindo kun ano an saboot nindo manongod sa sinasabi nindo. An aktitud nindo sa materyales puedeng makaimpluwensia sa saboot ninda manongod dian. Totoo ini baga man kamo nagtataram hale sa plataporma o sa sarong indibiduwal sa ministeryo sa langtad.
An boses nin tawo makangangalas na instrumento, na may kakayahan sa dakol na pagkalaenlaen. Kun ginagamit nin tama, kaya kaiyan na tawan nin buhay an sarong pahayag, pahiroon an puso, pukawon an emosyon, asin makamotibar sa paghiro. Minsan siring, dai ini magigibo paagi sa pagmarka sana sa nota nindo kun saen ibabagay an kosog nin boses, babagohon an rikas, o liliwatliwaton an tono. An modulasyon huli sa siring na mga senyal magigin artipisyal. Imbes na matawan nin buhay asin kolor an saindong pagpahayag, tibaad dai na logod mapamugtak an mga nagdadangog sa saindo. An tamang paggamit nin modulasyon naggigikan sa puso.
Kun ginagamit sa madonong na paagi, an modulasyon dai maapod nin sobrang atension sa nagpapahayag. Imbes, tatabangan kaiyan an mga nagdadangog na masabotan an tunay na kahulogan kan temang pinag-oolayan.
Ibagay an Kosog nin Boses. An sarong paagi na magkalaenlaen an pagtaram nindo iyo na ibagay an kosog kan saindong boses. Alagad ini dai maninigo na pinagkatodan sanang pagkosog o pagluya kan boses na daing pagliwatliwat an pagkaparareho. Bibiribidon kaiyan an kahulogan kan saindong sinasabi. Kun sobra kaparate nindong kinokosogan an saindong boses, magigin dai nakaoogma an impresyon.
An kosog kan saindong boses maninigo na angay sa materyales. Baga man binabasa nindo an apretadong pagboot, arog kan yaon sa Kapahayagan 14:6, 7 o sa Kapahayagan 18:4, o an kapahayagan nin makosog na kombiksion, arog kan nasusurat sa Exodo 14:13, 14, marahay an angay na pagkosog nin boses. Siring man, kun mapuersang pagdenunsiar an binabasa nindo sa Biblia, arog kan yaon sa Jeremias 25:27-38, palalatawon kan pagliwatliwat kan kosog kan saindong boses an nagkapirang tataramon nin labi sa iba pa.
Konsideraron man an obheto nindo. Gusto daw nindong motibaron na humiro an mga nagdadangog sa saindo? Gusto daw nindong palatawon an prinsipal na mga punto kan saindong pag-atubang? An mas makosog na boses, na ginagamit na may diskresion, nakatatabang na maotob an mga obhetong ini. Minsan siring, an pagkosog sana kan saindong boses tibaad dai makaotob sa katuyohan nindo. Taano man? Tibaad an kaipuhan sa sinasabi nindo init asin pagsaboot imbes na mas makosog na boses. Pag-oolayan niato ini sa Leksion 11.
Kun ginagamit na may pakamansay, an pagluya nin boses puedeng makapukaw nin pag-antisipar. Alagad parate na iyan nagkakaipo nin mas mapuersang entonasyon kasunod tolos kaiyan. An mas maluyang boses na may kaibang orog na puersa magagamit sa pagpahayag nin kahaditan o takot. An mas maluyang boses magagamit man sa pagparisa na an sinasabi sekondaryo sana kun ikokomparar sa nakapalibot dian. Minsan siring, kun pirmeng maluya an boses nindo, tibaad an ipahayag kaini dai pakaseguro o kadaihan nindo nin kombiksion o kadaihan nin tunay na interes sa saindong tema. Malinaw nanggad, kaipuhan na gamiton na may diskresion an maluwayon na entonasyon.
Bagohon an Saindong Rikas. Sa ordinaryong pagtaram, basta na sana minaluwas an mga tataramon mantang ipinahahayag niato an nasa satong isip. Kun kita ganado, may tendensia kitang magtaram nin marikas. Kun gusto niato na magirumdoman nin eksakto kan iba an satong sinasabi, nagigin mas luway-luway an satong pagtaram.
Minsan siring, pipira sanang nagpapahayag na bagohan sa pagtindog sa plataporma an liniliwatliwat an saindang rikas. Taano? Sobra sinda kaingat sa pag-andam kan sasabihon ninda. Tibaad iyan gabos nakasurat. Dawa kun bakong hale sa manuskrito an pagpahayag, tibaad haros tinuom an mga tataramon. Bilang resulta, ipinapahayag an gabos sa kompasadong rikas. An pakanood na magpahayag gikan sa sarong outline makatatabang na ikatanos an kaluyahan na ini.
Likayan an biglang pagrikas na garo iyan sarong ikos na namamasyar na biglang luminukso parayo kan iyan makaheling nin ido. Asin nungka na magtaram nin marikason na nararaot na logod an saindong pagsayod.
Tanganing magkalaenlaen an saindong rikas, dai sana rumikas asin magluwayluway sa regular na lagwat. Imbes na pakarhayon an materyales na saindong iinaatubang, irarayo an atension dian kan estilong iyan nin pagpahayag. An pagbago nin rikas maninigong ibagay sa saindong sinasabi, sa mga emosyon na gusto nindong ipahayag, asin sa saindong obheto. Itao an saindong pahayag sa tama sanang rikas. Tanganing ikapahayag an gana nin boot, magtaram nin mas marikas, arog kun sa buhay sa aroaldaw. Ini angay man kun sinasabi an mga punto na daing gayo importante o kun nagsasaysay nin mga pangyayari na bakong mahalagang marhay an mga detalye. Ini matao nin pagkalaenlaen asin makatatabang na an saindong pahayag dai magin seryosohon. Sa ibong na lado, an mas magabat na mga argumento, prinsipal na mga punto, asin kulminasyon sa pagpahayag parateng naghahagad nin mas luway-luway na rikas.
Liwatliwaton an Saindong Tono. Imahinara an saro na nagtutugtog nin mga sarong oras. Sa bilog na panahon na iyan, saro sanang nota an tinutugtog nia—primero makosog, dangan maluway, kun beses marikas, dangan luway-luway. Nagkakalaenlaen an kosog asin rikas, alagad kun mayo nin pagkalaenlaen sa tono, daing gayo nakaaakit an “musika.” Siring man, kun mayo nin pagkalaenlaen sa tono, dai magigin magayon pagdangogon an satong boses.
Dapat mangnohon na an mga pagbago nin tono bakong parareho an epekto sa gabos na lenguahe. Sa sarong lenguaheng may entonasyon, arog kan Intsik, an pagbago kan tono puedeng bagohon an kahulogan kan termino. Minsan siring, dawa sa siring na lenguahe, may mga magigibo an saro tanganing madagdagan an pagkalaenlaen kan saiyang pagtaram. Mapagmamaigotan nia na pakarhayon an naaabot kan saiyang boses mantang pinapagdadanay an parehong grado para sa manlaenlaen na entonasyon. Sa siring, magigibo niang mas halangkaw an haralangkaw na entonasyon asin mas hababa an harababang entonasyon.
Dawa sa mga lenguahe na mayong entonasyon, an pagbago nin tono puedeng magpahayag nin manlaenlaen na ideya. Halimbawa, an kadikit na paglangkaw kan tono kaiba an katimbang na pagkosog kan boses magagamit para sa istres sa kahulogan. O an pagbago nin tono puedeng magin paagi na iparisa an sokol o distansia. An palangkaw na punto sa pagtaram sa poro nin sarong sentence puedeng magparisa na may hapot. An nagkapirang lenguahe tibaad maghagad nin pababang punto sa pagtaram.
An gana nin boot asin entusiasmo ikapahahayag paagi sa mas halangkaw na tono. (Sa lenguaheng may entonasyon, tibaad hagadon kaiyan an mas harayong naaabot kan boses.) An kamondoan asin kahaditan tibaad maghagad nin mas hababang tono. (O sa lenguaheng may entonasyon, nin mas limitado sanang naaabot kan boses.) An mga emosyon na nasasambitan digdi mga nakatatabang sa nagpapahayag na mapahiro an puso. Kun iyan gusto nindong ipahayag, dai sana isabi an mga tataramon. Gamiton an saindong boses sa paagi na nagpapaheling na iyan isinasaboot man nindo.
Pagbugtak nin Pundasyon. Kun siring, saen minapoon an modulasyon? Sa pagpili nin materyales para sa saindong pahayag. Kun an iiiba nindo daing iba kundi mga argumento o daing iba kundi sadol, magigin kadikit an oportunidad nindo para sa pagkalaenlaen sa saindong pagpahayag. Kaya analisaron an saindong outline, asin seguradohon na nasa saindo an mga elementong kaipuhan para sa buhay na marhay, malaman na pag-atubang.
Ipamugtak na sa tahaw kan saindong pahayag, namamatean nindo na kaipuhan an mas dakol na pagkalaenlaen ta maluwayon an dalagan kan saindong pag-atubang. Ano na? Bagohon an pag-atubang nindo kan saindong materyales. Paano? An sarong paagi buksan an Biblia, agdahon an mga nagdadangog na buksan man an Biblia ninda, asin basahon an sarong teksto imbes na magtaram sana. O gibohon na hapot an sarong deklarasyon, na dinudugangan nin pagpondo nguna para sa pagdodoon. Isaliot an sarong simpleng ilustrasyon. An mga ini pamamaagi na ginagamit nin eksperyensiadong mga nagpapahayag. Alagad gurano man an eksperyensia nindo, magagamit nindo an mga ideyang ini kun nag-aandam kan saindong materyales.
Masasabi na an modulasyon iyo an pampasiram sa pahayag. Kun tamang klase an ginagamit asin nasa tamang sokol, paluluwason kaiyan an bilog na kualidad kan saindong materyales asin iyan ikaoogmang marhay kan mga nagdadangog sa saindo.