Pagpaheling nin Paggalang sa Iba

SINASABI sa sato kan Kasuratan na “tawan nin onra an gabos na klase nin tawo” asin “dai magtaram nin nakararaot manongod sa kiisay man.” (1 Ped. 2:17; Tito 3:2) Tunay nanggad, an lambang tawo na nanonompongan niato “nabuhay ‘sa kabaing nin Dios.’ ” (Sant. 3:9) An balang tawo saro na para sa saiya nagadan si Cristo. (Juan 3:16) Asin gabos maninigong makadangog kan maogmang bareta tangani na maaksionan iyan asin maligtas. (2 Ped. 3:9) An nagkapira may mga kualidad o autoridad na maninigo sa espesyal na pagpakundangan.

Taano an nagkapira ta tibaad ipuera an sadiri sa pagpaheling kan klase nin paggalang na ineenkaminar kan Biblia? Tibaad idikta kan lokal na kultura kun siisay an maninigo sa onra segun sa posisyon sa sosyedad, kolor, sekso, salud, edad, kayamanan, o prestihio. An lakop na karatan nin mga opisyal na naglilingkod sa publiko nagin dahelan na luway-luway na mawara an paggalang sa autoridad. Sa nagkapirang nasyon deskontentong marhay an mga tawo sa kamugtakan ninda sa buhay, na tibaad halawig na mga oras an ipinagtatrabaho tangani sanang magkaigwa kan pinakasimpleng kaipuhan ninda, asin napalilibotan sinda nin mga tawo na dai nagpapaheling nin paggalang. An mga hoben naiimpluwensiahan nin kairiba na umayon sa pagrebelde tumang sa mga maestrong ikinauuyam asin sa iba pang may autoridad. Dakol an impluwensiado kan pagpasale sa telebisyon nin mga aki na daog sa abilidad asin dominado an saindang mga magurang. Kaipuhan an paghihingoa na dai maliwat kan siring na kinabanon na mga ideya an pagpahalaga niato sa iba. Pero, kun tinatawan niato nin dignidad an mga tawo, pinatatalubo kaini an kamugtakan sa palibot na dian mas posible an pagrinibayan nin ideya.

Magalang na Pagdolok. An saro na nasa relihiosong gibohon inaasahan na magpaheling nin paggalang paagi sa paggubing asin paggawe nin angay. Nagkakalaenlaen sa iba-ibang lugar an ibinibilang na angay na gawe-gawe. Ibinibilang nin iba na daing galang an pagdolok sa ibang tawo mantang nakakupya o nasa bulsa an sarong kamot. Sa ibang lugar, tibaad inaako nin mga tawo an siring na gawe-gawe. Konsideraron an mga saboot sa lugar na iyan tangani na dai makakolog nin boot. An paggibo kaiyan makatatabang sa saindo na malikayan an mga kaolangan sa epektibong pagpahayag nindo kan maogmang bareta.

Aplikado man iyan sa satong pag-apod sa iba, nangorogna sa mga may edad na. Sa pankagabsan ibinibilang na impertinente para sa mga hoben na apodon an mga nasa edad na sa ngaran sana ninda apuera sana kun an mga hoben tinawan nin permisong gibohon iyan. Sa nagkapirang lugar inaasahan man an mga nasa edad na na dai pag-apodon an mga estranghero sa ngaran sana ninda. Siring man, dakol na lenguahe an naggagamit kan pormang plural kan terminong “ika” o iba pang paagi tanganing ikapaheling an paggalang sa sarong mas may edad o may autoridad.

Magalang na Pagrekonoser. Sa saradit na komunidad inaasahan na titinohon nindo an makanuparan nindo, magsalang mantang naglalakaw sa dalan o kun minalaog sa sarong kuarto. Nagigibo ini paagi sa simpleng pataratara, paghuyom, pagtango, o pagkimlat pa ngani. An dai pag-intindi sa iba ibinibilang na daing galang.

Pero an iba tibaad maghona na dai sinda iniintindi dawa pa tinohon nindo sinda. Taano man? Huli sa paghona ninda na dai nindo sinda hineheling bilang mga indibiduwal. Bakong pambihira na an mga tawo kinaklasipikar basado sa sarong pisikal na karakteristiko. Parateng hinahaboan an mga tawo na may mga kabyadian asin problema sa salud. Pero, ipinaheheling sa sato kan Tataramon nin Dios kun paano tatrataron an siring na mga indibiduwal na may pagkamoot asin paggalang. (Mat. 8:2, 3) Kita gabos apektado kan pakamana niato kan kasalan ni Adan. Makakamate daw kamo na kamo iginagalang kun pirme kamong inaapod nin iba basado sa mga diperensia nindo? Bako daw na mas gusto nindong mamidbid huli sa dakol nindong kualidad na positibo?

Kalabot man sa paggalang an pagrekonoser sa pagkapayo. Sa nagkapirang lugar kaipuhan na kaolayon nguna an payo kan pamilya bago maghulit sa ibang kasararo sa harong. Minsan gikan ki Jehova an sugo sa sato na maghulit asin magtokdo, minimidbid niato na an mga magurang an inautorisaran nin Dios na magtokdo, magdisiplina, asin magdirehir sa saindang mga aki. (Efe. 6:1-4) Huli kaini, kun minasongko sa sarong harong, parate na tama na kaolayon nguna an mga magurang bago kaolayon nin halawig an mga aki.

Kadungan nin pagkakaedad an eksperyensia sa buhay na dapat na igalang. (Job 32:6, 7) An pagrekonoser kaini nakatabang sa sarong hoben na babaeng payunir sa Sri Lanka na nagsongko sa sarong lalaking may edad na. Kan primero habo nia sa pagsongko kan payunir, na sinasabi: “Paano an sarong hoben na arog mo makapagtotokdo sa sako kan Biblia?” Alagad an payunir nagsimbag: “An totoo, dai po ako nagdigdi tanganing magtokdo kundi tanganing ipaabot sa saindo an nanodan ko na nakapaogmang marhay sa sako kaya dai ko mapogolan na isabi iyan sa iba.” An magalang na simbag kan payunir nakapukaw sa interes kan lalaki. “Kun siring, sabiha sako, ano an nanodan mo?” an hapot nia. “Nanodan ko po kun paano mabubuhay sagkod lamang,” an sabi kan payunir. An may edad nang lalaki nagpoon na makipag-adal kan Biblia sa mga Saksi ni Jehova. Bakong gabos na mas may edad mapahayag nin kamawotan na trataron na may siring na paggalang, alagad an kadaklan aapresyaron iyan.

Minsan siring, posibleng masobrahan man an pagpaheling nin pagpakundangan. Sa mga isla kan Pasipiko asin sa iba pa, an magalang na paggamit kan pinagkatodan na apod kun minadolok sa mga namomoon sa baryo o tribo makatatabang sa mga Saksi na dangogon asin magkaoportunidad na makaolay an mga namomoon sagkod an mga sakop ninda. Pero, an pambobola dai kaipuhan ni tama man. (Tal. 29:5) Siring man, an sarong lenguahe tibaad may mga pansaludar bilang kabtang kan gramatika kaiyan, alagad dai hinahagad nin Kristianong paggalang na an mga ini pakadakolon nin sobra.

Magalang na Pagkapahayag. Sinasadol kita kan Biblia na ieksplikar an rason para sa satong paglaom “sa mahoyong boot asin hararom na paggalang.” (1 Ped. 3:15) Kaya, dawa kaya niatong ibuyagyag tolos an depekto kan punto de vista nin iba, madonong daw na gibohon iyan sa paagi na tibaad makahale kan saiyang dignidad? Bako daw na tibaad mas marahay na pasensiosong maghinanyog, tibaad ihapot kun taano ta siring an saboot nia, dangan konsideraron an saiyang boot mantang nakikipagrasonan kita sa saiya gikan sa Kasuratan?

An paggalang na ipinaheheling sa mga situwasyon na saro sana an kaolay maninigo na marisa man kun kaolay an mga nagdadangog hale sa plataporma. An nagpapahayag na iginagalang an mga nagdadangog sa saiya dai sinda tatatsaran nin daing herak o mapaheling nin aktitud na nagpapasentido nin: “Magigibo nindo ini kun talagang gusto nindo.” An pagtaram sa siring na paagi nakadedesganar sana sa iba. Abaa kamas marahay na ibilang an mga nagdadangog na kasararoan nin mga tawo na namomoot ki Jehova asin gustong maglingkod sa saiya! Bilang pag-arog ki Jesus, maninigo kitang magpaheling nin pakasabot kun kaolay an mga tibaad maluya sa espirituwal, kulang nin eksperyensia, o mas maluway na mag-aplikar kan hatol kan Biblia.

Mamamatean kan mga nagdadangog an paggalang sa sainda kan nagpapahayag kun iiiba nia an saiyang sadiri bilang saro na nagkakaipong mas lubos na iaplikar an Tataramon nin Dios. Sa siring, madonong na likayan an pirmeng paggamit kan personal na pronombreng “kamo” kun iinaaplikar an mga teksto. Halimbawa, helinga an pagkakalaen kan hapot na “Ginigibo daw nindo an gabos nindong makakaya?” asin an deklarasyon na “Marahay na ihapot sa sadiri kan balang saro sa sato: ‘Ginigibo ko daw an gabos kong makakaya?’ ” Pareho an punto kan balang hapot, alagad ipinasesentido kan enot na dai ibinibilang kan nagpapahayag an sadiri nia na kapareho kan mga nagdadangog sa saiya. An ikaduwa nag-eenkaminar sa balang saro, kaiba an nagpapahayag, na analisaron an sadiri niang situwasyon asin an sadiri niang mga motibo.

Paglabanan an sugot na magtao nin makangingising mga komento tangani sanang mapangisi an mga nagdadangog. Nakababawas ini sa dignidad kan mensahe kan Biblia. Totoo, maninigo na ikaogma niatong marhay an satong paglilingkod sa Dios. Tibaad igwa pa ngani nin mga kabtang an materyales na iinasignar sa sato na medyo makangingisi. Pero, an paggibong magin ngingisihan an mga bagay na seryoso nagpapaheling nin kadaihan nin paggalang sa mga nagdadangog asin sa Dios.

Logod na an satong pagdolok, an satong hiro-hiro, asin an satong pagtaram pirmeng magpaheling na an pagheling niato sa iba arog kan itinokdo sa sato ni Jehova na magin pagheling niato sa sainda.