An Saindang Pailihan—Sarong Kaputikan!

“Ginibo niamo an kaputikan na samong pailihan asin sa pagtaram nin falso nagtarago kami.”—ISAIAS 28:15.

1, 2. (a) Arin na organisasyon ngonyan an maninigong risahon an nangyari sa suanoy na kahadean nin Juda? (b) Ano an napasalang kompiansa kan Juda?

AN MGA tataramon na iyan daw nag-aaplikar sa Kakristianohan ngonyan kun paanong totoo iyan sa suanoy na duwang tribong kahadean nin Juda? Sierto nanggad na iyo! Asin an pagkatimbang na iyan tanda nin maraot na mangyayari sa modernong-panahon na Kakristianohan. Iyan nangahulogan na an grabeng kapahamakan dai mahahaloy mangyayari sa apostatang relihiyosong organisasyon.

² Sa amihanan kan Juda yaon an sampulong tribong kahadean nin Israel. Kan an Israel dai nagin maimbod, itinogot ni Jehova na masakop sia nin Asiria kan 740 B.C.E. An saiyang tugang na kahadean, an Juda, nakaheling kan makaturotristeng pangyayaring ini alagad malinaw nanggad na naghonang an siring na bagay dai nanggad mangyayari saiya. ‘Tara,’ an paghambog kan saiyang mga lider, ‘bako daw na an templo ni Jehova nasa Jerusalem? Bako daw na kita an inoyonan na banwaan nin Dios? Bako daw na an satong mga saserdote asin mga propeta nagtaram sa ngaran ni Jehova?’ (Ikomparar an Jeremias 7:4, 8-11.) An relihiyosong mga lider nanarig na ligtas sinda. Alagad sala nanggad sinda! Sinda daing pagtubod siring kan saindang mga paryentes sa amihanan. Kaya, an nangyari sa Samaria mangyayari man sa Jerusalem.

3. Taano an Kakristianohan ta may pagkompiar kun manongod sa ngapit, alagad may marahay daw na rason an saiyang kompiansa?

³ Sa kaagid na paagi, an Kakristianohan naghihingakong may espesyal na relasyon sa Dios. ‘Tara,’ an paghambog nia, ‘kami may manampulong ribong iglesya asin propesyonal na klero, siring man ginatos na milyon na parasuportar. Igwa man kami nin Biblia, asin ginagamit mi an ngaran ni Jesus sa samong pagsamba. Sierto nanggad, kami inooyonan nin Dios!’ Alagad an nangyari sa suanoy na Jerusalem nagseserbi bilang makatatakot na patanid. Sa ibong kan pambihirang politikal na mga pangyayari kasuarin sana, aram ta na dai mahahaloy mahiro nin pangultimo si Jehova tumang sa Kakristianohan asin sa gabos na iba pang falsong relihiyon.

“Nakipagtipan sa Kagadanan”

4. Anong pakipagtipan an hinona kan Juda na nagibo nia?

⁴ Kan suanoy na panahon, an bakong maimbod na Jerusalem nag-ako nin dakol na patanid paagi sa tunay na mga propeta nin Dios, alagad dai sia nagtubod sa mga iyan. Imbes, naghambog sia na dai nanggad sia dadarahon kan kagadanan sa Sheol, an lolobngan, siring kan ginibo kaiyan sa amihanan na kahadean nin Israel. Si Isaias na propeta pinasabngan na sabihon sa Juda: “Kun siring dangoga an tataramon ni Jehova, kamong mga maabhaw, kamong mga namomoon sa banwaan na ini na nasa Jerusalem: Huli ta sinabi nindo: ‘Nakipagtipan kami sa Kagadanan; asin sa Sheol nakagibo kami nin bisyon; an nakalalantop na pagbaha, kun iyan umagi, dai maagi samo, huli ta ginibo niamo an kaputikan na samong pailihan asin sa pagtaram nin falso nagtarago kami.’”—Isaias 28:14, 15.

5. (a) Ano an hinonang pakipagtipan kan Juda sa kagadanan? (b) Anong patanid na itinao ki Hadeng Asa an nalingawan kan Juda?

⁵ Iyo, an mga lider kan Jerusalem naghona na may pinagkaoyonan sinda, sabi ngani, kan kagadanan asin Sheol tanganing an siudad ninda maingatan. Alagad an pinaghona daw kan Jerusalem na tipan sa kagadanan nangahulogan na nagbakle na sia sa saiyang mga kasalan asin nananarig na ngonyan ki Jehova para sa kaligtasan? (Jeremias 8:6, 7) Dai nanggad! Imbes, naghagad sia nin tabang sa politikal na mga namamahalang tawo. Pero an saiyang pagsarig sa kinabanon na mga kaalyado salang paniniwala, sarong kaputikan. An mga kinabanon na sinarigan nia dai makaliligtas saiya. Asin mantang binayaan nia si Jehova, binayaan ni Jehova an Jerusalem. Iyan nangyari siring kan ipinatanid ni propeta Azarias ki Hadeng Asa: “Si Jehova yaon sa saindo sagkod na kamo nasa saiya; asin kun sia hahanapon nindo, itotogot nia na sia makua nindo, alagad kun bayaan sia nindo babayaan man nia kamo.”—2 Cronica 15:2.

6, 7. Anong mga tangga an ginibo kan Juda tanganing maseguro an saiyang seguridad, alagad ano an pangultimong resulta?

⁶ Nanarig sa saindang politikal na mga pakialyansa, an mga lider kan Jerusalem nakasisierto na daing “nakalalantop na pagbaha” nin nananalakay na mga hukbo an makararani sainda tanganing ribokon an saindang katoninongan asin seguridad. Kan namemeligro sa magkaalyadong Israel asin Siria, an Juda naghagad nin tabang sa Asiria. (2 Hade 16:5-9) Pakatapos, kan nameligro sa puwersa militar kan Babilonya, naghagad sia nin tabang sa Egipto asin naghimate si Faraon, na nagpadara nin hukbo tanganing tumabang.—Jeremias 37:5-8; Ezequiel 17:11-15.

⁷ Pero an hukbo nin Babilonya mapuwersang gayo, asin an mga soldados nin Egipto kaipuhan na sumibog. An pagkompiar kan Jerusalem sa Egipto napatunayan na sala, asin kan 607 B.C.E., pinabayaan sia ni Jehova sa kalaglagan na ihinula nia. Kaya an mga namamahala asin saserdote kan Jerusalem nasala! An saindang pagsarig sa kinabanon na pakialyansa para sa katoninongan asin seguridad “sarong kaputikan” na inanod nin pagbaha kan mga hukbo nin Babilonya.

Pagsikwal sa “Nabalong Gapo”

8. Paano nanindogan an Kakristianohan na kaagid nanggad kan ginibo kan suanoy na Juda?

⁸ May katimbang na situwasyon daw ngonyan? Iyo, igwa. An klero nin Kakristianohan dai man naghohonang may mangyayari saindang kalamidad. Paagi sa pagpasentido, sinabi ninda an siring kan ihinula ni Isaias: “Nakipagtipan kami sa Kagadanan; asin sa Sheol nakagibo kami nin bisyon; an nakalalantop na pagbaha, kun iyan umagi, dai maagi samo, huli ta ginibo niamo an kaputikan na samong pailihan asin sa pagtaram nin falso nagtarago kami.” (Isaias 28:15) Siring kan suanoy na Jerusalem, an Kakristianohan naglalaom sa kinabanon na pakialyansa para sa seguridad, asin an saiyang klero habong pailihan si Jehova. Tara, dai ngani ninda ginagamit an saiyang ngaran, asin tinutuya patin linalamag ninda an mga nagtataong onra sa ngaran na iyan. An Kakristianohan asin an saiyang klero ginibo an mismong ginibo kan Judiong halangkaw na mga saserdote kan enot na siglo kan isinikwal ninda si Cristo. Paagi sa pagpasentido, sinabi ninda, “Dai kaming ibang hade kundi si Cesar.”—Juan 19:15.

9. (a) Sairisay an nagpapatanid ngonyan sa Kakristianohan sa kaagid na paagi kan pagpatanid ni Isaias sa Juda? (b) Kiisay maninigong bumirik an Kakristianohan?

⁹ Ngonyan, an mga Saksi ni Jehova nagpapatanid na an pagbaha nin nangagadan na mga hukbo dai mahahaloy maagi sa Kakristianohan. Saro pa, itinotokdo ninda an tunay na lugar nin pailihan sa pagbahang iyan. Kinokotar ninda an Isaias 28:16, na nagsasabing: “Ini an isinabi kan Soberanong Kagurangnan na Jehova: ‘Uya sakuyang ibinubugtak bilang pundasyon sa Sion an sarong gapo, nabalong gapo, mahalagang anggulo nin seguradong pundasyon. Dai ni saro na naggigibo nin pagtubod an matatakot.’” Siisay ining ‘mahalagang anggulo’? Kinotar ni apostol Pedro an mga tataramon na ini asin inaplikar iyan ki Jesu-Cristo. (1 Pedro 2:6) Kun an Kakristianohan nakipagkatoninongan sa Hade ni Jehova, si Jesu-Cristo, dangan malilikayan nia kutana an nagdadangadang na pagbaha.—Ikomparar an Lucas 19:42-44.

10. Anong mga pakikilabot an kinultibar kan Kakristianohan?

¹⁰ Alagad, dai nia ginibo an siring. Imbes, sa saiyang pagmawot nin katoninongan asin seguridad, may katusohan niang hiningoa na makua an pabor kan politikal na mga lider kan mga nasyon—ini sa ibong kan patanid kan Biblia na an pakikatood sa kinaban pakikiiwal sa Dios. (Santiago 4:4) Saro pa, kan 1919 marigon niang sinuportaran an Liga de Naciones bilang an pinakamarahay na paglaom nin tawo para sa katoninongan. Magpoon kan 1945 ibinugtak nia an saiyang paglaom sa Naciones Unidas. (Ikomparar an Kapahayagan 17:3, 11.) Gurano kahiwas an saiyang pakikilabot sa organisasyon na ini?

11. Ano an representasyon kan relihiyon sa NU?

¹¹ Sarong libro kasuarin sana an nagtao nin ideya kan sambiton kaiyan: “Dai kukulangon sa beinte kuwatrong Katolikong organisasyon an irinepresentar sa NU. Nagkapirang relihiyosong mga lider sa kinaban an nagbisita sa internasyonal na organisasyon. An pinakamemorable iyo an mga pagbisita kan Saiyang Kabanalan Papa Paulo VI durante kan General Assembly kan 1965 asin ni Papa Juan Paulo II kan 1979. An dakol na relihiyon may espesyal na mga pag-arang, pamibi, himno asin serbisyo para sa Naciones Unidas. An pinakamahalagang mga halimbawa iyo an sa Katoliko, Unitariano-Unibersalista, Baptist asin sa pagtubod na Bahai.”

Daing Kamanungdanan na mga Paglaom Para sa Katoninongan

12, 13. Sa ibong kan lakop na mga paglaom na makakamtan an katoninongan, taano an mga Saksi ni Jehova ta nananarig na magkakatotoo an saindang mga patanid?

¹² Saro sa pinakamakapangyarihan na politikal na lider sa kinaban an nagpahayag man kan paglaom nin dakol kan sabihon nia: “An kapag-arakian na ini nin mga tawo sa daga puwedeng makaheling kan pagdatong nin dai maliliwat na panahon nin katoninongan sa kasaysayan nin sibilisasyon.” Tama daw sia? An mga pangyayari daw kasuarin sana nangangahulogan na an mga patanid na ipinahayag kan mga Saksi ni Jehova manongod sa paghokom ni Jehova sa mga nasyon dai magkakatotoo? Nasala daw an mga Saksi ni Jehova?

¹³ Dai, dai sinda nasala. Aram ninda na nagtataram sinda kan katotoohan ta nanarig sinda ki Jehova asin sa Biblia, na iyo an sadiring Tataramon nin Dios nin katotoohan. An Tito 1:2 nagsasabi: “[An] Dios . . . dai makakapagputik.” Kaya igwa kita nin lubos na kompiansa na kun sinasabi kan hula sa Biblia na an sarong bagay mangyayari, iyan dai nanggad masusudya. Si Jehova mismo nagsabi: “Siring man an sakong tataramon na magluwas sa sakong ngoso. Dai iyan mabalik sako na daing laog, kundi gigibohon kaiyan an sakong boot.”—Isaias 55:11.

14, 15. (a) Ano an ipinahayag kan mga lider kan Juda dai mahaloy bago an kalaglagan kan Jerusalem kan 607 B.C.E.? (b) Ano an ihinula ni Pablo na ipahahayag bago umabot an biglang kalaglagan sa kinaban na ini? (c) Ano an malalaoman ta sa kulminasyon kan pagpahayag na ihinula sa 1 Tesalonica 5:3?

¹⁴ Kan mga taon bago an kalaglagan kan Jerusalem kan 607 B.C.E., ibinareta ni Jeremias na an mga lider nagkururahaw: “Igwa nin katoninongan! Igwa nin katoninongan!” (Jeremias 8:11) Alagad, iyan kaputikan. An Jerusalem nalaglag bilang kaotoban kan ipinasabong na mga patanid kan tunay na mga propeta ni Jehova. Si apostol Pablo nagpatanid na may kaagid na mangyayari sa satong panahon. Sinabi niang an mga tawo magsasarabi: “Katoninongan asin katiwasayan!” Pero masunod, sinabi nia, “an biglang pagkalaglag madaling maabot sainda.”—1 Tesalonica 5:3.

¹⁵ Sa paglaog niato sa mga taon nin 1990, an mga diaryo asin magasin saen man nagsasabing an Malipot na Guerra tapos na asin sa katapustapusi natatanaw na an pankinaban na katoninongan. Dangan nangyari an baradilan sa Tahaw na Sirangan. Minsan siring, dai mahahaloy an situwasyon kan kinaban maabot sa puntong an pagkurahaw kan “Katoninongan asin katiwasayan!” na ihinula sa 1 Tesalonica 5:2, 3 mag-oorog sagkod sa kulminasyon. Paagi sa satong paglaom na marigon na nasasarig sa Tataramon nin Dios, aram niato na pag-abot sa kulminasyon na iyan, an paghokom ni Jehova gigibohon nin marikason asin dai nanggad masasala. Daing pahayag manongod sa rinemedyohan na katoninongan asin katiwasayan an maninigong magpatubod sato na an kalaglagan na ihinula nin Dios dai madatong. An mga paghokom ni Jehova dai maliliwat na nakarekord sa saiyang Tataramon na Biblia. An Kakristianohan, kairiba an gabos na iba pang falsong relihiyon, lalaglagon. Dangan an mapanlaglag na mga paghokom ni Jehova ipahahayag tumang sa natatada kan kinaban ni Satanas. (2 Tesalonica 1:6-8; 2:8; Kapahayagan 18:21; 19:19-21) Mantang an mga Saksi ni Jehova nananarig na ootobon ni Jehova an saiyang tataramon, padagos sindang nagbabantay sa irarom kan paggiya kan grupong maimbod asin madonong na oripon asin maingat na gayong nagmamasid kun paano mahahayag an mga pangyayari sa kinaban. (Mateo 24:45-47) Sierto nanggad, daing pankatoninongan na pagmamaigot nin tawo an maninigong magpatubod sato na binayaan na ni Jehova an saiyang katuyohan na pangyarihon an pagbaha nin kalaglagan sa pano nin kasalan na Kakristianohan.

‘An Dios an Satong Pailihan’

16, 17. Paano mahiro an mga Saksi ni Jehova kun an iba maanggot sa pagigin prangka kan mensahe ninda?

¹⁶ Tibaad ikaanggot nin iba an pagigin prangka kan mga Saksi ni Jehova sa pagbalangibog kaini. Alagad, kun sabihon ninda na an relihiyosong mga lider kan Kakristianohan nagpapaili sa putikon na areglo, itinataram sana ninda an sinasabi kan Biblia. Kun sabihon ninda na an Kakristianohan maninigo sa padusa huli ta sia nagin kabtang kan kinaban, ibinabareta sana ninda an sinasabi mismo nin Dios sa Biblia. (Filipos 3:18, 19) Saro pa, huli ta an Kakristianohan nanarig sa mga mukna na inoopresir kan kinaban na ini, aktuwal niang sinusuportaran an dios kan kinaban na ini, si Satanas na Diablo, na sinabi ni Jesus na iyo an ama nin kaputikan.—Juan 8:44; 2 Corinto 4:4.

¹⁷ Kaya, ipinahahayag kan mga Saksi ni Jehova: Kun para sa samo, dai kami nagpapakosog sa falsong mga paglaom sa katoninongan kan kinaban huli ta nagliliwat an politikal na kamugtakan. Imbes, sinasabi mi man an mga tataramon kan salmista: “An Dios iyo an satong pailihan. . . . An mga aki nin tawo alisngaw, an mga aki nin katawohan sarong kaputikan. Kun ibubugtak sa timbangan sinda gabos mas magian kisa sa sarong alisngaw.” (Salmo 62:8, 9) An mga mukna nin tawo tanganing paoswagon asin pagdanayon an Kakristianohan asin an natatada sa palakaw na ini nin mga bagay falso, sarong kaputikan! Iyan gabos kun pagsararoon daing puwersa siring sa dikit na mainit na doros tanganing olangon an mga katuyohan ni Jehova!

18. Anong patanid kan salmista an angay ngonyan?

¹⁸ An mga Saksi ni Jehova nagkokotar man sa Salmo 33, bersikulo 17 sagkod 19, na nagpapahayag: “An kabayo [nin Egipto, na simbolo nin ralaban] kadayaan sana para sa kaligtasan, asin sa kadakolan kan kosog kaiyan dai iyan nakapagtatao nin pakadulag. Uya! An mata ni Jehova nasa sa mga natatakot saiya, sa mga naghahalat sa saiyang mamomoton na pagkaherak, tanganing iligtas an saindang kalag hale sa kagadanan mismo, asin tanganing pagdanayon sindang buhay sa gutom.” Ngonyan, an tunay na mga Kristiano nananarig ki Jehova asin sa saiyang langitnon na Kahadean, an solamenteng areglo na makapangyayari nin permanenteng katoninongan.

An Kakristianohan “Sarong Lugar na Babatayan”

19. Taano an pagsarig sa politikal na mga organisasyon sa pagdadara nin katoninongan sa kinaban ta sarong imahinasyon?

¹⁹ An pagsarig sa arin man na gibong tawong pansalihid sa Kahadean nin Dios naggigibo sa pansalihid na iyan na sarong ladawan, sarong bagay na sinasamba. (Kapahayagan 13:14, 15) Kaya, an pagpakosog sa pagsarig sa politikal na mga institusyon, arog kan Naciones Unidas, para sa katoninongan asin katiwasayan sarong imahinasyon, sarong kaputikan. Manongod sa siring na falsong mga linalaoman, sinabi ni Jeremias: “An saiyang ladawan falso, asin daing espiritu sainda. Dai iyan nin kamanungdanan, gibo nin kalapastanganan. Sa panahon na iyan tawan nin atension iyan paparaon.” (Jeremias 10:14, 15) Kaya, an mga kabayong pan-guerra kan antitipikong Egipto, an boot sabihon, an militar-politikal na kapangyarihan nin mga nasyon ngonyan, dai maprotehir sa relihiyosong rona kan Kakristianohan sa saiyang aldaw nin krisis. An pakialyansa kan mga relihiyon nin Kakristianohan sa kinaban na ini sierto nanggad na dai maprotehir sainda.

20, 21. (a) Ano an nangyari sa Liga de Naciones, asin taano an Naciones Unidas ta bakong mas marahay? (b) Paano ipinaheling ni Isaias na an pakialyansa kan Kakristianohan sa kinaban dai makaliligtas saiya?

²⁰ An Kakristianohan naglaom sa Liga de Naciones, alagad iyan buminagsak maski ngani dai pa nag-abot an Armagedon. Ngonyan ibinalyo nia an saiyang kaimbodan sa Naciones Unidas. Alagad sa dai mahahaloy iyan dapat na umatubang sa “dakulang aldaw nin Dios na Makakamhan sa gabos,” asin dai iyan makaliligtas. (Kapahayagan 16:14) Maski an pinakosog liwat na NU nungkang magpangyari nin katoninongan asin katiwasayan. An makahulang Tataramon nin Dios nagpapaheling na an organisasyon nin Naciones Unidas kairiba an mga miembrong nasyon kaiyan “makikipaglaban sa Kordero [si Cristo sa kapangyarihan sa Kahadean], alagad, huli ta sia Kagurangnan nin mga kagurangnan asin Hade nin mga hade, dadaogon sinda kan Kordero.”—Kapahayagan 17:14.

²¹ An mga Saksi ni Jehova may kompiansang nagsasabing daing kaligtasan para sa Kakristianohan sa saiyang pakialyansa sa kinaban ni Satanas. Asin kun sinasabi ninda ini, itinotokdo sana ninda an sinasabi mismo kan Biblia. An Isaias 28:17, 18 nagkokotar ki Jehova na nagsasabing: “Gigibohon ko an hustisya na pansokol asin an katanosan na panpantay; asin an graniso masighid sa pailihan na kaputikan, asin sasanopon kan katubigan an taguan. Asin an saindong pakipagtipan sa Kagadanan mararaot, asin an bisyon nindo kaiba kan Sheol dai magdadanay. An naglilipwas na baha, kun iyan umagi—kamo magigin babatayan kaiyan.”

22. Kun an sangkap na hustisya inaplikar na sa Kakristianohan, ano an magigin resulta?

²² Kun gibohon na an hudisyal na desisyon ni Jehova, iyan magigin sono sa sangkap na hustisya. Asin an basihan kan Kakristianohan sa pagkompiar, an saiyang “pakipagtipan sa Kagadanan,” lubos na iaanod na garo sa pagbaha. Si Isaias nagpadagos sa pagsabi: “Sa kada aldaw iyan maagi, sa aldaw asin sa banggi; asin iyan magigin daing iba kundi dahelan nin pagtakig tanganing ipasabot sa iba an nadangog.” (Isaias 28:19) Kanigoan kamakatatakot iyan para sa mga nagheheling na maheling an lubos na kapangyarihan kan paghokom ni Jehova! Kanigoan kamakangingirhat na maaraman kan klero kan Kakristianohan asin kan saindang mga parasunod, na huring gayo, na nanarig sinda sa kaputikan!

An Ngaran ni Jehova “Makosog na Torre”

23, 24. Imbes na maghanap nin seguridad sa kinaban na ini, ano an gigibohon kan mga Saksi ni Jehova?

²³ Alagad kumusta an mga Saksi ni Jehova? Maski ngani sa atubang nin internasyonal na pagkaongis asin paglamag, desidido sindang magdanay na siblag sa kinaban. Dai nanggad ninda nalilingawan an sinabi ni Jesus sa saiyang mga parasunod: “Sinda bakong kabtang kan kinaban, kun paanong ako bakong kabtang kan kinaban.” (Juan 17:16) Sa bilog na huring mga aldaw na ini, nananarig sinda sa Kahadean nin Dios, bakong sa mga mukna nin tawo. Kaya, an kalamidad sa Kakristianohan dai magigin dahelan na matakot an mga Saksi ni Jehova. Siring kan ihinula ni Isaias: “Dai ni saro na naggigibo nin pagtubod an matatakot.”—Isaias 28:16.

²⁴ Sinasabi kan Talinhaga 18:10: “An ngaran ni Jehova makosog na torre. Dian minadalagan an matanos asin tinatawan nin proteksion.” Kaya iniimbitaran mi an gabos na arog-karnerong mga tawo na pumaili ki Jehova asin sa saiyang Kahadean paagi ki Cristo. Bilang pailihan, si Jehova bakong falso! An saiyang Kahadean paagi ki Cristo bakong kaputikan! An pailihan kan Kakristianohan sarong kaputikan, alagad an pailihan kan tunay na mga Kristiano iyo an katotoohan.

Ikapaliliwanag daw Nindo?

◻ Paano an suanoy na Juda nagpaili sa kaputikan?

◻ Sa anong paagi nagmaigot an Kakristianohan na itago an saiyang sadiri sa falso?

◻ Paano si Isaias nagpatanid sa Juda, asin paano sinasabi kan mga Saksi ni Jehova an siring man na mensahe ngonyan?

◻ Paano manonompongan kan Kakristianohan na napasala an saiyang pagkompiar?

◻ Kabaliktaran kan Kakristianohan, anong paninindogan an pinagdadanay kan mga Saksi ni Jehova?

[Kahon para sa pahina 20]

DARAKULANG PAGLAOM AN IPINAHAYAG PARA SA NACIONES UNIDAS

“Sa enot na pangyayari magpoon kan Guerra Mundial II nagkasararo an internasyonal na komunidad. An pangengenot kan Naciones Unidas, na kaidto saro sanang linalaoman na pasohan, nagpapatunay ngonyan sa bisyon kan mga pundador kaiyan. . . . Kaya puwedeng aprobetsaran kan kinaban an oportunidad na ini tanganing otobon an haloy nang linalaoman na panuga nin bagong areglo sa kinaban.”—Presidente Bush kan Estados Unidos sa saiyang State of the Union na mensahe sa nasyon na iyan, kan Enero 29, 1991