Mga Paradara nin Liwanag—Para sa Anong Katuyohan?
“Ninombrahan taka bilang ilaw kan mga nasyon.”—GIBO 13:47.
1. Paano naimpluwensiahan si apostol Pablo kan pagboot na nanambitan sa Gibo 13:47?
“SI Jehova nagboot sa samo sa mga tataramon na ini, ‘Ninombrahan taka bilang ilaw kan mga nasyon, tanganing ika magin kaligtasan sagkod sa kaporoporohi kan daga,’” sabi ni apostol Pablo. (Gibo 13:47) Bako sana na iyan isinabi nia kundi namidbid man nia an pagkaseryoso kaiyan. Pagkatapos na magin Kristiano, idinusay ni Pablo an saiyang buhay sa pag-otob sa togon na iyan. (Gibo 26:14-20) Itinao man daw sa sato an pagboot na iyan? Kun iyo, taano ta mahalaga iyan sa satong aldaw?
Kan ‘Maparong an mga Ilaw’ Para sa Katawohan
2. (a) Kan an kinaban lumaog sa panahon kan katapusan kaiyan, ano an nangyari na nakaapektar na gayo sa espirituwal asin moral na kamugtakan kaiyan? (b) Ano an reaksion nin sarong estadistang Britano sa naheling niang nangyayari kan Agosto 1914?
2 Bago namundag an kadaklan na nabubuhay ngonyan, an kinaban na ini naglaog sa panahon kan katapusan kaiyan. Sunod-sunod an darakulang pangyayari. Si Satanas na Diablo, an pangenot na promotor nin espirituwal asin moral na kadikloman, iinapon sa daga. (Efeso 6:12; Kapahayagan 12:7-12) Ikinabugsok na an katawohan sa enot na guerra mundial kaiyan. Sa kapinonan nin Agosto 1914, kan garo baga segurado na an guerra, si Senyor Edward Grey, an Britanong sekretaryo kan estado para sa panluwas na mga aktibidad kan nasyon, nagtindog sa may bintana kan saiyang opisina sa Londres asin nagsabi: “Mapaparong an mga ilaw sa bilog na Europa; dai na niato iyan maheheling na magkailaw sa panahon na kita nabubuhay.”
3. Ano an nagin kapangganahan nin mga namomoon sa kinaban sa paghihingoang paliwanagon an paglaom nin katawohan?
3 Sa paghihingoang lumiwanag giraray an mga ilaw na idto, pinonan an Liga de Naciones kan 1920. Alagad ta haros nagpirawpitaw sana an mga ilaw. Kan matapos an ikaduwang guerra mundial, prinobaran na naman kan mga namomoon sa kinaban, ngonyan sa organisasyon kan Naciones Unidas. Liwat, bakong maliwanag an mga ilaw. Pero huli sa mga pangyayari kasuarin pa sana, an mga namomoon sa kinaban nagtataram manongod sa “areglo sa bagong kinaban.” Pero dai masasabi na an ano man na “bagong kinaban” na ginibo ninda nakatao nin tunay na katoninongan asin katiwasayan. Al kontraryo, an armadong pag-iriwal, pagralabanlaban sa rasa, krimen, kadaihan nin trabaho, kadukhaan, polusyon kan palibot, asin mga helang gabos nagpapadagos na makaraot sa pagkaogma nin tawo sa buhay.
4, 5. (a) Kasuarin asin paano nagkaigwa nin kadikloman sa pamilya nin tawo? (b) Ano an kaipuhan tanganing makaginhawa?
4 An totoo, haloy pa bago 1914 kan maparong an mga ilaw para sa katawohan. Iyan nangyari kaidtong mga 6,000 na taon na an nakaagi sa Eden, kan pilion kan enot niatong mga magurang na gumibo nin sadiring desisyon na dai iniintindi an ipinahayag na kabotan nin Dios. An makamomondong mga inagihan kan rasa nin tawo poon kaidto mga estorya sana sa irarom kan inaapod kan Biblia na “autoridad kan kadikloman.” (Colosas 1:13) Sa impluwensia ni Satanas na Diablo na an katawohan ibinugsok kan enot na tawo, si Adan, sa kasalan; asin hale ki Adan an kasalan asin kagadanan naglakop sa bilog na katawohan. (Genesis 3:1-6; Roma 5:12) Sa siring an katawohan nawaran kan pag-oyon ni Jehova, an Burabod nin liwanag asin nin buhay.—Salmo 36:9.
5 An solamenteng paagi na an ilaw mapaliwanag giraray para sa siisay man sa katawohan iyo an pagkamit ninda kan pag-oyon ni Jehova Dios, an Kaglalang sa katawohan. Dangan, an “tahob na nakatatahob sa gabos na banwaan,” an pagkakondenar huli sa kasalan, mahahale. Paano daw ini mangyayari?—Isaias 25:7.
An Sarong Itinao “Bilang Ilaw kan mga Nasyon”
6. Anong makangangalas na mga paglaom an pinapangyari ni Jehova para sa sato paagi ki Jesu-Cristo?
6 Bago pa man paluwason sa Paraiso si Adan asin Eva, ihinula ni Jehova an sarong “banhi” na magigin parakalda sa mga namomoot sa katanosan. (Genesis 3:15) Pagkamundag bilang tawo kan ipinanugang Banhing iyan, pinapangyari ni Jehova an gurang nang si Simeon, duman sa templo sa Jerusalem, na ipamidbid an sarong iyan bilang “sarong ilaw sa paghale kan suklob sa mga nasyon.” (Lucas 2:29-32) Paagi sa pagtubod sa pag-atang kan sangkap na buhay bilang tawo ni Jesus, puwedeng mahale sa mga tawo an pagkakondenar na bunga nin minanang kasalan. (Juan 3:36) Kaoyon sa kabotan ni Jehova, makalalaom na sinda ngonyan sa buhay na daing sagkod na may pagkasangkap bilang kabtang kan langitnon na Kahadean o bilang mga sakop kaiyan sa sarong paraisong daga. Kanigoan kamakangangalas na probisyon iyan!
7. Taano ta pinapano kita nin paglaom kapwa kan mga panuga sa Isaias 42:1-4 asin kan kaotoban kaiyan kaidtong enot na siglo?
7 Si Jesu-Cristo mismo an garantiya sa kaotoban kan magayonon na mga paglaom na ini. Mapadapit sa pagpaomay ni Jesus sa mga tawong nagsasakit, iinaplikar saiya ni apostol Mateo an nasusurat sa Isaias 42:1-4. An tekstong iyan nagsasabi, sa kabtang sana: “Uya! An sakong oripon, na lubos kong sinusuportaran! An sakong pinili, na inoyonan kan sakong kalag! Ibinugtak ko an sakong espiritu sa saiya. Magtatao sia nin hustisya sa mga nasyon.” Asin bako daw na ini an kaipuhan nin mga tawo sa gabos na nasyon? Ipinadadagos kan hula: “Dai sia magkukurahaw o ilalangkaw an saiyang tingog, asin sa lansangan dai nia ipadadangog an saiyang tingog. Dai sia mabari nin ronot nang gaho; asin kun dapit sa mitsa na madiklom na an laad, dai nia iyan paparongon.” Kaoyon digdi, si Jesus dai nagmaisog sa mga tawong dati nang nagsasakit. Sia nagpaheling nin pagkaherak sa sainda, nagtokdo sainda manongod sa mga katuyohan ni Jehova, asin nagpaomay sa sainda.—Mateo 12:15-21.
8. Sa anong sentido na si Jesus itinao ni Jehova “bilang tipan kan banwaan” asin “bilang ilaw kan mga nasyon”?
8 An Kagtao sa hulang ini kinakaolay an saiyang Lingkod, si Jesus, asin sinasabi: “Ako mismo, si Jehova, an nag-apod sa saimo sa katanosan, asin kinapotan ko an saimong kamot. Asin iingatan taka asin itatao taka bilang tipan kan banwaan, bilang ilaw kan mga nasyon, tanganing buklaton mo an mga matang buta, tanganing paluwason mo sa kalabos an bilanggo, sa harong nin pagkabilanggo an mga nagtutukaw sa kadikloman.” (Isaias 42:6, 7) Iyo, itinao ni Jehova si Jesu-Cristo bilang tipan, bilang solemneng garantiya sa panuga. Nakapakokosog nanggad iyan! Si Jesus nagpaheling nin tunay na pagmakolog sa katawohan kan sia yaon digdi sa daga; itinao pa ngani nia an saiyang buhay para sa katawohan. Ini an saro na pinaniwalaan ni Jehova kan paghade sa gabos na nasyon. Bakong makangangalas na inapod sia ni Jehova na ilaw kan mga nasyon. Si Jesus mismo nagsabi: “Ako iyo an ilaw kan kinaban.”—Juan 8:12.
9. Taano ta dai idinusay ni Jesus an saiyang sadiri sa pagpakarhay sa palakaw nin mga bagay na yaon kaidto?
9 Sa anong katuyohan na si Jesus naglingkod na ilaw kan kinaban? Tunay na idto bakong sa ano man na sekular o materyalistikong katuyohan. Sia nagsayumang probaran na itanos an sistema politikal na yaon kaidto asin habong umako nin pagkahade baga man gikan ki Satanas, an namomoon sa kinaban, o sa banwaan. (Lucas 4:5-8; Juan 6:15; 14:30) Si Jesus nagpaheling nin dakulang pagkaherak sa mga nagsasakit asin tinawan sinda nin kaginhawahan na dai ikatatao nin iba. Pero aram nia na dai makakamtan an permanenteng kaginhawahan sa laog kan estruktura nin sarong sosyedad nin tawo na kinondenar nin Dios huli sa minanang kasalan asin minamaniobra nin dai naheheling na maraot na mga puwersang espiritu. May diosnon na pagmansay, isinentro ni Jesus an bilog niang buhay sa pag-otob sa kabotan nin Dios.—Hebreo 10:7.
10. Sa anong mga paagi asin sa anong katuyohan na si Jesus nagserbing ilaw kan kinaban?
10 Kun siring, sa anong mga paagi asin sa anong katuyohan na si Jesus nagserbing ilaw kan kinaban? Idinusay nia an saiyang sadiri sa paghuhulit kan maogmang bareta kan Kahadean nin Dios. (Lucas 4:43; Juan 18:37) Paagi sa pagpatotoo sa katotoohan manongod sa katuyohan ni Jehova, si Jesus nagpamuraway man sa ngaran kan saiyang langitnon na Ama. (Juan 17:4, 6) Dugang pa, bilang ilaw kan kinaban, si Jesus nagbuyagyag kan relihiyosong mga kaputikan asin sa siring nagtao nin espirituwal na katalingkasan sa mga nasa relihiyosong kaoripnan. Saiyang ibinuyagyag si Satanas bilang an dai naheheling na nag-iimpluwensia sa mga minatogot na gamiton nia. Si Jesus malinaw man na ipinamidbid an mga gibo nin kadikloman. (Mateo 15:3-9; Juan 3:19-21; 8:44) Sa pangenot, pinatunayan nia na sia an ilaw kan kinaban paagi sa pagtao kan saiyang sangkap na buhay na tawo bilang pantubos, sa siring binubukasan an dalan para sa mga nagtutubod sa probisyon na ini na magkamit nin kapatawadan sa mga kasalan, nin inooyonan na relasyon sa Dios, asin kan paglaom na buhay na daing sagkod bilang kabtang kan unibersal na pamilya ni Jehova. (Mateo 20:28; Juan 3:16) Asin ultimo, paagi sa pagdadanay sa sangkap na diosnon na debosyon sa bilog niang buhay, si Jesus nagsuportar sa soberaniya ni Jehova asin pinatunayan na putikon an Diablo, sa siring pinapangyaring magin posible an daing sagkod na mga pakinabang para sa mga namomoot sa katanosan. Alagad ta si Jesus sana daw an magigin paradara nin liwanag?
“Kamo Iyo an Ilaw nin Kinaban”
11. Tangani sindang magin mga paradara nin liwanag, ano an kaipuhan na gibohon kan mga disipulo ni Jesus?
11 Sa Mateo 5:14, sinabihan ni Jesus an saiyang mga disipulo: “Kamo iyo an ilaw nin kinaban.” Dapat na sinda sumunod sa saiyang mga gira. Kapwa paagi sa saindang pamumuhay asin sa saindang paghuhulit, kaipuhan na giyahan ninda an iba ki Jehova bilang an Burabod nin tunay na kaliwanagan. Sa pag-arog ki Jesus, kaipuhan na saindang ipamidbid an ngaran ni Jehova asin suportaran an Saiyang soberaniya. Arog kan ginibo ni Jesus, kaipuhan man na ibalangibog ninda an Kahadean nin Dios bilang an solamenteng malalaoman nin katawohan. Kaipuhan na ibuyagyag man ninda an relihiyosong mga kaputikan, an mga gibo nin kadikloman, asin an sarong maraot na nasa likod kan mga ini. Kaipuhan na ipaisi kan mga parasunod ni Cristo sa mga tawo sa gabos na lugar an mamomoton na probisyon ni Jehova para sa kaligtasan paagi ki Jesu-Cristo. Maigot nanggad na inotob kan enot na mga Kristiano an asignasyon na iyan, na nagpoon nguna sa Jerusalem asin Judea dangan nagpadagos sa Samaria, siring sa pagboot ni Jesus!—Gibo 1:8.
12. (a) Gurano karayo an aaboton kan espirituwal na liwanag? (b) Ano an pinapangyari kan espiritu ni Jehova na mamansayan ni Pablo manongod sa Isaias 42:6, asin paano maninigong makaapektar sa satong buhay an hulang iyan?
12 Minsan siring, bako sanang sa langtad na iyan gigibohon an paghuhulit kan maogmang bareta. Sinabihan ni Jesus an saiyang mga parasunod na “gumibo kamo nin mga disipulo sa mga tawo kan gabos na nasyon.” (Mateo 28:19) Kan panahon na makombertir si Saulong taga-Tarso, espisipikong isinabi kan Kagurangnan na si Saulo (na nagin si apostol Pablo) maghuhulit bako sanang sa mga Judio kundi pati sa mga Hentil. (Gibo 9:15) Sa tabang kan banal na espiritu, nasabotan ni Pablo kun ano an kalabot dian. Kaya, namansayan nia na an hula sa Isaias 42:6, na direktang naotob ki Jesu-Cristo, saro man na ipinasentidong pagboot sa gabos na nagtutubod ki Cristo. Kaya, sa Gibo 13:47, kan kotaron nia an Isaias, si Pablo nagsabi: “Si Jehova nagboot sa samo sa mga tataramon na ini, ‘Ninombrahan taka bilang ilaw kan mga nasyon, tanganing ika magin kaligtasan sagkod sa kaporoporohi kan daga.’” Kumusta man kamo? Isinapuso na daw nindo an obligasyon na iyan na magin paradara nin liwanag? Kapareho ni Jesus asin ni Pablo, isinisentro daw nindo an saindong buhay sa pag-otob sa kabotan nin Dios?
Liwanag Asin Katotoohan Gikan sa Dios sa Paggiya sa Sato
13. Kaoyon sa Salmo 43:3, ano an odok niatong pamibi, asin ini nagpoprotehir sato tumang sa ano?
13 Kun poprobaran niatong ‘magkailaw liwat’ sa sadiri niatong mga paagi, tanganing paliwanagon an ngapit nin katawohan, tunay na grabe an dai niato pakasabot sa ipinasabong na Tataramon nin Dios. Minsan siring, ano man an ginigibo kan kinaban sa pankagabsan, an tunay na mga Kristiano naglalaom ki Jehova bilang an tunay na Burabod nin liwanag. An pamibi ninda arog kan nasusurat sa Salmo 43:3, na nagsasabi: “Sugoan an saimong liwanag asin an saimong katotoohan. An mga ini logod gumiya sa sako. Darahon logod ako kan mga iyan sa saimong banal na bukid asin sa saimong dakulang tabernakulo.”
14, 15. (a) Sa anong mga paagi na isinusugo ngonyan ni Jehova an saiyang liwanag asin katotoohan? (b) Paano niato ikapaheheling na kita talagang ginigiyahan kan liwanag asin katotoohan nin Dios?
14 Padagos na sinisimbag ni Jehova an pamibing iyan kan saiyang maimbod na mga lingkod. Nagtatao sia nin liwanag paagi sa pagpahayag kan saiyang katuyohan, pagpangyari na an saiyang mga lingkod makasabot kaiyan, dangan pag-otob sa saiyang ipinahayag. Kun kita namimibi sa Dios, iyan bako sanang pormalidad, na ginigibo sana tanganing lumataw kitang banal. An odok na kamawotan niato iyo na an liwanag gikan ki Jehova gumiya sa sato, arog kan sabi kan salmo. Inaako niato an paninimbagan na kaiba kan pag-ako kan liwanag na itinatao nin Dios. Kapareho ni apostol Pablo, namamansayan niato na an kaotoban kan Tataramon ni Jehova may kaibang ipinasentidong pagboot sa gabos na nagtutubod dian. An pagmate niato may utang kita sa ibang tawo sagkod na ikatao niato sa sainda an maogmang bareta na ipinaniwala sato nin Dios sa katuyohan na iyan.—Roma 1:14, 15.
15 An liwanag asin katotoohan na isinugo ni Jehova sa satong kaaldawan nagpapahayag na si Jesu-Cristo naghahade na gikan sa saiyang langitnon na trono. (Salmo 2:6-8; Kapahayagan 11:15) Ihinula ni Jesus na sa panahon kan saiyang presensia bilang hade, an maogmang bareta kan Kahadean ihuhulit sa bilog na inierokan na daga sa pagpatotoo. (Mateo 24:3, 14) An gibohon na iyan ginigibo ngonyan, asin desidido nanggad, sa bilog na globo. Kun ginigibo niatong pinakamahalagang bagay sa satong buhay an gibohon na iyan, kun siring ginigiyahan kita kan liwanag asin katotoohan nin Dios, arog kan sabi kan salmista.
An Mismong Kamurawayan ni Jehova Suminirang
16, 17. Paano pinasirang ni Jehova an saiyang kamurawayan sa saiyang arog-babaeng organisasyon kan 1914, asin ano an ipinagboot nia sa babae?
16 Sa nakapupukaw nin boot na pananaram, ilinaladawan kan Kasuratan kun paano ilinalakop sa mga tawo sa gabos na lugar an banal na liwanag. An Isaias 60:1-3, na ipinanongod sa “babae” ni Jehova, o an saiyang langitnon na organisasyon nin maimbod na mga lingkod, nagsasabi: “Tumindog ka, O babae, pasiranga an liwanag, huli ta an saimong liwanag nagdatong na asin sa saimo an mismong kamurawayan ni Jehova suminirang. Huli ta, uya! an kadikloman mismo makalalakop sa daga, asin an mahibog na kaduloman sa mga nasyon; alagad sa saimo si Jehova masirang, asin sa saimo an saiyang kamurawayan maheheling. Asin an mga nasyon maduruman nanggad sa saimong liwanag, asin an mga hade sa kaliwanagan kan saimong pagsirang.”
17 An kamurawayan ni Jehova suminirang sa saiyang langitnon na arog-babaeng organisasyon kan taon 1914 kan, pakalihis nin haloy na paghalat, ipinangaki nia an Mesiyanikong Kahadean, na si Jesu-Cristo an Hade. (Kapahayagan 12:1-5) An mamuraway na liwanag ni Jehova minasirang na may pag-oyon sa gobyernong iyan bilang an may diretso para sa bilog na daga.
18. (a) Taano ta lakop sa daga an kadikloman, siring sa ihinula sa Isaias 60:2? (b) Paano makakalda an mga indibiduwal sa kadikloman kan daga?
18 Kabaliktaran, an kadikloman lakop sa daga asin an mahibog na kaduloman sa mga nasyon. Taano? Huli ta isinisikwal kan mga nasyon an gobyerno kan namomotan na Aki nin Dios apabor sa paghade nin tawo. Paghona ninda sa paghale sa sarong klase nin gobyerno nin tawo asin pagkaigwa nin iba, mariresolberan ninda an saindang mga problema. Alagad ta ini dai nagtatao kan kaginhawahan na linalaoman ninda. Dai ninda naheheling kun siisay an nasa likod na nagmamaniobra sa mga nasyon gikan sa lugar nin mga espiritu. (2 Corinto 4:4) Isinisikwal ninda an Burabod nin tunay na liwanag asin kun siring nasa kadikloman sinda. (Efeso 6:12) Minsan siring, ano man an gibohon kan mga nasyon, an mga indibiduwal makakalda sa kadikloman na iyan. Paano? Paagi sa lubos na pagtubod sa Kahadean nin Dios asin pagpasakop dian.
19, 20. (a) Taano asin paano suminirang an kamurawayan ni Jehova sa linahidan na mga parasunod ni Jesus? (b) Sa anong dahelan na ginibo ni Jehova na mga paradara nin liwanag an saiyang mga linahidan? (c) Siring sa ihinula, paano an “mga hade” asin “mga nasyon” naakit sa liwanag na itinao nin Dios?
19 An Kakristianohan dai nagtubod sa Kahadean nin Dios asin dai nagpasakop dian. Pero an linahidan nin espiritung mga parasunod ni Jesu-Cristo iyo. Bilang resulta, an liwanag nin banal na pag-oyon ni Jehova suminirang sa naheheling na mga representanteng ini kan saiyang langitnon na babae, asin nahayag sa sainda an saiyang kamurawayan. (Isaias 60:19-21) Nagkakamit sinda nin espirituwal na liwanag na dai mahahale nin ano man na pagkaliwat sa politikal o ekonomikong kamugtakan kan kinaban. Nanamitan ninda an pagkalda ni Jehova sa sainda sa Dakulang Babilonya. (Kapahayagan 18:4) Nasa sainda an pag-oyon nia ta inako ninda an saiyang disiplina asin maimbod na sinuportaran an saiyang soberaniya. May maliwanag sindang mga paglaom sa ngapit, asin naggagayagaya sinda sa paglaom na ibinugtak nia sa atubangan ninda.
20 Alagad ta sa anong katuyohan na arog kaini an ginibo sainda ni Jehova? Arog kan sabi nia mismo sa Isaias 60:21, iyan “sa pagpamuraway” sa saiya, tanganing an saiyang ngaran matawan nin onra asin an iba madagkang rumani sa saiya bilang an solamenteng tunay na Dios—asin iyan sa daing sagkod na kapakinabangan ninda. Kaoyon dian, kan 1931 an mga parasambang ini sa tunay na Dios inako an ngaran na Mga Saksi ni Jehova. Bilang resulta kan saindang pagpatotoo, ruminani daw “an mga hade” sa liwanag na saindang pinasirang, siring sa hula ni Isaias? Iyo! Bakong an politikal na mga namomoon sa daga, kundi an mga natatada pa sa mga nalilinyang magsakop bilang hade kaiba ni Cristo sa saiyang langitnon na Kahadean. (Kapahayagan 1:5, 6; 21:24) Asin kumusta man an “mga nasyon”? Naakit daw sinda sa liwanag na ini? Iyo nanggad! Mayo nin indibiduwal na politikal na nasyon na naakit, pero an sarong dakulang kadaklan nin mga tawo hale sa gabos na nasyon nanindogan sa lado kan Kahadean nin Dios, asin sinda galagang naghahalat na iligtas palaog sa bagong kinaban nin Dios. Iyan magigin tunay na bagong kinaban na dian katanosan an mangingibabaw.—2 Pedro 3:13; Kapahayagan 7:9, 10.
21. Paano niato ikapaheheling na dai niato binasangbasang an katuyohan kan dai na kutana maninigong kabootan ni Jehova sa pagtao sato nin pakasabot sa saiyang kabotan?
21 Saro daw kamo sa nagdadakol na kaburonyogan na iyan nin mga paradara nin liwanag? Itinao sa sato ni Jehova an pakasabot sa saiyang kabotan tanganing kita, kapareho ni Jesus, magin mga paradara nin liwanag. Paagi sa pagpaheling nin kaigotan sa gibohon na ipinaniwala ni Jehova sa saiyang mga lingkod sa satong kaaldawan, logod ipaheling niato gabos na dai niato binasangbasang an katuyohan kan dai na kutana maninigong kabootan na itinao sa sato nin Dios. (2 Corinto 6:1, 2) Mayo nin gibo na orog pang mahalaga sa satong kaaldawan. Asin mayo kitang makakamtan na pribilehiyo na maorog pa kisa pagpamuraway ki Jehova paagi sa pagpasirang sa iba kan mamuraway na liwanag na gikan sa saiya.
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Ano an pinakagamot na mga causa kan makaturotristeng mga problema nin katawohan?
◻ Sa anong mga paagi na si Jesus asin an saiyang mga parasunod “ilaw kan kinaban”?
◻ Paano kita ginigiyahan kan liwanag asin katotoohan ni Jehova?
◻ Paano pinasirang ni Jehova an saiyang kamurawayan sa saiyang organisasyon?
◻ Sa anong katuyohan na ginibo ni Jehova na mga paradara nin liwanag an saiyang banwaan?
[Mga ritrato sa pahina 9]
An sarong pangyayari sa Eden nakatatabang sato na masabotan an makaturotristeng mga problema ngonyan nin katawohan
[Mga Credit Line]
Tom Haley/Sipa
Paringaux/Sipa