Watchtower ONLINE NA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE NA LIBRARYA
Bicol
  • BIBLIYA
  • PUBLIKASYON
  • PAGTIRIPON
  • w94 9/1 p. 8-13
  • Sa Ibong kan Pagigin Gibo sa Kabokabo, Umabante Kamo!

Mayong video na available para digdi.

Sori, may error sa pag-load kan video.

  • Sa Ibong kan Pagigin Gibo sa Kabokabo, Umabante Kamo!
  • An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadean ni Jehova—1994
  • Mga Subtema
  • Kaagid na Materyal
  • Pagkaliwat nin mga Kamugtakan
  • Sinda Gibo Man sa Kabokabo
  • Ano an Kahulogan Para sa Sato Bilang Indibiduwal kan Pagigin Gibo sa Kabokabo?
  • Ano an Nangyayari Saimo Pag Nagadan Ka?
    Simbag sa mga Hapot sa Bibliya
  • Pakosogon an Lambang Saro Mantang an Aldaw Harani Na
    An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadean ni Jehova—1991
  • Ano an Magigibo Manongod sa Panluluya kan Boot?
    An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadean ni Jehova—1999
  • Kun Paano Mo Malalabanan an Pangluluya nin Buot
    An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadian ni Jehova (Pag-aadalan)—2020
Iba Pa
An Torrengbantayan Nagpapahayag kan Kahadean ni Jehova—1994
w94 9/1 p. 8-13

Sa Ibong kan Pagigin Gibo sa Kabokabo, Umabante Kamo!

“Aram niang gayo an satong kamugtakan, na ginigirumdom na kita kabokabo.”​—SALMO 103: 14.

1. An Biblia daw tama sa sientipikong paagi sa pagsabing an mga tawo gibo sa kabokabo? Ipaliwanag.

SA PISIKAL na paagi, kita kabokabo. “Pinorma ni Jehova Dios an tawo hale sa kabokabo kan daga asin hinangosan sia sa saiyang dongo kan hangos nin buhay, asin an tawo nagin buhay na kalag.” (Genesis 2: 7) An simpleng paglaladawan na ini sa paglalang sa tawo kaoyon sa sientipikong katunayan. An gabos na labing 90 elemento na minakompuwesto sa hawak nin tawo manonompongan sa “kabokabo kan daga.” An sarong kimiko nagsabi kaidto na an hawak nin tawong adulto 65 porsientong oksiheno, 18 porsientong karbon, 10 porsientong hidroheno, 3 porsientong nitroheno, 1.5 porsientong kalsium, asin 1 porsientong posporo, na an natatada binibilog nin iba pang elemento. Kun baga an kalkulasyon na ini biyong eksakto bakong mahalaga. An katunayan nagdadanay: “Kita kabokabo”!

2. An paagi kan paglalang nin Dios sa mga tawo nagpapaluwas nin anong reaksion sa saindo, asin taano?

2 Siisay, apuwera ki Jehova, an makakalalang nin siring kakomplikadong mga linalang na hale solamente sa kabokabo? An mga gibo nin Dios sangkap asin mayong kanawayan, kaya an pagpili nia na lalangon an tawo sa paaging ini tunay na dai ikarereklamo. Iyo nanggad, na an Kaharohalangkaweng Kaglalang kayang lumalang nin tawo hale sa kabokabo kan daga sa makangingirhat asin makangangalas na paagi nagpapaorog sa satong pagpahalaga sa Saiyang daing sagkod na kapangyarihan, kakayahan, asin praktikal na kadonongan.​—Deuteronomio 32:​4, nota sa ibaba; Salmo 139: 14.

Pagkaliwat nin mga Kamugtakan

3, 4. (a) Sa paglalang sa tawo hale sa kabokabo, ano an bakong intension nin Dios? (b) Manongod sa ano nagtataram si David sa Salmo 103:​14, asin paano kita tinatabangan kan konteksto na maabot an konklusyon na ini?

3 An mga linalang na gibo sa kabokabo igwa nin mga limitasyon. Minsan siring, nungkang intension nin Dios na ini magin magabat o labi-labi kaestrikto. Bakong katuyohan kaiyan na magcausa nin pagkadisganar o magbunga nin kamondoan. Alagad, siring sa ipinaririsa sa konteksto kan mga tataramon ni David sa Salmo 103:​14, an mga limitasyon na nakasasakop sa mga tawo puwedeng magkacausa nin pagkadisganar asin magbunga nin kamondoan. Taano? Kan nagmasumbikal sa Dios si Adan asin Eva, sinda nagpangyari nin naliwat na situwasyon para sa saindang pamilya sa ngapit. An pagigin gibo sa kabokabo kan panahon na iyan nagkaigwa nin bagong mga kahulogan.a

4 Si David nagtataram, bakong manongod sa natural na mga limitasyon na yaon kutana maski sa sangkap na mga tawong gibo sa kabokabo, kundi manongod sa mga kaluyahan nin tawo na bunga kan minanang pagkabakong sangkap. Ta kun bako dai kutana sia nagsabi mapadapit ki Jehova: ‘Sia na nagpapatawad kan gabos mong kasalan, na nagpapaomay kan gabos mong kamatean, na nagpapabalik kan saimong buhay hale sa mismong kotkot, [na] dai ginibo sato an sono sa satong mga kasalan; dai man nia itinao sa sato an maninigo sa sato sono sa satong mga pagkakasala.’ (Salmo 103:​2-4, 10) Sa ibong kan pagigin gibo sa kabokabo, kun an tawo nagdanay na maimbod, dai kutana sinda noarin man nakalapas, nagkasala, tanganing mangaipo nin pagpatawad; ni na sinda nagkaigwa nin mga kamatean na nangangaipo nin pagpaomay. Orog sa gabos, dai kutana sinda noarin man kaipuhan na magduman sa kotkot nin kagadanan na hale dian sinda mapababalik solamente paagi sa pagkabuhay liwat.

5. Taano ta bakong depisil para sa sato na saboton an mga tataramon ni David?

5 Sa pagigin bakong sangkap, naeksperyensiahan niato gabos an mga bagay na isinabi ni David. Danay niatong namamatean an satong mga limitasyon huli sa pagkabakong sangkap. Namomondo kita kun an mga iyan kun beses garo baga nakakaolang sa satong relasyon ki Jehova o sa satong Kristianong mga tugang. Nagbabasol kita na an satong mga pagkabakong sangkap asin an mga pangigipit kan kinaban ni Satanas paminsanminsan itinutulod kita sa kadaihan nin paglaom. Mantang an pamamahala ni Satanas marikas na nagrarani sa katapusan, an saiyang kinaban orog pang nangigipit sa mga tawo sa pankagabsan asin partikular na sa mga Kristiano.​—Kapahayagan 12: 12.

6. Taano ta tibaad nadidisganar an nagkapirang Kristiano, asin paano puwedeng aprobetsaran ni Satanas an klaseng ini nin pagmate?

6 Namamatean daw nindo na an pamumuhay bilang Kristiano orog na nagigin masakit? May mga Kristianong nadangog na nagsabi na mientras na naghahaloy sinda sa katotoohan garo baga sinda orog na nagigin bakong sangkap. Alagad, mas posible na nag-oorog sana an pakamate ninda sa sainda mismong mga pagkabakong sangkap asin sa saindang kadaihan nin kakayahan na umoyon sa sangkap na mga pamantayan ni Jehova sa paaging boot ninda. Alagad, sa aktuwal ini posibleng bunga nin nagpapadagos na pag-oswag sa kaaraman asin pagpahalaga sa matanos na mga kahagadan ni Jehova. Mahalaga na dai niato pagtogotan an ano man na siring na pakamate na makapadisganar sato sagkod sa punto nin paggibo kan boot na ipagibo sato kan Diablo. Sa laog nin dakol na siglo paorootro niang hiningoa na aprobetsaran an pagkadisganar tanganing papangyarihon an mga lingkod ni Jehova na bayaan an tunay na pagsamba. Alagad, an tunay na pagkamoot sa Dios, siring man an “lubos na pagkaongis” sa Diablo, ikinalikay an kadaklan sa sainda sa paggibo kaiyan.​—Salmo 139:​21, 22; Talinhaga 27: 11.

7. Sa anong mga bagay kun beses kita tibaad magin arog ki Job?

7 Minsan siring, an mga lingkod ni Jehova paminsanminsan puwedeng madisganar. An dai pagkakontento sa sato mismong mga naginibohan puwede man na sarong dahelan. Tibaad kalabot an pisikal na mga bagay o naraot na relasyon sa mga miembro nin pamilya, katood, o katrabaho. An maimbod na tawong si Job nadisganar na marhay kaya sia nakimaherak sa Dios: “O marahay pang tagoon mo ako sa Sheol, na ako tahoban mo sagkod na umontok an saimong kaanggotan, na tawan mo ako nin talaan na panahon asin girumdomon mo ako!” Ngonyan, kun an masakit na mga kamugtakan nagtulod ki Job, “lalaking daing kasalan asin matanos, na natatakot sa Dios asin naglilikay sa maraot,” na makamate nin mga pagkadisganar, bakong makangangalas na an iyo man sanang bagay puwedeng mangyari sato.​—Job 1:​8, 13-19; 2:​7-9, 11-13; 14: 13.

8. Taano an paminsanminsan na pagkadisganar ta puwedeng magin positibong tanda?

8 Nakararanga nanggad na maaraman na si Jehova nagheheling sa puso asin dai linilingawan an marahay na mga motibo! Nungka niang isisikwal an mga nagmamaigot sa bilog na sinseridad na paogmahon sia. An paminsanminsan na pagkadisganar, sa katunayan, puwedeng magin positibong tanda, na nagpaparisa na dai niato pinapalimanlimanan an satong paglilingkod ki Jehova. Minamansay sa punto-de-vistang ini, an saro na nungkang nakikilaban sa pagkadisganar tibaad dai nakakamate sa espirituwal kan saiyang mga kaluyahan na siring kan pakamate kan iba sa saindang mga kaluyahan. Girumdomon: “Mag-ingat an siisay man na naghohona na nagtitindog na dai sia mapukan.”​—1 Corinto 10:12; 1 Samuel 16:7; 1 Hade 8:39; 1 Cronica 28: 9.

Sinda Gibo Man sa Kabokabo

9, 10. (a) Kiisay na pagtubod an marahay na arogon kan mga Kristiano? (b) Ano an reaksion ni Moises sa asignasyon sa saiya?

9 Sa Hebreo kapitulo 11 ilinista an nagkapirang bago-Kristianong mga saksi ni Jehova na naggibo nin marigon na pagtubod. An mga Kristiano kan enot na siglo asin sa modernong mga panahon siring man kaiyan an ginibo. Mahalagang marhay an mga leksion na manonodan sa sainda. (Ikomparar an Hebreo 13: 7.) Halimbawa, kiisay na pagtubod an orog karahay na maaarog kan mga Kristiano kisa kan ki Moises? Inapod sia tanganing magbalangibog nin mga mensahe nin paghokom sa pinakamakapangyarihan na hade sa kinaban kaidtong panahon nia, si Faraon nin Egipto. Ngonyan, an mga Saksi ni Jehova kaipuhan na magpahayag nin kaparehong mga mensahe nin paghokom tumang sa falsong relihiyon asin iba pang organisasyon na tumang sa ipinatindog nang Kahadean ni Cristo.​—Kapahayagan 16:​1-15.

10 An pag-otob sa sugong ini bakong pasil na asignasyon, siring sa ipinaheling ni Moises. “Siisay man ako na ako maninigong magduman ki Faraon asin na darahon ko an mga aki ni Israel paluwas sa Egipto?” an ihinapot nia. Masasabotan niato an saiyang pakamate nin kakulangan. Naghadit man sia sa magigin reaksion kan mga kapwa Israelita: “Paano kun dai sinda magtubod sako asin dai maghinanyog sa sakong tingog?” Dangan ipinaliwanag saiya ni Jehova kun paano nia mapatutunayan an saiyang autorisasyon, pero igwa pang problema si Moises. Sia nagsabi: “Dispensara ako, Jehova, alagad ta bako akong malinaw na espiker, maski poon kasuodma ni poon pa bago kaiyan ni poon kan saimong pakipag-olay sa saimong lingkod, huli ta ako maluway sa ngoso.”​—Exodo 3:11; 4:​1, 10.

11. Arog ki Moises, ano an puwedeng magin reaksion niato sa teokratikong mga paninimbagan, pero paagi sa paggibo nin pagtubod, sa ano kita makasasarig?

11 Paminsanminsan, puwedeng makamate kita nin siring kan ki Moises. Minsan ngani minimidbid an satong teokratikong mga obligasyon, tibaad maghorophorop kita kun paano nanggad niato iyan maootob. ‘Siisay man ako na maninigo kong dolokon an mga tawo, na an iba nasa mas halangkaw na sosyal, ekonomiko, o edukasyonal na kamugtakan, asin isipon na edukaran sinda sa mga dalan nin Dios? Ano an magigin reaksion kan sakong mga tugang sa espirituwal kun ako nagkokomento sa Kristianong mga pagtiripon o nagtatao nin mga presentasyon hale sa plataporma sa Teokratikong Paadalan sa Pagmiministro? Dai daw ninda maheheling an sakong mga kakulangan?’ Pero girumdomon, si Jehova nasa kaibanan ni Moises asin sinangkapan sia para sa saiyang asignasyon huli ta si Moises naggibo nin pagtubod. (Exodo 3:12; 4:​2-5, 11, 12) Kun aarogon niato an pagtubod ni Moises, si Jehova masasakaibanan niato asin sasangkapan man kita para sa satong gibohon.

12. Paano an pagtubod ni David makapakokosog sato sa atubang nin pagkadisganar huli sa mga kasalan o pagkukulang?

12 An siisay man na nakakamateng bigo o nadidisganar huli sa mga kasalan o pagkukulang makaaagid nanggad ki David kan sia nagsabi: “Aram ko an sakuyang mga kalapasan, asin an sakuyang mga kasalan danay na nasa atubangan ko.” Nakikimaherak ki Jehova, si David nagsabi man: “Tagoa an saimong lalauogon sa sakong mga kasalan, asin paraa an gabos kong sala.” Alagad, nungka niang tinogotan an pagkadisganar na haleon sa saiya an pagmawot nia na maglingkod ki Jehova. “Dai mo ako isikwal sa atubangan kan saimong lalauogon; asin an saimong banal na espiritu O dai mo paghaleon sa sakuya.” Si David malinaw na “kabokabo,” pero dai sia binayaan ni Jehova, ta si David naggibo nin pagtubod sa panuga ni Jehova na dai ikaoongis an “pusong laglag asin nanluluya.”​—Salmo 38:​1-9; 51:​3, 9, 11, 17.

13, 14. (a) Taano ta dai kita maninigong magin mga parasunod nin tawo? (b) Paano iyan ipinaheheling kan mga halimbawa ni Pablo asin Pedro minsan ngani sinda gibo sa kabokabo?

13 Alagad, mangnoha na minsan ngani dapat niatong mansayon an “dakulang panganoron nin mga saksi” na ini bilang pagpakosog na “dumalagan kita na may pakatagal sa paorumbasan na nasa atubang ta,” dai kita sinasabihan na magin saindang mga parasunod. Sinasabihan kitang sunodon an mga lakad kan “Pangenot na Ahente asin Parasangkap kan satong pagtubod, si Jesus,” bako an mga tawong bakong sangkap​—bako minsan an maimbod na mga apostol kan enot na siglo.​—Hebreo 12:​1, 2; 1 Pedro 2: 21.

14 An mga apostol na sinda Pablo asin Pedro, mga harigi sa Kristianong kongregasyon, may mga panahon na nasingkog. “An marahay na minamawot ko dai ko ginigibo, kundi an maraot na hinahaboan ko iyo an ginigibo ko,” an isinurat ni Pablo. “Herak man sa sako!” (Roma 7:​19, 24) Asin si Pedro sa oras nin sobrang kompiansa nagsabi ki Jesus: “Minsan sinda gabos magkasiringkog sa saimo, nungka akong masisingkog!” Kan patanidan ni Jesus si Pedro na sia mapainda sa Saiya nin makatolo, si Pedro may kapangahasan na kinontra an saiyang Kagurangnan, na naghahambog: “Maski pa kun ako kaipuhan na magadan sa kaibanan mo dai ko nanggad ika papaindahan.” Pero talagang pinaindahan nia si Jesus, sarong sala na nagpangyari saiya na magtangis nin makuri. Iyo, si Pablo asin Pedro gibo sa kabokabo.​—Mateo 26:33-35.

15. Sa ibong kan katunayan na kita gibo sa kabokabo, igwa kita nin anong pampakosog na umabante?

15 Alagad, sa ibong kan saindang mga kaluyahan, si Moises, David, Pablo, Pedro, asin iba pang arog ninda nakapanggana. Taano? Huli ta sinda naggibo nin marigon na pagtubod ki Jehova, lubos na nagsarig sa saiya, asin nagdanay na dayupot sa saiya sa ibong nin mga kaolangan. Sinda nagsarig saiya na magtatao kan “kapangyarihan na lihis sa ordinaryo.” Asin ginibo nia, na nungkang pinabayaan sindang mapukan na dai na mauulian. Kun kita padagos na maggigibo nin pagtubod, makasisierto kita na kun gibohon na an paghokom sa sato, iyan magigin kaoyon kan mga tataramon: “An Dios bakong biko na malingawan an saindong ginibo asin an pagkamoot na saindong ipinaheling para sa saiyang ngaran.” Nagtatao nanggad ini sato nin pampakosog na umabante sa ibong kan katunayan na kita gibo sa kabokabo!​—2 Corinto 4: 7; Hebreo 6: 10.

Ano an Kahulogan Para sa Sato Bilang Indibiduwal kan Pagigin Gibo sa Kabokabo?

16, 17. Kun manongod sa paghusgar, paano iinaaplikar ni Jehova an prinsipyo na ipinaliliwanag sa Galacia 6: 4?

16 An kabatidan nagtokdo sa dakol na magurang asin paratokdo kan kadonongan nin paghusgar sa mga aki o estudyante sono sa indibiduwal na abilidad, bakong basado sa pagkokomparar sa magturugang o magkaklase. Kaoyon ini sa sarong prinsipyo sa Biblia na sinabi na dapat sunodon kan mga Kristiano: “Patunayan nia an saiyang gibo, dangan may dahelan na siang mag-ogma dapit sa saiya sana, asin bakong sa pagkomparar sa ibang tawo.”​—Galacia 6: 4.

17 Kaoyon sa prinsipyong ini, minsan ngani tinatratar ni Jehova an saiyang banwaan bilang sarong organisadong grupo, hinuhusgaran nia sinda bilang mga indibiduwal. An Roma 14:12 nagsasabi: “An lambang saro sa sato maninimbag para sa saiyang sadiri sa Dios.” Aram na gayo ni Jehova an henetikong pagkaporma kan kada saro sa saiyang mga lingkod. Aram nia an saindang pisikal asin mental na pagkaporma, an saindang mga abilidad, an saindang minanang mga kakayahan asin kaluyahan, an mga posibilidad na yaon sainda, patin kun sagkod saen ninda inaaprobetsaran an mga posibilidad na ini sa pagpaluwas nin Kristianong mga bunga. An mga komento ni Jesus manongod sa balo na nagholog nin duwang sadit na sinsilyo sa kaha nin kayamanan sa templo asin an saiyang ilustrasyon dapit sa banhi na isinabwag sa marahay na daga nakapakokosog na mga halimbawa para sa mga Kristiano na tibaad namomondo huli sa bakong madonong na pagkomparar kan saindang sadiri sa iba.​—Marcos 4:20; 12:​42-44.

18. (a) Taano ta maninigo niatong determinaran kun ano an kahulogan sa sato bilang indibiduwal kan pagigin kabokabo? (b) Taano an prangkang pagsiyasat sa sadiri ta dai maninigong makapadesesperar sa sato?

18 Mahalaga na madeterminaran niato kun ano an kahulogan sa sato mismong indibiduwal na kamugtakan kan pagigin kabokabo tanganing makapaglingkod kita sagkod sa satong pinakalubos na potensial. (Talinhaga 10:4; 12:24; 18:9; Roma 12: 1) Solamente paagi sa pagigin alisto sa pakamate kan satong personal na mga kakulangan asin kaluyahan na puwede kitang magdanay na alisto sa pangangaipo asin mga posibilidad sa pag-oswag. Sa paggibo nin pagsiyasat sa sadiri, nungka niatong paglingawan an kapangyarihan kan banal na espiritu sa pagtabang sato na umoswag. Paagi kaiyan, an uniberso linalang, an Biblia isinurat, asin, sa tahaw nin naghihingagdan na kinaban, nag-eksister an sarong matoninong na bagong kinaban na sosyedad. Kaya an banal na espiritu nin Dios tunay na may igong kapangyarihan na tumao sa mga naghahagad dian nin kadonongan asin kosog na kaipuhan sa pagpapadanay nin integridad.​—Miqueas 3:8; Roma 15:13; Efeso 3: 16.

19. An satong pagigin gibo sa kabokabo bakong sarahotan sa ano?

19 Nakararanga nanggad na maaraman na ginigirumdom ni Jehova na kita kabokabo! Alagad, maninigo na nungka kitang mangatanosan na ini lehitimong sarahotan sa paghinugak o tibaad pa ngani sa paggibo nin sala. Dai nanggad! Na ginigirumdom ni Jehova na kita kabokabo sarong kapahayagan kan saiyang dai na kutana maninigong kabootan. Pero habo niatong magin “maraot na mga tawo, na ginagamit na sarahotan an dai na kutana maninigong kabootan kan satong Dios sa malaswang gawe asin nagpapainda sa satong iyo sanang Kagsadiri asin Kagurangnan, si Jesu-Cristo.” (Judas 4) An pagigin gibo sa kabokabo bakong sarahotan sa pagigin maraot. An sarong Kristiano nagmamaigot na labanan an salang mga tendensia, na linalanog an saiyang hawak asin inooripon iyan, tanganing malikayan na ‘mapamondo an banal na espiritu nin Dios.’​—Efeso 4:30; 1 Corinto 9: 27.

20. (a) Sa anong duwang kabtang na “dakol an [satong] gigibohon sa gibohon kan Kagurangnan”? (b) Taano ta igwa kita nin dahelan na maglaom sa marahay na ibubunga?

20 Ngonyan, durante kan paghinanapos na mga taon kan palakaw sa kinaban ni Satanas, bako ini an panahon na magluwayluway​—bako kun manongod sa paghuhulit kan Kahadean asin bako kun manongod sa mas lubos na pagpapaoswag sa mga bunga kan espiritu nin Dios. Sa duwang kabtang “dakol an gigibohon” niato. Ngonyan na an panahon na umabante huli ta aram niato na an satong “pagpapagal bakong daing kapakanan.” (1 Corinto 15:58) Sususteniran kita ni Jehova, huli ta dapit sa saiya si David nagsabi: “Noarin man dai nia totogotan na matanyog an matanos.” (Salmo 55:22) Kanigoan na kagayagayahan na maaraman na kita personal na tinotogotan ni Jehova na makikabtang sa pinakamamuraway na gibohon na iinasignar na otobon kan bakong sangkap na mga tawong linalang kasuarin pa man​—asin ini sa ibong kan satong pagigin gibo sa kabokabo!

[Nota sa Ibaba]

a An komentaryo sa Biblia na Herders Bibelkommentar, sa pagkomento sa Salmo 103:​14, nagsabi: “Aram niang gayo na linalang nia an mga tawo hale sa kabokabo kan daga, asin aram nia an mga kaluyahan asin an paliwatliwat na naturalesa kan saindang buhay, na nakakapagabat sainda poon sa orihinal na kasalan.”​— Samo an italiko.

Ikakapaliwanag daw Nindo?

◻ Paano napapalaen an Genesis 2:7 asin Salmo 103:14 sa pagsambit sa mga tawo na gibo sa kabokabo?

◻ Taano an Hebreo kapitulo 11 ta sarong gikanan nin pampakosog para sa mga Kristiano ngonyan?

◻ Taano ta madonong kita na mag-aplikar kan prinsipyo na yaon sa Galacia 6:4?

◻ Paano makatatabang an Hebreo 6:10 asin 1 Corinto 15:58 sa pag-olang sa pagkadisganar?

[Mga ritrato sa pahina 10]

Inaarog kan mga Kristiano an pagtubod kan mga kapwa parasamba, alagad sinusunod ninda an Parasangkap kan saindang pagtubod, si Jesus

    Bicol Publications (1983-2025)
    Mag-log Out
    Mag-log In
    • Bicol
    • I-share
    • Settings na Gusto Mo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kasunduan sa Paggamit
    • Palisiya sa Privacy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Mag-log In
    I-share