Si Jehova—An Satong Ama na Madinamayon sa Mamomoton na Paagi
“Si Jehova malomoy na gayo sa kapadangatan asin madinamayon.”—SANTIAGO 5:11, nota sa ibaba.
1. Taano an mga dukha ta nadadagka ki Jehova Dios?
AN UNIBERSO dakulaon kaya an mga astronomo dai ngani kayang bilangon an gabos na galaksia kaiyan. An satong galaksia, an Milky Way, mahiwason kaya dai ngani kayang bilangon nin tawo an gabos na bitoon kaiyan. An ibang bitoon, arog nin Antares, rinibong beses na mas dakula asin mas maliwanag kisa sa satong aldaw. Kanigoan kamakapangyarihan kan Kadarudakulaing Kaglalang kan gabos na bitoon sa uniberso! Tunay nanggad, sia “an Saro na nagpapaluwas kan saindang hukbo nin oyon sa kabilangan, na gabos inaapod nia sa mismong ngaran.” (Isaias 40:26) Minsan siring, an iyo man sanang makangingirhat na Dios na ini “malomoy na gayo sa kapadangatan asin madinamayon” man. Nakagiginhawa nanggad an siring na kaaraman sa mapakumbabang mga lingkod ni Jehova, nangorogna para sa mga nagtitios nin paglamag, helang, depresyon, o iba pang kasakitan!
2. Paano parateng minamansay nin mga tawo sa kinaban na ini an malomoy na mga emosyon?
2 An dakol minamansay na mga kaluyahan an mas malomoy na mga emosyon, arog baga nin “mamomoton na mga kapadangatan asin pagdamay” ni Cristo. (Filipos 2:1) Naimpluwensiahan nin ebolusyonaryong pilosopiya, dinadagka ninda an mga tawo na enoton an saindang sadiri dawa kun nangangahulogan iyan nin pagtimaktimak sa mga pagmate nin iba. An nagkapirang modelo sa aling-alingan asin mga isport mga matso na dai nagluluha o nagpapaheling nin mamomoton na kapadangatan. Siring man an iginagawe nin ibang mga poon sa politika. An Estoicong pilosopo na si Seneca, na nag-edukar sa maringis na emperador na si Nero, idinoon na “kaluyahan an pagkaherak.” An Cyclopædia ni M’Clintock asin Strong nagsasabi: “An mga impluwensia nin Estoicismo . . . padagos na nagpapahiro sa isip nin mga tawo maski sa presenteng mga panahon.”
3. Paano ilinadawan ni Jehova ki Moises an saiyang sadiri?
3 Sa kabaliktaran, nakaoogma sa puso an personalidad kan Kaglalang nin katawohan. Ilinadawan nia ki Moises an saiyang sadiri sa mga tataramon na ini: “Jehova, Jehova, Dios na maheherakon asin maugayon, maluway sa pagkaanggot asin mayaman sa mamomoton na kabootan asin katotoohan, . . . nagpapatawad sa sala asin paglapas patin kasalan, alagad dai nanggad sia nagpapalibre sa silot.” (Exodo 34:6, 7) Totoo, tinapos ni Jehova an paglaladawan na ini kan saiyang sadiri paagi sa pagtampok kan saiyang hustisya. Dai nia palilibrehon sa maninigong padusa an tuyong mga parakasala. Minsan siring, ilinaladawan nia an saiyang sadiri enot sa gabos na Dios na maheherakon, sa literal “pano nin pagkaherak.”
4. Ano an nakaoogma sa pusong kahulogan kan Hebreong termino na parateng tinatradusir na “pagkaherak”?
4 Kun beses an terminong “pagkaherak” iniisip sana sa indiperente, hudisyal na sentido nin pagpogol sa padusa. Alagad, an pagkomparar sa mga traduksion nin Biblia nagtatao kan mayaman na kahulogan kan Hebreong adhetibo na hale sa berbong ra·chamʹ. Sono sa ibang iskolar, an pundamental na kahulogan kaiyan “magin malomoy.” An “racham,” an paliwanag kan librong Synonyms of the Old Testament, “nagpapahayag nin hararom asin malomoy na pagmate nin pagdamay, na siring baga kan napupukaw nin pakaheling sa panluluya o pagsakit kan mga namomotan niato o kan mga nangangaipo nin satong tabang.” An iba pang nakaoogma sa pusong mga kahulogan kan kawiliwiling kuwalidad na ini makukua sa Insight on the Scriptures, Tomo 2, pahina 375-9.
5. Paano maririsa an pagkaherak sa Mosaikong Pagboot?
5 An mamomoton na pagdamay nin Dios malinaw na maheheling sa Pagboot na itinao nia sa nasyon nin Israel. An mga daing sukat, arog baga nin mga balo, ilo, asin dukha, dapat na trataron sa madinamayon na paagi. (Exodo 22:22-27; Levitico 19:9, 10; Deuteronomio 15:7-11) An gabos, kabale an mga oripon asin hayop, dapat na makinabang sa serosemanang Sabbath nin pahingalo. (Exodo 20:10) Dugang pa, naririsa nin Dios an mga indibiduwal na mamomoton an pagtratar sa mga dukha. An Talinhaga 19:17 nagsasabi: “An nagpapaheling nin pabor sa dukha nagpapautang ki Jehova, asin an saiyang pagtratar Saiyang babayadan sa saiya.”
Mga Limitasyon sa Pagdamay nin Dios
6. Taano si Jehova ta nagsugo nin mga propeta asin sugo sa saiyang banwaan?
6 An mga Israelita midbid sa ngaran nin Dios asin nagsamba sa templo sa Jerusalem, na “sarong harong sa ngaran ni Jehova.” (2 Cronica 2:4; 6:33) Alagad, pag-abot nin panahon kinonsinte ninda an inmoralidad, idolatriya, asin paggadan, na nagdara nin dakulang langhad sa ngaran ni Jehova. Kaoyon kan saiyang madinamayon na personalidad, mapasensiang hiningoa nin Dios na itanos an maraot na situwasyon na ini na dai ipinahamak an bilog na nasyon. Sia “daing ontok na nagsugo tumang sa sainda paagi sa saiyang mga sugo, nin paorootro, huli ta sia nakamate nin pagdamay sa saiyang banwaan asin sa saiyang erokan. Alagad ta padagos na pinag-oolog-olog ninda an mga sugo kan tunay na Dios asin dinuduhagi an saiyang mga tataramon patin tinutuya an saiyang mga propeta, sagkod na an kabangisan ni Jehova luminuwas tumang sa saiyang banwaan, sagkod na mayo na nin kaomayan.”—2 Cronica 36:15, 16.
7. Kan maubos na an pagdamay ni Jehova, ano an nangyari sa kahadean nin Juda?
7 Minsan ngani si Jehova madinamayon asin maluway sa pagkaanggot, kun kinakaipuhan talagang nagpapaheling sia nin matanos na kaanggotan. Kan panahon na idto, naubos na an pagdamay nin Dios. Mababasa ta an manongod sa nagin mga resulta: “Kaya dinara [ni Jehova] tumang sa sainda an hade kan mga Caldeo, na guminadan kan saindang mga soltero paagi sa minasbad sa harong kan saindang santuaryo, dai sia nakamate nin pagdamay sa soltero o daraga, gurang o maluya. An gabos itinao Nia sa saiyang kamot.” (2 Cronica 36:17) Kaya linaglag an Jerusalem asin an templo kaiyan, asin an nasyon dinarang bihag sa Babilonya.
Pagdamay Para sa Saiyang Ngaran
8, 9. (a) Taano ta ipinahayag ni Jehova na sia magkakaigwa nin pagdamay para sa saiyang ngaran? (b) Paano napasilensio an mga kaiwal ni Jehova?
8 An nakapalibot na mga nasyon ikinaogma an kapahamakan na ini. Sa mapag-olog-olog na paagi, sinda nagsarabi: “Iyo ini an banwaan ni Jehova, asin sa saiyang daga sinda naghale.” Namatean an paglanghad na ini, si Jehova nagpahayag: “Magkakaigwa ako nin pagdamay sa sakong banal na ngaran . . . Asin papakangbanalon ko nanggad an sakuyang dakulang ngaran, . . . asin maaaraman kan mga nasyon na ako si Jehova.”—Ezequiel 36:20-23.
9 Pakatapos na bihagon an saiyang nasyon sa laog nin 70 taon, an madinamayon na Dios, si Jehova, pinaluwas sinda asin tinogotan sindang bumalik asin itogdok liwat an templo sa Jerusalem. Nakapasilensio ini sa nakapalibot na mga nasyon, na nagmasid na may pagngalas. (Ezequiel 36:35, 36) Alagad, makamomondo, an nasyon nin Israel naholog liwat sa maraot na mga gibo. Sarong maimbod na Judio, si Nehemias, an tuminabang na itanos an situwasyon. Sa sarong pamibi sa publiko, rinepaso nia an madinamayon na mga pagtratar nin Dios sa nasyon, na nagsasabi:
10. Paano itinampok ni Nehemias an pagdamay ni Jehova?
10 “Sa panahon nin saindang kasakitan sinda makurahaw sa saimo, asin ika mismo magdadangog hale sa mismong kalangitan; asin sono sa saimong abundang pagkaherak tatawan mo sinda nin mga paraligtas na magliligtas sainda hale sa kamot kan saindang mga kaiwal. Alagad kan sinda nasa kapahingaloan na, sinda magibo giraray kan maraot sa atubangan mo, asin babayaan mo sinda sa kamot kan saindang mga kaiwal, na babatayan sinda. Dangan sinda mabalik asin maapod saimo para sa tabang, asin ika mismo magdadangog hale sa mismong kalangitan asin ililigtas sinda sono sa saimong abundang pagkaherak, nin paorootro. . . . Tinios mo sinda sa laog nin dakol na taon.”—Nehemias 9:26-30; helingon man an Isaias 63:9, 10.
11. Ano an pagkakalaen ni Jehova asin kan mga dios nin mga tawo?
11 Sa katapustapusi, pakatapos na maringis na isikwal an namomotan na Aki nin Dios, an Judiong nasyon nawaran sagkod lamang kan may pribilehiyong kamugtakan kaiyan. An maimbod na kadayupotan nin Dios sa sainda luminawig nin 1,500 na taon. Iyan daing sagkod na patotoo sa katunayan na si Jehova tunay nanggad na Dios nin pagkaherak. Kanigoan kalinaw na kalaenan sa maringis asin daing simpatiyang mga dios na ginibo kan makasalan na mga tawo!—Helingon an pahina 8.
An Pinakadakulang Kapahayagan nin Pagdamay
12. Ano an pinakadakulang kapahayagan kan pagdamay nin Dios?
12 An pinakadakulang kapahayagan kan pagdamay nin Dios iyo an pagsugo nia sa saiyang Aki digdi sa daga. Totoo, an may integridad na buhay ni Jesus nagdara nin dakulang kaogmahan ki Jehova, na nagtatao saiya nin sangkap na simbag sa falsong mga sahot kan Diablo. (Talinhaga 27:11) Alagad, kadungan kaiyan an masdan an saiyang namomotan na Aki na nagtitios nin maringis asin makasosopog na kagadanan mayong duwa-duwang nagcausa ki Jehova nin mas grabeng kolog kisa sa tinagalan nin siisay man na tawong magurang kasuarin pa man. Iyan sarong mamomoton na gayong sakripisyo, na nagbubukas kan dalan para sa kaligtasan nin katawohan. (Juan 3:16) Siring sa ihinula ni Zacarias, an ama ni Juan na Bautisador, pinamuraway kaiyan an “mamomoton na pagdamay kan satong Dios.”—Lucas 1:77, 78.
13. Sa anong importanteng paagi ipinabanaag ni Jesus an personalidad kan saiyang Ama?
13 An pagsugo sa Aki nin Dios digdi sa daga nagtao man sa katawohan nin mas malinaw na pagmansay sa personalidad ni Jehova. Paano daw iyan? Sa paagi na sangkap na ipinabanaag ni Jesus an personalidad kan saiyang Ama, nangorogna sa madinamayon na mamomoton na paaging pagtratar nia sa mga dukha! (Juan 1:14; 14:9) Sa bagay na ini, an tolong kagsurat kan Ebanghelyo na sinda Mateo, Marcos, asin Lucas naggagamit nin Griegong berbo, splag·khniʹzo·mai, na hale sa Griegong termino para sa “mga bituka.” “Sa mismong pinaghalean kaiyan,” an paliwanag kan iskolar sa Biblia na si William Barclay, “maheheling na iyan naglaladawan nin bakong ordinaryong pagkaherak o pagdamay, kundi nin emosyon na nagpapahiro sa sarong tawo sagkod sa kairairaromi kan saiyang naturalesa. Iyan an pinakamakosog na termino sa Griego para sa pakamate nin pagdamay.” Manlaenlaen na itrinadusir iyan na “nakakamate nin pagkaherak” o “napahiro nin pagkaherak.”—Marcos 6:34; 8:2.
Kan si Jesus Makamate nin Pagkaherak
14, 15. Sa sarong siudad sa Galilea, paano si Jesus napahiro nin pagkaherak, asin ano an iiniilustrar kaini?
14 An eksena sarong siudad sa Galilea. An sarong lalaki na “pano nin lepra” nagdolok ki Jesus na dai nagtatao kan nakaugalean nang patanid. (Lucas 5:12) May kaisogan daw siang sinagwe ni Jesus huli sa dai pagkurahaw nin, “Marigsok, marigsok,” siring sa hinahagad kan Pagboot nin Dios? (Levitico 13:45) Dai. Imbes naghinanyog si Jesus sa makaheherak na pakiolay kan lalaki: “Kun boot mo sana, mapalilinig mo ako.” “Napahiro nin pagkaherak,” si Jesus nagdolok asin dinootan an leproso, na an sabi: “Boot ko. Luminig ka.” An salud kan lalaki tolos-tolos na nagrahay. Kaya ipinaheling ni Jesus bako sana an saiyang milagroso, itinao nin Dios na mga kapangyarihan kundi siring man an mamomoton na mga pagmate na nagmomotibar saiya na gamiton an kapangyarihan na iyan.—Marcos 1:40-42.
15 Kaipuhan daw na dolokon si Jesus bago nia ipaheling an pagmate nin pagdamay? Dai. Sarong beses kan huri, nasabat nia an sarong prosesyon sa lubong na minaluwas sa siudad nin Nain. Mayong duwa-duwa, nakaheling na kaidto si Jesus nin dakol na lubong, pero an sarong ini espesyalmenteng makamomondo. An gadan iyo an solong aking lalaki nin sarong balong babae. “Napahiro nin pagkaherak,” si Jesus nagdolok saiya asin nagsabi: “Ontok na sa pagtangis.” Dangan saiyang ginibo an pambihirang milagro nin pagbuhay liwat sa saiyang aki.—Lucas 7:11-15.
16. Taano si Jesus ta nakamate nin pagkaherak sa dakulang kadaklan na nagsusurunod saiya?
16 An dramatikong leksion na nanodan sa mga pangyayari sa enotan iyo na kan si Jesus “napahiro nin pagkaherak,” guminibo sia nin bagay na positibo tanganing tumabang. Sa sarong huring okasyon, siniyasat ni Jesus an darakulang kadaklan na padagos na nagsusunod saiya. Ibinareta ni Mateo na “sia nakamate nin pagkaherak sainda, huli ta sinda maniwang asin nagkakaralagalag siring sa mga karnero na mayong pastor.” (Mateo 9:36) Mayong gayong ginigibo an mga Fariseo tanganing panigoan an espirituwal na pagkagutom kan ordinaryong mga tawo. Imbes, an ordinaryong mga tawo pinapagabatan ninda nin dai kinakaipuhan na mga susundon. (Mateo 12:1, 2; 15:1-9; 23:4, 23) An saindang pagheling sa ordinaryong mga tawo nahayag kan sinda magsabi manongod duman sa mga naghinanyog ki Jesus: “An kadaklan na ini na dai tatao kan Pagboot mga tawong sinumpaan.”—Juan 7:49.
17. Paano an pagkaherak ni Jesus sa kadaklan nagpahiro saiya, asin anong may halawig na epektong giya an itinao nia duman?
17 Sa kabaliktaran, si Jesus odok na napahiro kan maraot na kamugtakan sa espirituwal kan mga kadaklan. Pero kadakol nanggad kan interesadong tawo tanganing matawan pa nia sinda nin indibiduwal na pag-asikaso. Kaya sinabihan nia an saiyang mga disipulo na mamibi para sa dakol pang paraani. (Mateo 9:35-38) Kaoyon sa siring na mga pamibi, isinugo ni Jesus an saiyang mga apostol na igwa kan mensahe: “An kahadean kan kalangitan naghaharani na.” An mga instruksion na itinao kan okasyon na idto nagserbing mahalagang giya para sa mga Kristiano sagkod sa presenteng aldaw. Mayong duwa-duwa, an pakamate ni Jesus nin pagdamay nagpapahiro saiya na panigoan an espirituwal na pagkagutom nin katawohan.—Mateo 10:5-7.
18. Ano an nagin reaksion ni Jesus kan istorbohon kan mga kadaklan an saiyang pagsolosolo, asin anong leksion an manonodan niato digdi?
18 Sa saro pang okasyon, si Jesus nagmakolog giraray sa espirituwal na mga pangangaipo kan mga kadaklan. Sa panahon na ini sia asin an saiyang mga apostol pagal na pakatapos nin sibot na biyahe sa paghuhulit, asin naghahanap sinda nin lugar na mapapahingaloan. Pero dai nahaloy nanompongan sinda kan mga tawo. Imbes na ikauyam ni Jesus an pan-iistorbong ini sa saindang pagsolosolo, isinurat ni Marcos na sia “napahiro nin pagkaherak.” Asin ano an dahelan kan odok na pagmate ni Jesus? “Garo sinda mga karnero na mayo nin pastor.” Sa giraray, ipinahayag ni Jesus sa gibo an saiyang namamatean asin pinonan na tokdoan an mga kadaklan “dapit sa kahadean nin Dios.” Iyo, sia odok na napahiro kan saindang espirituwal na pagkagutom kaya isinakripisyo nia an kinakaipuhan na pahingalo tanganing tokdoan sinda.—Marcos 6:34; Lucas 9:11.
19. Paano an pagmakolog ni Jesus sa mga kadaklan luminihis pa sa saindang espirituwal na mga pangangaipo?
19 Mantang pangenot na nagmamakolog dapit sa espirituwal na mga pangangaipo kan mga tawo, nungkang liningawan ni Jesus an saindang pundamental na mga pangangaipo sa pisikal. Sa iyo man sanang okasyon na idto, saiya man na ‘pinaomayan an mga nangangaipo nin pagpaomay.’ (Lucas 9:11) Sa sarong nahuring okasyon, an mga kadaklan haloy nang nasa kaibanan nia, asin harayo sinda sa harong. Namamatean an saindang pisikal na pangangaipo, si Jesus nagsabi sa saiyang mga disipulo: “Nakakamate ako nin pagkaherak sa kadaklan, huli ta tolong aldaw na sindang nagdanay sa kaibanan ko asin mayo sinda nin pagkakan; asin habo kong pahaleon sinda na nagugutom. Tibaad sinda panluyahon sa dalan.” (Mateo 15:32) Si Jesus naggigibo ngonyan nin paagi na malikayan an posibleng pagsakit. An rinibong lalaki, babae, asin aki milagroso niang tinawan nin pagkakan na hale sa pitong tinapay asin nagkapirang sadit na sira.
20. Ano an satong manonodan sa ultimong isinurat na pangyayari na si Jesus napahiro nin pagkaherak?
20 An ultimong isinurat na pangyayari na si Jesus napahiro nin pagkaherak iyo an saiyang ultimong pagbiyahe pasiring sa Jerusalem. Nagbibiyahe an darakulang kadaklan sa kaibanan nia tanganing magselebrar kan Paskua. Sa dalan harani sa Jerico, duwang butang parapakilimos an padagos na nagkukurahaw: “Kagurangnan, maherak ka samo.” Hiningoa kan mga kadaklan na patoninongon sinda, pero inapod sinda ni Jesus asin hinapot kun ano an boot nindang gibohon nia. “Kagurangnan, buklata an samong mga mata,” an pakimaherak ninda. “Napahiro nin pagkaherak,” dinootan nia an saindang mga mata, asin nag-ako sinda nin pakaheling. (Mateo 20:29-34) Kanigoan kaimportanteng leksion an satong manonodan digdi! Si Jesus palaog na sa ultimong semana kan saiyang ministeryo sa daga. Kadakol kan gibohon na dapat niang hamanon bago magtios nin maringis na kagadanan sa mga kamot kan mga ahente ni Satanas. Minsan siring, dai nia tinogotan an kagipitan kan importanteng panahon na ini na olangon sia sa pagpaheling kan saiyang mamomoton na pagmate nin pagdamay sa bakong gayong importanteng mga pangangaipo nin tawo.
Mga Ilustrasyon na Nagtatampok nin Pagdamay
21. Ano an iiniilustrar kan pagkanselar kan kagurangnan sa dakulang utang kan saiyang oripon?
21 An Griegong berbo na splag·khniʹzo·mai, na ginamit sa talang ini kan buhay ni Jesus, ginagamit man sa tolong ilustrasyon ni Jesus. Sa sarong estorya an sarong oripon nakimaherak na halathalaton siang makabayad sa dakulang utang. An saiyang kagurangnan, na “napahiro nin pagkaherak,” kinanselar an utang. Iiniilustrar kaini na si Jehova Dios nagpaheling nin dakulang pagdamay sa pagkanselar nin dakulang utang na kasalan para sa kada indibiduwal na Kristiano na nagtutubod sa pantubos na atang ni Jesus.—Mateo 18:27; 20:28.
22. Ano an iiniilustrar kan parabola dapit sa gastador na aki?
22 Dangan yaon an estorya manongod sa gastador na aki. Girumdoma an nangyari kan magpuli an sumbikalan na aki. “Mantang sia harayo pa, naheling sia kan saiyang ama asin napahiro nin pagkaherak, asin sia duminalagan asin kinugos an saiyang liog patin mamomoton na hinadokan sia.” (Lucas 15:20) Ipinaheheling kaini na kun an sarong Kristiano na nagin sumbikalan magpaheling nin tunay na pagsolsol, si Jehova makakamate nin pagkaherak asin mamomoton na aakoon liwat an sarong iyan. Kaya, paagi sa duwang ilustrasyon na ini, ipinaheheling ni Jesus na an satong Ama, si Jehova, “malomoy na gayo sa kapadangatan asin madinamayon.”—Santiago 5:11, nota sa ibaba.
23. Anong leksion an satong manonodan sa ilustrasyon ni Jesus dapit sa parapakikapwa-tawong Samaritano?
23 An ikatolong pagkagamit sa ilustrasyon kan splag·khniʹzo·mai kalabot an madinamayon na Samaritano na “napahiro nin pagkaherak” sa makaheherak na kamugtakan nin sarong Judio na hinabonan asin binayaan na haros gadan na. (Lucas 10:33) Sa paggibo kan namamatean na ini, ginibo kan Samaritano an gabos niang makakaya na tabangan an estranghero. Ipinaheheling kaini na linalaoman ni Jehova asin ni Jesus an tunay na mga Kristiano na sumunod sa saindang halimbawa sa pagpaheling nin kabootan asin pagdamay. An pirang paagi na magigibo niato ini ipapaliwanag sa sunod na artikulo.
Mga Hapot sa Pagrepaso
◻ Ano an kahulogan kan pagigin maheherakon?
◻ Paano si Jehova nagpaheling nin pagdamay para sa saiyang ngaran?
◻ Ano an pinakadakulang kapahayagan nin pagdamay?
◻ Sa anong ekselenteng paagi ipinabanaag ni Jesus an personalidad kan saiyang Ama?
◻ Ano an satong manonodan sa madinamayon na mga gibo ni Jesus asin sa saiyang mga ilustrasyon?
[Kahon sa pahina 12, 13]
SARONG KLARONG PAGLALADAWAN NA TERMINO PARA SA “MAMOMOTON NA PAGMAKOLOG”
“O MGA bituka ko, mga bituka ko!” an kurahaw ni propeta Jeremias. Irinireklamo daw nia an pagkaraot nin tulak huli sa maraot na saiyang nakakan? Dai. Si Jeremias naggagamit nin Hebreong metapora sa pagladawan kan saiyang odok na paghadit sa kalamidad na maabot sa kahadean nin Juda.—Jeremias 4:19.
Mantang si Jehova Dios igwa nin odok na mga pagmate, an Hebreong termino para sa “mga bituka,” o “porong mga bituka” (me·ʽimʹ), ginagamit man sa pagladawan kan saiyang mamomoton na mga emosyon. Halimbawa, mga dekada bago kan kaaldawan ni Jeremias, an sampulong tribong kahadean nin Israel binihag kan hade nin Asiria. Itinogot ini ni Jehova bilang padusa sa saindang kadaihan nin kaimbodan. Pero liningawan daw sinda nin Dios sa pagkadistiyero? Dai. Odok pa siang dayupot sa sainda bilang kabtang kan saiyang katipan na banwaan. Nasasambitan sinda paagi sa ngaran kan prominenteng tribo nin Efraim, si Jehova naghapot: “Si Efraim daw mahal na aki sa sako, o kinawiwilihan na aki? Huli ta sa kadakolan kan sakong pagtaram tumang sa saiya sierto nanggad na gigirumdomon ko pa sia. Iyan an dahelan na an sakong mga bituka nariribok para sa saiya. Maheherak nanggad ako sa saiya.”—Jeremias 31:20.
Paagi sa pagsabing “an sakong mga bituka nariribok,” si Jehova naggamit nin sarong talinhaga sa pagladawan sa saiyang odok na mga pagmate nin kapadangatan para sa saiyang disterradong banwaan. Sa saiyang komentaryo dapit sa bersikulong ini, an ika-19 siglong iskolar sa Biblia na si E. Henderson nagsurat: “Mayo nin maorog pa sa nakapahihirong pagpaheling nin mamomoton na pagmate nin magurang sa minabalik na gastador, na digdi ipinipresentar ni Jehova. . . . Kaya minsan ngani nakapagtaram sia tumang sa [idolatrosong mga Efraimita] asin pinadusahan sinda . . . , nungka nia sindang liningawan, kundi, sa kabaliktaran, nag-ogma sa pag-antisipar sa saindang pagrahay sa kahurihurihi.”
An Griegong termino para sa “porong mga bituka,” o “mga bituka,” ginagamit sa kaagid na paagi sa Kristianong Griegong Kasuratan. Kun bakong literal an pagkagamit, siring kan sa Gibo 1:18, iyan napapanongod sa mamomoton na emosyon nin kapadangatan o pagdamay. (Filemon 12) An termino kun beses itinatakod sa Griegong termino na an kahulogan “marahay” o “marhay.” An mga apostol na sinda Pablo asin Pedro ginagamit an pinagsarong ekspresyon kun dinadagka an mga Kristiano na magin “madinamayon sa mamomoton na paagi,” na sa literal “maheherakon na marhay.” (Efeso 4:32; 1 Pedro 3:8) An Griegong termino para sa “porong mga bituka” puwede man na itakod sa Griegong termino na pol·yʹ. An kombinasyon literal na nangangahulogan “dakol na porong bituka.” An bihirang gayo na Griegong ekspresyon na ini sarong beses sanang ginamit sa Biblia, asin iyan napapanongod ki Jehova Dios. An New World Translation nagtatao kan traduksion na ini: “Si Jehova malomoy na gayo sa kapadangatan.”—Santiago 5:11.
Maninigo nanggad kitang magin mapagpasalamat na an pinakamakapangyarihan na saro sa uniberso, si Jehova Dios, bako nanggad kapareho kan maringis na mga dios na inimbento nin bakong madinamay na mga tawo! Bilang pag-arog sa saindang Dios na “madinamayon sa mamomoton na paagi,” an tunay na mga Kristiano napapahiro na gumawe sa kaparehong paagi sa saindang mga pakikiiba sa lambang saro.—Efeso 5:1.
[Ritrato sa pahina 10]
Kan maubos na an pagdamay nin Dios, itinogot ni Jehova sa mga taga-Babilonya na bihagon an saiyang sumbikalan na banwaan
[Ritrato sa pahina 11]
An masdan na magadan an saiyang Aki siertong nagcausa ki Jehova Dios kan pinakagrabeng kolog na tinios nin siisay man kasuarin pa man
[Ritrato sa pahina 15]
Sangkap na ipinabanaag ni Jesus an madinamayon na personalidad kan saiyang Ama