Navidad—Iyan daw Talagang Kristiano?
SONO sa The World Book Encyclopedia, “an Navidad aldaw na siniselebrar nin mga Kristiano an aldaw nin pagkamundag ni Jesu-Cristo.” Minsan siring, sinasabi man kan ensiklopedya: “Dai sinelebrar kan enot na mga Kristiano an pagkamundag [ni Jesus] huli ta ibinilang nindang paganong kostumbre an pagselebrar kan pagkamundag nin siisay man.”
An The Making of the Modern Christmas, ni Golby asin Purdue, minaoyon: “Dai sinelebrar kan enot na mga Kristiano an pagkamundag ni Cristo. An mga aldaw nin pagkamundag mismo asosyado sa mga kaugalean na pagano; mayo nin sinasabi an mga Ebanghelyo manongod sa aktuwal na petsa kan pagkamundag ni Cristo.”
Kun an mga selebrasyon sa aldaw nin pagkamundag mayo nin Kristianong ginikanan, paano nagin siring kabantog na “Kristianong” kapiyestahan an aldaw nin pagkamundag ni Cristo?
An Paganong Ginikanan kan “Navidad”
“An gabos nagpipiyesta asin naggagayagaya, biyong pinopondo an trabaho asin negosyo sa laog nin sarong panahon, an mga harong sinasamnohan nin laurel asin kahoy na perming berde, nagsisinongkoan asin nagririnegalohan an mga magkakatood, asin riniregalohan nin mga kliyente an mga paratabang sainda. Iyan panahon nin paggayagaya asin marahay na boot, asin gabos na klaseng pag-aling-aling an ginigibo kan mga tawo.”—Paganism in Christian Festivals, ni J. M. Wheeler.
An paglaladawan daw na ini tamang-tama sa mga selebrasyon nin Navidad na aram nindo? Makangangalas ta ini bakong Navidad! Imbes, paglaladawan iyan sa Saturnalia—sarong semanang paganong kapiyestahan nin mga Romano na konektado sa solsticio sa tiglipot (na ipinaheheling sa ibong na pahina). An aldaw nin pagkamundag kan daing kadaogan na saldang siniselebrar kun Disyembre 25, pangenot na aldaw nin kapiyestahan kan relihiyon ni Mitra sa Roma.
Sono sa The New Encyclopædia Britannica, “an Disyembre 25, an aldaw nin pagkamundag ni Mitra, an dios nin liwanag kan Iran asin . . . an aldaw na debotado sa daing kadaogan na saldang, saka an aldaw pakalihis kan Saturnalia, inadaptar kan iglesya bilang Navidad, an pagkamundag ni Cristo, tanganing labanan an mga epekto kan mga kapiyestahan na ini.” Kaya an paganong selebrasyon sa aldaw nin pagkamundag nagpadagos na may simpleng pagbago nin ngaran, na an Mitra nagin Cristo!
Minsan siring, tibaad iniisip nindo na an pagkamundag kan Aki nin Dios, si Jesus, espesyal, maninigong girumdomon. Dakulang kaliwanagan an itatao kan pagsiyasat sa isinasaysay kan Biblia dapit kaini.
Sarong Magayagayang Okasyon
An ikaduwang kapitulo kan Ebanghelyo ni Lucas an nagtatao kan kasaysayan sa likod kan pangyayari. Sinasabi sato ni Lucas kun paano an langitnon na mga anghel, an ordinaryong mga pastor, an debotadong mga lingkod nin Dios, asin si Maria mismo guminawe sa mahalagang okasyon na ini.
Horophoropa nguna an “mga pastor na nag-iistar sa luwas” na “nagbabantay sa banggi kan saindang mga aripompon,” na dai kutana ninda gigibohon kun nasa kalipotan nin tiglipot. Kan an “anghel ni Jehova” lumataw asin sumirang sa palibot ninda an kamurawayan nin Dios, sa primero natakot an mga pastor. Suminarig an saindang boot kan ipaliwanag kan anghel: “Dai kamo matakot, huli ta, uya! ipinahahayag ko sa saindo an maogmang bareta nin dakulang kagayagayahan na kakamtan nin gabos na tawo, huli ta namundag sa saindo ngonyan an sarong Paraligtas, na iyo si Cristo na Kagurangnan.” Kan biglang lumataw an “sarong hukbo kan langitnon na armada” nin mga anghel, aram na kan mga pastor na an pagkamundag na ini napapalaen sa gabos pang iba. Interesante nanggad, an mga anghel dai nagdara nin mga regalo sa bagong mamundag na omboy. Imbes, inomaw kan mga anghel si Jehova, na sinasabi: “Kamurawayan sa Dios sa kaitaasan, asin sa daga katoninongan sa mga tawo na igwa nin marahay na boot.”—Lucas 2:8-14.
Siyempre, boot na maheling mismo kan mga pastor an omboy na ini, ta si Jehova an nagpaisi kan maogmang okasyon. Kan makua ninda an omboy na naghihigda sa sabsaban, sinabihan ninda an mga magurang kan sinabi kan mga anghel. Dangan naghale an mga pastor, “na nagpapamuraway asin nag-oomaw sa Dios,” bakong sa omboy.—Lucas 2:15-18, 20.
Si Maria, an ina ni Jesus, sierto na ipinaggayagaya an marahay na pagkamundag kan saiyang panganay. Pero sia man “naghohorophorop sa saiyang puso.” Dangan, kaiba kan saiyang agom, si Jose, nagduman sia sa Jerusalem bilang pagkuyog sa Pagboot ni Moises. Ini bakong selebrasyon kan aldaw nin pagkamundag. Imbes, idto panahon na iatubang sa Dios an omboy, “siring sa nasusurat sa pagboot ni Jehova: ‘An lambang lalaki na panganay kaipuhan na apodon na banal para ki Jehova.’”—Lucas 2:19, 22-24.
Sa templo sa Jerusalem, nanompongan ni Maria asin Jose si Simeon, na sinasabi ni Lucas na “matanos asin debotado na naghahalat kan karangahan nin Israel.” Sa irarom nin pasabong, sinabihan sia na dai sia magagadan bago nia maheling “an Cristo ni Jehova.” An sumunod man na nangyari “sa irarom kan kapangyarihan kan espiritu” nin Dios. Kinarga ni Simeon an omboy, bako, bakong tanganing regalohan sia, kundi, imbes, tanganing omawon an Dios, na sinasabi: “Ngonyan, Soberanong Kagurangnan, tinotogotan mo an saimong oripon na maghaleng talingkas na may katoninongan sono sa saimong tataramon; huli ta naheling kan sakong mga mata an saimong paagi nin pagliligtas na saimong inandam sa pagheling kan gabos na banwaan.”—Lucas 2:25-32.
Sunod, ruminani an gurang nang propetisang si Ana. Sia man “nagpoon na magpasalamat sa Dios asin magtaram dapit sa omboy sa gabos na naghahalat sa pagkaligtas kan Jerusalem.”—Lucas 2:36-38.
Si Maria, Simeon, Ana, an mga pastor, saka an langitnon na mga anghel, gabos naggayagaya sa pagkamundag ni Jesus. Pero mangnoha tabi na dai sinda guminibo nin may pagpalabilabing selebrasyon sa aldaw nin pagkamundag, ni nagregalo man sinda. Imbes, saindang inomaw si Jehova, an langitnon na Kagtao kan saindang ikaliligtas.
Pero, tibaad mangatanosan an iba, ‘Seguradong bako man na sala an pagreregalo sa Navidad, ta bako daw na si Jesus tinawan nin onra kan “tolong mago” paagi sa mga regalo?’
Mga Regalo kun Navidad
Siyasaton giraray niato an kasaysayan sa Biblia. Makukua nindo na iyan nasusurat sa Ebanghelyo ni Mateo, kapitulo 2. Mayo nin nasasambitan na selebrasyon sa aldaw nin pagkamundag, ni may itinao man na espisipikong panahon, minsan ngani malinaw na idto mga pirang panahon pagkamundag ni Jesus. Sa bersikulo 1, an mga bisita inaapod ni Mateo na “mga astrologo [sa Griego, maʹgoi] hale sa mga parteng sirangan,” kun siring mga pagano na mayong kaaraman manongod ki Jehova Dios. An bitoon na sinundan kan mga lalaking ini giniyahan sinda, bakong diretso sa namundagan ni Jesus sa Betlehem, kundi sa Jerusalem, na duman naghahade si Hadeng Herodes.
Kan madangog sinda kan maraot na hadeng ini na naghahapot manongod sa “sarong namundag na hade kan mga Judio,” nakihumapot sia sa mga saserdote tanganing aramon nin eksakto “kun saen mamumundag an Cristo” tanganing ikapagadan nia an aki. An mga saserdote nagsimbag paagi sa pagkotar sa hula ni Miqueas na nagsasabing Betlehem an mamumundagan kan Mesiyas. (Miqueas 5:2) May pagsaginsagin na tinogon ni Herodes an saiyang mga bisita: “Hanapa nindo nin maingat an aki, asin kun sia nanompongan na nindo ibareta nindo sa sako, tangani na ako man makaduman asin makahuruhod saiya.” Naghale na an mga astrologo, asin an bitoon “nag-enot sa sainda, sagkod na iyan pumondo sa tangod kan namumugtakan kan aki.” Mangnoha na inaapod siang “aki,” bakong omboy na bagong mamundag.—Mateo 2:1-10.
Siring sa angay sa mga sikat na taga-Oriente na minasongko sa sarong hade, an mga astrologong pagano huminuruhod asin “tinawan [an aki] nin mga regalo, bulawan asin kamangyan patin mira.” Idinugang ni Mateo: “Minsan siring, huli ta pinatanidan na sinda nin Dios sa sarong pangatorogan na dai na bumalik ki Herodes, nagpuruli sinda sa saindang daga sa ibang dalan.”—Mateo 2:11, 12.
Sa halipot na kasaysayan na ini sa Kasuratan, an iba tibaad magprobar na humanap nin suporta sa saindang pagreregalo kun Navidad. Minsan siring, ipinaliliwanag kan Discovering Christmas Customs and Folklore na an presenteng kostumbre nin pagreregalo gikan sa mga regalo kun Saturnalia na itinao kan mga Romano sa saindang pobreng kataraed. “An enot na iglesya . . . tusong ibinalyo an kahulogan kaiyan sa sarong rituwal na paggirumdom sa mga regalo kan mga Mago.” Ini kabaliktaran na marhay kan tunay na mga parasamba—arog kan ordinaryong mga pastor—na inomaw sana an Dios kan mamundag si Jesus!
Tawan nin Onra si Cristo Bilang Hade!
Ngonyan bako nang omboy si Jesus. Sia makapangyarihan na Poon, Hade sa langitnon na Kahadean nin Dios, asin sia maninigong tawan nin onra bilang siring.—1 Timoteo 6:15, 16.
Kun kamo nasa edad na ngonyan, napasopog na daw kamo kan, sa saindong atubangan, ipinaheling an mga retrato nindo kan kamo omboy pa? Totoo, ipinagigirumdom kan mga retratong iyan sa saindong mga magurang an kagayagayahan ninda kan kamo mamundag. Alagad ngonyan na igwa na kamo nin sadiring pagkatawo, bako daw na sa parate mas gusto nindo na maheling kamo nin iba sa presente nindong kamugtakan? Kaagid kaiyan, isip-isipa kun gurano kadaing paggalang ki Cristo Jesus kun an mga naghihingakong parasunod nia nababangkag taon-taon sa paganong mga tradisyon nin Navidad asin sa pagtaong onra sa sarong omboy kaya sia dai ninda natatawan nin onra bilang Hade. Tara, minsan kaidtong enot na siglo, nangatanosan an Kristianong apostol na si Pablo sa pagigin tama kan paggirumdom ki Cristo sono sa kun ano na sia ngonyan—Hade sa langit. Si Pablo nagsurat: “Minsan namidbid mi si Cristo sono sa laman, tunay na ngonyan bako nang siring an pagkamidbid mi sa saiya”!—2 Corinto 5:16.
Si Cristo, bilang Hade kan Kahadean nin Dios, madali nang otobon an makahulang panuga na haleon an kolog, pagsakit, helang, asin kagadanan. Sia an Saro na masierto na igwa nin bastanteng istaran asin kapakipakinabang na trabaho para sa gabos sa mga kamugtakan na Paraiso digdi sa daga. (Isaias 65:21-23; Lucas 23:43; 2 Corinto 1:20; Kapahayagan 21:3, 4) Tunay na ini igo nang mga dahelan na likayan an paglapastangan ki Jesus!
Sa pag-arog sa mismong halimbawa ni Cristo, an tunay na mga Kristiano naghihingoa na itao sa saindang kataraed an saro sa kadarudakulaing regalo na ikatatao nin siisay man—an pakasabot sa katuyohan nin Dios, na makagigiya pasiring sa buhay na daing sagkod. (Juan 17:3) An arog kaining pagreregalo nagtatao sainda nin dakulang kagayagayahan, arog kan sabi ni Jesus: “Igwang orog na kaogmahan sa pagtao kisa pag-ako.”—Gibo 20:35; Lucas 11:27, 28.
An mga Kristiano na tunay an interes sa lambang saro dai nadedepisilan na sa sadiring boot ipahayag an saindang pagkamoot minsan anong panahon sa laog kan taon. (Filipos 2:3, 4) Bilang simpleng halimbawa, abaa kaogma na maresibi an drowing nin sarong Kristianong aki na, pakahinanyog sa sarong pahayag sa Biblia, ginibo iyan bilang kapahayagan nin pagpasalamat! Nakapakokosog man an dai linalaoman na regalo nin sarong paryente bilang tanda kan saiyang pagkamoot. Siring man, dakula an kagayagayahan nin Kristianong mga magurang kun pinipili ninda an angay na mga okasyon sa bilog na taon na regalohan an saindang mga aki. An arog kaining Kristianong pagkamatinao dai nadidigtaan magsala nin pinaghohonang obligasyon sa mga aldaw nin selebrasyon o nin paganong tradisyon.
Kaya, ngonyan an labing apat may kabangang milyon na Kristiano sa gabos na nasyon dai nagseselebrar nin Navidad. Sinda mga Saksi ni Jehova, na dayaday na nagmamasibot paagi sa pagtao nin patotoo sa saindang kataraed manongod sa maogmang bareta kan Kahadean nin Dios. (Mateo 24:14) Tibaad makamidbid nindo sinda pagsongko ninda sa saindong harong, tibaad madali na. An galaga logod nindong pag-ako sa dara ninda sa saindo magdara kan saindong pamilya sa dakulang kagayagayahan, mantang nakanonood kamong omawon si Jehova Dios sa kada aldaw kan taon.—Salmo 145:1, 2.
[Ritrato sa pahina 7]
An mga Kristiano tinatawan an saindang kataraed kan saro sa kadarudakulaing mga regalo na ikatatao nin saro, an pakasabot sa katuyohan nin Dios na minagiya pasiring sa buhay na daing sagkod
[Picture Credit Line sa pahina 4]
Mga retratong kua ni Culver