Itinalaga Na daw nin Dios an Satong Kaaabtan?
“KADAKOL na iniimahinar na problema an malilikayan kun an parateng sala an pakasabot na terminong patienot na pagtalaga dai nanggad ginamit.” Puwedeng magngalas kamo kun taano, kun ginamit na nindo an tataramon na “patienot na pagtalaga” o nadangog nindo iyan na ginamit.
Sono sa bagong Katolikong ensiklopedya sa Pransia na Théo, marahay na dai niato gamiton an tataramon na “patienot na pagtalaga.” An saro pang libro nagsasabi: “Ngonyan, an patienot na pagtalaga garo baga bako nang sentro nin mga debate sa teolohiya, pati sa kadaklan na Protestante.”
Minsan siring, an hapot dapit sa patienot na pagtalaga nakaribok sa dakol na tawo sa bilog na kasaysayan. Iyan an sentro kan kontrobersia na pinonan kan Reporma, asin pati sa laog kan Iglesya Katolika, iyan tema nin mainit na diskusyon sa laog nin dakol na siglo. Minsan ngani dai nang gayo pinagdedebatehan ngonyan, iyan nagdadanay pa man giraray na problema. Siisay daw an mahabong maaraman kun baga an saiyang kaaabtan patienot nang itinalaga?
Patienot na Pagtalaga—An Kahulogan kan Tataramon
Ano an kahulogan sa mga iglesya kan tataramon na “patienot na pagtalaga”? An Dictionnaire de théologie catholique ibinibilang iyan na “intension nin Dios na giyahan an nagkapira, na isinabi na an ngaran, pasiring sa buhay na daing katapusan.” Pinaghona nin kadaklan na an mga pinili, na “isinabi na an ngaran,” iyo an mga pinanonongdan ni apostol Pablo sa saiyang surat sa mga taga-Roma, sa minasunod na mga termino: “An Dios naggigibo para sa karahayan kaidtong mga namomoot sa saiya, na inapod oyon sa saiyang katuyohan. Huli ta idtong patienot na niang minidbid saiya man na patienot nang itinalaga na magin kaoyon sa ladawan kan saiyang Aki . . . Asin an mga patienot na niang itinalaga inapod man nia; asin idtong mga inapod nia pinakangmatanos man nia; asin idtong pinakangmatanos nia pinamuraway man nia.”—Roma 8:28-30, Revised Standard Version.
Bago pa sinda mamundag, an ibang tawo pinili na daa nin Dios sa katuyohan na makaiba sa kamurawayan ni Cristo sa kalangitan. Minagiya ini sa haloy nang pinagdedebatehan na hapot: Basta na sana daw pinipili nin Dios an boot niang iligtas, o an mga tawo daw igwa nin libreng kabotan asin nin kabtang sa pagkamit asin pagpadanay kan pag-oyon nin Dios?
Si Agustin, an Ama nin Patienot na Pagtalaga
Minsan ngani an ibang mga Ama kan Iglesya nagsurat na kan nakaagi manongod sa patienot na pagtalaga, si Agustin (354-430 C.E.) an ibinilang kan kadaklan na iyo an nagpundar kan doktrina kapwa para sa iglesyang Katoliko asin Protestante. Sono ki Agustin, an mga matanos patienot nang itinalaga nin Dios poon pa sa panahon na daing sagkod na mag-ako nin daing sagkod na mga bendisyon. Sa ibong na kampi, an mga bakong matanos, minsan ngani dai patienot na itinalaga nin Dios sa eksaktong kahulogan kan tataramon, maako kan maninigong silot sa saindang mga kasalan, an kondenasyon. An paliwanag ni Agustin daing gayo kinonsiderar an libreng kabotan, sa siring nagbukas kan dalan para sa dakol na kontrobersia.
An mga Paramana ni Agustin
An debate manongod sa patienot na pagtalaga asin libreng kabotan paorootro nin regular durante kan mga Edad Media, asin nagdatong iyan sa punto na kaipuhan na an paghiro durante kan Reporma. An pagheling ni Luther sa indibiduwal na patienot na pagtalaga sadiring pagpili nin Dios, na dai Nia patienot na hiniheling an mga merito o marahay na mga gibo sa ngapit kan mga pinili. Si Calvin mas radikal an nagin konklusyon sa saiyang ideya dapit sa duwang patienot na pagtalaga: An iba patienot nang itinalaga sa daing sagkod na kaligtasan, asin an iba sa daing sagkod na kondenasyon. Alagad, ibinilang man ni Calvin an pagpili nin Dios na sa sadiri sanang kagustohan, dai pa ngani masabotan.
An isyu dapit sa patienot na pagtalaga asin an konektadong marhay na hapot dapit sa “grasya”—sarong tataramon na ginagamit kan mga iglesya para sa akto nin pagligtas asin pagpahayag nin Dios na matanos an mga tawo—nagdakulang marhay kaya kan 1611 an Katolikong Santa Sede nagbawal na ipublikar an ano man na manongod sa temang iyan na mayo kan pagtogot kaiyan. Sa laog kan Iglesya Katolika, an mga katokdoan ni Agustin makosog na sinuportaran kan mga Jansenistang Pranses kan ika-17 asin ika-18 siglo. Nagpalakop sinda nin estriktong marhay asin pili sanang klase nin Kristianismo asin nagkaigwa pa ngani nin mga parasunod sa tahaw kan aristokrasiya. Pero, dai nainaan an kontrobersia manongod sa bagay. Ipinagboot ni Hadeng Luis XIV an paglaglag sa monasteryo nin Port-Royal, an ginikanan kan ideya nin Jansenismo.
Sa laog kan Repormadong mga iglesya nin Protestante, harayo pa sa pagkatapos an diskusyon. Kabale nin iba, an Mga Nagpoprotesta, na nagsunod ki Jacobo Arminio, may pagtubod na an tawo igwang kabtang sa saiyang sadiring kaligtasan. An Protestanteng Sinodo nin Dordrecht (1618-19) temporaryong pinondo an debate kan aprobaran kaiyan an sarong estriktong porma nin pagkaortodokso ni Calvin. Sono sa librong L’Aventure de la Réforme—Le monde de Jean Calvin, sa Alemania an iriwal na ini dapit sa patienot na pagtalaga asin libreng kabotan pinonan nin halawig na peryodo nin “daing kapangganahan na mga pagprobar sa pakipag-oyon liwat, siring man nin mga pan-aabuso, pagbilanggo, asin pagpalayas sa mga teologo.”
Patienot na Pagtalaga o Libreng Kabotan?
Poon sa kapinonan, an duwang magkatumang na marhay na ideyang ini, an patienot na pagtalaga asin libreng kabotan, nakapukaw nin dakol na mainit na iriwal. Si Agustin mismo dai ikinapaliwanag an dai pagkakaoyon na ini. An pagheling man kaiyan ni Calvin sarong kapahayagan kan soberanong kabotan nin Dios asin sa siring dai ikapaliwanag.
Alagad an paghayag daw kan Biblia sa mga kuwalidad asin personalidad nin Dios nakakatabang sato na masabotan nin mas malinaw an mga hapot na ini? An minasunod na artikulo sisiyasaton nin detalyado an mga puntong ini.
[Mga retrato sa pahina 4]
Si Calvin
Si Luther
Si Jansen
[Pasasalamat para sa pinagkuanan]
Mga retrato: Bibliothèque Nationale, Paris