“An Pagkamoot Dai Nanggad Nasusudya”

ISINAYSAY NI SAMUEL D. LADESUYI

Napapangalas ako kun sinasalingoy ko an nag-aging mga taon asin naheheling an gabos na nahaman. Si Jehova naggigibo nin makangangalas na mga bagay sa bilog na daga. Sa Ilesha, Nigeria, kaming nagkapira na nagpoon na maghulit kan 1931 nagin nang 36 na kongregasyon. An mga 4,000 na nagpapahayag sa Nigeria kan an enot na mga gradwado sa Paadalan sa Biblia kan Watchtower sa Gilead mag-abot kan 1947 naglabi nang 180,000. Kan enot na mga aldaw, dai mi linaoman, ni pinangatorogan man, an pag-oswag na mangyayari. Nagpapasalamat nanggad ako na nagkaigwa ako nin kabtang sa kahangahangang gibohon na ini! Togoti ako nindong magsaysay manongod kaiyan.

AN SAKONG ama nagnenegosyo nin mga badil asin pulbora sa laen-laen na banwaan; bihira siang nasa harong. Pito an agom nia na aram ko, alagad bakong gabos nakisasaro sa saiya. An sakong ina minana kan sakong ama sa saiyang tugang na lalaki na nagadan. An sakong ina nagin saiyang ikaduwang agom, asin nag-istar ako sa kaibahan kan sakong ina.

Sarong aldaw nagpuli sa harong si Tatay hale sa pagsongko sa saiyang enot na agom, na nag-iistar sa sarong kataed na baryo. Kan yaon sia duman, naaraman nia na nag-eeskuela an sakong tugang na lalaki sa ama. Dies anyos an sakong tugang na lalaki sa ama, kaedad ko. Kaya nagdesisyon si Tatay na mag-eskuela man ako. Tinawan nia ako nin siyam na sentimo​—tolong sentimo para sa sarong librong pag-aadalan asin anom na sentimo para sa sarong pisara. Kan 1924 idto.

Nabilog an Sarong Grupo nin Pag-adal sa Biblia

Poon kan akion pa ako, igwa na ako nin pagkamoot sa Tataramon nin Dios, an Biblia. Naogma ako sa sakong mga klase sa Biblia sa eskuelahan asin perming natatawan nin komendasyon kan sakong mga maestra sa pan-Domingong eskuelahan sa relihion. Kaya kan 1930, inaprobetsaran ko an oportunidad na umatender sa pahayag nin sarong nagsosongkong Estudyante sa Biblia, an saro sa mga naenot na maghulit sa Ilesha. Pakatapos kan pahayag, napasakamotan nia ako nin kopya kan librong The Harp of God sa tataramon na Yoruba.

Regular akong nag-aatender sa pan-Domingong eskuelahan sa relihion. Ngonyan pinonan kong darahon an The Harp of God asin gamiton iyan sa pagpahimutik sa nagkapirang doktrina na itinotokdo duman. Nagkaigwa nin mga diskutiran, asin parate akong pinatatanidan kan mga namomoon sa iglesya tumang sa pagsunod sa ‘bagong katokdoan’ na ini.

Kan sumunod na taon, mantang naglalakawlakaw sa tinampo, naagihan ko an sarong grupo nin mga tawo na naghihinanyog sa sarong lalaki na nagpapahayag sa sainda. An nagpapahayag si J. I. Owenpa, sarong Estudyante sa Biblia. Isinugo sia duman ni William R. Brown (parateng inaapod na Bibliang Brown), na iyo an nangangataman sa gibohon na paghuhulit kan Kahadean hale sa Lagos.a Naaraman ko na sarong sadit na grupo nin pag-adal sa Biblia an nabilog sa Ilesha tanganing pag-adalan an The Harp of God, kaya nakiayon ako sa sainda.

Ako an pinakahoben sa grupo​—saro pa sanang eskuela, na mga 16 anyos. Normal na masopog kutana ako, matakot pa ngani, na makiasosyar na marhay sa mga lalaki na an edad poon 30 paitaas. Alagad ogmahon sinda na makaiba ninda ako, asin pinakosog ninda ako. Sinda garo mga ama ko.

Pagtumang kan Klero

Dai nahaloy nagpoon kaming mapaatubang sa grabeng pagtumang kan klero. An mga Katoliko, Anglikano, asin iba pa, na dati nag-iiriwal, ngonyan nagkasararo tumang samo. Nakipagkasapakat sinda sa lokal na mga poon na gumibo nin aksion tanganing padisganaron kami. Isinugo ninda an mga pulis na kompiskaron an samong mga libro, na sinasabing nakararaot iyan sa mga tawo. Minsan siring, an opisyal kan pulisiya sa distrito nagpatanid na mayo sinda nin diretso na kuanon an mga libro, asin pakalihis nin duwang semana iinuli an mga libro.

Pakalihis kaini ipinaapod kami para sa sarong miting kun saen nakaolay mi an oba, o supremong poon, kaiba an iba pang prominenteng tawo sa banwaan. Mga 30 kami kan panahon na idto. An intension iyo na paontokon kami sa pagbasa kan “peligrosong” mga libro. Naghapot sinda kun baga mga estranyo kami, alagad kan siyasaton ninda an samong lalauogon, sinda nagsabi, “Mga aki niato ini, minsan ngani igwa nin nagkapirang estranyo sa kaibahan ninda.” Sinabihan ninda kami na habo sindang magpadagos kami sa pag-adal kan mga libro nin sarong relihion na makararaot samo.

Nagpuli kami na daing ano man na itinaram, huli ta nagdesisyon na kami na dai magdangog sa prominenteng mga tawong idto. An kadaklan samo naoogmang marhay sa samong nanonodan asin determinadong magpadagos sa pag-adal. Kaya, minsan ngani may nagkapirang napatakot asin huminale sa samong grupo, an kadaklan samo nagpadagos sa samong pag-adal sa sarong pandayan. Mayo nin nangengenot sa samong pag-adal. Minapoon kami paagi sa pamibi dangan nagsasarosalida sa pagbasa kan mga parapo sa libro. Pakatapos nin mga sarong oras, namimibi giraray kami dangan minapuli. Alagad ineespiyahan kami, asin an mga poon asin lider nin relihion padagos na ipinaaapod kami kada ikaduwang semana asin pinatatanidan kami tumang sa pag-adal sa literatura kan Mga Estudyante sa Biblia.

Mientras tanto, hinihingoa ming gamiton an dikit na kaaraman niamo sa pagtabang sa mga tawo, asin dakol an minaoyon sa samo. Pasarosaro na minaiba sa samo an mga indibiduwal. Maogmahon kami, alagad dai pa kaming dakol na aram manongod sa relihion na pinakiaasosyaran mi.

Sa pagpoon kan 1932 sarong tugang na lalaki an uminabot hale sa Lagos tanganing tumabang na organisaron kami, asin kan Abril uminabot man si “Bibliang” Brown. Kan maheling na igwa nin sarong grupo na mga 30 an miembro, si Tugang na Brown naghapot manongod sa pag-oswag niamo sa samong pagbasa. Isinabi mi sa saiya an gabos niamong aram. Sinabi nia na andam na kaming bautismohan.

Huling tig-init kaidto, kinaipuhan kaming magbiahe pasiring sa sarong salog na 14 kilometros an rayo sa Ilesha, asin mga 30 kaming nabautismohan. Poon kaidto hineling mi an samong sadiri bilang mga parahulit kan Kahadean asin nagpoon kaming magharongharong. Dai mi linaoman na gigibohon ini, alagad galaga kami ngonyan na ihiras sa iba an aram niamo. Kaipuhan kaming mag-andam na marhay tanganing magkaigwa nin basihan hale sa Biblia na pahimutikan an falsong mga doktrina na nakakaatubang niamo. Kaya sa samong mga pagtiripon, permi niamong pinag-oolayan an mga doktrina, na nagtitinabangan kun ano an aram niamo.

An Samong Aktibidad na Paghuhulit

Nalakopan niamo an banwaan kan samong paghuhulit. Pinag-olog-olog asin kinukurahawan kami kan mga tawo, alagad dai mi iyan inintindi. Dakula an samong kagayagayahan huli ta yaon samo an katotoohan, minsan ngani dakol pa kaming dapat na manodan.

Naghaharongharong kami kada Domingo. An mga tawo naghahapot, asin hinihingoa ming simbagon sinda. Kun mga Domingong banggi nagtatao kami nin pampublikong pahayag. Mayo kami nin Kingdom Hall, kaya ginigibo niamo an mga pagtiripon sa luwas. Tinitipon mi an mga tawo, nagtatao nin pahayag, asin iniimbitaran sindang maghapot. Kun beses naghuhulit kami sa mga simbahan.

Nagbiahe man kami sa mga lugar kun saen an mga tawo dai pa noarin man nakadangog dapit sa Mga Saksi ni Jehova. Sa kadaklan na oras, nagbibisekleta kami, alagad kun beses minaarkila kami nin auto. Pag-abot mi sa sarong baryo, minabosina kami nin makosogon. Madadangog kami kan bilog na baryo! Naghuhumari an mga tawo tanganing aramon kun ano an nangyayari. Dangan ipinahahayag mi an samong mensahe. Pagkatapos mi, nag-eerenotan an mga tawo sa pagkua nin mga kopya kan samong literatura. Kadakol kaming ikinapapasakamot.

Galaga niamong inantisipar an pagdatong kan Kahadean nin Dios. Nagigirumdoman ko na kan maresibi mi an 1935 Yearbook, an saro sa mga tugang, kan maheling an bilog na iskedyul kan mga pag-orolay sa teksto para sa taon, naghapot: “Boot daw sabihon kaini tataposon niato an saro na naman na bilog na taon bago dumatong an Armagedon?”

Bilang simbag an nangengenot sa pag-adal naghapot: “Naghohona ka daw, tugang, na kun an Armagedon mag-abot sa aga, mapondo na kita sa pagbasa kan Yearbook?” Kan an tugang magsabing dai, an nangengenot sa pag-adal nagsabi: “Kun siring taano ta nahahadit ka?” Kami kaidto, asin sagkod ngonyan, galaga para sa aldaw ni Jehova.

An mga Taon nin Guerra

Durante kan ikaduwang guerra mundial, ibinawal an pag-importar kan samong mga libro. An sarong tugang sa Ilesha mayo sa boot na ipinaheling an librong Riches sa sarong pulis. An pulis naghapot: “Kiisay an librong ini?” Sinabi kan tugang na saiya iyan. An pulis nagsabi na prohibidong libro iyan, dinara sia sa presinto, asin ibinilanggo sia.

Nagduman ako sa presinto asin, pakapaghapot, piniyansahan ko an tugang. Dangan inapodan ko sa telepono si Tugang na Brown sa Lagos tanganing paisihon sia kan nangyari. Naghapot man ako kun igwa nin ano man na ley na nagpoprohibir sa pagwaras kan satong mga libro. Sinabihan ako ni Tugang na Brown na an pag-importar sana, bakong an pagwaras, kan satong mga libro an bawal. Pakalihis nin tolong aldaw, si Tugang na Brown nagsugo nin sarong tugang hale sa Lagos tanganing helingon kun ano an nangyayari. An tugang na ini nagdesisyon na kami gabos maninigong lumuwas sa paghuhulit kan sumunod na aldaw na may darang mga magasin asin libro.

Laen-laen an samong direksion. Pakalihis nin mga sarong oras, ibinareta sako na an kadaklan na tugang inarestar. Kaya kami kan nagsosongkong tugang nagduman sa presinto. An mga pulis habong maghinanyog sa samong paliwanag na an mga libro bakong prohibido.

An 33 na tugang na inarestar dinara sa Korte kan Poon na Mahistrado sa Ife, asin inibanan ko sinda. An mga tagabanwaan na nakaheling na dinadara kami nagkururahaw, “Remate na an mga tawong ini ngonyan. Dai na sinda mabalik digdi.”

An akusasyon iinatubang sa poon na mahistrado, sarong taga-Nigeria. Ipinaheling an gabos na libro asin magasin. Naghapot sia kun siisay an nag-autorisar sa hepe de pulisiya na arestaron an mga tawong ini. An hepe de pulisiya nagsimbag na nagsunod sia sa mga instruksion hale sa opisyal kan pulisiya sa distrito. Pinaduman kan poon na mahistrado an hepe de pulisiya asin an apat kan samong mga representante, kabale ako, sa saiyang kuarto para sa pormal na pakikipag-olay.

Ihinapot nia kun siisay si Mr. Brown. Sinabi mi saiya na sia an representante kan Watch Tower Society sa Lagos. Dangan sinabi nia samo na nakaresibi sia nin telegrama hale ki Mr. Brown mapadapit sa samo. Tinapos nia an kaso kan aldaw na idto asin nagtogot na piyansahan an mga tugang. Kan sunod na aldaw ipinahayag niang daing sala an mga tugang, na pinaluwas sinda sa bilanggoan, asin pinagbotan an mga pulis na iuli an mga libro.

Nagpuli kami sa Ilesha na nagkakanta. Sa giraray an mga tawo nagpoon na magkururahaw, alagad ngonyan sinda nagsasarabi, “Nagbalik na naman sinda!”

Lininaw an Pamantayan ni Jehova sa Pag-agom

Kan 1947 na uminabot sa Nigeria an enot na tolong gradwado sa Gilead. An saro sa mga tugang na ini, si Tony Attwood, yaon pa digdi ngonyan, na naglilingkod sa Bethel sa Nigeria. Poon kan panahon na idto, nakaheling kami nin darakulang pagbabago sa organisasyon ni Jehova sa Nigeria. An saro sa darakulang pagbabago iyo an samong punto-de-vista dapit sa poligamya.

Pinakasalan ko si Olabisi Fashugba kan Pebrero 1941 asin igo na an kaaraman ko tanganing dai na kumua nin dugang pang agom. Alagad sagkod kan 1947 pag-abot kan mga misyonero, uso an poligamya sa mga kongregasyon. An mga tugang na poligamo sinabihan na sinda nag-agom nin labi sa saro na dai aram na iyan sala. Kaya kun duwa o tolo o apat o lima an agom ninda, puede nindang papagdanayon an mga iyan, alagad dai na sinda maninigong mag-agom pa. Iyan an regulasyon sa samo.

Dakol na tawo an gustong-gustong makiiba sa samo, nangorogna an Sosyedad nin Kerubin asin Serafin sa Ilesha. Sinabi ninda na an Mga Saksi ni Jehova sana an mga tawo na nagtotokdo kan katotoohan. Uminoyon sinda sa samong mga katokdoan asin boot na gibohon na Kingdom Hall an saindang mga simbahan. Nagmamaigot kaming papangyarihon ini. Igwa ngani kami nin mga sentro sa pagsasanay sa saindang kamagurangan.

Dangan nag-abot an bagong instruksion mapadapit sa poligamya. An saro sa mga misyonero nagpahayag sa sarong pansirkitong asamblea kan 1947. Nagtaram sia dapit sa marahay na gawe asin mga ugale. Sunod kinotar nia an 1 Corinto 6:​9, 10, na nagsasabi na an mga bakong matanos dai magmamana kan Kahadean nin Dios. Dangan idinagdag nia: “Asin an mga poligamo dai magmamana kan Kahadean nin Dios!” Nagkurahaw an mga nagdadangog: “A, an mga poligamo dai palan magmamana kan Kahadean nin Dios!” Nagkaigwa nin pagkabaranga. Arog idto sa guerra. An dakol na bagong asosyado uminontok sa pakiaasosyar, na an sabi: “Salamat sa Dios ta dai pa kita napasubo.”

Minsan siring, an mayoriya sa mga tugang nagpoon na itanos an saindang dalan paagi sa pagbutas sa saindang mga agom. Tinawan ninda sinda nin kuarta asin sinabihan, ‘Kun hoben ka pa, paduman ka asin humanap nin ibang agom. Nasala ako sa pag-agom saimo. Ngonyan ako dapat na magin agom nin sarong babae.’

Dai nahaloy saro pang problema an naglataw. An iba, pakatapos na magdesisyon na papagdanayon an sarong agom asin butasan an iba, nagbago an saindang isip asin nagdesisyon na boot nindang kuanon liwat an saro sa ibang agom asin butasan an saro na pinapagdanay ninda kaidto! Kaya nagpoon liwat an problema.

Uminabot hale sa opisina prinsipal sa Brooklyn an dugang pang instruksion, basado sa Malaquias 2:​14, na nasasambitan an “agom kan saimong pagkabarobata.” An instruksion iyo na maninigong papagdanayon kan mga lalaki an enot nindang pinakasalan. Idto an paagi na an hapot naresolberan sa katapustapusi.

Mga Pribilehio nin Paglilingkod

Kan 1947 pinonan kan Sosyedad na pakosogon an mga kongregasyon asin organisaron sinda sa mga sirkito. Boot nindang magnombra nin maygurang na mga tugang na lalaki na dakol na an kaaraman bilang ‘mga lingkod sa mga tugang,’ na ngonyan inaapod na mga paraataman sa sirkito. Hinapot ako ni Tugang na Brown kun aakoon ko an siring na nombramiento. Sinabi ko na an rason na ako nabautismohan iyo na tanganing gibohon an kabotan ni Jehova, na idinagdag pa: “Ika pa ngani an nagbautismo sa sako. Kun igwa ngonyan nin oportunidad na mas lubos na makapaglingkod ki Jehova, sa paghona mo daw masayuma ako?”

Kan Oktubre kan taon na idto, pito kami na pinaduman sa Lagos asin sinanay bago kami isinugo sa paglilingkod sa sirkito. Kan mga aldaw na idto darakula an sirkito. An bilog na nasyon binanga sa pito sanang sirkito. Kakadikit kan kongregasyon.

Mapagal an samong gibohon bilang mga lingkod sa mga tugang. Dakol na milya an samong linalakaw kada aldaw, na sa parate sa maharasahas na tropikal na mga kadlagan. Kada semana kaipuhan kaming magbiahe sa sunod-sunod na baryo. Kun beses an pagmate ko bagsak na an sakong mga tabay. Kun minsan an pagmate ko magagadan na ako! Alagad dakulaon man an kagayagayahan, nangorogna sa pagheling sa nagdadakol na tawo na nag-aako sa katotoohan. Tara, sa laog sana nin pitong taon, an bilang nin mga parahayag sa nasyon nagin apat na doble!

Nakikabtang ako sa paglilingkod sa sirkito sagkod 1955 kan huli sa maluyang salud napiritan akong bumalik sa Ilesha, kun saen ninombrahan akong paraataman sa siudad. An pagigin nasa harong nagpangyari sako na magtao nin orog na atension sa pagtabang sa sakong pamilya sa espirituwal na paagi. Ngonyan an gabos kong anom na aki maimbod na naglilingkod ki Jehova.

An Tunay na Pagkamoot Dai Nanggad Nasusudya

Kun sinasalingoy ko an nag-aging mga taon, dakolon akong dapat pasalamatan. Yaon an mga pagkadisganar, kahaditan, asin kamatean, alagad yaon man an dakol na kagayagayahan. Minsan ngani an samong kaaraman asin pakasabot nagtalubo sa pag-agi nin mga taon, nanodan ko paagi sa eksperyensia an kahulogan kan 1 Corinto 13:​8, na nagsasabi: “An pagkamoot dai nanggad nasusudya.” Kun namomotan nindo si Jehova asin marigon na nagsusunod sa paglilingkod sa saiya, tatabangan nia kamo sa saindong mga kadepisilan asin mayaman kamong bebendisyonan.

An liwanag nin katotoohan paorog nang paorog na nagliliwanag. Kan mga aldaw na kami enot na nagpoon, an paghona mi madali nang dumatong an Armagedon; kaya naghihidali kaming gibohon an gabos ming magigibo. Alagad iyan gabos para sa samong kapakinabangan. Kaya minaoyon ako sa mga tataramon kan salmista: “Oomawon ko si Jehova sa bilog kong pagkabuhay. Mag-aawit ako sa sakong Dios sagkod na ako nabubuhay.”​—Salmo 146:2.

[Nota sa Ibaba]

[Retrato sa pahina 23]

Si Samuel kaiba si Milton Henschel kan 1955

[Retrato sa pahina 24]

Si Samuel kaiba an saiyang agom, si Olabisi