Kun Ano an Maninigo Nindong Maaraman Manongod sa Pag-imon
ANO an pag-imon? Iyan sarong makosog na emosyon na puedeng magpangyari sa saro na maghadit, magmondo, o maanggot. Tibaad mag-imon kita kun an saro garo baga nagigin mas mapanggana sa sarong trabaho kisa sa sato. O tibaad mag-imon kita kun an sarong katood mag-ako nin orog na kaomawan kisa sa sato. Alagad permi daw na sala na mag-imon?
An mga tawo na nadadaog nin pag-imon may tendensiang magsuspetsa sa puedeng magin mga karibal. Si Hadeng Saul sa suanoy na Israel sarong halimbawa kaini. Kan enot namomotan nia an paradara kan saiyang pangalasag, si David, na ilinangkaw pa ngani nia an posisyon kaini sa pagigin namamayo kan hukbo. (1 Samuel 16:21; 18:5) Dangan sarong aldaw nadangog ni Hadeng Saul an mga babae na inoomaw si David paagi sa mga tataramon na “Nagadan ni Saul an saiyang mga rinibo, asin ni David an saiyang manampulong ribo.” (1 Samuel 18:7) Dai kutana maninigong tinogotan ni Saul na makaapektar ini sa saiyang marahay na relasyon ki David. Minsan siring, nagraot an saiyang boot. “Si Saul maraot na an pagheling ki David poon kan aldaw na idto.”—1 Samuel 18:9.
An maimon na tawo tibaad dai man magmawot na maparaot an iba. Tibaad ipinagsesentir sana nia an kapangganahan nin sarong kaibaiba asin nagmamawot na magkaigwa nin kaparehong mga kualidad o kamugtakan. Sa ibong na kampi, an pagkauri partikularmenteng sarong negatibong klase nin pag-imon. An tawong maurihon tibaad hilom na ipag-imot an marahay sa saro na pinangingimonan nia o tibaad magmawot na may maraot na mangyari sa sarong iyan. Kun beses, dai kayang itago nin tawong maurihon an saiyang mga saboot. Tibaad mapahiro sia na hayag na danyaran an iba, kun paanong prinobaran ni Hadeng Saul na gadanon si David. Bako sanang sarong beses na nambaribad nin budyak si Saul sa pagprobar na “itadok si David sa lanob.”—1 Samuel 18:11; 19:10.
‘Alagad bako man akong maimon na tawo,’ an tibaad isimbag nindo. Totoo, tibaad dai man kinokontrol nin pag-imon an saindong buhay. Minsan siring, minsan paano kita gabos apektado nin pag-imon—an maimon na mga saboot niato mismo asin kan iba. Minsan ngani madaling makarisa nin pag-imon sa iba, tibaad haloy tang maheling iyan sa satong sadiri.
“Tendensia na Mauri”
An rekord nin makasalan na naturalesa nin tawo na ihinahayag sa Tataramon nin Dios, an Biblia, parateng nagtatampok nin mga kasalan na pagkauri. Nagigirumdoman daw nindo an kasaysayan ni Cain asin Abel? An mga aking ini ni Adan asin Eva pareho nagdolot nin mga atang sa Dios. Ginibo iyan ni Abel huli ta sia sarong tawo na may pagtubod. (Hebreo 11:4) May pagtubod sia sa kakayahan nin Dios na otobon an Saiyang mamuraway na katuyohan dapit sa daga. (Genesis 1:28; 3:15; Hebreo 11:1) Naniwala man si Abel na an maimbod na mga tawo babalosan nin Dios nin buhay sa maabot na daganon na Paraiso. (Hebreo 11:6) Sa siring, ipinaheling nin Dios an saiyang pagkawili sa atang ni Abel. Kun tunay na namomotan ni Cain an saiyang tugang, naogma kutana sia ta binendisyonan nin Dios si Abel. Imbes, si Cain “naanggot na marhay.”—Genesis 4:5.
Sinadol nin Dios si Cain na gumibo nin marahay tanganing mag-ako man sia nin bendisyon. Dangan an Dios nagpatanid: “Kun dai ka magibo nin marahay, igwa nin kasalan na naglulukob sa tata, asin ika an minamawot kaiyan; asin ika daw, sa saimong kabtang, makadadaog kaiyan?” (Genesis 4:7) Makamomondo, dai dinaog ni Cain an saiyang maimon na kaanggotan. Pinahiro sia kaiyan na gadanon an saiyang matanos na tugang. (1 Juan 3:12) Poon kaidto, ginatos na milyon na an nagadan huli sa iriwal asin ralaban. “An nagkapirang pundamental na causa nin ralaban tibaad pagmawot na magkaigwa nin dugang pang daga, pagmawot na magkaigwa nin dakol pang kayamanan, pagmawot na magkaigwa nin orog pang kapangyarihan, o pagmawot na magkaigwa nin seguridad,” an paliwanag kan The World Book Encyclopedia.
An tunay na mga Kristiano dai nakikakabtang sa mga ralaban kan kinaban na ini. (Juan 17:16) Minsan siring, makamomondo na an indibiduwal na mga Kristiano kun beses napapalabot sa berbal na iriwal. Kun makampi an ibang miembro kan kongregasyon, an iriwal na ini puedeng magin nakadadanyar na berbal na mga ralaban. “Saen minagikan an mga ralaban asin saen minagikan an mga iriwal dian sa saindo?” an ihinapot sa mga kapagtubod kan kagsurat sa Biblia na si Santiago. (Santiago 4:1) Sinimbag nia an hapot na iyan paagi sa pagbuyagyag kan saindang materyalistikong kahanaban asin sinabi pa, “Kamo . . . naaara,” o “nag-iimon.” (Santiago 4:2, nota sa ibaba) Iyo, an materyalismo puedeng magbunga nin pagkaara asin pag-imon sa mga garo baga mas marahay an mga kamugtakan. Huli sa rason na ini, si Santiago nagpatanid tumang sa “tendensia [nin tawo] na mauri.”—Santiago 4:5.
Ano an pakinabang sa pag-analisar sa mga causa nin pag-imon? Bueno, makatatabang ini sa sato na magin sadiosan asin makapatalubo nin mas marahay na relasyon sa iba. Makatatabang man iyan sa sato na magin mas mapagsabot, mapagpahunod, asin mapagpatawad. Pinakamarahay sa gabos, itinatampok kaiyan an desesperadong pangangaipo nin tawo para sa mamomoton na probisyon nin Dios na kaligtasan asin pagkakalda sa makasalan na mga tendensia nin tawo.—Roma 7:24, 25.
Sarong Kinaban na Mayo nin Makasalan na Pag-imon
Sa punto-de-vista nin tawo, an sarong kinaban na mayo nin makasalan na pag-imon tibaad garo baga imposible. An autor na si Rom Landau nag-admitir: “An natipon na kadonongan sa dakol na panahon, kaiba an gabos na nasabi na nin mga pilosopo . . . asin sikologo dapit sa temang iyan, mayong iinoopresir na giya sa tawo na pinasasakitan nin pag-imon. . . . Igwa na daw nin siisay man na doktor na nakabolong sa pag-imon nin sarong tawo?”
Alagad an Tataramon nin Dios nag-oopresir kan paglaom na pagkamit nin sangkap na buhay bilang tawo sa sarong bagong kinaban na mayo na ni saro na dadamaton pa giraray nin maraot na pag-imon o pagkauri. Dugang pa, an katoninongan sa bagong kinaban na iyan dai na raraoton nin mga tawo na nagpapaheling kan siring na maraot na mga ugale.—Galacia 5:19-21; 2 Pedro 3:13.
Pero, bakong gabos na pag-imon sala. An totoo, an Biblia nagsasabi na si Jehova “Dios na maimon.” (Exodo 34:14) Ano an kahulogan kaiyan? Asin ano an sinasabi kan Biblia manongod sa tamang pag-imon? Kadungan kaiyan, paano madadaog nin saro an salang pag-imon? Helinga an minasunod na mga artikulo.