Taano ta Naghahagad Sinda nin Tawad?

AN IDEYA na an mga iglesia maninigong magsolsol sa saindang mga sala asin repormaron an saindang sadiri bako nang bago. An Religioni e miti (Mga Relihion Asin Osipon), sarong diksionaryo sa relihion, nagsasabi na an soboot integridad kan enot na iglesia nakapukaw sa interes kan mga tawo durante kan Edad Media asin naggiya sa dakol na humagad nin reporma.

Kan 1523, pakatapos na si Martin Luther magbulag sa Roma, si Papa Adriano VI nagprobar na magpangyari nin pagkasararo paagi sa pagpadara kan mensaheng ini sa Lehislatura nin Nuremberg: “Aram niamong marhay na sa laog nin dakol na taon an Santa Sede napalibotan nin mga bagay na maninigong ikasurang nin makuri . . . Lubos niamong pagmamaigotan na repormaron sa pangenot an Curia Romana, na dian, tibaad, nagpoon an gabos na karatan na ini.” Minsan siring, an pag-admitir na iyan dai nagin mapanggana sa pagremedyo sa pagkabaranga ni sa pagkontra kan karatan sa Curia kan papa.

Mas bago pa sana an mga iglesia pinagkritika huli sa saindang pagsilensio may koneksion sa Holocaust. Sinda inakusar man nin dai pagpadesganar sa saindang mga miembro sa pakikikabtang sa mga guerra. Kan 1941, sa kasagsagan kan Guerra Mundial II, an sarong padi na an ngaran Primo Mazzolari naghapot: “Taano an Roma ta bakong makosog an reaksion sa pagkalaglag kan mga katokdoan na Katoliko siring sa ginigibo kaiyan kaidto, asin ginigibo pa man giraray ngonyan, sa kaso kan bakong gayong kontrobersial na mga doktrina?” Mga doktrina na bakong gayong kontrobersial kisa sa ano? An padi nagtataram manongod sa parasutsut nin guerrang nasyonalismo na kan panahon na idto iyo an nagpapabanga kan sibilisasyon.

Pero an katotoohan iyo na sagkod sa dai pa sana nanggad nahahaloy, pambihira an pag-admitir nin pagkakulpable kan mga relihion. Kan 1832, bilang simbag sa nagkapira na nagsasadol sa Iglesia Katolika na ‘bakleon an sadiri,’ si Gregorio XVI nagsabi: “Malinaw na makangingisi asin nakararaot an pagproponer nin ‘pagbabalik asin pagbakle’ para sa seguridad asin pagtalubo [kan iglesia], na garo baga puedeng sabihon na iyan igwa nin depekto.” Kumusta an mga depekto na hayag na marhay na manegaran? Ginamit an manlaenlaen na estratehiya tanganing ipaliwanag iyan. Halimbawa, an nagkapirang teologo marigon na nagtutubod na an iglesia kapwa banal asin makasalan. An institusyon mismo ipinamumugtak na banal​—prineserbar nin Dios na daing sala. Pero, an mga miembro kaiyan makasalan. Sa siring, kun nagigibo an mga karatan sa ngaran kan iglesia, an institusyon mismo dai maninigong basolon, kundi an mga indibiduwal sa laog kan iglesia. Makatanosan daw iyan? Bako para sa Katoliko Romanong teologo na si Hans Küng, na nagsurat: “Mayo nin sangkap na Iglesia na suhay sa kinaban nin mga tawo.” Ipinaliwanag nia: “Daing Iglesia na mayo nin mga kasalan na ibubuyboy.”

Ekumenismo Asin Kamugtakan sa Moral

Tibaad isip-isipon nindo kun anong mga pangyayari an naggiya sa mga iglesia na maghagad nin tawad ngonyan. Kan primero, an mga Protestante asin Ortodokso inadmitir an paninimbagan para sa “nakaaging mga pagkabaranga” sa tahaw kan laen-laen na denominasyon. Ginibo ninda ini sa “Pagtubod Asin Orden” na ekumenikong komperensia sa Lausanne, Switzerland, kan 1927. An Iglesia Katolika Romana pag-abot nin panahon nag-arog man. Espesyalmente poon kan Batikano II,a an mga prelado na haralangkaw an ranggo, kabale an mga papa, mas regular nang naghahagad nin tawad huli sa mga pagkabaranga sa laog kan Kakristianohan. Para sa anong katuyohan? Minalataw na gusto ninda nin orog na pagkasararo sa Kakristianohan. An Katolikong historyador na si Nicolino Sarale nagsabi na sa “proyektong ‘mga mea culpa’ [ni Juan Paulo II], igwa nin estratehiya, asin iyan iyo an ekumenismo.”

Minsan siring, labi pa sa ekumenismo an kalabot. Ngonyan, an bakong marahay na arogan na kasaysayan kan Kakristianohan bantog na marhay. “An mga Katoliko dai puedeng ignorohon na sana an gabos na kasaysayan na ini,” an sabi kan teologong si Hans Urs von Balthasar. “An mismong Iglesia na kinabibilangan nia ginibo o tinogotan na gibohon an mga bagay na seguradong dai niato puedeng oyonan sa presenteng mga panahon.” Huli kaini, an papa nagnombrar nin sarong komisyon na “mapaliwanag kan makanos na rekord kan iglesia tanganing . . . makahagad nin tawad.” Kun siring, an saro pang dahelan kan pagigin andam kan iglesia na kritikahon an sadiri minalataw na iyo an pagmawot na magkaigwa liwat nin marahay na kamugtakan sa moral.

Kaagid kaiyan, an historyador na si Alberto Melloni, kan nagkokomento dapit sa mga paghagad nin tawad kan iglesia, nagsurat: “An totoo, an kun beses hinahagad iyo an temporaryong pagpalibre sa mga akusasyon sa saindang pagigin may paninimbagan.” Iyo, an Iglesia Katolika garo baga naghihingoang ignorohon an gabat kan nakaaging mga kasalan tanganing iyan magin mapaniniwalaan liwat sa pagheling kan publiko. Pero sa totoo sana, masasabi na iyan garo baga mas interesado sa pakipagkatoninongan sa kinaban kisa sa Dios.

An siring na gawe-gawe nagpapagirumdom sa sato ki Saul, an enot na hade kan Israel. (1 Samuel 15:​1-12) Sia nakakomiter nin magabat na pagkakasala, asin kan ini mahayag, pinagmaigotan niang ipangatanosan nguna an saiyang sadiri​—nanarahotan sa saiyang pagkakasala—​ki Samuel, sarong fiel na propeta nin Dios. (1 Samuel 15:​13-21) Sa katapustapusi, an hade napiritan na admitiron ki Samuel: “Nagkasala ako; huli ta linapas ko an togon ni Jehova.” (1 Samuel 15:​24, 25) Iyo, inadmitir nia an saiyang sala. Alagad an saiyang suminunod na mga tataramon ki Samuel ihinahayag an pangenot na nasa isip nia: “Nagkasala ako. Ngonyan tawan mo ako, tabi, nin onra sa atubangan kan kamagurangan na lalaki kan sakong banwaan asin sa atubangan kan Israel.” (1 Samuel 15:30) Minalataw na si Saul mas interesado sa saiyang kamugtakan sa Israel kisa sa pakipag-oyon sa Dios. An aktitud na ini dai nagresulta sa pagpatawad nin Dios ki Saul. Sa paghona daw nindo an kaagid na aktitud maresulta sa pagpatawad nin Dios sa mga iglesia?

Bakong Gabos Minaoyon

Bakong gabos minaoyon na an mga iglesia maninigong maghagad nin tawad sa publiko. Halimbawa, nagkapirang Katoliko Romano an dai napapamugtak kun an saindang papa naghahagad nin tawad huli sa pan-ooripon o ibinabalik sa marahay na kamugtakan an “mga erehe” na arog ki Hus asin Calvin. Oyon sa mga pinaghahalean nin impormasyon sa Batikano, an dokumento na ipinadara sa mga kardinal na nagpoproponer nin “pagsiyasat sa konsensia” mapadapit sa kasaysayan kan nakaaging milenyo kan Katolisismo krinitika kan mga kardinal na nag-atender sa konsilyo na ginibo kaidtong Hunyo 1994. Minsan siring kan an papa magmawot na iiba an pinakasustansia kan proposisyon na iyan sa sarong ensiklika, an kardinal sa Italia na si Giacomo Biffi nagpaluwas nin pastoral na surat na dian sia positibong nagsabi: “Mayo nin kasalan an Iglesia.” Minsan siring, inadmitir nia: “An paghagad nin tawad para sa eklesiastikong mga sala kan nakaaging mga siglo . . . puedeng magtao sa sato nin mas paborableng impresyon.”

“An pagbuyboy nin kasalan saro sa pinakakontrobersial na mga tema sa laog kan Iglesia Katolika,” an sabi kan komentarista sa Batikano na si Luigi Accattoli. “Kun inaadmitir kan papa an mga sala kan mga misyonero, igwa nin onestong mga misyonero na ikinaaanggot iyan.” Dugang pa, an sarong Katoliko Romanong peryodista nagsurat: “Kun an papa tunay na igwa kan siring na makatatakot na ideya manongod sa kasaysayan kan Iglesia, masakit masabotan kun paano nia ngonyan ikapepresentar an iyo man sanang Iglesia bilang an parasuportar kan ‘mga diretso nin tawo,’ an ‘ina asin paratokdo’ na solamenteng makagigiya sa katawohan pasiring sa sarong tunay na marahay na ikatolong milenyo.”

An Biblia nagpapatanid tumang sa panluwas na pagsolsol na minomotibar sana kan kasosopgan na madiskobreng naggibo nin sala. An siring na klase nin pagsolsol bihirang naggigiya sa permanenteng pagbabago kan nagsosolsol. (Ikomparar an 2 Corinto 7:​8-11.) An pagsolsol na may halaga sa mga mata nin Dios may kaibang “mga bunga na maninigo sa pagsolsol”​—arin na baga, an ebidensia nin sinseridad kan pagsolsol.​—Lucas 3:8.

Sinasabi kan Biblia na an saro na nagsosolsol asin nagbubuyboy dapat na bayaan an salang mga gibo, pumondo sa paggibo kaiyan. (Talinhaga 28:13) Nangyari daw ini? Bueno, pakatapos kan gabos na pagbuyboy kan sala kan Iglesia Katolika Romana asin iba pang mga iglesia, ano an nangyari sa dai pa sana nahahaloy na sibil na mga ralaban sa sentral na Aprika asin Sirangan na Europa, kun saen dakulang populasyon nin “mga Kristiano” an napalabot? An mga iglesia daw nagserbing puersa para sa katoninongan? An gabos daw na namomoon sa sainda sararong nagpoprotesta tumang sa mga karatan na ginigibo kan saindang mga miembro? Dai. Tara, may mga relihiosong ministro na nakikabtang pa ngani sa garadanan!

Banal na Paghokom

Kan nagtataram manongod sa paorootrong mga mea culpa kan papa, si Kardinal Biffi naghapot kabaliktaran sa tibaad linalaoman: “Para sa mga kasalan sa kasaysayan, bako daw na mas marahay na halaton na sana niato gabos an unibersal na paghokom?” Bueno, an paghokom sa bilog na katawohan madali na. Aram na marhay ni Jehova Dios an maraot na rekord kan kasaysayan nin relihion. Sa dai na mahahaloy nanggad, sisingilon nia an mga may sala. (Kapahayagan 18:​4-8) Mientras tanto, posible daw na manompongan an sarong paagi nin pagsamba na dai namantsahan nin pagkakasala sa dugo, mapangadan na pagkapanatiko, asin iba pang krimen na ihinahagad nin dispensasyon kan mga iglesia nin Kakristianohan? Iyo.

Paano ta magigibo iyan? Paagi sa pag-aplikar kan reglamento na sinabi ni Jesu-Cristo: “Paagi sa saindang mga bunga mamimidbid nindo sinda.” An rekord kan kasaysayan, na gusto kan nagkapirang relihion na malingawan na, nagtatabang sa sato na mamidbid bako sanang an mga inaapod ni Jesus na “mga falsong propeta” kundi siring man an mga nagpaluwas nin ‘marahay na bunga.’ (Mateo 7:​15-20) Sairisay ini? Inaagda niamo kamo na aramon nindo mismo paagi sa pagsiyasat kan Biblia kaiba an Mga Saksi ni Jehova. Aramon nindo kun siisay ngonyan an tunay na naghihingoang sunodon an Tataramon nin Dios imbes na naghihingoang papagdanayon an maimpluwensiang posisyon sa kinaban.​—Gibo 17:11.

[Nota sa ibaba]

[Retrato sa pahina 5]

An mga iglesia naghahagad nin dispensasyon huli sa mga kabikoan na arog kaini

[Pasasalamat para sa pinagkuanan]

The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck