Pagsamba ki Baal—An Pakipaglaban Para sa Puso kan mga Israelita

Sa laog nin haros sangribong taon, pinaglabanan an puso kan nasyon kan mga Israelita. Sa sarong kampi nakipaglaban an superstisyosong takot asin seksuwal na mga seremonya tumang sa pagtubod asin kaimbodan sa ibong na kampi. Pinaglabanan kan buhay asin kagadanan na pagdinaogan na ini an pagsamba ki Baal tumang sa pagsamba ki Jehova.

AN NASYON daw nin Israel magdadanay na fiel sa tunay na Dios, na iyong nagluwas sa sainda sa Egipto? (Exodo 20:2, 3) O sinda daw makampi ki Baal, an paboritong dios sa Canaan, na nanugang gigibohon na matubang an daga?

An espirituwal na paglalaban na ini, kaidtong rinibong taon na an nakaagi, mahalaga para sa sato. Taano? “An mga bagay na ini,” an isinurat ni apostol Pablo, “isinurat para sa pagpatanid sa sato na inabotan kan mga katapusan kan mga palakaw nin mga bagay.” (1 Corinto 10:11) An pundamental na patanid kan makasaysayan na pagkakalaban na ini magigin mas makahulogan kun masabotan niato kun siisay si Baal asin kun ano an kalabot sa pagsamba ki Baal.

Siisay si Baal?

Namidbid kan mga Israelita si Baal kan sinda dumatong sa Canaan, kan mga taon 1473 B.C.E. Nanompongan ninda na an mga Cananeo kadakol nin sinasambang dios na bakong iba sa mga dios sa Egipto, minsan ngani laen an saindang ngaran asin nagkapirang karakteristiko. Minsan siring, si Baal an itinotokdo kan Biblia bilang pangenot na dios kan mga Cananeo, asin pinatutunayan kan arkeolohikong mga diskobremiento an saiyang pagigin prominente sa gabos. (Hokom 2:11) Minsan ngani bakong si Baal an supremong dios sa saindang kadakoldakol na dios, sia an dios na pinakaimportante sa mga Cananeo. Naniwala sinda na sia may kapangyarihan sa oran, sa doros, asin sa mga panganoron asin na sia sana an makapagliligtas sa banwaan—siring man sa saindang mga hayop asin pananom—sa pagigin bawas o kagadanan pa ngani. Kun mayo an proteksion ni Baal, si Mot, an benggatibong dios kan mga Cananeo, sierto na mapaabot sa sainda nin mga kalamidad.

An pagsamba ki Baal pinahiro nin seksuwal na mga seremonya. Maski an relihiosong mga bagay na konektado ki Baal, arog kan sagradong mga harigi asin sagradong mga palo, igwa nin itinataong seksuwal na mga ideya. Minalataw na an sagradong mga harigi—mga gapo o pinanday na mga gapo na may pormang simbolo kan ikinabuhay nin lalaki—nagrepresentar ki Baal, an kabtang na panlalaki sa seksuwal na pagdodorog. An sagradong mga palo, sa ibong na kampi, mga bagay na gibo sa kahoy o poon nin mga kahoy na nagrepresentar ki Asera, an agom ni Baal asin nagrepresentar sa kabtang na pambabae.—1 Hade 18:19.

An pagpapatotot sa templo asin pag-atang nin aki lataw pa man na mga aspekto kan pagsamba ki Baal. (1 Hade 14:23, 24; 2 Cronica 28:2, 3) An librong The Bible and Archaeology nagsasabi: “Sa mga templo kan mga Cananeo igwa nin mga patotot na lalaki asin babae (‘sagradong’ mga lalaki asin babae) patin ginibo an gabos na klase nin seksuwal na pagpalabilabi. [An mga Cananeo] naniwala na minsan paano an mga seremonyang ini an dahelan kan pagdakol kan mga pananom asin hayop.” Minsan paano iyan an relihiosong pagtataong katanosan, minsan ngani an siring na inmoralidad daing duwa-duwa na nakaakit sa pagmawot kan laman kan mga parasamba. Kun siring, paano tinentaran ni Baal an puso kan mga Israelita?

Taano ta Nakaakit na Marhay?

Seguro mas gusto kan dakol na Israelita an pagsagibo nin relihion na kakadikit kan hinahagad sa sainda. Sa pagsamba ki Baal libre na sinda sa pag-otob sa Ley, arog kan Sabbath asin dakol na restriksion sa moral. (Levitico 18:2-30; Deuteronomio 5:1-3) Posible na huli sa materyal na prosperidad kan mga Cananeo nakombensir an iba na si Baal kaipuhan na sirosiroon.

An mga altar kan mga Cananeo, na midbid bilang haralangkaw na lugar asin yaon sa makahoy na mga poro nin kabukidan, siertong nagin nakaaakit na kamugtakan para sa ginigibo duman na mga seremonya sa pagigin mainaki. Dai nahaloy, an mga Israelita dai nakontento sa pagparapasyar sa sagradong mga lugar kan mga Cananeo; nagtogdok pa ngani sinda nin sadiri ninda. “Sinda man padagos na nagtogdok para sa sainda man sana nin haralangkaw na lugar asin sagradong mga harigi patin sagradong mga palo sa gabos na halangkaw na bolod asin sa sirong nin gabos na marambong na kahoy.”—1 Hade 14:23; Oseas 4:13.

Alagad sa pinakapangenot, an pagsamba ki Baal nakaakit sa laman. (Galacia 5:19-21) An makalaman na mga gibo luminabi pa sa pagmawot nin abundang ani asin mga hayop. Pinamuraway an sekso. Pinatutunayan ini kan dakol na estatuwa na nakotkot, na may sobra kadarakulang mga kabtang sa sekso, na nagpapaheling nin pagkapukaw sa sekso. Karakanan, baraylehan, asin musika an pampakondisyon para sa sobra kainmoral na gawe-gawe.

Maiimahinar ta an sarong tipikong eksena sa pagpoon kan tigrakdag. Sa sarong pambihira kanatural na kamugtakan, nagutid sa karakanan asin pinukaw nin arak, nagbabarayle an mga parasamba. Katuyohan kan saindang bayle para sa pagigin mainaki na pukawon si Baal sa saiyang pagkadaing ginigibo sa tig-init tanganing bendisyonan nin oran an daga. Naglilibotlibot sinda sa mga harigi na may pormang ikinabuhay nin lalaki asin sagradong mga palo. An mga hiro, partikularmente kan mga patotot sa templo, erotiko asin makalaman. Nadadara sinda kan musika asin mga nagheheling. Asin posible na, sa kulminasyon kan pagbayle, an mga nagbabayle minaduman sa mga kuarto kan harong ni Baal para sa inmoral na pagdodorog.—Bilang 25:1, 2; ikomparar an Exodo 32:6, 17-19; Amos 2:8.

Sinda Naglakaw Paagi sa Pakaheling, Bakong Paagi sa Pagtubod

Minsan ngani nakaakit sa dakol an siring na makalaman na porma nin pagsamba, huli man sa takot kaya an mga Israelita suminamba ki Baal. Mantang an mga Israelita nawawaran nin pagtubod ki Jehova, an pagkatakot sa mga gadan, pagkatakot sa ngapit, asin pagkaakit sa okulto nagdara sa sainda sa paggibo nin espiritismo, na may kalabot man na mga seremonyang labi-labi karigsok. Ilinaladawan kan The International Standard Bible Encyclopedia kun paano tinawan nin onra kan mga Cananeo an naghale nang mga espiritu bilang kabtang kan pagsamba sa apoon: “An mga bangkete . . . sinelebrar sa pampamilyang pantson o sa mga bunton nin linobngan na may ritual na pagbuburat asin pagsesekso (na posibleng kalabot an incesto) na dian hinohonang nakikikabtang an nagadan.” An pagpartisipar sa siring na nakararaot na espiritistikong mga gibo paorog nang paorog na isinuhay an mga Israelita sa saindang Dios, si Jehova.—Deuteronomio 18:9-12.

An mga idolo—asin an kaibang mga ritual—nakaakit man sa mga Israelitang idto na mas gustong maglakaw paagi sa pakaheling imbes na paagi sa pagtubod. (2 Corinto 5:7) Dawa pakatapos na maheling an pambihirang mga milagro sa dai naheheling na kamot ni Jehova, an dakol na Israelita na naghale sa Egipto nakamate na kaipuhan an sarong naheheling na bagay na magpapagirumdom manongod sa saiya. (Exodo 32:1-4) Minawot man kan nagkapira sa saindang mga gikan na sumamba sa sarong bagay na naheheling, arog baga kan mga idolo ni Baal.—1 Hade 12:25-30.

Siisay an Gana?

Dakol na siglong pinaglabanan an puso kan mga Israelita, poon kan panahon na sinda dumatong sa kaplanodohan nin Moab kan madali nang lumaog sa Dagang Panuga sagkod kan panahon na sinda iapon sa Babilonya. Garo baga pabarubago kun siisay an nanggagana. Kun beses, an mayoriya kan mga Israelita nagdanay na maimbod ki Jehova, alagad sa parate sinda minadolok ki Baal. An pangenot na dahelan kaini iyo an saindang pakiibaiba sa paganong mga banwaan na nakapalibot sa sainda.

Pakatapos na sinda madaog sa militar na paagi, an mga Cananeo nakilaban sa mas tusong paagi. Sinda nag-erok harani sa mga Israelita asin inenkaminar ninda an mga duminaog sa sainda na akoon an mga dios sa saindang daga. Kinontra kan mapusong mga hokom na arog ki Gedeon asin Samuel an tendensiang ini. Sinadol ni Samuel an banwaan: “Halea nindo an ibang mga dios . . . , asin itorohok nindo na dai natatanyog an saindong puso ki Jehova asin sia sana an saindong paglingkodan.” Sa laog nin kadikit na panahon hinimate kan mga Israelita an sadol ni Samuel, asin “hinale [ninda] an mga Baal asin mga imahen ni Astoret asin nagpoon na si Jehova sana an paglingkodan.”—1 Samuel 7:3, 4; Hokom 6:25-27.

Pakatapos kan paghade ni Saul asin David, si Salomon sa saiyang huring mga taon nagpoon na mag-atang sa mga dios nin ibang nasyon. (1 Hade 11:4-8) Iyan man an ginibo kan ibang hade sa Israel asin Juda asin puminasakop sinda ki Baal. Minsan siring, pinangenotan kan fiel na mga propeta asin hade, arog ki Elias, Eliseo, asin Josias, an pakipaglaban tumang sa pagsamba ki Baal. (2 Cronica 34:1-5) Dugang pa, sa bilog na peryodong ini kan kasaysayan kan mga Israelita, may mga indibiduwal na nagdanay na fiel ki Jehova. Dawa durante kan panahon ni Acab asin Jezabel, na nasa kasagsagan kaidto an pagsamba ki Baal, pitong ribo an nagsayumang ‘humorohod ki Baal.’—1 Hade 19:18.

Sa katapustapusi, pakabalik kan mga Judio hale sa pagkadistiero sa Babilonya, dai na nasambitan pa an dapit sa pagsamba ki Baal. Kapareho kan mga nasambitan sa Esdras 6:21, an gabos ‘suminuhay hale sa kaatian kan mga nasyon kan daga, tanganing hanapon si Jehova na Dios nin Israel.’

Mga Patanid Gikan sa Pagsamba ki Baal

Minsan ngani haloy nang nawara an pagsamba ki Baal, an relihion na idto kan mga Cananeo asin an sosyedad ngonyan igwa nin pagkakapareho—an pagpamuraway sa sekso. An mga pan-akit sa inmoralidad garo baga yaon sa mismong doros na satong hinahangos. (Efeso 2:2) “Kita nakikipaglaban tumang sa dai naheheling na kapangyarihan na nagpopogol sa madiklom na kinaban na ini, asin sa espirituwal na mga ahente hale sa mismong pangenot na mga kuartel nin karatan,” an patanid ni Pablo.—Efeso 6:12, Phillips.

Pinalalakop kan “dai naheheling na kapangyarihan” na ini ni Satanas an seksuwal na inmoralidad tanganing oriponon sa espirituwal an mga tawo. (Juan 8:34) Sa presenteng mapagkonsinteng sosyedad, an biyong pagpadara sa horot sa sekso dai ginigibo bilang seremonya sa pagkamainaki kundi, imbes, bilang paagi nin paghanap nin personal na satispaksion o paggibo kan sadiring gusto nin saro. Asin siring man kaiyan kanakaaagyat an propaganda. Paagi sa pag-aling-aling, musika, asin anunsio, an seksuwal na mga mensahe nakatataros sa kaisipan kan mga tawo. An mga lingkod nin Dios bakong libre sa pagsalakay na ini. Sa katunayan, an mayoriya kan mga natitiwalag sa Kristianong kongregasyon mga indibiduwal na napadara sa siring na mga gibo. Paagi sana sa padagos na pagsikwal sa inmoral na mga pan-agyat na ini na magdadanay na malinig an sarong Kristiano.—Roma 12:9.

An hoben na mga Saksi an nangorognang madaling mameligro, huling an dakol na bagay na tibaad kinawiwilihan ninda igwa nin seksuwal na mga pan-akit. Mas grabe pa ngani, kaipuhan na labanan ninda an impluwensia kan ibang mga hoben na nan-aagyat sa sainda. (Ikomparar an Talinhaga 1:10-15.) Halimbawa, dakol an nagkaproblema sa darakulang pagtiripontipon. Arog sa pagsamba ki Baal kan suanoy na mga panahon, an musika, baraylehan, asin seksuwal na pan-akit nagigin nakabuburat na kombinasyon.—2 Timoteo 2:22.

“Paano lilinigan nin sarong hoben na lalaki an saiyang dalan?” an hapot kan salmista. “Paagi sa pag-iingat sono sa . . . tataramon” ni Jehova, an simbag nia. (Salmo 119:9) Kun paanong pinagbotan kan Ley nin Dios an mga Israelita na likayan an dayupot na pakiibaiba sa mga Cananeo, pinatatanidan man kita kan Biblia dapit sa mga peligro nin bakong madonong na pakiibaiba. (1 Corinto 15:32, 33) Ipinaheheling nin sarong hoben na Kristiano an saiyang pagkamaygurang kun sia nagsasayuma sa sarong bagay na tibaad nakaaakit sa laman alagad aram nia na nakadadanyar sa moral. Arog kan fiel na si Elias, dai niato puedeng togotan an lakop na popular na opinyon na iyong magdesisyon para sa sato.—1 Hade 18:21; ikomparar an Mateo 7:13, 14.

An saro pang patanid may labot sa pagkawara nin pagtubod, “an kasalan na pasil sanang nakagagapos sa sato.” (Hebreo 12:1) An dakol na Israelita garo baga may pagtubod pa ki Jehova, alagad duminolok sinda ki Baal bilang dios na maprotehir sa saindang mga tinanom asin matao kan saindang aroaldaw na mga pangangaipo. Tibaad inisip ninda na an templo ni Jehova sa Jerusalem harayong marhay asin na bakong praktikal an pagkuyog sa saiyang mga ley. An pagsamba ki Baal bako nanggad na kadakol kan hinahagad asin pasil sana—puede ngani sindang magdolot nin aso ki Baal sa itaas kan sainda mismong harong. (Jeremias 32:29) Posible na nadara sinda sa pagsamba ki Baal paagi sa pakikikabtang sana sa nagkapirang seremonya o pagdolot pa ngani ki Baal sa ngaran ni Jehova.

Paano kita puedeng mawaran nin pagtubod asin luway-luway na maparayo sa nabubuhay na Dios? (Hebreo 3:12) Puede niatong luway-luway na mawara an dating pagpapahalaga niato sa mga pagtiripon asin asamblea. An siring na kaisipan nagpapaheling nin kadaihan nin kompiansa sa probisyon ni Jehova na espirituwal na “kakanon sa igong panahon.” (Mateo 24:45-47) Mantang maluya na, puedeng maluagan niato an satong ‘pangangapot sa tataramon nin buhay’ o makapatalubo pa ngani nin nababangang puso, tibaad pagpadara sa materyalistikong mga okupasyon o inmoralidad.—Filipos 2:16; ikomparar an Salmo 119:113.

Pangangapot nin Marigon sa Satong Integridad

Daing duda manongod kaiyan, pinaglalabanan ngonyan an puso. Kita daw magdadanay na maimbod ki Jehova o mapapasuki sa malaswang pamumuhay kan kinaban na ini? Makamomondo, kun paanong an mga Israelita suminuki sa makababaldeng mga gibo kan mga Cananeo, may Kristianong mga lalaki asin babae ngonyan na natentaran na magkomiter nin makasosopog na mga gibo.—Ikomparar an Talinhaga 7:7, 21-23.

Puedeng malikayan an siring na pagkadaog sa espirituwal kun, arog ki Moises, kita ‘magpapadagos na marigon na garo baga nakaheheling kan Saro na dai naheheling.’ (Hebreo 11:27) Totoo, kita kaipuhan na “makipaglaban nin maigot para sa pagtubod.” (Judas 3) Alagad paagi sa pagdadanay na maimbod sa satong Dios asin sa saiyang mga prinsipyo, makalalaom kita sa panahon na an falsong pagsamba mawawara na sagkod lamang. Kun paanong dinaog kan pagsamba ki Jehova an pagsamba ki Baal, makaseseguro man kita na sa dai na mahahaloy “an daga mapapano nanggad kan kaaraman dapit ki Jehova kun paanong an tubig nakatatahob sa mismong kadagatan.”—Isaias 11:9.

[Retrato sa pahina 31]

Mga kagabaan sa Gezer kan sagradong mga harigi na ginamit sa pagsamba ki Baal

[Pasasalamat para sa pinagkuanan kan retrato sa pahina 28]

Musée du Louvre, Paris