An Apocalipsis—Dapat daw na Katakotan o Laoman?

“An apocalipsis ngonyan bako sanang paglaladawan kan Biblia kundi iyan nagin tunay na marhay na posibilidad.”—Javier Pérez de Cuéllar, dating sekretaryo heneral kan Naciones Unidas.

AN PAGGAMIT na iyan kan terminong “apocalipsis” nin pangenot na personahe sa kinaban nagpapabanaag kan paagi na an kadaklan na tawo sinasabot iyan asin naheheling na ginagamit iyan sa mga titulo nin pelikula saka libro, artikulo sa magasin, asin bareta sa diaryo. Ipinaiimahinar kaiyan an dakulaon na kalamidad. Alagad ano talaga an kahulogan kan terminong “apocalipsis”? Asin mas mahalaga pa, ano an mensahe sa libro sa Biblia na inaapod Apocalipsis, o Kapahayagan?

An terminong “apocalipsis” hale sa sarong Griegong termino na nangangahulogan “pagtuklab,” o “paghayag.” Ano an ihinayag sa Kapahayagan kan Biblia? Iyan daw mensahe sana nin kalaglagan, tanda nin maabot na pagkapara na mayong makaliligtas? Kan hapoton kun ano an paghona nia sa Apocalipsis, an historyador na si Jean Delumeau, miembro kan Instituto nin Pransia, nagsabi: “Iyan libro nin karangahan asin paglaom. Ginibong dramatiko nin mga tawo an mga laog kaiyan paagi sa pagkonsentrar sa mga eksena kaiyan na kapahapahamak.”

An Enot na Iglesia Asin an Apocalipsis

Ano an punto de vista kan enot na mga “Kristiano” sa Apocalipsis asin sa paglaom na iinaatubang kaiyan na Sangribong Taon na Paghade (Milenyo) ni Cristo sa daga? An iyo man sanang historyador nagsabi: “An mga Kristiano kan enot na pirang siglo para sa sako garo baga, sa pankagabsan, inako an milenyalismo. . . . An kabilang sa mga Kristiano kan enot na mga siglo na naniwala sa Milenyo iyo partikularmente si Papias, obispo sa Hierapolis sa Asia Minor, . . . si San Justino, na namundag sa Palestina, na nagadan bilang martir sa Roma kaidtong mga 165, si San Ireneo, obispo sa Lyons, na nagadan kan 202, si Tertuliano, na nagadan kan 222, asin . . . an midbid na parasurat na si Lactancio.”

May labot ki Papias, na nagadan daa bilang martir sa Pergamo kan 161 o 165 C.E., an The Catholic Encyclopedia nagsasabi: “Si Obispo Papias na taga Hierapolis, sarong disipulo ni San Juan, naglataw bilang parasuportar sa milenaryanismo. Sia naghingako na inako nia an saiyang doktrina sa mga katemporanyo kan mga Apostol, asin isinasaysay ni Ireneo na an ibang ‘Presbitero’, na nakaheling asin nakadangog sa disipulong si Juan, nakanood sa saiya kan paniniwala sa milenaryanismo bilang kabtang kan doktrina kan Kagurangnan. Segun ki Eusebio . . . si Papias positibong nagsabi sa saiyang libro na an pagkabuhay liwat kan mga gadan susundan nin sangribong taon nin naheheling, mamuraway na daganon na kahadean ni Cristo.”

Ano an sinasabi kaini sa sato manongod sa nagin epekto kan librong Apocalipsis, o Kapahayagan, sa enot na mga may pagtubod? Iyan daw nakapukaw nin takot o nin paglaom? Interesante nanggad, inaapod nin mga historyador an kagurangguranging mga Kristiano na kiliaste, hale sa mga terminong Griego na khiʹli·a eʹte (sangribong taon). Iyo, an dakol sa sainda midbid na mga nagtutubod sa Sangribong Taon na Paghade ni Cristo, na maintrodusir nin paraisong mga kamugtakan digdi sa daga. An solamenteng lugar sa Biblia na espesipikong sinasabi an paglaom sa milenyo iyo an Apocalipsis, o Kapahayagan. (20:1-7) Kaya, imbes na patakoton an mga may pagtubod, tinawan sinda kan Apocalipsis nin marahayon na paglaom. Sa saiyang librong The Early Church and the World, an propesor sa Oxford sa kasaysayan kan iglesia na si Cecil Cadoux nagsurat: “An mga opinyon na kiliastiko, minsan ngani hinaboan pag-abot nin panahon, pinaniwalaan nin dakol sa Iglesia sa awad-awad na lawig nin panahon, huling itinotokdo kan nagkapira sa pinakaiginagalang na mga autor.”

Kun Taano ta Hinaboan an Paglaom na Yaon sa Apocalipsis

Mantang dai mapahihimutikan na katotoohan sa kasaysayan na an dakol, kun bakong kadaklan, sa enot na mga Kristiano naglaom sa Milenyal na Paghade ni Cristo sa sarong paraisong daga, paano nangyari na an siring na “mga opinyon na kiliastiko” “hinaboan pag-abot nin panahon”? Nangyari an nagkapirang makatanosan na pagtatsar ta, arog kan sabi kan intelektuwal na si Robert Mounce, “an makamomondo, pinabayaan nin dakol na kiliaste na an saindang imahinasyon mawaran nin kontrol asin tawan nin kahulogan na gabos na klaseng materyalistiko saka nakapagpapanigong mga pagpalabilabi an sangribong taon na peryodo.” Alagad puede kutanang itanos an radikal na mga opinyon na ini na dai hinahaboan an tunay na paglaom sa Milenyo.

Makangangalas nanggad an mga paaging ginamit tanganing maolang an milenyalismo kan mga kaiwal kaiyan. An Dictionnaire de Théologie Catholique nagsasabi manongod sa Romanong klerigo na si Cayo (katapusan kan ikaduwang siglo, kapinonan kan ikatolo) na “tanganing madaog an milenyalismo, klaro niang dineharan an pagigin totoo kan Apocalipsis [Kapahayagan] asin kan Ebanghelyo ni San Juan.” Sinasabi pa kan Dictionnaire na ini na si Dionisio, obispo sa Alejandria kan ikatolong siglo, nagsurat nin sarong tratado tumang sa milenyalismo na “tangani na maolang an mga nagsususog sa opinyon na ini sa pagbasar kan saindang paniniwala sa Apocalipsis ni San Juan, dai nag-alangan na deharan an pagigin totoo kaiyan.” An siring na mabangis na oposisyon sa paglaom na milenyal na mga bendisyon digdi sa daga ebidensia nin pairarom na impluwensia na nakaaapektar sa mga teologo kan panahon na idto.

Sa saiyang librong The Pursuit of the Millennium, si Propesor Norman Cohn nagsurat: “Kaidtong ikatolong siglo enot na prinobaran na ibugtak sa pagduda an milenaryanismo, kan ponan ni Origen, na tibaad iyo an pinakamaimpluwensia sa gabos na teologo kan suanoy na Iglesia, na iatubang an Kahadean bilang okasyon na mangyayari bakong sa literal, kundi sa kalag sana nin mga may pagtubod.” Nananarig sa Griegong pilosopiya imbes na sa Biblia, binantoan ni Origen an marahayon na paglaom na daganon na mga bendisyon sa pagsakop kan Mesiyanikong Kahadean na magin dai masabotan na “okasyon . . . sa kalag . . . nin mga may pagtubod.” An Katolikong autor na si Léon Gry nagsurat: “An nangingibabaw na impluwensia nin Griegong pilosopiya . . . luway-luway na nagpangyari kan pagbagsak nin mga ideyang Kiliastiko.”

“Nawaran Na an Iglesia kan Mensahe Kaiyan na Nagtatao nin Paglaom”

Si Agustin daing duwa-duwa na iyo an Ama kan Iglesia na may pinakadakulang nagibo na isalak an Griegong pilosopiya sa kaidtong panahon nia kabaing na sana nin Kristianismo. Kan primero maigot na parasuportar sa milenaryanismo, pag-abot nin panahon hinaboan nia an ano man na ideya nin maabot na Milenyal na Paghade ni Cristo sa daga. Biniribid nia an kahulogan kan Kapahayagan kapitulo 20 na magin matalinhaga.

An The Catholic Encyclopedia nagsasabi: “Sa katapustapusi pinangaptan ni Agustin an kombiksion na dai magkakaigwa nin milenyo. . . . An enot na pagkabuhay liwat, na tinatratar kan kapitulong ini, sabi nia, nanonongod sa espirituwal na pagkamundag liwat sa bautismo; an sabbath na sangribong taon pakatapos kan anom na ribong taon nin kasaysayan, iyo an enterong buhay na daing sagkod.” An The New Encyclopædia Britannica nagsasabi: “An matalinhagang milenyalismo ni Agustin nagin an opisyal na doktrina kan iglesia . . . . An mga Repormador na Protestante na Luterano, Calvinista, asin Anglicano . . . nagdanay na marigon an pagsusog sa mga opinyon ni Agustin.” Sa siring, an mga miembro kan mga iglesia nin Kakristianohan hinalean kan paglaom sa milenyo.

Apuera dian, segun sa teologong Suizo na si Frédéric de Rougemont, “sa pagsikwal sa enot niang pagtubod sa sangribong taon na paghade, [si Agustin] ginikanan nin dai masabing danyos sa Iglesia. Sa grabe kadakulang autoridad kan saiyang ngaran, inaprobaran nia an sarong sala na naghale [sa Iglesia] kan daganon na pasohan kaiyan.” An teologong Aleman na si Adolf Harnack nag-oyon na an paghabo sa paniniwala sa Milenyo hinalean an ordinaryong mga tawo kan “relihion na nasasabotan ninda,” na sinalidahan “an dating pagtubod asin an dating mga paglaom” nin “pagtubod na dai ninda nasasabotan.” An daing laog na mga simbahan ngonyan sa dakol na nasyon malinaw na prueba na an mga tawo nagkakaipo nin pagtubod asin paglaom na nasasabotan ninda.

Sa saiyang librong Highlights of the Book of Revelation, an nag-espesyalisar sa Biblia na si George Beasley-Murray nagsurat: “Sa pangenot huli sa grabe kadakulang impluwensia ni Agustin sa sarong lado asin sa pag-ako sa milenaryanismo kan mga sekta sa ibong na lado, an mga Katoliko saka Protestante nagkasararo sa paghabo dian. Kun hinahapot kun ano an ibang paglaom na ikatatao ninda para sa tawo sa kinaban na ini an opisyal na simbag: Mayong-mayo. An kinaban lalaglagon pagdatong ni Cristo tanganing magtao nin lugar sa daing sagkod na langit asin impierno na dian malilingawan na an kasaysayan. . . . Nawaran na an iglesia kan mensahe kaiyan na nagtatao nin paglaom.”

Buhay Pa an Marahayon na Paglaom na Yaon sa Apocalipsis!

Kun para sa sainda, kombensido an Mga Saksi ni Jehova na an marahayon na mga panuga may koneksion sa Milenyo maootob. Kan interbiohon sa sarong Pranses na programa sa telebisyon sa temang “Taon 2000: Pagkatakot sa Apocalipsis,” an Pranses na historyador na si Jean Delumeau nagsabi: “An Mga Saksi ni Jehova eksaktong sinusunod an direksion nin isip na milenaryanismo, ta sinasabi ninda na sa dai na mahahaloy . . . kita malaog—totoo, paagi sa mga kalamidad—sa sarong peryodo nin 1,000 taon nin kaogmahan.”

Ini an eksaktong naheling ni apostol Juan sa sarong bisyon asin ilinadawan sa saiyang librong Apocalipsis, o Kapahayagan. Isinurat nia: “Naheling ko an sarong bagong langit asin sarong bagong daga . . . Dangan nakadangog ako nin makosog na tingog hale sa trono na nagsabi: ‘Uya! An tolda nin Dios nasa mga tawo, asin sia mag-eerok sa kaibanan ninda, asin sinda magigin saiyang mga banwaan. Asin an Dios mismo masasakaibanan ninda. Asin papahidon nia an gabos na luha sa saindang mga mata, asin an kagadanan mawawara na, dai na sagkod magkakaigwa nin pagmondo ni pagtangis ni kolog. An enot na mga bagay nakalihis na.’”—Kapahayagan 21:1, 3, 4.

An Mga Saksi ni Jehova ginigibo an pambilog na kinaban na gibong pagtotokdo kan Biblia tanganing papangyarihon an pinakadakol na tawong mapupuede na maogmang akoon an paglaom na ini. Maoogma sindang tabangan kamo na makanood nin orog pa manongod dian.

[Retrato sa pahina 6]

Si Papias naghingako na inako nia an doktrina nin Milenyo sa mismong mga katemporanyo kan mga apostol

[Retrato sa pahina 7]

Si Tertuliano nagtubod sa Milenyal na Paghade ni Cristo

[Pasasalamat para sa pinagkuanan]

© Cliché Bibliothèque Nationale de France, Paris

[Retrato sa pahina 7]

“Sa pagsikwal sa enot niang pagtubod sa sangribong taon na paghade, [si Agustin] ginikanan nin dai masabing danyos sa Iglesia”

[Retrato sa pahina 8]

An Paraisong daga na ipinanuga sa Apocalipsis bagay na dapat galagang laoman