Kun Paano Makakayanan an Pagkagadan kan Saimong Agom

AN Bibliya malinaw na nagsasabi: ‘Dapat na mamutan kan lambang lalaki an saiyang agom siring kan pagkamuot niya sa sadiri niya.’ Siring man, ‘dapat igalang kan lambang babayi an saiyang agom.’ Pareho nindang dapat gibuhon an saindang papel bilang ‘sarong laman.’ (Efe. 5:33, BPVa; Gen. 2:23, 24) Sa pag-agi nin panahon, an relasyon nin mag-agom minakusog, siring kan pagkamuot ninda sa kada saro. Puwede mong iagid iyan sa magkakapurupot na mga gamot nin duwang kahoy na nagtatalubo nin magkataid. An namamatian nin sarong maugmang mag-agom nagkakasarong marhay siring sa mga gamot na iyan.

Pero paano kun magadan an agom na lalaki o babayi? Putol na an matibay na relasyon na iyan. An nabayaan na agom parating nakakamati nin kamunduan, kapungawan, asin tibaad pagkaanggot o pagkakonsiyensiya pa ngani. Sa laog nin 58 taon bilang may agom, dakul an midbid ni Daniella na nagadanan nin agom.b Pero pagkagadan kan saiyang agom, sinabi niya: “Dai ko pa nuarin man nasabutan an pagmating ini. Dai mo iyan masasabutan kun dai mo pa iyan inagihan.”

KAMUNDUAN NA GARO BAGA DAING KATAPUSAN

May mga parasiyasat na nagsasabi na mayong stress na mas grabe pa kisa sa stress na huli sa pagkagadan nin namumutan na agom. Dakul na balo an minauyon diyan. An agom ni Millie nagadan dakul na taon na an nakaagi. Kan iladawan niya an saiyang buhay bilang balo, sabi niya, “Pagmati ko pilay ako.” An pinapanungdan niya iyo an saiyang emosyonal na kamugtakan, na resulta kan pagkagadan kan saiyang agom na kaiba-iba niya sa laog nin 25 taon.

Dati sa hiling ni Susan sobra na man na kamunduan an ipinapahiling kan mga balo na dakul na taon nang nagmumundo huli sa pagkagadan kan agom ninda. Pag-abot nin panahon, nagadan an saiyang agom na kaiba-iba niya sa laog nin 38 taon. Labing 20 taon na an nakaagi, pero sabi niya, “Nagigirumduman ko siya aroaldaw.” Parati siyang nagluluha huli sa grabeng kapungawan.

Pinapatunayan kan Bibliya na grabe asin nagdadanay an kulog huli sa pagkagadan nin agom. Kan magadan si Sara, si Abraham na agom niya, ‘nagmundo asin nagtangis saiya.’ (Gen. 23:1, 2) Sa ibong kan pagtubod ni Abraham sa pagkabuhay liwat, nakamati siya nin grabeng kamunduan kan magadan an agom niya. (Heb. 11:17-19) Kan magadan an namumutan na agom ni Jacob na si Rachel, dai niya tulos ini nalingawan. May pagpadaba siyang nagtaram sa saiyang mga aki dapit ki Rachel.—Gen. 44:27; 48:7.

Ano an maninigo tang manudan sa mga halimbawang ini sa Kasuratan? Sa parati, an mga balo dakul na taon na nakakamati nin kulog huli sa pagkagadan nin agom. Maninigo tang mansayon an saindang mga luha asin panahon nin kamunduan, bako bilang kaluyahan, kundi natural sanang resulta nin dakulang kawaran ninda. Tibaad kaipuhan ninda an pakikidamay asin pagsuporta niyato sa halawig na panahon.

SARO-SARO SANANG ALDAW

An buhay nin sarong balo bakong basta pagbalik sana sa pagigin daing agom. Pakalihis nin dakul na taon bilang may agom, sa parati aram na nin agom na lalaki kun paano rarangahon asin papaugmahon an agom niya kun namumundo o nadidisganar ini. Kun mayo na siya, mayo na man an nagtatao nin pagkamuot asin karangahan sa babayi. Kaagid kaiyan, sa pag-agi nin panahon nanunudan man nin agom na babayi kun paano tatawan nin kasiguruhan asin papaugmahon an agom niya. Daing kapareho an mamumuton na hapiyap asin nakakapakalmang mga tataramon kan babayi, pati an atensiyon na itinatao niya sa mga pinagkakainteresan saka pangangaipo kan saiyang agom. Kun magadan siya, puwedeng an pagmati kan lalaki dai nang halaga an buhay niya. Huli kaini, may mga nagadanan nin agom na nakakamati nin kawaran nin kasiguruhan asin pagkatakot dapit sa maabot na panahon. Anong prinsipyo sa Bibliya an makakatabang sa sainda na magkaigwa nin katiwasayan asin katuninungan?

‘Dai kamo maghadit dapit kan sa aga, huli ta an sa aga magdadara kan sadiri niyang kahaditan. Igo na sa aldaw an saiyang karatan.’ (Mat. 6:34) An mga tataramon na iyan ni Jesus partikular na nanunungod sa materyal na mga pangangaipo sa buhay, pero nakatabang iyan sa dakul para matagalan an sakit huli sa pagkagadan nin agom. Pakalihis nin pirang bulan pagkagadan kan agom ni Charles, siya nagsurat: “Pungawon pa man giraray ako ki Monique, saka kun minsan garo baga mas minagrabe pa iyan. Pero, narealisar ko na normal sana ini saka sa pag-agi nin panahon mababawasan na lang minsan paano an kulog na namamatian ko.”

Iyo, kaipuhan na tagalan ni Charles an “pag-agi nin panahon.” Paano niya iyan nagibo? Sabi niya, “Sa tabang ni Jehova nagibo ko iyan nin saro-saro sanang aldaw.” Dai nagpadaog sa kamunduan si Charles. An kulog na namatian niya dai nawara nin magdamlag sana ni suminuko man siya huli kaiyan. Kun nagadanan ka nin agom, pagmaigutan na tagalan iyan nin saro-saro sanang aldaw. Dai mo aram kun anong pakinabang o pamparigon an puwedeng umabot sa saimo sa sunod na aldaw.

An kagadanan bakong kabtang kan orihinal na katuyuhan ni Jehova. Sa kabaliktaran, iyan kabtang kan ‘mga gibo kan Diyablo.’ (1 Juan 3:8; Roma 6:23) Ginagamit ni Satanas an kagadanan asin pagkatakot na puwedeng ibunga kaiyan tanganing magdanay na uripon saka daing paglaom an dakul na tawo. (Heb. 2:14, 15) Nauugma si Satanas kun an saro nawawaran na nin paglaom na magkakaigwa pa nin tunay na kaugmahan asin satispaksiyon, dawa sa bagong kinaban nin Diyos. Sa siring, an sakit na namamatian nin nagmumundong agom huli sa pagkagadan kan saiyang kaiba-iba resulta kan pagkakasala ni Adan asin kan mga pakana ni Satanas. (Roma 5:12) Lubos na hahalion ni Jehova an danyos na kagigibuhan ni Satanas, na dadaugon an maringis na armas kaini na kagadanan. Kabilang sa mga pinatalingkas sa pagkatakot na pinapalakop ni Satanas an dakul na nagadanan nin agom, asin tibaad saro ka sa sainda.

Kun dapit sa mga bubuhayon liwat digdi sa daga, malinaw na magkakaigwa nin dakul na pagbabago sa relasyon nin tawo. Isip-isipa an mga magurang, lolo saka lola, asin iba pang apuon na bubuhayon liwat saka magigin perpekto kaiba kan mga aki patin makuapo ninda. Hahalion na an mga epekto nin paggurang. Posible daw na manudan kan hoben na mga henerasyon na mansayon an mga apuon ninda sa paaging lain na marhay sa pagmansay ninda sa mga ini ngunyan? Asin bako daw na nagtutubod kita na an siring na mga pagbabago magigin kabtang kan pag-uswag sa pamilya nin tawo?

Kadakul na hapot an puwedeng maisip manungod sa mga bubuhayon liwat, siring baga kan dapit sa mga nagadanan nin agom nin duwang beses o labi pa. An mga Saduceo naghapot dapit sa sarong babayi na nagadan an inot na agom, dangan an ikaduwa, asin an nagkapira pang nagin agom niya. (Luc. 20:27-33) Ano an magigin relasyon ninda sa pagkabuhay liwat? Dai ta nanggad aram, asin mayong dahilan na magparahuna-huna o magparaisip dapit sa mga bagay na dai ta pa aram. Sa ngunyan, dapat na magtiwala kita sa Diyos. Sarong bagay an siyerto—ano man na gigibuhon ni Jehova sa maabot na panahon magigin marahay, bagay na dapat asahan, bakong katakutan.

AN PAGLAOM NA PAGKABUHAY LIWAT—GIKANAN NIN KARANGAHAN

An saro sa pinakamalinaw na katukduan kan Tataramon nin Diyos iyo na bubuhayon an mga nagadan na mahal sa buhay. An mga pagkasaysay sa Bibliya dapit sa mga pagbuhay liwat kaidto naggagarantiya na ‘an gabos na nasa lulubngan makakadangog kan tingog [ni Jesus], asin maruluwas.’ (Juan 5:28, 29) Mag-uugma an mga tawong nabubuhay sa panahon na iyan mantang sinasabat ninda an mga pinatalingkas sa gapos nin kagadanan. Sa ibong na lado, dai ta ngani maiisip an kaugmahan na mamamatian kan mga bubuhayon liwat.

Mantang binubuhay an mga gadan, mapapano an daga nin kagaya-gayahan na dai pa nuarin man nangyari. Binilyon na nagadan an makakaibanan giraray kan mga nabubuhay. (Mar. 5:39-42; Kap. 20:13) An paghurop-hurop sa milagrong ini na mangyayari sa maabot na panahon maninigong makaranga sa gabos na nagadanan nin mga mahal sa buhay.

Talaga daw na may dahilan pang magmundo an siisay man pag nangyari na an makangangalas na pagkabuhay liwat na iyan? An simbag kan Bibliya, dai. Sigun sa Isaias 25:8, ‘hahalunon [ni Jehova] an kagadanan’ sagkod lamang. Kaiba diyan an biyong paghali sa makamumundong epekto nin kagadanan, huling sabi pa kan hula: ‘Papahidon kan Kagurangnan an gabos na luha sa gabos na lalawgon.’ Kun nagmumundo ka ngunyan huli sa pagkagadan kan saimong kaiba-iba sa buhay, an pagkabuhay liwat siyertong matao sa saimo nin dahilan para mag-ugma.

Mayong tawo na lubos na nakakasabot kan gabos na gigibuhon nin Diyos sa bagong kinaban. Sabi ni Jehova: ‘Kun paanong an kalangitan mas halangkaw kisa daga, siring man an sakong mga paagi sa saindong mga paagi asin an sakong mga kaisipan sa saindong mga kaisipan.’ (Isa. 55:9, BPV) An panuga ni Jesus dapit sa pagkabuhay liwat nagtatao sa sato nin dahilan na magtiwala ki Jehova, arog ni Abraham. Sa ngunyan, mahalaga na gibuhon nin lambang saro sa sato bilang mga Kristiyano an hinahagad nin Diyos asin sa siring ‘ibilang na angay na magkamit kan [bagong] kinaban’ kaiba kan mga bubuhayon liwat.—Luc. 20:35.

SARONG DAHILAN PARA MAGLAOM

Imbes na magparahadit, patalubuon an paglaom. Sa pagmansay nin tawo, daing kasiguruhan an maabot na panahon. Pero may mas marahay na paglaom na itinatao sa sato si Jehova. Dai ta nanggad aram kun paano papaniguan ni Jehova an gabos tang pangangaipo asin pagmawot, alagad maninigong dai kita magduda na gigibuhon niya iyan. Nagsurat si apostol Pablo: ‘An paglaom na nahihiling bakong paglaom, huli ta siisay an naglalaom kan saiyang nahihiling? Alagad kun kita naglalaom kan dai ta nahihiling, dangan kita naghahalat kaiyan sa pakatios.’ (Roma 8:24, 25) An makusog na paglaom sa mga panuga nin Diyos makakatabang sa saimo na magtagal. Paagi sa pakatagal, makakamtan mo an marahayon na panugang iyan na mangyayari sa maabot, na sa panahon na iyan ‘itatao saimo ni Jehova an mga hinahagad kan saimong puso.’ Papaniguan niya an “mawot nin lambang bagay na may buhay.”—Sal. 37:4; 145:16, NW; Luc. 21:19.

Magtiwala sa panuga ni Jehova dapit sa maabot na panahon na pano nin kagaya-gayahan

Kan harani na an kagadanan ni Jesus, napurisaw an mga apostol niya. Rinanga sinda ni Jesus paagi sa pagsabing: “Dai mahadit an saindong puso. Tumubod kamo sa Diyos, tumubod man kamo sa sako.” Sinabi niya sa sainda: “Dai ko kamo babayaan na nagmumundo huli sa pagkagadan ko. Madigdi ako sa saindo.” (Juan 14:1-4, 18, 27, NW) Sa laog nin dakul na siglo, an sinabi niyang iyan magtatao sa linahidan na mga parasunod niya nin basehan na maglaom asin magtagal. Kaagid kaiyan, daing dahilan na mawaran nin paglaom an mga nagmamawot na marhay na mahiling an saindang mga mahal sa buhay sa pagkabuhay liwat. Dai sinda papabayaan ni Jehova asin kan Aki niya na nagmumundo. Makakasiyerto ka nanggad kaiyan!

a An Marahay na Bareta Biblia (Bikol Popular Version).

b Sinalidahan an mga pangaran.

Parigunon an Buot kan mga Nagmumundo Pagkagadan kan Saindang Agom

Sa halipot na panahon pagkagadan nin sarong agom na Kristiyano, tibaad dakul an magbisita sa nabayaan na agom para rangahon asin tabangan ini sa lain-lain na paagi. Halimbawa, posibleng marhay na apresyaron nin babaying balo an itinataong atensiyon kan mga kapamilya asin katuod. Pero tibaad haloy mawara an kulog na namamatian niya huli sa pagkagadan kan agom, asin mangangaipo siya nin pagranga saka pagsuporta sa laog nin sarong panahon. Sinasabi kan Bibliya: ‘Sa gabos na panahon namumuot an katuod, asin [siya] tugang na namundag [kun may] kahaditan.’—Tal. 17:17.

Paano mo maninigong tinuhon an sarong nagmumundo? Itinatao kan Bibliya an paggiyang ini: ‘Magkaigwa lugod kamo gabos nin saro sanang pag-iisip, mga mahihirakon, mamumuton siring sa magturugang, malumoy an puso, mapakumbaba.’ (1 Ped. 3:8) Sa laog nin sarong panahon pagkatapos na magadanan, tibaad bakong marahay an pagmati nin nabalong Kristiyano. Kaya, minsan ngani marahay an intensiyon, tibaad bakong angay an pagsabi nin “Kumusta ka na?” o “Ano, ayos ka lang?” An sarong nagmumundo puwedeng mag-isip, ‘Dai mo aram kun ano an pagmati ko,’ o ‘Paano ako magigin ayos ngunyan?’ Huli kaini, mas marahay na magsabi nin sinsero asin positibong mga tataramon, arog baga kan “Maugmahon ako na mahiling ka,” o “Napapakusog ako pag nahihiling taka sa kongregasyon.”

Puwede mong imbitaran sa sarong simpleng karakanan an sarong nabalo o agdahon siyang maglakaw-lakaw. Si Marcos, na sarong balo, naranga nin mga katuod na nagbisita sa saiya. Ano an pinag-ulayan ninda? Sabi niya: “Bako man an mga problema ko kundi ano man na nakakapakusog.” An balong si Nina nagsabi: “Tamang mga tataramon sa tamang panahon an parating sinasabi kan dayupot kong mga amiga. Kun minsan mayo sinda nin sinasabi—kaiba ko sana sinda.”

Kun gustong pag-ulayan kan nabalo an nangyari, maghinanyog na marhay asin magin mapasensiya. Likayan na magparahapot para sana mag-usyoso. Dai maghusgar. Dai kaipuhan na magtao nin konseho kun paano niya maninigong ipahayag o ipahiling an pagmundo o kun sagkod nuarin sana iyan. Dai magkulog an buot kun gusto niyang magsolo. Puwede kang bumalik sa ibang pagkakataon. Padagos na magpahiling nin pagkamuot.—Juan 13:34, 35.

Igwa Ka Daw nin mga Hapot Dapit sa Maabot na Panahon?

Natural sana na isip-isipon an manungod sa kautuban kan mga panuga ni Jehova. Parating inisip-isip ni Abraham an panuga nin Diyos na tatawan siya nin aking lalaki. Dinagka siya ni Jehova na magin mapasensiya. Dai nasudya an linalauman kan maimbod na tawong iyan.—Gen. 15:2-5; Heb. 6:10-15.

Pagkatapos na mapaniwala si Jacob na gadan na si Jose, grabe an kapungawan niya sa saiyang aki. Pakalihis nin dakul na taon, nagmumundo pa man giraray si Jacob para sa saiyang aki, na paghuna niya gadan na. Alagad, may bendisyon na itatao si Jehova sa maimbod na si Jacob, sarong bagay na dai niya nanggad inaasahan. Pag-abot nin panahon, nakaibanan niya giraray si Jose, asin naggaya-gaya man siya kan mahiling niya an saiyang mga makuapo. Si Jacob nagsabi: ‘Dai ako naglalaom na mahiling ko an saimong lalawgon, asin ta ngunyan ginibo nin Diyos na mahiling ko an saimong mga gikan.’—Gen. 37:33-35; 48:11.

Ano an manunudan ta sa mga pagkasaysay na ini? Inot, magtiwala na daing makakaulang sa Diyos na Makakamhan sa Gabos sa pag-utob kan saiyang kabutan. Ikaduwa, kun kita namimibi asin minahiro kauyon kan kabutan ni Jehova, aatamanon niya kita ngunyan saka lubos na papaniguan an satong mga pangangaipo patin kamawutan sa maabot na panahon. Si Pablo nagsurat: ‘Sa saiya na makakagibo nin labi kaurog kan gabos tang hinahagad o iniisip, suno sa kapangyarihan na naggigibo diyan sa sato, mapasaiya an kamurawayan diyan sa [kongregasyon] asin diyan ki Cristo Jesus sa gabos na kapag-arakian sagkod lamang asin nuarin pa man. Awot pa.’—Efe. 3:20, 21.