May Sekreto daw sa Kaogmahan nin Pamilya?

1. Taano ta mahalaga sa sosyedad nin tawo an posog na mga pamilya?

AN PAMILYA an kagurangguranging institusyon digdi sa daga, asin iyan may mahalagang kabtang sa sosyedad nin tawo. Sa bilog na kasaysayan, an posog na mga pamilya nakatabang sa paggibo nin posog na mga sosyedad. An pamilya an pinakamarahay na areglo sa pagpadakula sa mga aki na magin maygurang na mga adulto.

2-5. (a) Iladawan an katiwasayan na namamatean nin aki sa sarong maogmang pamilya. (b) Anong mga problema an ibinareta dapit sa nagkapirang pamilya?

² An maogmang pamilya sarong pailihan na ligtas asin tiwasay. Imahinara nin kadikit an pinakamarahay na pamilya. Durante kan saindang pamanggihan, an may pagmakolog na mga magurang minatukaw kaiba kan saindang mga aki asin pinag-oolayan an mga nangyari sa aldaw na iyan. An mga aki maogmang nagtataram mantang iineestorya ninda sa saindang ama asin ina an nangyari sa eskuelahan. An mahayahay na panahon sa pag-iribahan pinagiginhawa an gabos para sa saro na naman na aldaw sa luwas.

³ Sa sarong maogmang pamilya, aram nin aki na aatamanon sia kan saiyang ama asin ina kun sia maghelang, na tibaad magdamlag na nagsasarosalida sa pagbantay sa saiya. Aram nia na ikararani nia sa saiyang ina o ama an mga problema sa saiyang pagkaaki saka makakukua sia nin hatol asin pagsuportar. Iyo, an aki tiwasay, gurano man kapano nin problema sa luwas.

⁴ Kun nasa edad na an mga aki, sa parate sinda nag-aagom asin nagpapamilya na man. “Narerealisar nin saro kun gurano an utang na boot nia sa saiyang mga magurang kun sia may aki na man,” an sabi nin sarong sarabihon sa Oriente. May hararom na pakamate nin utang na boot asin pagkamoot, an mga aking nasa edad na naghihingoa na gibohon na maogma an saindang sadiring pamilya, asin inaataman man ninda an saindang mga magurang na ngonyan naggugurang na, na naoogma kun kaiba an mga makoapo.

⁵ Seguro ngonyan iniisip nindo: ‘Bueno, namomotan ko an sakong pamilya, alagad bako iyan na arog kan ilinadawan pa sana. Kami mag-agom magkalaen an iskedyul sa trabaho asin bihirang maghelingan. Manongod sa mga problema sa kuarta an kadaklan na pinag-oolayan mi.’ O sinasabi daw nindo, ‘An sakong mga aki asin makoapo nag-iistar sa ibang banwaan, asin dai ko na lamang sinda naheheling’? Iyo, huli sa mga dahelan na sa parate mayo sa kontrol kan mga kalabot, an kadaklan na buhay pampamilya bako nanggad na an pinakamarahay. Pero, an iba may maogmang buhay pampamilya. Paano? May sekreto daw sa kaogmahan nin pamilya? An simbag iyo. Alagad bago pag-olayan kun ano iyan, maninigong simbagon niato an sarong mahalagang hapot.

ANO AN PAMILYA?

6. Anong klase nin mga pamilya an pag-oolayan sa librong ini?

⁶ Sa kadagaan sa Solnopan, an kadaklan na pamilya kompuesto nin ama, ina, asin mga aki. An mga apoon tibaad nasa saindang sadiring harong sagkod na makakaya pa ninda. Minsan ngani pinapagdadanay an komunikasyon sa mas hararayong paryente, an mga obligasyon sa mga ini limitado. Sa pundamental, ini an pamilya na pag-oolayan niato sa librong ini. Minsan siring, may iba pang pamilya na nag-oorog na mauso sa dai pa sana nahahaloy na mga taon​—an pamilya na nagsosolo an magurang, pamilya na may bakong kadugo, asin pamilya na suhay an mga magurang huli sa laen-laen na dahelan.

7. Ano an pamilyang ekstendido?

⁷ Uso sa nagkapirang kultura an pamilyang ekstendido. Sa areglong ini, kun mapupuede, an mga apoon pinagkatodan nang inaataman kan saindang mga aki, asin an dayupot na relasyon asin mga responsibilidad ekstendido sa hararayong paryente. Halimbawa, an mga miembro kan pamilya tibaad tumabang na sustentohan, padakulaon, asin paadalon pa ngani an saindang mga sobrina, sobrino, o mas hararayong paryente. An mga prinsipyo na pag-oolayan sa publikasyon na ini aplikado man sa mga pamilyang ekstendido.

AN NAGSASAKIT NA PAMILYA

8, 9. Anong mga problema sa pirang kadagaan an nagpapaheling na nagliliwat na an pamilya?

⁸ Ngonyan nagliliwat na an pamilya​—mamondong sabihon, bakong parahay. An sarong halimbawa maheheling sa India, kun saen an agom na babae puedeng mag-erok sa kaibahan kan pamilya kan saiyang agom asin magtrabaho sa harong sa pagdirehir kan saiyang mga panugangan. Minsan siring, uso na ngonyan para sa mga agom na babae sa India na humanap nin trabaho sa luwas. Pero minalataw na sinda linalaoman pa man giraray na mag-otob sa saindang tradisyonal na mga katongdan sa harong. An hapot na pinalataw sa dakol na kadagaan, Kun ikokomparar sa ibang miembro kan pamilya, gurano kadakol na trabaho sa harong an dapat na laoman sa sarong babaeng may trabaho sa luwas?

⁹ Sa mga sosyedad sa Oriente, nakaugalean na an makosog na relasyon sa pamilyang ekstendido. Minsan siring, huli sa impluwensia kan indibiduwalismo na estilong Solnopan asin kan masakit na mga problema sa pagbuhay, nagluluya na an nakaugalean na pamilyang ekstendido. Kun siring, an pag-ataman sa gurang nang mga miembro kan pamilya minamansay nin dakol bilang pasan imbes na obligasyon o pribilehio. May gurang nang mga magurang na minamaltrato. Iyo nanggad, manonompongan sa dakol na nasyon ngonyan an pagmaltrato asin pagpabaya sa mga gurang.

10, 11. Anong mga katunayan an nagpapaheling na an pamilya nagliliwat na sa kadagaan sa Europa?

¹⁰ Orog na nauuso an diborsio. Sa España an bilang nin diborsio uminabot sa 1 sa 8 pag-aragoman sa kapinonan kan huring dekada kan ika-20 siglo​—sarong dakulang paglangkaw poon sa 1 sa 100 kaidtong 25 taon pa sana an nakaagi. Sa Britania, na sinasabing may pinakahalangkaw na bilang nin diborsio sa Europa (4 sa 10 pag-aragoman an linalaoman na masusudya), biglang nagdakol an mga pamilyang nagsosolo an magurang.

¹¹ Dakol sa Alemania an garo tinatalikdan na an tradisyonal na pamilya. Kaining mga taon nin 1990 an 35 porsiento kan gabos na pamilyang Aleman kompuesto nin saro katawo asin an 31 porsiento kompuesto nin duwa sanang indibiduwal. Bihira na man na Pranses an nag-aagom, asin sa mga nag-aagom an nagdidiborsio mas dakol asin mas amay kisa kan dati. Orog na nagdadakol an mas gusto na sanang magsaro na mayo kan mga responsibilidad nin pag-agom. May maheheling man na kaagid na mga pangyayari sa bilog na kinaban.

12. Paano nagsasakit an mga aki huli sa mga pagkaliwat sa modernong pamilya?

¹² Kumusta man an mga aki? Sa Estados Unidos asin dakol na iba pang kadagaan, orog na nagdadakol an namumundag na an mga magurang bakong kasal, an iba hoben pang mga tin-edyer. Dakol na babaeng tin-edyer an may nagkapirang aki sa laen-laen na ama. May mga bareta hale sa bilog na kinaban dapit sa minilyon na aking daing harong na naglalagawlagaw sa mga tinampo; dakol an nagdudulag sa mga harong na minamaltrato an mga aki o pinalalayas nin mga pamilya na dai na kayang sumustento sa sainda.

13. Anong lakop na mga problema an nakahahale kan kaogmahan nin pamilya?

¹³ Iyo, nasa krisis an pamilya. Apuera sa nasambitan na, an pagrebelde nin mga tin-edyer, pagmaltrato sa aki, kadahasan sa agom, alkoholismo, asin iba pang nakalalaglag na mga problema hinahalean nin kaogmahan an dakol na pamilya. Para sa dakol na aki asin adulto, an pamilya bako nanggad na pailihan.

14. (a) Sono sa nagkapira, ano an mga dahelan kan krisis sa pamilya? (b) Paano ilinadawan nin sarong abogado kan enot na siglo an kinaban ngonyan, asin paano nakaimpluwensia sa buhay pampamilya an pagkaotob kan saiyang mga tataramon?

¹⁴ Taano ta nasa krisis an pamilya? An iba ibinabasol sa paglaog kan mga babae sa trabaho an krisis sa pamilya sa presenteng aldaw. An iba itinotokdo an presenteng pagbagsak nin moral. Asin may dugang pang mga dahelan na nasasambitan. Kaidtong haros dos mil na taon na an nakaagi, sarong bantog na abogado an naghula na dakol na pangigipit an magpapasakit sa pamilya, kan sia sumurat: “Sa huring mga aldaw maabot an delikadong mga panahon na masakit pakibagayan. Huli ta an mga tawo magigin mamomoton sa sainda man sana, mamomoton sa pirak, maabhaw, mapalangkaw, mga paralanghad, masumbikal sa mga magurang, dai tataong magbalos, bakong maimbod, dai nin natural na kapadangatan, dai maoyonan, mga parapakaraot, mayong pagpopogol sa sadiri, maringis, mayong pagkamoot sa karahayan, mga parapasaloib, mga matagas an payo, mga mahambog, mga mamomoton sa kasingawan kisa sa magin mamomoton sa Dios.” (2 Timoteo 3:1-4) Siisay an magduduwaduwa na an mga tataramon na ini naootob na ngonyan? Sa sarong kinaban na siring kaini an mga kamugtakan, makangangalas daw na dakol na pamilya an nasa krisis?

AN SEKRETO SA KAOGMAHAN NIN PAMILYA

15-17. Sa librong ini, anong autoridad an itotokdo na igwa kan sekreto sa kaogmahan nin pamilya?

¹⁵ Gabos nagtatao nin hatol sa kun paano makakamit an kaogmahan sa pamilya. Sa Solnopan, nagtatao nin sadol an dai matapostapos na mga libro asin magasin nin praktikal na mga instruksion. An problema iyo na nagkakatumang an tawong mga parakonseho, asin an usong hatol ngonyan tibaad ibilang na bako nang epektibo nuodma.

¹⁶ Saen, kun siring, kita makakukua nin masasarigan na giya para sa pamilya? Bueno, maglalaom daw kamo sa sarong libro na natapos isurat kaidtong mga 1,900 na taon na an nakaagi? O hohonaon daw nindo na an arog kaining libro siertong lipas nang marhay sa panahon? An totoo, an tunay na sekreto sa kaogmahan nin pamilya yaon nanggad sa siring na reperensia.

¹⁷ An reperensiang iyan iyo an Biblia. Sono sa gabos na ebidensia, an Dios mismo an nagpasabong kaiyan. Sa Biblia, manonompongan niato an minasunod na tataramon: “An gabos na Kasuratan ipinasabong nin Dios asin kapakipakinabang para sa pagtokdo, sa pagsagwe, sa paghusay kan mga bagay, sa pagdisiplina sa katanosan.” (2 Timoteo 3:16) Sa publikasyon na ini paririgonon niamo an saindong boot na horophoropon kun paano kamo matatabangan kan Biblia “sa paghusay kan mga bagay” kun rineresolberan an mga kasakitan asin problema na napaaatubang sa mga pamilya ngonyan.

18. Taano ta rasonableng akoon an Biblia bilang autoridad sa pagtao nin hatol sa pag-agoman?

¹⁸ Kun garo habo nindong akoon an posibilidad na an Biblia makatatabang na paogmahon an mga pamilya, horophoropa ini: An Saro na nagpasabong kan Biblia iyo an Kagtugdas kan areglo sa pag-agoman. (Genesis 2:18-25) Sinasabi kan Biblia na Jehova an saiyang ngaran. (Salmo 83:18) Sia an Kaglalang asin ‘Ama, na pinagkakautangan nin ngaran kan lambang pamilya.’ (Efeso 3:14, 15) Namasdan ni Jehova an buhay nin pamilya poon sa kapinonan nin katawohan. Aram nia an mga problema na puedeng lumataw asin nagtao sia nin hatol sa pagresolber kaiyan. Sa bilog na kasaysayan, an mga odok na nag-aplikar kan mga prinsipyo sa Biblia sa saindang buhay pampamilya nakanompong nin orog na kaogmahan.

19-21. Anong modernong mga eksperyensia an nagpapaheling kan kapangyarihan kan Biblia sa pagresolber sa mga problema nin mag-agom?

¹⁹ Halimbawa, an sarong agom na babae sa Indonesia bangkag na parasugal. Sa laog nin dakol na taon pinabayaan nia an saiyang tolong aki asin parateng nakikiiwal sa saiyang agom. Dangan nagpoon siang mag-adal sa Biblia. Luway-luway na nagtubod an babae sa sinasabi kan Biblia. Kan iaplikar nia an hatol kaiyan, sia nagin mas marahay na agom na babae. An saiyang mga paghihingoa, na basado sa mga prinsipyo kan Biblia, nagdara nin kaogmahan sa saiyang bilog na pamilya.

²⁰ An sarong agom na babae sa España nagsabi: “Sarong taon pa sana kaming kasal kan kami magkaigwa na nin magabat na mga problema.” Kadakol kan dai pinagkakaoyonan ninda mag-agom, asin bihira sindang mag-olay apuera kun sinda nagpapasinuhayan. Apisar kan pagkaigwa nin aking daragita, nagdesisyon sindang kumua nin legal na pagbubulag. Minsan siring, bago iyan nangyari pinarigon an saindang boot na magsiyasat sa Biblia. Pinag-adalan ninda an hatol kaiyan para sa may agom na mga lalaki asin babae saka pinonan na iaplikar iyan. Dai nahaloy, nakapag-oolay na sinda nin matoninong, asin an saindang sadit na pamilya maogmang nagkasararo.

²¹ Tinatabangan man kan Biblia an mga may edad na. Halimbawa, horophoropa an eksperyensia nin mag-agom na Hapones. An agom na lalaki aranggoton asin kun beses madahas. Enot, an mga aking babae kan mag-agom nagpoon na mag-adal sa Biblia, sa ibong kan pagtumang kan saindang mga magurang. Dangan, an agom na lalaki nakisali sa saiyang mga aking babae, alagad an agom na babae padagos na nagkontra. Minsan siring, sa nag-aging mga taon narisa nia an marahay na epekto sa saiyang pamilya kan mga prinsipyo sa Biblia. Marahay an pag-asikaso sa saiya kan saiyang mga aking babae, asin an saiyang agom na lalaki mas mahoyo na. An siring na mga pagbabago nagpahiro sa babae na siyasaton man nia mismo an Biblia, asin iyan nagkaigwa kan kaparehong marahay na epekto sa saiya. An gurang nang babaeng ini paorootrong nagsabi: “Kami nagin tunay na mag-agom.”

22, 23. Paano tinatabangan kan Biblia an mga tawo hale sa gabos na nasyon na makanompong nin kaogmahan sa saindang buhay pampamilya?

²² An mga indibiduwal na ini kabilang sa kadakol na nakanood kan sekreto sa kaogmahan nin pamilya. Inako ninda an hatol kan Biblia asin iinaplikar iyan. Totoo, nabubuhay man sinda sa madahas, inmoral, masakit an pagbuhay na kinaban arog kan gabos na iba pa. Saro pa, sinda bakong sangkap, alagad nakanonompong sinda nin kaogmahan sa paghihingoang gibohon an kabotan kan Kagtugdas kan areglo sa pamilya. Siring sa sinasabi kan Biblia, si Jehova Dios “an Saro na nagtotokdo saimo na pakinabangon an saimong sadiri, an Saro na nagpapangyari saimo na maglakaw sa dalan na maninigo mong lakawan.”​—Isaias 48:17.

²³ Minsan ngani an Biblia natapos isurat kaidtong haros dos mil na taon na an nakaagi, an hatol kaiyan tunay na sunod sa panahon. Dugang pa, iyan isinurat para sa gabos na tawo. An Biblia bakong libro nin mga Amerikano o nin mga taga-Solnopan. Si Jehova ‘naggibo hale sa sarong tawo nin gabos na nasyon kan mga tawo,’ asin aram Nia an pagkahaman nin mga tawo sa gabos na lugar. (Gibo 17:26) An mga prinsipyo sa Biblia epektibo sa gabos. Kun iaaplikar nindo iyan, maaaraman man nindo an sekreto sa kaogmahan nin pamilya.